کیست استخوان مادرزادی تومورهای استخوانی غیرسرطانی هستند که معمولا در کودکان زیر 20 سال دیده می شوند. این کیست ها اغلب در استخوان های بلند دست ها و پاها ایجاد می شوند. بیشتر کودکان مبتلا هیچ علامتی ندارند، اما گاهی کیست می تواند باعث شکستگی استخوان شود. خوشبختانه درمان های مؤثر برای جلوگیری از شکستگی وجود دارد و بیشتر کیست ها زمانی که کودک به رشد کامل برسد، به خودی خود برطرف می شوند. در ادامه این مقاله در مورد این مشکل مادرزادی به طور کامل توضیح خواهیم داد.
کیست استخوان مادرزادی چیست؟
کیست های استخوانی مادرزادی که با نام های کیست ساده یا منفرد استخوان نیز شناخته می شوند، تومورهای خوش خیم (غیرسرطانی) استخوان هستند. این کیست ها معمولا در کودکان و نوجوانان زیر 20 سال مشاهده می شوند و فضاهای پر از مایع داخل استخوان را تشکیل می دهند. واژه “unicameral” به معنی «یک حفره» است و نشان دهنده وجود یک حفره پر از مایع در هر کیست است.
این کیست ها می توانند در هر استخوانی ایجاد شوند، اما بیشتر در استخوان های بلند بالای دست نزدیک شانه و در پاها نزدیک لگن دیده می شوند. معمولا کیست ها بدون درد هستند و اغلب به طور تصادفی هنگام انجام رادیوگرافی برای دلیل دیگری کشف می شوند. درد و تورم تنها زمانی ظاهر می شود که استخوان اطراف کیست دچار شکستگی شود.
انواع کیست استخوان مادرزادی
کیست های استخوانی معمولا در نزدیکی صفحات رشد شکل می گیرند، که مناطق فعال رشد در انتهای استخوان ها هستند. با رشد استخوان کودک، کیست ها به تدریج از صفحه رشد فاصله می گیرند.
دو نوع اصلی کیست استخوان مادرزادی عبارتند از:
- کیست فعال: در کنار صفحه رشد قرار دارد و ممکن است با گذشت زمان بزرگ تر شود. با بزرگ شدن کیست، استخوان اطراف آن ضعیف شده و خطر شکستگی افزایش می یابد.
- کیست خاموش (لاتنت): از صفحه رشد فاصله دارد و دیگر رشد نمی کند. با رسیدن کودک به بلوغ و پایان رشد استخوان، بیشتر کیست ها با استخوان پر شده و ناپدید می شوند.
شیوع کیست استخوان مادرزادی
کیست های استخوانی مادرزادی نسبتا شایع هستند و در پسران بیشتر مشاهده می شوند. تعداد واقعی آن ها مشخص نیست زیرا بسیاری از کودکان و نوجوانان بدون علامت هستند و هرگز تشخیص داده نمی شوند.
علائم و علت کیست استخوان مادرزادی
علت ایجاد کیست استخوان مادرزادی
علت دقیق ایجاد کیست استخوان مادرزادی هنوز مشخص نیست. برخی متخصصان معتقدند نقص در استخوان یا انسداد در رگ های خونی ممکن است باعث تجمع مایع و ایجاد کیست شود.
علائم کیست استخوان مادرزادی
بیشتر کودکان مبتلا بدون علامت هستند یا تنها علائم خفیفی در محل کیست مشاهده می شود، مانند علائمی که به آن ها اشاره می کنیم:
- درد خفیف
- تورم
- حساسیت موضعی
اگر کیست باعث شکستگی استخوان شود، علائم شامل:
- کبودی
- مشکل در حرکت دادن عضو
- درد و تورم شدید
- تغییر قابل مشاهده در شکل یا تراز استخوان
تشخیص کیست استخوان مادرزادی
چگونه کیست استخوان مادرزادی تشخیص داده می شود؟
رادیوگرافی (X-ray) ابزار اصلی برای تشخیص کیست است، زیرا معمولا تضاد واضحی بین استخوان و کیست نشان می دهد.
پزشک ممکن است برای بررسی دقیق تر، آزمایش های تکمیلی را نیز توصیه کند، از جمله آزمایش های زیر:
- MRI برای بررسی دقیق حفره داخلی کیست
- سی تی اسکن که برای کیست های نواحی دشوار مانند ستون فقرات یا لگن مفید است
- بیوپسی برای برداشتن نمونه کوچکی از بافت و بررسی آن زیر میکروسکوپ توسط پاتولوژیست
این آزمایش ها به پزشک کمک می کند تا کیست استخوان مادرزادی را از دیگر شرایط مشابه مانند کیست های آنیوریزمال یا دیسپلازی فیبری متمایز کند.
درمان و مدیریت کیست استخوان مادرزادی
عوامل تعیین کننده نوع درمان
نوع درمان به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله موارد زیر:
- اندازه کیست
- استحکام استخوان
- شدت علائم کودک
- سن و میزان فعالیت کودک
برای کیست های کوچک و بدون علامت، پزشک ممکن است تنها پیگیری با رادیوگرافی دوره ای را توصیه کند و گاهی محدود کردن فعالیت های فیزیکی خاص برای کاهش خطر شکستگی لازم است.
روش های درمان کیست استخوان مادرزادی
- درمان کم تهاجمی با تزریق: پزشک منطقه را بی حس کرده و مایع داخل کیست را با سوزن تخلیه می کند. سپس متیل پردنیزولون (یک استروئید) به حفره تزریق می شود. این درمان ممکن است نیاز به چندین تزریق داشته باشد.
- عمل جراحی (کورتاژ): در برخی موارد، بهترین روش درمان، جراحی است. جراح کیست را باز کرده و محتویات و پوشش داخلی آن را خارج می کند. ممکن است داخل حفره با موادی مانند اتانول پوشانده شود تا سلول های باقی مانده کیست از بین بروند. سپس حفره با پیوند استخوان (از بدن کودک یا استخوان اهدا شده) یا سیمان استخوانی پر می شود.
دوران بهبودی بعد از جراحی کیست استخوان مادرزادی
پس از جراحی کیست استخوان مادرزادی، پزشک استخوان آسیب دیده را با گچ یا بانداژ حمایتی ثابت می کند تا فرایند بهبودی به خوبی انجام شود. بیشتر کودکان می توانند فعالیت های روزمره خود را بین سه تا شش ماه پس از جراحی از سر بگیرند. پزشک کودک شما در طول دوران بهبودی راهنمایی های لازم را ارائه می دهد و مراقبت های پیگیری، شامل فیزیوتراپی یا کاردرمانی، به کودک کمک می کند تا به تدریج به سطح کامل فعالیت های روزانه بازگردد.
اگر استخوان دچار شکستگی شد چه کنیم؟
در صورتی که استخوان اطراف کیست دچار شکستگی شود، درمان معمولا شامل ثابت نگه داشتن استخوان با گچ برای ترمیم طبیعی است. اگر شکستگی صفحه رشد را درگیر کند، درمان اضافی بسته به شدت آسیب ممکن است نیاز باشد. درمان شکستگی های صفحه رشد می تواند شامل موارد زیر باشد:
- گچ گرفتن برای ثابت نگه داشتن استخوان
- تنظیم مجدد استخوان (در صورت جابجایی)
- جراحی با استفاده از پیچ، پین یا پلاک های فلزی
در برخی موارد، تقریبا یک چهارم کیست ها پس از شکستگی به خودی خود بهبود می یابند. اگر کیست بهبود نیابد، پزشک ممکن است جراحی برای برداشتن کیست و جلوگیری از شکستگی های بعدی را توصیه کند.
احتمال بازگشت کیست استخوان مادرزادی
کیست های استخوانی مادرزادی می توانند پس از درمان در حدود ۵۰٪ کودکان دوباره ظاهر شوند. بازگشت کیست ها در کودکان بسیار کوچک بیشتر است. پزشک کودک شما ویزیت های پیگیری و رادیوگرافی های دوره ای را برای کنترل احتمال بازگشت کیست برنامه ریزی می کند.
چشم انداز و پیش بینی آینده
بیشتر کیست های استخوان مادرزادی بدون علامت هستند و با رسیدن کودک به رشد کامل، خود به خود از بین می روند.
اگر کودک شما علائم دارد، دچار شکستگی شده یا در معرض خطر شکستگی است، روش های درمان مؤثر برای جلوگیری از مشکلات استخوانی در دسترس است. پیگیری منظم اهمیت زیادی دارد، زیرا کیست ها پس از درمان، به ویژه در کودکان کوچک، ممکن است بازگردند.
به ندرت، شکستگی یا جراحی ممکن است باعث توقف رشد استخوان شود. در این صورت، پزشک مراقبت ها و منابع لازم را برای حمایت از شما و کودک ارائه می کند.
پیشگیری از کیست استخوان مادرزادی
در حال حاضر راهی برای پیشگیری از کیست استخوان مادرزادی وجود ندارد، زیرا علت دقیق ایجاد این کیست ها هنوز مشخص نیست.
زندگی با کیست استخوان مادرزادی
چه زمانی باید با پزشک تماس گرفت؟
اگر کودک شما از درد نزدیک استخوان شکایت دارد یا شما تورم یا تغییر شکل استخوان مشاهده کردید، بلافاصله با پزشک تماس بگیرید. تشخیص زودهنگام کیست استخوان مادرزادی می تواند از شکستگی و مشکلات ساختاری استخوان جلوگیری کند.
سخنی از نی نی تینی
کیست های استخوان مادرزادی معمولا در کودکان و نوجوانان یافت می شوند و بیشتر بدون علامت هستند. اگر کودک شما درد خفیف، حساسیت یا تورم نزدیک استخوان دارد، با پزشک مشورت کنید. در بسیاری از موارد، تنها مشاهده و پیگیری کافی است. اگر استخوان در معرض خطر شکستگی باشد، پزشک درمان مناسب را توصیه می کند و پس از آن پیگیری نزدیک برای کنترل احتمال بازگشت کیست انجام می شود. وقتی کودک رشد خود را کامل کرد، کیست ها معمولا به طور خودبه خود ناپدید می شوند.
اگر شما تجربه ای در پیگیری یا درمان کیست استخوان مادرزادی در کودک خود دارید، خوشحال می شویم تجربه تان را با دیگر والدین به اشتراک بگذارید. این تبادل تجربیات می تواند کمک بزرگی برای دیگر مادران و مراقبان باشد و آن ها را در مسیر درمان و مراقبت بهتر یاری کند.
