کهیر در کودکان (Urticaria) یکی از مشکلات شایع پوستی است که معمولا بدون علت مشخص بروز می کند. این وضعیت ممکن است به صورت ناگهانی ایجاد شود و باعث بروز لکه های قرمز و متورم روی پوست شود. هرچند ظاهر آن ممکن است والدین را نگران کند، اما در بیشتر موارد نشانه ای از بیماری خطرناک نیست و معمولا خودبه خود برطرف می شود.
کهیر در کودکان چیست؟
کهیر در واقع مجموعه ای از برجستگی ها یا جوش های قرمز روی پوست است که به طور ناگهانی ظاهر می شوند. این جوش ها ممکن است روی سینه، شکم، پشت یا حتی دست و صورت کودک ایجاد شوند. بیشتر اوقات، این لکه ها خارش دارند و باعث ناراحتی کودک می شوند، اما خوشبختانه موقتی هستند و پس از مدتی بدون برجا گذاشتن جای زخم یا تغییر رنگ پوست از بین می روند.
انواع کهیر در کودکان
به طور کلی، کهیر در کودکان به دو نوع تقسیم می شود:
1. کهیر حاد (Acute Urticaria)
این نوع از کهیر ممکن است چند ساعت تا چند روز یا حداکثر تا شش هفته طول بکشد. کهیر حاد معمولا در اثر تماس با مواد آلرژی زا، غذاها یا نیش حشرات ایجاد می شود.
2. کهیر مزمن (Chronic Urticaria)
اگر علائم کهیر بیش از شش هفته ادامه داشته باشند یا به صورت دوره ای دوباره بازگردند، به آن کهیر مزمن گفته می شود. در این حالت، لازم است کودک توسط پزشک متخصص پوست یا آلرژی بررسی شود تا علت دقیق مشخص شود.
علائم و ظاهر کهیر در کودکان چگونه است؟
کهیر معمولا به رنگ قرمز است، اما در کودکانی با پوست تیره تر ممکن است به رنگ بنفش یا خاکستری دیده شود. این لکه ها می توانند:
- به صورت خوشه ای یا تکی ظاهر شوند.
- اندازه های متفاوتی داشته باشند.
- به هم متصل شوند و نواحی بزرگ تری از پوست را درگیر کنند.
- شکل خود را تغییر دهند یا جابه جا شوند.
- در وسط خود رنگ روشن تر یا حالت حلقه ای داشته باشند.
- شبیه نیش پشه به نظر برسند.
احساس کودک هنگام بروز کهیر چگونه است؟
در برخی از کودکان، کهیر ممکن است بدون احساس خاصی بروز کند. اما در بسیاری از موارد، علائمی مانند موارد زیر مشاهده می شود:
- بی قراری و تحریک پذیری در نوزادان.
- خارش یا سوزش پوست.
- احساس گزگز یا داغی در محل ضایعه.
- تورم در نواحی مختلف مانند دست ها، پاها، چشم ها یا لب ها.
در موارد بسیار نادر، کهیر می تواند نشانه ی واکنش آلرژیک شدید یا آنافیلاکسی باشد که علائم خطرناکی مانند موارد زیر دارد و نیاز به اقدام فوری دارد:
- تنگی نفس یا دشواری در بلع.
- سرگیجه یا بی هوشی.
- تب بالا.
- ورم زبان یا گلو.
- تهوع و استفراغ شدید.
اگر چنین علائمی مشاهده شد، باید فورا با اورژانس تماس گرفته شود.
علت ایجاد کهیر در کودکان چیست؟
کهیر در کودکان معمولا نتیجه ی واکنش سیستم ایمنی بدن است. وقتی بدن با ماده ای بیگانه (مانند یک آلرژن) مواجه می شود، ماده ای به نام هیستامین ترشح می کند تا از بدن در برابر عوامل بیرونی محافظت کند. اما گاهی ترشح بیش از حد هیستامین باعث تحریک پوست، گشاد شدن رگ های خونی و خروج مایع از دیواره رگ ها می شود که به شکل برجستگی های قرمز ظاهر می گردد.
چه کودکانی بیشتر دچار کهیر می شوند؟
هر کودکی ممکن است دچار کهیر شود، اما احتمال بروز آن در کودکانی که سابقه ی آلرژی دارند (مانند آلرژی غذایی یا حساسیت فصلی) بیشتر است. همچنین نوزادانی که پوست حساسی دارند یا در محیط های آلوده زندگی می کنند، بیشتر در معرض این مشکل قرار دارند.
دلایل احتمالی بروز کهیر در کودکان
در حدود نیمی از موارد، علت مشخصی برای کهیر پیدا نمی شود. اما برخی عوامل شایع عبارت اند از:
- تماس با مواد شیمیایی موجود در شوینده ها، صابون ها یا کرم های بدن.
- گرد و غبار محیط.
- برخی مواد غذایی مانند شیر، مغزها (مانند بادام یا فندق) و غذاهای دریایی.
- تماس با لاتکس (مثلا در دستکش ها).
- کپک ها و قارچ های محیطی.
- تماس با حیوانات خانگی یا موی آن ها.
- گرده گل ها در فصل بهار.
سایر علل کمتر شایع عبارت اند از:
- عفونت های ویروسی مانند سرماخوردگی یا گلودرد چرکی.
- نیش حشرات.
- لباس های تنگ یا مصنوعی.
- واکنش به برخی داروها یا درمان های پرتو درمانی.
- قرار گرفتن در معرض گرما یا سرمای شدید.
- استرس و اضطراب.
- نور مستقیم خورشید در مدت طولانی.
درمان کهیر در کودکان
روش درمان بستگی به نوع و شدت کهیر در کودکان دارد. در موارد خفیف و موقتی، ممکن است نیازی به درمان خاصی نباشد و فقط مراقبت در منزل کافی باشد.
برای مواردی که علائم شدیدتر هستند، معمولا پزشک داروهای آنتی هیستامین مانند موارد زیر را تجویز می کند:
- سیتریزین (Cetirizine)
- دیفن هیدرامین (Diphenhydramine) – ممکن است باعث خواب آلودگی شود.
- فکسوفنادین (Fexofenadine)
- لوراتادین (Loratadine)
در موارد واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی)، تزریق فوری اپی نفرین (Epinephrine) ضروری است.
چند روز طول می کشد تا کهیر برطرف شود؟
در کهیرهای حاد، معمولا کودک ظرف چند ساعت تا چند روز احساس بهبودی می کند. در کهیرهای مزمن، روند درمان طولانی تر است و ممکن است به داروهای ترکیبی یا بررسی های تخصصی تر نیاز باشد.
مراقبت های خانگی برای تسکین کهیر در کودکان
برای راحتی کودک و کاهش خارش و سوزش می توانید:
- کودک را از گرما و نور مستقیم خورشید دور نگه دارید.
- از کمپرس سرد یا دوش آب خنک استفاده کنید.
- نواحی مبتلا را با لوسیون کالامین بپوشانید.
- از لباس های نخی و گشاد استفاده کنید.
- تهویه مناسب اتاق را حفظ کرده و در صورت نیاز از پنکه استفاده کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر کهیر تنها در یک ناحیه کوچک دیده شود و علائم خفیفی داشته باشد، معمولا جای نگرانی نیست. اما در شرایط زیر حتما باید به پزشک مراجعه کرد:
- اگر کهیر گسترده است یا کودک بی قرار و بی خواب شده است.
- اگر علت مشخصی (مانند غذا یا دارو) وجود دارد و تکرار می شود.
- اگر علائم آنافیلاکسی مشاهده شد (تنگی نفس، ورم زبان یا تهوع شدید).
در کهیر مزمن، انجام آزمایش های آلرژی یا بررسی های بیشتر برای یافتن علت اصلی ضروری است.
سخنی از نی نی تینی
کهیر در کودکان بسیار شایع است و معمولا خطرناک نیست. بیشتر موارد در عرض چند روز خودبه خود برطرف می شوند. با مراقبت های خانگی، خنک نگه داشتن بدن و در صورت نیاز مصرف داروهای آنتی هیستامین، بیشتر کودکان بهبود کامل پیدا می کنند. تنها در موارد نادر، کهیر می تواند نشانه ی یک واکنش آلرژیک شدید باشد که نیاز به درمان اورژانسی دارد.
اگر تجربه ای درباره ی کهیر در کودکان دارید یا روش خاصی برای تسکین خارش پوست کودک خود استفاده کرده اید، تجربه تان را در بخش نظرات با سایر والدین به اشتراک بگذارید. پرسش های خود را نیز مطرح کنید تا در کوتاه ترین زمان پاسخ داده شود و بتوانیم به شما در مراقبت از کودک تان کمک کنیم.
