چسب ضد بارداری یک برچسب کوچک و چسبنده است که روی سطح پوست قرار می گیرد تا از بارداری جلوگیری کند. معمولا این چسب را هر هفته یک بار و به مدت سه هفته پشت سر هم روی پوست می چسبانند. در هفته چهارم، چسب جدیدی استفاده نمی شود تا بدن وارد فاز طبیعی قاعدگی شود. این روش برای بسیاری از خانم ها انتخابی راحت، بدون نیاز به یادگیری مهارت خاص و قابل استفاده در منزل است. در ادامه در مورد این روش بیشتر توضیح خواهیم داد.
چسب ضد بارداری چیست؟
چسب ضد بارداری نوعی روش پیشگیری از بارداری است که مستقیما روی پوست قرار می گیرد. این چسب ها معمولا نازک، چهارگوش و به رنگ پوست هستند و ظاهری شبیه چسب زخم معمولی دارند. هورمون های موجود در چسب از طریق پوست وارد جریان خون می شوند تا از بارداری جلوگیری کنند.
شما باید این چسب را سه هفته پشت سر هم روی پوستتان نگه دارید و سپس یک هفته آن را بردارید تا بدن وارد دوره قاعدگی طبیعی شود. توجه داشته باشید که دریافت نسخه پزشک برای تهیه این چسب لازم است و بهتر است قبل از شروع استفاده، با پزشک یا ماما درباره مناسب بودن این روش برای شرایط بدنی تان مشورت کنید.
برای مادران پرمشغله یا کسانی که فراموش می کنند قرص را هر روز در ساعت مشخصی مصرف کنند، چسب ضد بارداری یک روش ساده و کم دردسر محسوب می شود.
چسب ضد بارداری چگونه از بارداری جلوگیری می کند؟
در ترکیب چسب ضد بارداری دو هورمون زنانه وجود دارد: استروژن و پروژستین. این هورمون ها از طریق پوست جذب شده و وارد خون می شوند. نقش اصلی این هورمون ها جلوگیری از تخمک گذاری است؛ یعنی تخمدان ها در طول ماه، تخمکی آزاد نمی کنند. وقتی تخمکی آزاد نشود، امکان باردار شدن هم وجود نخواهد داشت.
علاوه بر این، هورمون های موجود در چسب چند کار مهم دیگر نیز انجام می دهند:
- غلیظ تر کردن مخاط دهانه رحم تا حرکت اسپرم سخت تر شود.
- نازک تر کردن دیواره رحم تا در صورت لقاح احتمالی، تخمک بارورشده نتواند به دیواره رحم بچسبد.
در منابع معتبر ایرانی از جمله کتاب های مراقبت باروری، همین سه عملکرد به عنوان اساس جلوگیری از بارداری با روش های هورمونی ذکر شده است.
استفاده از چسب ضد بارداری و زمان شروع آن
پزشک معمولا توصیه می کند چسب را همان روزی که نسخه برایتان نوشته می شود شروع کنید، البته به شرط اینکه مطمئن باشد باردار نیستید. برای اینکه پزشک مطمئن شود بارداری وجود ندارد، معمولا به چند مورد توجه می کند:
- تست بارداری منفی باشد.
- از زمان آخرین قاعدگی، رابطه جنسی محافظت نشده نداشته باشید.
- از یک روش مطمئن پیشگیری استفاده می کردید.
- کمتر از چهار هفته از زایمانتان گذشته باشد یا کمتر از هفت روز از سقط یا خاتمه بارداری.
این روش بر اساس یک چرخه چهار هفته ای عمل می کند.
هفته اول، دوم و سوم (سه هفته استفاده از چسب)
در هر یک از این هفته ها باید یک چسب جدید روی پوستتان بچسبانید. مثلا اگر روز شنبه چسب را شروع کنید، در سه شنبه های پشت سر هم باید چسب را تعویض کنید. البته می توانید هر روزی را به عنوان روز شروع انتخاب کنید.
هفته چهارم (هفته بدون چسب)
در هفته چهارم، چسب را برنمی گردانید تا بدن وارد فاز قاعدگی شود. برخی خانم ها ممکن است در این هفته خونریزی نداشته باشند؛ اگر استفاده از چسب را درست انجام داده باشید، معمولا جای نگرانی نیست. اما در صورت شک، بهتر است با پزشک مشورت کنید.
پس از گذشت هفت روز، حتی اگر خونریزی هنوز ادامه دارد، باید چسب جدید را بلافاصله بچسبانید. رعایت این زمان بندی برای اثربخشی چسب بسیار مهم است.
برای هفته اول مصرف چسب، بهتر است از یک روش کمکی مانند کاندوم استفاده کنید. پس از هفته اول، در صورت مصرف صحیح، نیاز به روش کمکی ندارید. اما چسب ضد بارداری از بیماری های مقاربتی پیشگیری نمی کند؛ بنابراین استفاده از کاندوم همچنان توصیه می شود.
اگر فراموش کردید چسب را سر زمان خودش عوض کنید، به محض یادآوری این کار را انجام دهید. اگر بیش از دو روز (بیش از 48 ساعت) از زمان تعویض گذشته است، باید یک هفته از روش کمکی استفاده کنید.
چسب ضد بارداری را کدوم قسمت ها باید چسباند؟
معمولا می توانید چسب را در قسمت های مختلفی از بدن قرار دهید، مثل مواردی مه در ادامه اشاره می کنیم:
- روی بازوی بالایی
- روی بخش پایین کمر و نزدیک باسن
- روی شکم، در قسمت زیر ناف و بالای ناحیه تناسلی
- روی قسمت بالای پشت، نزدیک استخوان کتف
فقط نباید چسب را روی سینه یا روی پوست زخمی، تحریک شده یا عفونی بچسبانید. بسته بندی چسب را دقیق بخوانید، چون ممکن است برخی برندها دستورالعمل متفاوتی داشته باشند.
آموزش برداشتن و جایگزین کردن چسب ضد بارداری
وقتی زمان تعویض چسب می رسد، این مراحل را انجام دهید:
- چسب قدیمی را کامل جدا کنید.
- چسب جدید را روی نقطه ای متفاوت از جای قبلی بچسبانید.
- پوست باید خشک، تمیز و بدون کرم، لوسیون یا چربی باشد تا چسب بهتر بچسبد.
- چسب را فقط در نواحی مجاز ذکرشده قرار دهید.
- چسب را نباید ببُرید، کوچک کنید یا روی لوازم آرایشی و چرب کننده پوست بچسبانید؛ این کار باعث کاهش جذب هورمون و کاهش اثرگذاری می شود.
اگر فراموش کردم چسب را عوض کنم، چه کار باید بکنم؟
اگر فراموش کردید، به محض یادآوری چسب جدید را بچسبانید. تصمیم بعدی بستگی دارد به اینکه در کدام هفته از چرخه هستید و چند ساعت دیر کرده اید.
اگر کمتر از 48 ساعت گذشته باشد:
چسب را سریع تر عوض کنید. اگر تازه از پوست جدا شده و کمتر از 24 ساعت گذشته، می توانید همان چسب را دوباره بچسبانید. در این حالت نیاز به روش کمکی نیست.
اگر بیشتر از 48 ساعت گذشته باشد:
چسب جدید را فورا بچسبانید و روز تعویض هفتگی را ثابت نگه دارید. در این حالت باید تا هفت روز از روش کمکی استفاده کنید. اگر تصمیم به استفاده از روش اورژانسی دارید، مشکلی ندارد؛ اما بعضی روش های اورژانسی ممکن است اثربخشی چسب را تحت تأثیر قرار دهند، پس استفاده از روش کمکی هفت روزه ضروری است.
اگر هر زمان شک داشتید، با پزشک تماس بگیرید و تا هفت روز برای هر رابطه جنسی از روش کمکی استفاده کنید.
اثربخشی چسب ضد بارداری چقدر است؟
چسب ضد بارداری در صورت استفاده کاملا صحیح و بدون خطا، حدود 99 درصد اثربخشی دارد. اما در استفاده معمولی، یعنی زمانی که فرد ممکن است گاهی در زمان مقرر چسب را تعویض نکند یا اشتباهاتی رخ دهد، میزان اثربخشی به حدود 94 درصد می رسد. به طور کلی «استفاده کامل و صحیح» یعنی فرد تمام دستورالعمل ها را دقیقا طبق توصیه پزشک و بروشور انجام دهد و هیچ هفته ای از تعویض به موقع چسب غفلت نکند.
عوارض جانبی چسب ضد بارداری
اکثر عوارض جانبی این روش پیشگیری کوتاه مدت هستند و معمولا پس از حدود دو ماه کاهش پیدا می کنند. رایج ترین عوارض شامل موارد زیر است:
- حالت تهوع
- لکه بینی یا خونریزی نامنظم
- درد یا حساسیت سینه ها
- سردرد (به ویژه در چند هفته اول شروع مصرف که معمولا با گذشت زمان بهتر می شود)
- تغییرات خلق وخو
این عوارض شبیه بسیاری از روش های هورمونی دیگر مانند قرص ضد بارداری هستند و معمولا پس از سازگاری بدن کاهش می یابند.
آیا چسب ضد بارداری روش مؤثری است؟
بله. چسب ضد بارداری یکی از روش های مؤثر پیشگیری از بارداری است، به ویژه زمانی که درست و منظم استفاده شود. مانند تمام روش های ضد بارداری، در صورت استفاده نادرست، میزان اثربخشی کاهش پیدا می کند.
مزایای استفاده از چسب ضد بارداری
این روش مزایای زیادی دارد که آن را برای بسیاری افراد به گزینه ای محبوب تبدیل کرده است:
- کاربری آسان و تعویض سریع
- نیاز نداشتن به مصرف روزانه مانند قرص
- کمک به کوتاه تر و کم حجم تر شدن قاعدگی، مخصوصا در افرادی که پریودهای نامنظم دارند
- برگشت پذیر بودن و امکان بارداری بلافاصله پس از قطع آن
- احتمال بهبود جوش های پوستی
- کمک به کاهش دردهای قاعدگی و علائم پیش از قاعدگی
- بدون ایجاد وقفه در رابطه جنسی
چسب ضد بارداری برای افرادی که هنگام مصرف قرص، لکه بینی مکرر دارند انتخاب خوبی است؛ زیرا میزان هورمون در چسب به صورت یکنواخت و ثابت وارد بدن می شود.
معایب چسب ضد بارداری
در کنار مزایا، این روش ممکن است معایبی نیز داشته باشد:
- احتمال حساسیت پوستی در محل چسب
- نیاز به یادآوری هفتگی برای تعویض
- محافظت نکردن در برابر بیماری های مقاربتی
- نیاز به نسخه پزشک
- احتمال افزایش جزئی خطر لخته شدن خون به علت وجود مقدار بیشتر استروژن
- کاهش اثربخشی در افرادی با شاخص توده بدنی 30 یا بالاتر یا وزن بیشتر از حدود 90 کیلوگرم
- قابل مشاهده بودن چسب روی بدن و دشواری پنهان کردن آن
همچنین، برخی افراد به دلیل شرایط پزشکی خاص نباید از این چسب استفاده کنند، از جمله:
- استعمال سیگار، به ویژه بالای 35 سال
- دیابت کنترل نشده یا فشار خون بالا
- سابقه لخته خون، سکته قلبی یا مغزی
- میگرن همراه با اورا
- خونریزی های نامشخص واژینال
- مصرف برخی داروها
پزشک می تواند به شما کمک کند که با توجه به شرایط سلامتی تان، بهترین روش جلوگیری را انتخاب کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر هنگام استفاده از چسب، باید سریعا با پزشک تماس بگیرید:
- علائم لخته خون مانند قرمزی، تورم یا درد پا
- درد قفسه سینه
- خونریزی های نامنظم یا شدید
- زردی پوست یا چشم ها
همچنین اگر در هفته بدون چسب، بارها پریود نشدید، بهتر است پزشک وضعیت شما را بررسی کند. در برخی افراد این موضوع طبیعی است، اما گاهی می تواند نشان دهنده کار نکردن صحیح چسب باشد.
آیا با استفاده از چسب ضد بارداری پریود می شوم؟
معمولا بله. چرخه چسب ضد بارداری مثل چرخه طبیعی قاعدگی است. هفته چهارم که چسب استفاده نمی شود، «هفته پریود» است. با این حال، همه افراد لزوما خونریزی ندارند. میزان و طول مدت قاعدگی ممکن است متفاوت باشد. اگر چسب را درست استفاده کرده باشید، نبودن پریود معمولا جای نگرانی ندارد.
آیا چسب ضد بارداری دردناک است؟
خیر، چسب نباید درد ایجاد کند. تنها ممکن است برخی افراد دچار قرمزی یا تحریک پوستی شوند که اگر ادامه دار بود، پزشک ممکن است روش دیگری را توصیه کند.
آیا ممکن است چسب از روی پوست بیفتد؟
چسب ضد بارداری طراحی شده که محکم روی پوست بماند و قرار است در حمام، شنا و فعالیت های روزمره نیز جدا نشود.
با این حال اگر چسب جدا شد یا گوشه های آن بلند شد:
- باید دستورالعمل بسته بندی را بخوانید
- بر اساس مدت زمان جدا ماندن چسب تصمیم بگیرید
- معمولا باید فوری چسب جدید بزنید
- تا 7 روز از یک روش کمکی مثل کاندوم استفاده کنید
آیا چسب ضد بارداری باعث افزایش وزن می شود؟
خیر. برخی افراد ممکن است احساس نفخ یا افزایش وزن داشته باشند، اما تحقیقات نشان داده اند هورمون های چسب باعث افزایش وزن واقعی نمی شوند.
سخنی از نی نی تینی
چسب ضد بارداری یک روش راحت، مؤثر و برگشت پذیر برای جلوگیری از بارداری است. اگر درست استفاده شود، می تواند یکی از مطمئن ترین گزینه ها باشد.
برای اینکه بدانید آیا این روش مناسب بدن و شرایط شماست، بهتر است با پزشک صحبت کنید.
اگر شما هم تجربه ای درباره این موضوع دارید یا پرسشی برایتان پیش آمده، خوشحال می شوم در بخش نظرات با من و دیگر مادران در میان بگذارید. مشارکت شما باعث کامل تر شدن این مطلب می شود.
