کودک 15 ماهه

کودک 15 ماهه شما تبدیل به یک همراه واقعی و پرشور شده است. شاید تعجب کنید، اما حالا می توانید از او کمک بخواهید؛ مثلا در برداشتن وسایل سبک، انداختن زباله در سطل یا حتی انتخاب کتابی برای مطالعه. این فعالیت ها نه تنها اعتمادبه نفس فرزندتان را افزایش می دهد، بلکه به او یاد می دهد که در کارهای خانه هم سهیم باشد.

در این مقاله در مورد رفتارها و مهارت های کودک 15 ماهه و همچنین رشد و تغذیه مناسب کودک در این سن توضیح خواهیم داد.

رشد کودک 15 ماهه

در این سن، کودک شما همچنان با سرعت در حال رشد و یادگیری مهارت های تازه است. یکی از موارد مهمی که در این ماه باید به آن توجه داشته باشید، چکاپ 15ماهگی نزد پزشک متخصص اطفال است. در این ویزیت، روند رشد جسمی و حرکتی کودک بررسی می شود.

قد و وزن کودک 14 تا 15 ماهه

یکی از سؤال های پرتکرار والدین این است: قد و وزن طبیعی کودک 15 ماهه چقدر باید باشد؟

بر اساس داده های سازمان جهانی بهداشت (WHO):

• میانگین وزن دختران 15ماهه حدود 9.6  کیلوگرم و برای پسران 10.3 کیلوگرم است.
• میانگین قد دختران در این سن 77  سانتی متر و برای پسران 79  سانتی متر است.

در زمان ویزیت، پزشک با اندازه گیری وزن، قد و دور سر کودک بررسی می کند که آیا رشد فرزندتان در مسیر طبیعی قرار دارد یا خیر. معمولا از ویزیت 12ماهگی تا این زمان، کودک بین 500  گرم تا یک کیلوگرم وزن اضافه می کند.

مهارت ها و توانایی های کودک 15 ماهه

پزشک در چکاپ 15 ماهگی از شما درباره توانایی هایی خواهد پرسید که فرزندتان تا این سن به دست آورده است. البته یادتان باشد که محدوده «طبیعی بودن» در این سن بسیار گسترده است و اگر نگرانی دارید، حتما با پزشک مشورت کنید.

در این سن معمولا کودک شما می تواند کارهای زیر را انجام دهد:

راه برود یا حداقل چند قدم به تنهایی بردارد. حدود نیمی از کودکان در این سن راه رفتن کامل را یاد گرفته اند.

• برخی حتی ممکن است شروع به دویدن یا عقب عقب رفتن کنند!
• حرف زدن را آغاز کرده باشد. بیشتر کودکان 15 ماهه حداقل یک یا دو کلمه را واضح می گویند. بعضی از آن ها دایره واژگانشان به 3 تا 10 کلمه می رسد.
• ترکیب هایی از کلمات و حرکات را برای رساندن منظورشان به کار ببرند؛ مثلا وقتی می گوید «دا» و هم زمان به موز اشاره می کند، منظوری دارد که فقط با مشاهده می فهمید.

دندان درآوردن کودک 15 ماهه

در این سن ممکن است اولین دندان های آسیای کودک در حال بیرون آمدن باشند. برای بعضی بچه ها، این فرایند با درد، بی قراری یا حتی آبریزش شدید دهان همراه است. در حالی که در برخی دیگر، ممکن است فقط یک روز متوجه شوید یک دندان جدید در دهانش سبز شده!

شناخت اشیای اطراف توسط کودک در 15 ماهگی

یکی از نشانه های مهم رشد ذهنی کودک 15ماهه این است که حالا شروع به درک کاربرد اشیاء مختلف می کند. مثلا می داند که جارو برای تمیز کردن است یا قاشق چوبی برای هم زدن غذا. همچنین می تواند به درخواست شما، بخش هایی از بدنش مانند بینی، چشم یا دست را نشان دهد.

کودک 15 ماهه چه کارهایی می تواند انجام دهد؟

در این سن، بچه ها کنجکاو، پرانرژی و تقریبا در حال کشف همه چیز هستند!

• دوست دارند روی مبل ها بالا بروند یا حتی از تخت خود خارج شوند.
• اگر فضای خانه و محل بازی امن باشد، کودک با آزادی بیشتری به جست وجو می پردازد.
• علاقه مند است هنگام کارهای خانه با شما همکاری کند؛ مثلا با یک جارو دستی کوچک همراهتان شود.
• معمولا دستورهای ساده مثل «بشین»، «نه ممنون»، یا «بده به من» را متوجه می شود و گاهی هم انجام می دهد.

رفتارهای کودک 15 ماهه

کودک 15 ماهه ممکن است خوشحال، فعال و پر از انرژی باشد اما گاهی هم چالش هایی ایجاد می کند. بعضی رفتارهایی که ممکن است در این سن ببینید:

• قشقرق یا جیغ زدن
• اضطراب از جدایی از والدین
• پرتاب کردن وسایل

چطور رفتار کودک 15 ماهه را هدایت کنیم؟

شاید گاهی فکر کنید کودک شما عمدا بدرفتاری می کند، اما واقعیت این است که او هنوز درک کاملی از رفتار «درست» یا «نادرست» ندارد. اگر چیزی را پرت می کند یا دیوار را خط می کشد، بیشتر از روی کنجکاوی است.

برای هدایت بهتر کودک در این سن اقدامات زیر را انجام دهید:

• وسایل ممنوعه را از دسترس دور نگه دارید. اگر کنترل تلویزیون یا ماژیک را نبینند، نیازی به نه گفتن های مکرر نیست.
• قوانین ساده و واضح با پیامدهای مشخص تنظیم کنید. مثلا اگر دم سگ را بکشد و هر بار چند دقیقه تنهایی در اتاق بماند، به تدریج این کار را ترک می کند.
• منحرف کردن توجه کودک و پیشنهاد فعالیت مثبت به جای تمرکز بر رفتار منفی بسیار موثرتر از تنبیه است.
• خونسردی خود را حفظ کنید. اگر کودک شما داد می زند و شما هم فریاد بزنید، او چیزی از کنترل احساسات یاد نمی گیرد. اما اگر آرام بمانید، او نیز به تدریج همین رفتار را یاد می گیرد.

سوالاتی در مورد سلامت کودک 15 ماهه

بسیاری از والدین در این سن با نگرانی هایی درباره سلامت کودک مواجه می شوند، به ویژه اگر فرزندشان به مهدکودک می رود. برخی از سوالات رایج عبارت اند از:

• اگر کودکم تب کرده، چه کار باید بکنم؟
• آیا آبریزش دهان زیاد مربوط به دندان درآوردن است؟
• اگر استفراغ دارد، باید نگران باشم؟
• با سرفه یا سرماخوردگی کودک چه کنم؟
• در صورت اسهال کودک، چطور او را درمان کنم؟

در هر یک از این موارد، باید شرایط عمومی کودک، میزان آب بدن، تغذیه و سطح انرژی او را در نظر گرفت.

تغذیه کودک 15 ماهه

در این سن، ممکن است متوجه شده باشید که فرزندتان دیگر مثل قبل میلی به خوردن وعده های بزرگ ندارد یا نسبت به بعضی غذاها ایراد می گیرد. نگران نباشید؛ این کاملا طبیعی است.

کودک 15 ماهه چقدر باید غذا بخورد؟

بهتر است همچنان به کودک خود روزانه سه وعده غذایی اصلی و دو میان وعده سالم بدهید. در این وعده ها باید از تمام گروه های غذایی استفاده شود:

• سبزیجات
• میوه ها
• غلات
• منابع پروتئینی (مانند گوشت، تخم مرغ یا حبوبات)
• لبنیات

پزشکان می گویند بیشتر کودکان نوپا به طور میانگین حدود 1000 کالری در روز نیاز دارند (حدود 40 کالری به ازای هر سانتی متر قد). اما نیازی نیست با دقت کالری ها را بشمارید! کافی است غذا را در اندازه ای حدود یک چهارم حجم غذای بزرگسالان سرو کنید و اجازه دهید کودک بسته به اشتهایش تصمیم بگیرد که چقدر بخورد.

اگر می توانید، وعده های غذایی را به فرصتی برای کنار هم بودن خانواده تبدیل کنید. این کار نه تنها باعث تقویت روابط خانوادگی می شود، بلکه به کودک کمک می کند مهارت های اجتماعی، رفتار صحیح سر میز و عادت های غذایی سالم را یاد بگیرد.

کودک 15 ماهه به چه مقدار شیر نیاز دارد؟

اگر کودک تان هنوز شیر مادر یا شیر کامل گاو می خورد، به تغذیه اش ادامه دهید، مگر اینکه پزشک توصیه دیگری داشته باشد. در این سن، کودک باید حدود 700 میلی گرم کلسیم در روز دریافت کند. اگر منبع کلسیم دیگری وجود ندارد، این مقدار برابر است با حدود دو لیوان شیر (هر لیوان حدود 240 میلی لیتر) در روز.

با این حال، بسیاری از کودکان از منابع دیگری مانند پنیر و ماست نیز کلسیم دریافت می کنند. بنابراین، بیشتر پزشکان توصیه می کنند مصرف شیر را به 470 تا 590 میلی لیتر در روز محدود کنید تا کودک در وعده های غذایی دیگر هم اشتها داشته باشد.

اگر هنوز کودکتان از شیر مادر تغذیه می کند چه اقدامی باید انجام دهید؟

تا زمانی که خودتان و کودکتان از این روند لذت می برید، ادامه دهید. اگر تصمیم دارید از شیر گرفتن را شروع کنید، این کار باید تدریجی باشد. ابتدا یکی از وعده های شیردهی را حذف کنید و بعد از 3 تا 7 روز به سراغ حذف وعده بعدی بروید. عجله در این کار می تواند منجر به گرفتگی مجاری شیر و حتی عفونت شود. در این دوران، حتما با کودک وقت بگذرانید و حواسش را در زمان های معمول شیردهی پرت کنید.

اگر کودک 15 ماهه غذا نمی خورد چه کاری انجام دهیم؟

اگر فرزندتان تمایلی به غذا خوردن ندارد ولی سایر رفتارهایش طبیعی است، احتمالا فقط با بدغذایی مواجه اید. نگران نباشید؛ پزشک کودک رشد او را تحت نظر دارد. کافی است همچنان تنوع غذایی سالم را حفظ کنید و مصرف خوراکی های ناسالم را محدود نمایید. اما با غذا جنگ نکنید! نبرد قدرت در این سن می تواند منفی باشد.

اگر کودک هیچ چیزی نمی خورد و نشانه هایی از بیماری دارد، حتما با پزشک مشورت کنید.

خواب کودک 15 ماهه

در این سن، بیشتر کودکان روال خواب ثابتی پیدا کرده اند. البته درآوردن دندان، بیماری یا حتی اشتیاق زیاد به بازی ممکن است این روند را گاهی به هم بزند.

کودک 15 ماهه چقدر باید بخوابد؟

کودکان بین یک تا دو سالگی باید در مجموع حدود 13 تا 14 ساعت در شبانه روز بخوابند. به احتمال زیاد، به زودی متوجه می شوید که کودک تان از دو چرت روزانه به یک چرت تبدیل می شود. شما می توانید این روند را با کمی تنظیم زمان ناهار و چرت بعد از آن، تسریع کنید.

از خواب پریدن کودک

گاهی اوقات، کودک در این سن ممکن است کابوس ببیند. از آنجا که درک تفاوت بین خواب و واقعیت برای او هنوز دشوار است، ممکن است در شب از خواب بپرد. در این صورت، به آرامی او را اطمینان خاطر دهید. توضیح دهید که خواب ها واقعی نیستند، اما انتظار نداشته باشید فورا درک کند، این نیاز به زمان دارد.

اگر کودک 15 ماهه نمی خوابد چه کاری انجام دهیم؟

دلایل دیگری هم وجود دارد که کودک ممکن است از خوابیدن امتناع کند، مثل ترس از جا ماندن از بازی! برای کمک به کودک جهت آرام شدن:

• تلویزیون، موسیقی و وسایل الکترونیکی را خاموش کنید
• حمامی آرامش بخش بگیرید
• کتاب هایی آرام بخوانید
• و حتما برنامه خواب را ثابت نگه دارید

مثلا اگر همیشه دو کتاب قبل از خواب می خوانید، همان را ادامه دهید. اگر یک شب پنج کتاب خواندید، کودک ممکن است از آن شب به بعد هر شب همین را بخواهد و ساعت خواب را به تاخیر بیندازد.

فعالیت های مناسب برای کودک 15 ماهه

آیا متوجه شده اید که بازی با کودک 15 ماهه تان روزبه روز لذت بخش تر می شود؟ در این سن، او فعال تر، کنجکاوتر و اجتماعی تر شده و همین باعث می شود زمان بازی به فرصتی طلایی برای تقویت ارتباط عاطفی و رشد ذهنی و جسمی او تبدیل شود. اما چه فعالیت هایی برای کودکان 15 ماهه مناسب هستند؟

با کودک 15 ماهه ام چه بازی هایی انجام دهم؟

در اینجا چند فعالیت سرگرم کننده، آموزشی و مناسب برای رشد کودکتان آورده ایم:

• بازی با توپ: این سن بهترین زمان برای بازی های ساده با توپ است. می توانید توپ را به سمت هم قل بدهید یا آن را به آرامی پرتاب و دریافت کنید.
• نقاشی با مداد شمعی: بسیاری از کودکان 15 ماهه می توانند با مداد شمعی خط خطی کنند. چند رنگ متنوع در اختیار او قرار دهید تا خلاقیتش را شکوفا کند. حتی ممکن است شروع به کشیدن خطوط مشخص کند.
• خواندن کتاب: در این مرحله، کودکتان احتمالا می تواند صفحات کتاب های موردعلاقه اش را ورق بزند و وقتی از او می پرسید، تصاویر را نشان دهد. این کار علاوه بر تقویت زبان، تمرکز او را نیز افزایش می دهد.
• بازی های وانمودی: وقت آن است که ماشین ها، عروسک ها، ست آشپزخانه و اسباب بازی های تخیلی را بیرون بیاورید. کودکان در این سن عاشق تقلید از رفتارهای والدین هستند و بازی های وانمودی به رشد مهارت های زبانی و اجتماعی آن ها کمک می کند.

چک لیست و توصیه هایی برای والدینی که کودک 15 ماهه دارند

در این سن، مراقبت های روزانه و برنامه ریزی های خاصی لازم است که به رشد بهتر کودک و آسودگی خاطر والدین کمک می کند. در ادامه چند نکته کلیدی و عملی آمده است:

• وقت ویزیت 15 ماهگی را فراموش نکنید: احتمالا کودک شما در این مرحله به واکسن یادآور DTaP یا یکی دیگر از واکسن هایی که در نوزادی دریافت کرده نیاز دارد.
• وقت ویزیت 18 ماهگی را از حالا برنامه ریزی کنید: بهتر است نوبت دهی را زودتر انجام دهید تا در زمان مناسب مشکلی پیش نیاید.
• یک فضای بازی امن ایجاد کنید: یک منطقه ایمن و کودک محور با اسباب بازی های لمسی (تاکتیل) طراحی کنید تا کودک بتواند با خیال راحت کاوش و بازی کند.
• تمرین نوشیدن از لیوان:  اگر هنوز از شیشه شیر استفاده می کند، کم کم او را به نوشیدن از لیوان معمولی عادت دهید. ابتدا شیر یا آب را در لیوان بریزید. اگر مقاومت کرد، می توانید روزی تنها 120 میلی لیتر آب میوه 100% طبیعی و بدون شکر را جایگزین کنید.
• روال روزانه را حفظ کنید: داشتن برنامه روزانه مشخص کمک می کند کودک بداند در طول روز چه اتفاقاتی می افتد. این کار باعث کاهش خستگی، تحریک پذیری و گرسنگی می شود. در صورت بروز کج خلقی یا قشقرق، خونسرد بمانید و تا حد امکان واکنش نشان ندهید.
• ایمنی را جدی بگیرید:
  • از نرده ایمنی برای بستن مسیر پله ها استفاده کنید.
  • هنگام تمرین بالا و پایین رفتن از پله ها کودک را همراهی و نظارت کنید.
  • درِ سرویس بهداشتی را ببندید و در حمام یا کنار هر منبع آبی (از جمله توالت) همیشه همراه او باشید.

در 15 ماهگی، کودک شما گام های بزرگی در مسیر رشد برداشته و شخصیتی منحصر به فرد از خود نشان می دهد. در حالی که مراقبت از کودک نوپا می تواند چالش برانگیز باشد، اما شیرینی این دوران بسیار بیشتر از سختی های آن است. زمان با سرعت می گذرد و آینده ای پر از اتفاقات بزرگ در انتظار شما و فرزندتان است.

سخنی از نی نی تینی

در این سن، از توانایی ها و کنجکاوی کودک استقبال کنید و با ایجاد محیطی امن و حمایتگر، به رشد ذهنی و جسمی اش کمک کنید.