پروژسترون و IVF ارتباط نزدیکی با هم دارند. پروژسترون به درستی به عنوان هورمون بارداری شناخته می شود، زیرا بدن شما را برای لانه گزینی آماده کرده و به تخمک بارور شده کمک می کند تا در دیواره رحم “جای بگیرد”.
اگر قصد بارداری دارید، پروژسترون کلید اصلی برای باردار شدن و حفظ بارداری است. اما اگر تحت درمان IVF هستید، اهمیت پروژسترون حتی بیشتر هم می شود. چراکه روش ها و داروهای IVF تولید طبیعی پروژسترون را کاهش می دهند، درست در زمانی که بدن بیشترین نیاز را به آن دارد.
به همین دلیل است که متخصصان باروری معمولا پروژسترون را برای زنانی که تحت درمان IVF هستند تجویز می کنند. بیایید بررسی کنیم پروژسترون چیست و چگونه به موفقیت بارداری و درمان IVF کمک می کند.
پروژسترون چیست؟
پروژسترون یک هورمون استروئیدی است که توسط قشر آدرنال و تخمدان ها ترشح می شود و نقش کلیدی در چرخه قاعدگی و بارداری دارد.
در هر چرخه قاعدگی، بدن شما تخمکی آزاد می کند. فولیکولی که این تخمک بالغ را آزاد می کند به ساختاری به نام جسم زرد تبدیل می شود. این ساختار موقتی در مراحل اولیه بارداری پروژسترون تولید می کند.
اگر تخمک بارور شده نتواند به دیواره رحم متصل شود، جسم زرد تجزیه شده و سطح پروژسترون کاهش می یابد که این امر باعث شروع قاعدگی می شود.
اما اگر تخمک لانه گزینی کند، جسم زرد سطح بالایی از پروژسترون را برای حمایت از بارداری تولید می کند. حدود ۸ تا ۱۰ هفته پس از لانه گزینی، جفت تولید پروژسترون را بر عهده می گیرد و این روند تا زمان زایمان ادامه می یابد.
وظایف پروژسترون در بدن
پروژسترون کارهای مهمی در بدن انجام می دهد:
- این هورمون دیواره داخلی رحم (اندومتر) را برای لانه گزینی تخمک بارور شده آماده می کند.
- پروژسترون باعث ضخیم شدن اندومتر شده و محیطی ایده آل برای رشد جنین ایجاد می کند.
- اگر تخمک لانه گزینی کند، پروژسترون جریان خون را به اندومتر افزایش می دهد تا مواد مغذی لازم را برای رشد جنین فراهم کند.
- این هورمون همچنین انقباضات عضلات رحم را مهار کرده و از دفع تخمک جلوگیری می کند.
به طور کلی، پروژسترون کمک می کند بدن شما باردار شود و بارداری را حفظ کند!
در مراحل بعدی بارداری، پروژسترون به آماده سازی سینه ها برای تولید شیر کمک می کند.
پروژسترون و IVF: چگونه کمک می کند؟
پروژسترون در مراحل اولیه بارداری برای همه زنان ضروری است، اما این موضوع به ویژه برای کسانی که تحت درمان IVF هستند اهمیت بیشتری پیدا می کند.
درمان IVF ممکن است به دو روش تولید طبیعی پروژسترون بدن را کاهش دهد:
- در طی مرحله بازیابی تخمک (آسپیراسیون فولیکولی)، بسیاری از سلول های تولیدکننده پروژسترون حذف می شوند. این مسئله بدن را در حفظ سطح پروژسترون مورد نیاز برای حمایت از بارداری ناتوان می کند.
- داروهایی که در چرخه های IVF برای جلوگیری از تخمک گذاری زودرس استفاده می شوند، اغلب توانایی بدن در تولید پروژسترون را کاهش می دهند.
حتی پروژسترون برای انتقال جنین منجمد اهمیت بیشتری پیدا می کند. زیرا در بیشتر چرخه های انتقال جنین منجمد، بدن شما پروژسترون طبیعی تولید نمی کند.
بنابراین، اگر می خواهید انتقال جنین منجمد شما موفقیت آمیز باشد، پروژسترون عامل کلیدی است. به همین دلیل اکثر متخصصان باروری پروژسترون را تجویز می کنند. این هورمون باعث آماده سازی دیواره رحم برای لانه گزینی و جلوگیری از سقط جنین می شود.
آیا در بارداری طبیعی به پروژسترون نیاز دارم؟
بله. اگر سطح پروژسترون بدن شما پایین باشد، باردار شدن و حفظ بارداری دشوار خواهد بود.
زنانی که پروژسترون کمی دارند یا دچار کاهش پروژسترون شده اند، بیشتر در معرض سقط جنین های مکرر قرار می گیرند. تحقیقات نشان داده اند که مکمل های پروژسترون ممکن است به جلوگیری از زایمان زودرس کمک کنند. داشتن دهانه رحم کوتاه یا سابقه زایمان زودرس، خطر بروز دوباره این مشکل را افزایش می دهد. تا سال 2020، در ایالات متحده از هر 10 بارداری در 1 مورد زایمان زودرس رخ داده است.
سطوح پایین پروژسترون همچنین خطر بارداری خارج از رحم را افزایش می دهد. بارداری خارج رحمی زمانی اتفاق می افتد که تخمک بارور شده خارج از رحم، مانند لوله های فالوپ، لانه گزینی کند.
برخی از زنان به دلیل نقص فاز لوتئال (اختلال در عملکرد مرحله دوم چرخه قاعدگی) به پروژسترون پایین دچار هستند. این نقص مانع از توسعه کافی دیواره رحم برای لانه گزینی تخمک بارور شده می شود.
به همین دلیل، مکمل های پروژسترون می توانند برای برخی از زنان، باروری و نتایج بارداری را بهبود ببخشند.
علائم کاهش پروژسترون
چگونه می توانید متوجه شوید که پروژسترون بدن شما کم است؟ اگرچه آزمایش دقیق ترین روش برای بررسی است، اما علائم هشداردهنده ای وجود دارند که باید به آن ها توجه کنید.
علائم پروژسترون پایین عبارتند از:
- سردرد
- چرخه های قاعدگی نامنظم
- اضطراب یا افسردگی
- حساسیت یا درد سینه
- مشکلات باروری
اگر گمان می کنید سطح پروژسترون شما پایین است، بهتر است آزمایش دهید. پزشک می تواند با تجویز آزمایش خون، سطح پروژسترون شما را بررسی کند.
آیا همه افراد در درمان IVF به پروژسترون نیاز دارند؟
اگر به دنبال بهترین شانس برای موفقیت در بارداری از طریق IVF هستید، بله!
همان طور که اشاره شد، داروهای IVF تولید طبیعی پروژسترون را در بدن کاهش می دهند. این مسئله باعث می شود تخمک بارور شده سخت تر به دیواره رحم متصل شود.
تحقیقات نشان می دهند که نرخ موفقیت IVF در چرخه هایی که پروژسترون تجویز شده است، بسیار بیشتر است.
درمان IVF ممکن است احساسی مانند یک ترن هوایی به شما بدهد. روزها و هفته های انتظار پس از انتقال جنین می تواند بسیار پراسترس باشد. بنابراین، منطقی است که تمام تلاش خود را برای افزایش شانس موفقیت انجام دهید. پروژسترون بخشی از این پازل است.
یک مطالعه IVF نشان داده است که کیفیت جنین ها و سطح پروژسترون دو پیش بینی کننده اصلی برای تولد زنده هستند.
چه زمانی باید پروژسترون را در IVF شروع کرده و متوقف کرد؟
در چرخه های تازه IVF، پروژسترون معمولا چند روز پس از بازیابی تخمک شروع می شود و به طور معمول به مدت 8 تا 10 هفته تجویز می شود.
این مدت به این دلیل است که جفت پس از حدود هفته دهم بارداری تولید پروژسترون را بر عهده می گیرد.
برخی شواهد نشان می دهند که پروژسترون می تواند به محض مثبت شدن آزمایش بارداری (hCG) متوقف شود. در نهایت، تصمیم گیری درباره زمان توقف مصرف پروژسترون به پزشک و شرایط خاص شما بستگی دارد.
اگر در IVF پروژسترون پایینی داشته باشم چه اتفاقی می افتد؟
پروژسترون برای لانه گزینی موفق ضروری است. اگر در طول IVF سطح پروژسترون شما پایین باشد، ممکن است در بارداری موفق دچار مشکل شوید.
همچنین سطح پایین پروژسترون خطر سقط جنین را افزایش می دهد.
تحقیقات نشان می دهند که سطح ایده آل پروژسترون پس از انتقال جنین در IVF بین 10 تا 20 ng/mL است. این بازه بهترین شانس را برای لانه گزینی و بارداری مداوم فراهم می کند.
با این حال، سطح پروژسترون نباید خیلی بالا برود. یک مطالعه نشان داد که سطوح بالای 20 ng/mL با کاهش نرخ تولد زنده و افزایش سقط جنین مرتبط است.
پروژسترون در IVF چگونه تجویز می شود؟
دو روش اصلی برای دریافت پروژسترون در IVF وجود دارد: تزریق عضلانی یا استفاده واژینال.
- تزریق پروژسترون معمولا در ناحیه باسن، ران، بازو، ناف یا پهلو انجام می شود. این روش مؤثر است اما می تواند دردناک باشد.
- پروژسترون واژینال به صورت شیاف، ژل یا قرص هایی تجویز می شود که در واژن قرار می گیرند.
در حالی که پروژسترون خوراکی نیز موجود است، به دلیل جذب ضعیف، برای درمان IVF توصیه نمی شود.
پزشک می تواند به شما کمک کند که بهترین روش مصرف پروژسترون را برای بدن خود انتخاب کنید.
آیا پروژسترون خطرناک است؟
مطالعات نشان می دهند که پروژسترون طبیعی برای شما و نوزاد ایمن است. با این حال، پروژسترون مصنوعی ممکن است مشکلاتی ایجاد کند.
بر اساس بررسی FDA در سال 1999، پروژسترون مصنوعی با نقایص مادرزادی مرتبط است.
به همین دلیل، انتخاب پروژسترون طبیعی گزینه ای امن تر به نظر می رسد.
اگرچه پروژسترون طبیعی ایمن است، ممکن است برخی عوارض جانبی داشته باشد. در صورت مشاهده علائم زیر، با پزشک خود مشورت کنید:
- واکنش های آلرژیک مانند بثورات پوستی، کهیر یا خارش
- مشکلات هماهنگی یا تغییرات بینایی
- درد قفسه سینه یا تنگی نفس
- سردردهای میگرنی
- سرگیجه شدید یا غش کردن
- خونریزی غیرعادی واژینال
جمع بندی پروژسترون و IVF
- پروژسترون یک هورمون استروئیدی است که چرخه قاعدگی را تنظیم و رحم را برای بارداری آماده می کند.
- این هورمون باعث ضخیم شدن دیواره رحم شده و به تخمک بارور شده کمک می کند تا لانه گزینی کند.
- پروژسترون انقباضات رحم را مهار کرده و از سقط جنین جلوگیری می کند.
- داروهای IVF توانایی بدن در تولید طبیعی پروژسترون را کاهش می دهند؛ به همین دلیل پزشکان اغلب پروژسترون تجویز می کنند.
- زنانی که در طول درمان IVF پروژسترون مصرف می کنند، نرخ بارداری بالاتری دارند.
- نظارت بر سطح پروژسترون در طول IVF می تواند اطمینان حاصل کند که شرایط ایده آل برای حمایت از بارداری فراهم است.
