پارگی پرینه در زایمان طبیعی به آسیبی گفته می شود که ممکن است در بافت اطراف واژن و مقعد در هنگام زایمان رخ دهد. این پارگی ها به چهار درجه تقسیم می شوند که پارگی درجه چهارم شدیدترین نوع آن است. چندین روش خانگی برای درمان این نوع پارگی ها وجود دارد.
برای آشنایی هر چه بیشتر با این مساله و یافتن راهکار ها و درمان های مربوط به آن در ادامه مقاله با ما همراه باشید.
پارگی پرینه چیست؟
پارگی واژن که به آن پارگی پرینه نیز گفته می شود، در هنگام زایمان رخ می دهد و شامل آسیب به بافت (پوست و ماهیچه) اطراف واژن و پرینه می باشد. پرینه ناحیه بین دهانه واژن و مقعد است.
در طی زایمان طبیعی، پوست واژن برای زایمان آماده شده و نازک تر می شود. این ناحیه بدن به گونه ای طراحی شده است که بتواند سر و بدن نوزاد را بدون آسیب دیدگی شدید عبور دهد. با این حال، پارگی پرینه در زایمان طبیعی امری بسیار رایج است؛ تا 90 درصد از افرادی که زایمان طبیعی دارند، به نوعی دچار پارگی خواهند شد.
درمان پارگی واژن به شدت آن بستگی دارد و چندین روش خانگی برای کاهش ناراحتی نیز وجود دارد.
انواع پارگی پرینه
پارگی های واژن و پرینه به چهار درجه تقسیم می شوند که شدت پارگی تعیین کننده درجه آن است:
- پارگی پرینه درجه اول: کمترین شدت را دارد و تنها به اولین لایه پوست اطراف واژن و پرینه آسیب می رساند. این نوع پارگی معمولا نیازی به بخیه ندارد.
- پارگی پرینه درجه دوم: شایع ترین نوع پارگی است. این پارگی کمی بزرگتر است و به عمق بیشتری از پوست و ماهیچه های زیرین واژن و پرینه می رسد. این نوع پارگی به بخیه نیاز دارد.
- پارگی پرینه درجه سوم: از واژن تا مقعد امتداد دارد و شامل آسیب به پوست و ماهیچه های ناحیه پرینه و همچنین ماهیچه های اسفنکتر مقعد (که حرکات دفع را کنترل می کند) می شود. این پارگی به بخیه نیاز دارد.
- پارگی پرینه درجه چهارم: نادرترین نوع پارگی در زایمان است. این پارگی از واژن شروع شده، از ناحیه پرینه و ماهیچه های اسفنکتر مقعد عبور کرده و به راست روده می رسد. به دلیل شدت بالای این نوع پارگی، ممکن است به بخیه در اتاق عمل، نیاز داشته باشد.
شایع ترین نوع پارگی پرینه در زایمان
شایع ترین نوع پارگی در زایمان، پارگی درجه دوم است که شامل آسیب به اولین لایه پوست پرینه و بخشی از ماهیچه های پرینه می شود. تنها حدود 5 درصد از افراد دچار پارگی درجه سوم یا چهارم می شوند.
علائم و عوامل ایجاد پارگی پرینه در زایمان
دلیل پارگی پرینه در زایمان چیست؟
پارگی واژن در زایمان به دلیل کشیده شدن واژن و پرینه توسط نوزاد هنگام تولد رخ می دهد. این پدیده طبیعی و رایج است. برخی عوامل، مانند قابلیت کشش واژن، خارج از کنترل فرد است، اما عواملی مانند اندازه نوزاد و شرایطی که در هنگام زایمان پیش می آیند ممکن است خطر پارگی را افزایش دهند.
چه کسانی بیشتر در معرض پارگی زایمانی هستند؟
برخی از عوامل مختلف شانس پارگی پرینه در زایمان را افزایش می دهند، از جمله:
- اولین زایمان
- موقعیت نوزاد که به جای رو به پایین بودن، رو به بالا باشد.
- استفاده از فورسپس یا وکیوم در زایمان
- وزن بالای نوزاد (بیش از 3.6 کیلوگرم)
- طولانی شدن مرحله دوم زایمان (مرحله فشاری)
- تعلق به نژاد آسیایی
- دریافت اپیدورال
با پزشک خود مشورت کنید تا بدانید آیا عوامل خطری برای پارگی واژن دارید یا خیر.
عوارض احتمالی پارگی های واژن
پارگی پرینه در زایمان طبیعی ممکن است ناراحت کننده و دردناک باشند، اما اکثر پارگی های کوچک ظرف دو هفته بهبود می یابند. اگر پارگی بزرگتر باشد، ممکن است تا یک یا دو ماه احساس ناراحتی داشته باشید. پارگی های درجه سوم و چهارم به دلیل شدت آسیب، عوارض بیشتری دارند.
برخی از رایج ترین عوارض پارگی های واژن شامل موارد زیر است:
- عفونت
- خونریزی
- درد در هنگام رابطه جنسی (پس از اجازه پزشک برای برقراری رابطه)
- بی اختیاری مدفوع
- درد و ناراحتی مداوم
در صورت بروز هر یک از این عوارض، در ملاقات پس از زایمان به پزشک خود اطلاع دهید تا شما را راهنمایی کند.
آیا هنگام زایمان می توان پارگی پرینه را احساس کرد؟
تجربه زایمان برای هر فرد متفاوت است، بنابراین پاسخ مشخصی وجود ندارد. اگر در حین زایمان اپیدورال یا مسکن های دیگری دریافت کرده باشید، احتمالا تا زمانی که پزشک به شما بگوید، متوجه پارگی نخواهید شد. حتی در صورتی که زایمان بدون داروی مسکن انجام شود، ممکن است پارگی را حس نکنید.
مدیریت و درمان پارگی های واژن و پرینه
درمان پارگی پرینه چگونه انجام می شود؟
درمان پارگی واژن به شدت آسیب بستگی دارد. در پارگی درجه اول، معمولا نیازی به بخیه نیست. اما در پارگی های درجه دوم، سوم و چهارم، بخیه زدن برای ترمیم آسیب لازم است. این بخیه ها به طور طبیعی ظرف شش هفته جذب می شوند. بیشتر پارگی ها مستقیما در اتاق زایمان ترمیم می شوند، اما در صورت وجود پارگی های بزرگتر، ممکن است نیاز به انتقال به اتاق عمل باشد، جایی که نور بهتر است و جراح به تجهیزات بیشتری دسترسی دارد. این مورد به ویژه زمانی اهمیت دارد که خونریزی شدید باشد.
در موارد شدیدتر، ممکن است پزشک نیاز داشته باشد که آسیب به ماهیچه های اسفنکتر مقعد را نیز ترمیم کند که این درمان هم از بخیه های جذب شونده استفاده می کند.
چگونه از پارگی واژن در خانه مراقبت کنم؟
ممکن است در هفته های پس از زایمان، هنگام بهبودی پارگی پرینه، کمی احساس ناراحتی داشته باشید. می توانید چند روش زیر را برای کاهش این ناراحتی امتحان کنید که برای هر نوع پارگی مفید هستند:
- از یک بطری پری (بطری مخصوص شستشو) برای شستن خود پس از استفاده از سرویس بهداشتی استفاده کنید. آب ولرم بهترین احساس را دارد.
- به جای کشیدن دستمال، به آرامی خود را خشک کنید.
- از پک های یخ یا پدهای بهداشتی مخصوص حاوی پک سرد استفاده کنید. این نوع پدها معمولا در بیمارستان یا داروخانه ها قابل تهیه هستند.
- برای جلوگیری از یبوست، آب کافی بنوشید و از ملین استفاده کنید.
- حمام نشیمن بگیرید. وان را با چند سانتی متر آب گرم پر کرده و چند دقیقه در آن بنشینید.
- روی یک بالش دوناتی شکل بنشینید. اگر پارگی درجه سوم یا چهارم دارید، بالش دوناتی شکل فشار را از ناحیه آسیب دیده برداشته و به شما کمک می کند.
- از انجام حرکات ورزشی یا فعالیت هایی که به ناحیه پرینه فشار می آورند، مانند اسکات یا پایین رفتن از پله ها، خودداری کنید.
- از مسکن های بدون نسخه استفاده کنید. در صورتی که پارگی شما شدید باشد، پزشک ممکن است مسکن قوی تری تجویز کند.
- از اسپری های بی حس کننده مانند *Dermoplast®* استفاده کنید.
- پدهای بهداشتی خود را با پدهای *Tucks®* بپوشانید.
**توجه:** قبل از مصرف هر گونه مسکن، با پزشک خود مشورت کنید، زیرا در صورت شیردهی ممکن است محدودیت هایی برای داروهای مصرفی وجود داشته باشد.
چقدر طول می کشد تا پارگی پرینه بهبود یابد؟
اکثر افراد ظرف حدود دو هفته از درد ناشی از پارگی پرینه تسکین پیدا می کنند. اگر پارگی بزرگ تر باشد، ممکن است زمان بیشتری نیاز داشته باشد. بخیه ها به طور طبیعی جذب شده و نیازی به درمان اضافی برای پارگی وجود ندارد. در طول فرآیند بهبودی، مراقب علائم عفونت باشید، از جمله:
- ترشح بوی نامطبوع
- تب
- درد مداوم با وجود مصرف دارو
برخی افراد ممکن است پس از پارگی هنگام رابطه جنسی احساس درد کنند. در صورت تجربه درد یا ناراحتی هنگام رابطه، با پزشک خود مشورت کنید، زیرا روش های درمانی برای کمک به این مشکل وجود دارد.
پیشگیری پارگی واژن و پرینه
آیا می توان از پارگی پرینه جلوگیری کرد؟
بیشتر پارگی های واژن قابل پیشگیری نیستند، اما روش هایی وجود دارد که ممکن است خطر پارگی را کاهش دهند:
- ماساژ پرینه انجام دهید. ماساژ پرینه تکنیکی است که ممکن است به کشیدگی آسان تر پرینه کمک کند. این کار را می توانید از حدود هفته 34 بارداری و در طول زایمان انجام دهید.
- پرینه خود را در طول زایمان گرم نگه دارید. پزشک ممکن است از پارچه ای گرم برای قرار دادن روی پرینه استفاده کند.
- در هنگام زایمان به صورت نشسته یا به پهلو دراز بکشید (به جای دراز کشیدن به طور صاف).
به خاطر داشته باشید که این روش ها ممکن است به کاهش پارگی کمک کنند، اما مطالعات نشان می دهند که تاثیر آن ها اغلب اندک است. بهترین کار این است که با پزشک خود در مورد این و سایر روش های کاهش خطر پارگی مشورت کنید.
آیا می توان بدون پارگی زایمان کرد؟
بله، امکان زایمان بدون پارگی وجود دارد، اما بیشتر افراد تا حدی دچار پارگی می شوند.
پارگی پرینه طبیعی بهتر است یا برش در حین زایمان؟
اپیزیوتومی روشی است که در آن پزشک یک برش از لبه دهانه واژن به بیرون ایجاد می کند تا دهانه واژن را به شکل کنترل شده ای بازتر کند. با این حال، این کار همیشه مانع از پارگی نمی شود. پزشکان معمولا اپیزیوتومی روتین را توصیه نمی کنند و ترجیح می دهند که پارگی به طور طبیعی رخ دهد. تحقیقات جدید نشان می دهند که بهتر است پرینه به طور طبیعی پارگی داشته باشد.
انتظارات از پارگی های واژن و پرینه
آیا می توانم پس از پارگی پرینه در زایمان قبلی، زایمان طبیعی داشته باشم؟
بله، حتی اگر در زایمان قبلی دچار پارگی شده اید، می توانید برنامه زایمان طبیعی داشته باشید. حتی در مطالعاتی که افراد با پارگی های شدید داشتند، هیچ مدرکی مبنی بر ضرورت اجتناب از زایمان طبیعی در آینده وجود ندارد. تنها در صورت بروز مشکلاتی مانند از دست دادن کنترل روده یا مشکلات ناشی از پارگی قبلی ممکن است زایمان طبیعی مجددا مورد بررسی قرار گیرد. در صورت شک و تردید درباره زایمان طبیعی در آینده، با پزشک خود مشورت کنید.
آیا احتمال دارد در زایمان بعدی نیز دچار پارگی شوم؟
نه لزوما. پارگی پرینه در اولین زایمان به این معنی نیست که در زایمان های بعدی نیز دچار پارگی خواهید شد. در واقع، بیشتر افراد متوجه می شوند که در زایمان های بعدی کمتر دچار پارگی می شوند. در اکثر مطالعات، احتمال داشتن پارگی درجه سوم یا چهارم در زایمان های بعدی کمتر از 3٪ است. همیشه بهتر است نگرانی های خود در مورد پارگی را با پزشک بارداری خود در میان بگذارید.
چه زمانی باید با پزشک خود تماس بگیریم؟
در صورت بروز موارد زیر باید با پزشک خود تماس بگیرید:
- بخیه ها دردناک یا بدبو می شوند.
- دچار تب می شوید.
- درد یا ناراحتی تان حتی با مصرف دارو بدتر می شود.
- کنترل دفع روده را از دست می دهید.
- ادرار کردن برایتان دردناک است.
- رابطه جنسی دردناک است.
سخنی از نی نی تینی
پارگی پرینه در زایمان یک نگرانی رایج برای بسیاری از زنان باردار است. قبل از زایمان با پزشک خود در مورد نگرانی های خود درباره پارگی صحبت کنید. آن ها می توانند در مورد خطر پارگی و راهکارهایی برای کاهش آن صحبت کنند. بیشتر افراد پارگی های شدیدی تجربه نمی کنند و ظرف چند هفته پس از زایمان بهبود می یابند. پارگی های بزرگتر به بخیه نیاز دارند و زمان بیشتری برای بهبود می طلبند. خوشبختانه چندین روش خانگی وجود دارد که می تواند به شما در احساس راحتی در ناحیه پرینه کمک کند. اگر در دوران پس از زایمان با مشکلات طولانی مدت مانند درد در حین رابطه جنسی روبرو هستید، با پزشک مشورت کنید.
