پلی میالژیا روماتیکا چیست؟
پلی میالژیا روماتیکا نوعی بیماری التهابی است که باعث درد، سفتی و کوفتگی در گروه های بزرگ عضلانی مانند شانه ها، لگن و گردن می شود. معمولا علائم این بیماری در ساعات اولیه صبح شدیدتر هستند و ممکن است با تحرک و فعالیت بدنی کاهش یابند. هنوز علت دقیق پلی میالژیا روماتیکا مشخص نیست، اما بیشتر افراد برای کاهش علائم خود از داروهای کورتون دار (کورتیکواستروئیدها) استفاده می کنند.
نگاهی کلی به پلی میالژیا روماتیکا
در پلی میالژیا روماتیکا، التهاب در بافت های عضلانی باعث بروز درد ناگهانی و سفتی در قسمت های مختلف بدن از جمله گردن، شانه ها، بازوها، لگن، ران ها و حتی باسن می شود. معمولا درد در هر دو سمت بدن به طور متقارن احساس می شود.
این بیماری بیشتر در افراد بالای ۵۰ سال دیده می شود و اغلب در سنین بین 70 تا 75 سال شیوع بالاتری دارد. سفتی صبحگاهی معمولا بیش از 30 دقیقه طول می کشد و ممکن است فرد را در انجام فعالیت های ساده دچار مشکل کند.
علائم و نشانه های پلی میالژیا روماتیکا
شایع ترین علامت پلی میالژیا روماتیکا، شروع ناگهانی درد و سفتی در اطراف مفاصل بزرگ بدن به ویژه شانه ها و لگن است. این درد ممکن است به بازوها، گردن، کمر و باسن نیز گسترش یابد. در بیشتر افراد، علائم ظرف چند روز تا دو هفته ظاهر می شود و حتی ممکن است یک شبه آغاز شوند.
افراد مبتلا ممکن است در انجام کارهای روزمره مانند لباس پوشیدن، شانه زدن موها یا حتی بلند شدن از رختخواب دچار مشکل شوند.
سایر علائم رایج عبارت اند از:
- سفتی عضلانی بیش از 30 دقیقه، به ویژه در صبح یا پس از استراحت.
- ضعف عمومی در بدن.
- خستگی مزمن و بی حالی.
- احساس ناخوشی عمومی.
- کاهش اشتها.
- کاهش وزن بدون علت مشخص.
- تورم در دست ها یا مچ ها.
- تب خفیف یا احساس گرگرفتگی.
بر اساس تحقیقات، حدود 10 تا 20 درصد از بیماران مبتلا به پلی میالژیا روماتیکا ممکن است به بیماری دیگری به نام آرتریت گیجگاهی (التهاب شریان گیجگاهی) نیز دچار باشند. این بیماری موجب التهاب در رگ های خونی بزرگ، مانند آئورت و شریان های گیجگاهی می شود و می تواند عوارض خطرناکی به همراه داشته باشد. از طرف دیگر، حدود 40 تا 60 درصد از افراد مبتلا به آرتریت سلول های غول آسا نیز دچار پلی میالژیا روماتیکا هستند.
علت بروز پلی میالژیا روماتیکا چیست؟
پزشکان هنوز علت دقیق این بیماری را نمی دانند، اما چند نظریه درباره آن وجود دارد. برخی از علل احتمالی عبارت اند از:
- عوامل ژنتیکی: وجود ژن های خاص ممکن است فرد را مستعد ابتلا کند.
- عوامل محیطی مانند عفونت ها: عفونت های ویروسی یا باکتریایی می توانند سیستم ایمنی بدن را تحریک کنند.
- افزایش سن: با بالا رفتن سن، تغییراتی در سیستم ایمنی و بافت های بدن ایجاد می شود که احتمال التهاب را افزایش می دهد.
- اختلالات خودایمنی: در این حالت، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت های سالم حمله می کند.
- التهاب کیسه های مفصلی (بورسیت): که ممکن است در شانه یا لگن باعث درد و سفتی شود.
عوامل خطر ابتلا به پلی میالژیا روماتیکا
اگرچه هنوز علت اصلی مشخص نیست، اما برخی فاکتورها خطر بروز این بیماری را افزایش می دهند:
- سن: شایع ترین سن ابتلا بالای 50 سال است و با افزایش سن، احتمال آن بیشتر می شود.
- جنسیت: زنان بیشتر از مردان به پلی میالژیا روماتیکا دچار می شوند.
- نژاد و پیشینه ژنتیکی: پژوهش ها نشان داده اند که افراد با تبار اروپای شمالی (مانند کشورهای اسکاندیناوی) بیشتر مستعد این بیماری هستند.
عوارض احتمالی پلی میالژیا روماتیکا
در صورت درمان نکردن، پلی میالژیا روماتیکا می تواند تحرک فرد را محدود کند و فعالیت های روزمره مانند استحمام، لباس پوشیدن، شانه زدن مو یا حتی نشستن و برخاستن را دشوار کند. بالا بردن دست ها بالاتر از شانه ممکن است تقریبا غیرممکن شود.
یکی از خطرناک ترین عوارض این بیماری، ارتباط آن با آرتریت سلول های غول آسا است که باعث التهاب در آئورت (رگ اصلی خروجی از قلب) می شود. این وضعیت در موارد شدید ممکن است منجر به آنوریسم آئورت شود که می تواند تهدیدکننده ی جان باشد.
تشخیص و درمان پلی میالژیا روماتیکا (Polymyalgia Rheumatica)
پلی میالژیا روماتیکا یکی از بیماری هایی است که تشخیص آن برای پزشکان می تواند چالش برانگیز باشد، زیرا علائم آن با بیماری های دیگری مانند آرتریت روماتوئید، اسپوندیلوآرتریت، سودو نقرس، میوزیت و سایر بیماری های بافت همبند یا مفاصل فرسایشی شباهت دارد. به همین دلیل، پزشک باید ابتدا سایر بیماری های مشابه را بررسی و رد کند تا بتواند تشخیص قطعی دهد.
چگونه پلی میالژیا روماتیکا تشخیص داده می شود؟
پزشک برای تشخیص پلی میالژیا روماتیکا ابتدا شرح حال دقیق بیمار را می گیرد و سپس معاینه بدنی انجام می دهد. در این معاینه، او به دنبال نشانه های رایج بیماری و نیز علائم احتمالی سایر بیماری های مشابه خواهد بود.
اگرچه هیچ آزمایش خون اختصاصی برای تشخیص قطعی این بیماری وجود ندارد، اما پزشک معمولا چند آزمایش مختلف درخواست می کند تا بتواند بیماری های دیگر را رد کرده یا از وجود التهاب مطمئن شود. این آزمایش ها عبارت اند از:
- شمارش کامل سلول های خونی (CBC)
- پروتئین واکنشی C (CRP)
- سرعت رسوب گلبول قرمز (ESR)
- هورمون محرک تیروئید (TSH)
- کراتین کیناز (برای بررسی سلامت عضلات)
یکی از روش های تشخیصی غیرمستقیم، بررسی پاسخ بدن به داروهای کورتونی است. بسیاری از بیماران مبتلا، تنها چند روز پس از مصرف دوز پایین «پردنیزولون»، احساس بهبودی چشمگیری پیدا می کنند و همین موضوع می تواند نشانه ای از وجود پلی میالژیا روماتیکا باشد.
پلی میالژیا روماتیکا چگونه درمان می شود؟
داروها
درمان این بیماری معمولا با مصرف دوز پایین داروهای کورتونی (کورتیکواستروئیدها) آغاز می شود. پزشک ممکن است روزانه بین 10 تا 15 میلی گرم پردنیزون تجویز کند تا درد و سفتی عضلات به سرعت کاهش یابد.
اگر علائم بهبود پیدا کنند، پزشک به تدریج دوز دارو را طی یک تا دو سال کاهش می دهد. با این حال، برخی بیماران ممکن است دچار عود مجدد بیماری شوند و برای کنترل علائم، به مصرف طولانی مدت دوز کم دارو نیاز داشته باشند.
در مواردی که التهاب شدیدتر است یا بیمار به داروهای کورتونی پاسخ مناسبی نمی دهد، ممکن است پزشک داروهای کمکی دیگری مانند متوترکسات یا داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی را تجویز کند. در آمریکا دارویی به نام توسیلیزومب (Tocilizumab) برای درمان آرتریت سلول های غول آسا و آرتریت روماتوئید تأیید شده است، اما هنوز تحقیقات بیشتری برای اطمینان از اثرگذاری آن در پلی میالژیا روماتیکا لازم است.
عوارض احتمالی درمان طولانی مدت با کورتون
مصرف مداوم داروهای کورتونی می تواند عوارضی به همراه داشته باشد، از جمله:
- افزایش وزن
- پوکی استخوان
- افزایش فشار خون
- بیماری های قلبی عروقی
- دیابت
- نازک شدن پوست و کبودی آسان
- ایجاد آب مروارید در چشم ها
به همین دلیل، پایش منظم توسط پزشک و انجام آزمایش های دوره ای برای کنترل این عوارض ضروری است.
نقش ورزش و استراحت در بهبود بیماری پلی میالژیا روماتیکا
علاوه بر دارودرمانی، استراحت کافی و ورزش منظم نقش مهمی در درمان پلی میالژیا روماتیکا دارد. فعالیت بدنی باعث حفظ قدرت عضلات و انعطاف پذیری مفاصل می شود. بهترین ورزش ها برای این بیماران شامل موارد زیر است:
- دوچرخه سواری ثابت در منزل
- شنا
- پیاده روی آرام و منظم
پزشک ممکن است برای کاهش درد و بهبود حرکت، فیزیوتراپی را نیز توصیه کند.
پیش آگهی و سیر بیماری پلی میالژیا روماتیکا چگونه است؟
در صورت تشخیص به موقع و درمان مناسب، بیشتر بیماران در مدت کوتاهی بهبود می یابند. معمولا علائم ظرف چند روز تا چند هفته کاهش پیدا می کنند و بسیاری از افراد به زندگی عادی خود بازمی گردند. ناتوانی شدید در این بیماری نادر است.
با این حال، تحقیقات جدید نشان می دهد که افراد مبتلا به پلی میالژیا روماتیکا ممکن است در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به آترواسکلروز (تصلب شرایین) باشند، اما این موضوع تأثیر قابل توجهی بر طول عمر ندارد.
آیا پلی میالژیا روماتیکا درمان قطعی دارد؟
درمان معمولا بین یک تا دو سال ادامه دارد و در برخی بیماران ممکن است طولانی تر شود. در مواردی نادر، فرد باید برای مدت طولانی یا حتی تا پایان عمر دوز پایین پردنیزولون (2 تا 5 میلی گرم در روز) مصرف کند تا از بازگشت بیماری جلوگیری شود.
بدون درمان، علائم معمولا بهبود نمی یابند، اما گاهی ممکن است پس از حدود یک تا پنج سال، بیماری خودبه خود فروکش کند.
پیشگیری از پلی میالژیا روماتیکا
از آن جا که علت دقیق این بیماری هنوز ناشناخته است، راه مشخصی برای پیشگیری وجود ندارد. با این حال، حفظ سبک زندگی سالم، تغذیه مناسب، ورزش ملایم و مراجعه منظم به پزشک در سنین بالا می تواند خطر بروز یا تشدید علائم را کاهش دهد.
چگونه با پلی میالژیا روماتیکا زندگی کنیم؟
زندگی با این بیماری نیازمند رعایت چند نکته ساده ولی مهم است:
- داروهای خود را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
- رژیم غذایی متعادل و سرشار از کلسیم و ویتامین D داشته باشید تا از پوکی استخوان پیشگیری شود.
- هر روز کمی تحرک داشته باشید، اما به بدن خود استراحت کافی بدهید.
- در صورت بهبود علائم، فعالیت های روزمره را به آرامی از سر بگیرید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
حتی دوز پایین داروهای کورتونی هم می تواند عوارضی ایجاد کند. در صورت بروز علائم زیر حتما به پزشک اطلاع دهید:
- افزایش وزن غیرعادی
- بالا رفتن فشار خون
- بی خوابی
- کبودی یا نازک شدن پوست
- تاری دید یا بروز آب مروارید
- پوکی استخوان یا درد استخوانی
از آن جا که پلی میالژیا روماتیکا گاهی با آرتریت سلول های غول آسا هم زمان رخ می دهد، اگر علائمی مانند سردرد، تاری دید، تب، خستگی، کاهش اشتها، درد فک یا حساسیت پوست سر داشتید، فورا پزشک را در جریان بگذارید.
پرسش هایی که می توانید از پزشک خود بپرسید
- علت دقیق این بیماری در بدن من چیست؟
- چه درمانی برای شرایط من مناسب تر است؟
- باید مراقب چه عوارضی از داروها باشم؟
- آیا احتمال دارد به آرتریت سلول های غول آسا هم مبتلا باشم؟
- چطور می توانم از بازگشت بیماری جلوگیری کنم؟
سخنی از نی نی تینی
علائم پلی میالژیا روماتیکا می تواند آزاردهنده و محدودکننده باشد، اما خوشبختانه در بیشتر موارد با درمان مناسب به سرعت کنترل می شود. اگر دچار درد و سفتی عضلانی شدید هستید، حتما با پزشک مشورت کنید. تشخیص به موقع، کلید اصلی کنترل بیماری است. برخی بیماران ممکن است هم زمان به آرتریت گیجگاهی مبتلا باشند که نیازمند توجه ویژه است. بنابراین درباره تمام علائم خود با پزشک صادقانه صحبت کنید.
آیا شما یا یکی از اطرافیانتان تجربه ی ابتلا به پلی میالژیا روماتیکا را داشته اید؟ تجربیات، راهکارها و سوالات خود را در بخش دیدگاه ها با ما و دیگر خوانندگان در میان بگذارید تا گفت وگویی آموزنده شکل بگیرد.
