کم آبی چیست؟
اگر نوزادتان دچار کم آبی شود، به این معناست که بدن او به اندازه کافی مایعات ندارد. خطر قرار گرفتن در معرض کم آبی در نوزادان و کودکان بیشتر از بزرگسالان است.
کم آبی ممکن است زمانی رخ دهد که نوزادتان مایعات کمتری نسبت به مقداری که از دست می‌دهد، مصرف کند. این اتفاق می‌تواند به دلیل موارد زیر رخ دهد:
کم آبی در نوزادان ممکن است خفیف باشد و به راحتی برطرف شود، اما می‌تواند به شکل متوسط، شدید یا حتی خطرناک نیز ظاهر شود.
علائم کم آبی در نوزادان
علائم کم آبی خفیف تا متوسط
هر یک از علائم زیر می‌تواند نشان‌دهنده‌ی کم آبی یا شروع کم آبی در نوزادتان باشد.
- کمتر از حد معمول بازی می‌کند.
- بیش از شش ساعت بدون پوشک مرطوب می‌ماند.
- ادرار تیره تر و با بوی شدیدتر از حد معمول
- بی‌حالی
- دهان و لب‌های خشک و ترک خورده
- نبود یا کاهش اشک هنگام گریه
علائم کم آبی شدید نوزادان
- چشم‌های فرو رفته
- دست‌ها و پاهایی که سرد و لکه‌دار به نظر می‌رسند
- خواب آلودگی یا بی قراری بیش از حد
- فرورفتگی ملاج (نقاط نرم روی سر نوزاد)
- پوست چروکیده
- فقط ۱ یا ۲ بار در روز ادرار کردن
اقدامات لازم در زمان موجهه با کم آبی در نوزادان
کم آبی شدید نوزادان یک وضعیت اضطراری است.
اگر نوزادتان علائم کم آبی شدید دارد، فوراً او را به اورژانس ببرید. نوزادان می‌توانند به سرعت دچار کم آبی خطرناک شوند، بنابراین واکنش سریع، بسیار ضروری است.
اگر نوزادتان علائم کم آبی خفیف تا متوسط دارد، با پزشک او تماس بگیرید. ممکن است پزشک بخواهد نوزاد را ببیند تا مطمئن شود که حالش خوب است.
درمان کم آبی در نوزادان
اگر نوزادتان به شدت دچار کم آبی شده باشد، ممکن است نیاز به دریافت مایعات از طریق سرم در بیمارستان داشته باشد تا بدنش به حالت طبیعی بازگردد.
اگر پزشک تشخیص دهد که نوزاد شما به صورت خفیف یا متوسط دچار کم آبی شده است، ممکن است به شما دستور دهد که مایعات بیشتری به او بدهید. نوع مایعات بسته به سن نوزاد متفاوت است:
- زیر ۳ ماه: پزشک احتمالاً توصیه می‌کند که به شیردهی یا تغذیه نوزاد با شیر خشک ادامه دهید، اما بیشتر از حالت معمول به نوزاد را تغذیه کنید.
- ۳ ماه یا بیشتر: پزشک ممکن است علاوه بر شیر مادر یا شیر خشک، یک مایع خاص را برای جبران آب و نمک‌های (الکترولیت‌های) از دست رفته بدن نوزاد توصیه کند.
پزشک همچنین به دنبال علت کم آبی نوزاد خواهد بود و مشکل اصلی را درمان می‌کند. به عنوان مثال، در صورت استفراغ ممکن است داروی ضد استفراغ تجویز کند. اگر نوزادتان اسهال دارد و پزشک معتقد است که به رژیم غذایی او مرتبط است، ممکن است توصیه کند که نوع شیر خشک را تغییر دهید یا اگر نوزاد با شیر مادر تغذیه می‌شود، تغییراتی در رژیم غذایی شما ایجاد کنید.
الکترولیت‌ها برای کم آبی در نوزادان
بدون مشورت با پزشک، به نوزادتان محلول‌های الکترولیت برای درمان کم آبی ندهید.
اگر پزشک محلول‌های الکترولیت را توصیه کند، می‌توانید آن‌ها را در بیشتر داروخانه‌ها پیدا کنید. محصولات برندهایی مانند پدیالایت (Pedialyte)، اینفالایت (Infalyte) و ری‌وایتال (ReVital) از جمله این محصولات هستند. از داروساز در مورد برندهای عمومی هم سؤال کنید.
پزشک نوزادتان می‌تواند دستورالعمل‌هایی برای استفاده از محلول‌های الکترولیت بر اساس وزن و سن نوزاد به شما بدهد. به عنوان مثال، یک نوزاد 3 کیلوگرمی با اسهال خفیف به حداقل 453 گرم محلول الکترولیت نیاز دارد، در حالی که یک کودک 10 کیلویی به 1100 گرم نیاز دارد. این مایع را می‌توان به آهستگی، جرعه جرعه، قاشق قاشق، با استفاده از قاشق یا سرنگ به نوزاد داد.
جلوگیری از کم آبی در نوزادان
مطمئن شوید که نوزادتان مقدار زیادی مایعات مصرف می‌کند، به خصوص در روزهای بسیار گرم و زمانی که بیمار است.
- اگر نوزادتان کمتر از ۶ ماه سن دارد، به شیر مادر یا شیر خشک پایبند باشید. اما اگر نگران کم آبی هستید، با پزشک نوزادتان در مورد دادن مقدار کمی آب به او مشورت کنید.
- اگر نوزادتان ۶ ماه یا بیشتر سن دارد، به شیردهی یا تغذیه با شیشه شیر ادامه دهید. می‌توانید مقدار کمی آب، در حدود 113 گرم در روز به او بدهید تا زمانی که شروع به خوردن غذاهای جامد کند، و در آن زمان می‌توانید میزان آب را افزایش دهید.
به نوزادتان نوشابه‌های گازدار ندهید، زیرا برای دندان‌ها و سلامتی او بسیار مضر هستند. همچنین، برای نوزادان زیر ۱۲ ماه، آبمیوه توصیه نمی‌شود.
در این شرایط می‌توانید با رعایت نکات زیر از کم آبی در نوزادان جلوگیری کنید:
- تب: هر زمان که نوزادتان تب دارد، مقدار زیادی مایعات به او بدهید. اگر به نظر می‌رسد که در بلع مشکل دارد، از پزشک او بپرسید که آیا می‌توانید به او مسکنی مثل استامینوفن کودکان یا (اگر ۶ ماه یا بیشتر دارد) ایبوپروفن بدهید تا به کاهش ناراحتی او کمک کند یا خیر. (هرگز به کودک آسپرین ندهید، زیرا با یک وضعیت نادر اما جدی به نام سندرم ری مرتبط است.)
- گرمای بیش از حد: در هوای گرم، مایعات بیشتری نسبت به حالت معمول به نوزادتان بدهید. فعالیت زیاد در یک روز گرم یا حتی نشستن در یک اتاق گرم و پرحرارت می‌تواند منجر به تعریق و از دست دادن مایعات شود.
- اسهال: اگر نوزادتان دچار بیماری روده‌ای شد، به ویژه گاستروانتریت حاد، او از طریق اسهال و استفراغ آب زیادی از دست می‌دهد. به او آبمیوه ندهید، زیرا ممکن است وضعیت را بدتر کند و همچنین داروی ضد اسهال هم به او ندهید مگر اینکه پزشک آن را توصیه کرده باشد. نوزادتان را به نوشیدن بیشتر شیر مادر یا شیر خشک تشویق کنید و پس از ۶ ماهگی، مقدار کمی آب نیز به او بدهید. اگر نوزادتان ۳ ماه یا بیشتر دارد و فکر می‌کنید ممکن است دچار کم آبی شود، می‌توانید به او نوشیدنی الکترولیت نیز بدهید.
- استفراغ: ویروس‌ها و عفونت‌های روده‌ای می‌توانند منجر به استفراغ شوند. اگر نوزادتان در نگه‌داشتن مایعات مشکل دارد، به راحتی می‌تواند دچار کم آبی در نوزادان شود. سعی کنید به او مقادیر بسیار کمی مایعات (عمدتاً شیر مادر یا شیر خشک و کمی آب در صورت داشتن ۶ ماه یا بیشتر) به طور مکرر بدهید. مایعات الکترولیت برای نوزادان ۳ ماه یا بیشتر که استفراغ کرده‌اند مفید هستند.
- امتناع از نوشیدن: گلو درد یا بیماری‌هایی مانند بیماری دست، پا و دهان می‌توانند باعث ایجاد درد زیادی شوند که گاهی باعث می‌شود نوزاد از نوشیدن خودداری کند. از پزشک بپرسید که آیا می‌توانید به نوزادتان استامینوفن کودکان یا ایبوپروفن (اگر ۶ ماه یا بیشتر دارد) بدهید تا درد را کاهش دهید، سپس به طور مکرر و در مقادیر کم به او شیر مادر یا شیر خشک و آب بدهید.
