ویتامین های دوران بارداری

ویتامین‌ های دوران بارداری مکمل‌هایی هستند که به ‌طور ویژه برای کمک به دادن مواد مغذی ضروری برای رشد سالم به کودک شما ساخته شده‌اند. در دوران بارداری، مصرف روزانه ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز شما افزایش می‌یابد و دریافت این مقادیر تنها از طریق رژیم غذایی آسان نیست حتی اگر غذاهای متنوعی از جمله گوشت، محصولات لبنی، میوه ها، سبزیجات، غلات و حبوبات مصرف کنید.

اگر سوالاتی در زمینه ویتامین های دوران بارداری در ذهن شما شکل گرفته است، مانند مواردی چون تاثیر مصرف این ویتامین ها و مکمل ها بر بدن مادر و جنین و مواردی از این دست، برای رسیدن به پاسخ آن ها با ما همراه باشید.

در دوران بارداری بدن شما نیازهای متفاوتی دارد و به آهن، کلسیم، ویتامین های گروه  B، ویتامین A و DHA (که یک اسید چرب امگا 3 است) بیشتر نیاز دارد با این حال این نیازها منحصر به ماه های نهم بارداری نیستند بنابراین به طور ایده آل چند ماه پیش از بارداری مصرف این مکمل ها را شروع کنید

یکی از مهم ترین دلایل مصرف ویتامین های دوران بارداری دریافت اسید فولیک بیشتر است و زمانیکه  اسید فولیک قبل از بارداری مصرف شود  می تواند به کاهش شدید بروز نقص لوله عصبی مانند اسپینا بیفیدا و آنسفالی کمک کند.

از آنجایی که حدود نیمی از بارداری‌ها بدون برنامه‌ریزی انجام می‌شود، مصرف مولتی ویتامین و به ‌ویژه اسید فولیک برای همه زنان در سنین باروری توصیه می‌شود حتی زمانی که قصد باردار شدن ندارند.

مصرف ویتامین ها در زمان بارداری برای زنانی که محدودیت های غذایی، مشکلات سلامتی یا عوارض بارداری دارند، از اهمیت بیشتری برخوردار است و شامل زنانی می شود که:

• گیاهخوار هستند
• حساسیت به لاکتوز یا سایر حساسیت های غذایی دارند
• سیگار می کشند یا از مواد مخدر دیگر استفاده می کنند
• اختلالات خونی خاصی دارند
• اختلال تغذیه ای (بی اشتهایی عصبی یا پرخوری عصبی و … ) دارند
• بیماری های مزمن خاصی دارند
• جراحی بای پس معده (نوعی جراحی معده جهت کاهش وزن) انجام داده اند
• دو قلو یا چند قلو باردار هستند

زنان چه زمانی باید مصرف ویتامین های دوران بارداری را شروع کنند؟

توصیه می‌شود یک ماه قبل از اقدام به بارداری مصرف روزانه مکمل های دوران بارداری را شروع کرده و در طول سه ماهه اول بارداری ادامه دهید چرا که شروع مصرف ویتامین ها پیش از بارداری می تواند به آماده سازی بدن شما کمک کند  و مهم ترین ماده مغذی که حتما در مرحله اول بارداری لازم است مصرف اسید فولیک است.

و معمولا بخاطر میزان اسید فولیک و آهن بالاتر  این ویتامین ها را از مولتی ویتامین های معمولی جدا می کند مکمل های دوران بارداری تجویزی اغلب حاوی مواد اضافی یا مواد مغذی هستند  شاید امگا 3 اضافی یا نرم‌کننده مدفوع یا آهن اضافی داشته باشند.

فواید ویتامین های دوران بارداری

اگر از قبل یک رژیم غذایی سالم داشته باشید مصرف مکمل های دوران بارداری  ضروری است برای اینکه  از دریافت تمام مواد مغذی مورد نیاز خود و کودکتان اطمینان حاصل می کنید.

مهم ترین فایده  این مکمل ها این است که از سلامت و رشد کودک در حال رشد شما حمایت می کنند که خطر مجموعه ای از شرایط مضر زیر را کاهش می دهد  از جمله:

• کم خونی
• خستگی
• گرفتگی عضلات پا و عضلات
• سیستم ایمنی ضعیف بدن
• افسردگی پس از زایمان
• ضعف
• کم اشتهایی
• تحریک پوست

مواد تشکیل دهنده ویتامین های دوران بارداری چیست؟

دو ماده مغذی حیاتی ، اسید فولیک و آهن  تقریباً همیشه در مولتی ویتامین ها و این مکمل ها گنجانده شده‌اند زیرا اکثر زنان باردار به اندازه کافی آنها را تنها از طریق غذا دریافت نمی‌کنند.

اسید فولیک

در اوایل بارداری و پیش از بارداری مصرف مقدار کافی از این ویتامین در ماه می تواند خطر نقص لوله عصبی مانند اسپینا بیفیدا و آنسفالی را تا 70 درصد کاهش دهد.

اسید فولیک همچنین ممکن است خطر سایر نقص ها ی بدنی مانند شکاف لب، شکاف کام و برخی نقص های قلبی را کمتر کند. مصرف اسید فولیک حتی ممکن است خطر ابتلا به پره اکلامپسی را کاهش دهد بنابراین حتی اگر رژیم غذایی متعادلی دارید هم مصرف این مکمل به شدت توصیه می شود.

آهن

یکی از ویتامین های دوران بارداری آهن است که اکثر مادران آینده به اندازه کافی از این ماده معدنی در رژیم غذایی خود برای تامین نیاز بدنشان در دوران بارداری استفاده نمی کنند و این می تواند منجر به کم خونی ناشی از فقر آهن(شایع ترین نوع کم خونی) شود پیشگیری از کم خونی ناشی از فقر آهن می تواند خطر زایمان زودرس ، وزن کم هنگام تولد و مرگ و میر نوزادان را به حداقل برساند.

در دوران بارداری حجم خون تا 40 تا 50 درصد افزایش می یابد و مصرف این مکمل برای انتقال اکسیژن در سراسر بدن و جنین ضروری است.

سایر عناصر تشکیل دهنده مکمل های دوران بارداری

کلسیم

کلسیم برای رشد استخوان های سالم و عملکرد عروقی و ماهیچه ای جنین شما ضروری است اگر کلسیم کافی در رژیم غذایی مادر وجود نداشته باشد بدن شما کلسیم را مستقیماً از ذخایر استخوان های شما خارج می کند تا به اندازه کافی برای کودک تامین کند.

زنان باردار به 1000 میلی گرم کلسیم در روز از همه منابع (غذا و ویتامین های دوران بارداری) نیاز دارند، زیرا استخوان ها، دندان ها و ماهیچه های جنین شما در حال رشد هستند و نیاز به کلسیم بیشتری دارند.

ویتامین  A

این ماده باعث رشد بینایی می شود و به شکل‌گیری پوست و چشم‌های سالم کمک می‌کند.

ویتامین  B

این ویتامین به سلامت سلول‌ها کمک کرده و در تأمین نیازهای رشدی جنین نقش مؤثری دارد.

ویتامین C

ویتامین  سی از سیستم ایمنی شما حمایت می کند به شما در ترمیم بافت و التیام زخم کمک می کند و به رشد استخوان ها و دندان های کودک کمک می کند.

ویتامین D

این ماده به بدن در جذب کلسیم کمک می کند و این ویتامین محلول در چربی به یکی از ویتامین های دوران بارداری است که به ساخت استخوان ها و دندان های کودک شما کمک می کند و نقش مهمی در حفظ سطح کلسیم و فسفر دارد.

اگر در دوران بارداری کمبود ویتامین D داشته باشید  ممکن است کودک شما در بدو تولد کمبود ویتامین D داشته باشد و این کمبود می تواند کودک شما را در معرض خطر راشیتیسم (که می تواند منجر به شکستگی و بدشکلی شود) و یا رشد غیرطبیعی استخوان و تاخیر در رشد فیزیکی شود.

احتمال اینکه کمبود ویتامین D باعث بروز عوارض بارداری مانند پره اکلامپسی و دیابت بارداری شود وجود دارد اما تحقیقات بیشتری برای تأیید این مورد نیاز است.

امگا 3 (DHA)

امگا 3 برای رشد و تکامل مغز و همچنین به کاهش التهاب کمک می کند و برخی از مطالعات نشان می دهد که با مصرف این مکمل در دوران بارداری باعث کاهش زایمان زودرس، محدودیت رشد جنین، پره اکلامپسی و دیابت بارداری می شود.

ویتامین های دوران بارداری معمولاً حاوی اسیدهای چرب ضروری مانند اسیدهای چرب امگا 3 ، DHA، EPA  نیستند که برای رشد مغز، اعصاب و بافت چشم کودک شما مهم هستند  و با مصرف ماهی که منبع اصلی  DHA و EPA است  می توانید این مواد مغذی را تامین کنید اما باید مراقب باشید که در دوران بارداری ماهی‌های سرشار از جیوه زیاد نخورید.

از آنجایی که امگا 3 برای کودک شما بسیار مهم است بهتر است با پزشک خود در مورد اینکه آیا به مصرف این مکمل نیاز دارید صحبت کنید.

سایر مواد مغذی

بعضی از ویتامین‌ها و مواد معدنی دیگری که ممکن است در ویتامین‌های دوران بارداری مفید باشند عبارتند از: ید (که ممکن است به حفظ سلامت تیروئید شما در دوران بارداری و به رشد مغز و سیستم عصبی کودک شما کمک کند) و روی (زینک) نیز به کاهش زایمان زودرس کمک می کند.

نکاتی برای مصرف مکمل های دوران بارداری

ویتامین های دوران بارداری را با توجه به اینکه کدام را انتخاب کرده اید می توانید آن را یک بار در روز یا چند بار در روز مصرف کنید و توصیه ها و دستورالعمل های پزشک خود را عمل کنید تا مصرف مکمل ها موثر واقع شود به عنوان مثال بسیاری از ویتامین ها زمانی که با آب و با معده خالی مصرف شوند بهترین عملکرد را دارند یا ممکن است به شما توصیه شود تا حدود یک ساعت پس از مصرف ویتامین غذا نخورید.

چه زمانی باید مصرف ویتامین های دوران بارداری را شروع کنم؟

زمانیکه متوجه شدید باردار هستید هر روز یک ویتامین دوران بارداری مصرف کنید.

از آنجایی که نیاز به اسید فولیک در اولین هفته های بارداری لازم است در حالت ایده آل بهتر است مصرف ویتامین ها را پیش از بارداری شروع کنید به همین دلیل است که بسیاری از پزشکان مصرف آنها را (علی الخصوص مصرف اسید فولیک پیش از بارداری ) برای زنانی که ممکن است باردار شوند یا قصد بارداری دارند توصیه می کنند. اگر به کودک خود شیر می دهید ممکن است پزشک به شما توصیه کند حتی پس از تولد نوزادتان مصرف آنها را ادامه دهید.

متأسفانه هیچ استانداردی برای اینکه چه در مکمل های ویتامین و مواد معدنی وجود داشته باشد تعیین نشده است زیرا سازمان غذا و دارو آنها را تنظیم نمی کند و این به شما و پزشک شما بستگی دارد و در اولین معاینه پیش از بارداری پزشک شما احتمالاً یک ویتامین روزانه تجویز می کند.

انتخاب ویتامین دوران بارداری : چه چیزی برای من مناسب است؟

• اگر نتوانید به اندازه کافی از رژیم غذایی خود مواد مغذی خاصی دریافت کنید یک مکمل خوب این امکان را فراهم می کندکه مقادیر مورد نیاز مواد مغذی به عادات غذایی فردی شما بستگی دارد بنابراین حداقل به دنبال این مواد مغذی مهم باشید:
  اسید فولیک: حداقل 400 میکروگرم
  آهن: 27 میلی گرم
  کلسیم: 1000 میلی گرم
  ویتامین D:200 تا 600 واحد

توجه: در حین مصرف مکمل های دوران بارداری مطمئن شوید که مکمل های ویتامین یا مواد معدنی دیگری مصرف نمی کنید مگر اینکه پزشک شما آن را توصیه کند.

اگر مطمئن نیستید کدام یک از ویتامین های دوران بارداری را انتخاب کنید بهترین ویتامین ها و مکمل های دوران بارداری را بررسی کنید و با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید هر مکملی که در دوران بارداری مصرف می کنید برای نیازهایی که خاص شما است تجویز شود.

اگر اشتباهاً دو ویتامین دوران بارداری را در یک روز مصرف کنم، چه؟

نگران نباشید اگر دو برابر مقادیر تجویز شده این ویتامین ها را فقط در یک روز مصرف کردید به شما و کودکتان آسیبی نمی رساند اما مصرف دوز بیشتر از این مقدار می تواند مضر باشد بنابراین لازم است که آن را تکرار نکنید.

اگر پزشک شما توصیه می کند که شما به مقدار بیشتری از ویتامین های دوران بارداری و مواد مغذی خاصی نیاز دارید، مقدار اضافه شده را به عنوان یک مکمل جداگانه مصرف کنید.

اگر در قورت دادن قرص ها مشکل داشته باشم چه؟

مکمل های ویتامین و مواد معدنی دوران بارداری بسیار بزرگ هستند  شاید قورت دادن آنها برای شما سخت باشد، به خصوص اگر حالت تهوع داشته باشید  پزشک شما ممکن است بتواند یک قرص کوچکتر یا قرصی با پوششی صاف که پایین آمدن آن را آسان‌تر می‌کند توصیه کند.

(قرص هایی که کلسیم ندارند کوچکتر هستند و شما می توانید کلسیم خود را از راه های دیگر دریافت کنید.)

ویتامین های جویدنی دوران بارداری نیز موجود هستند حتی یک مکمل بارداری پودری وجود دارد که آن را با آب مخلوط می کنید بنابراین اگر یک نسخه را دوست ندارید موارد دیگر را امتحان کنید تا زمانی که مکملی را پیدا کنید که بتوانید آن را مصرف کنید.

آیا ویتامین های دوران بارداری عوارض جانبی دارند؟

زمان بارداری شما تغییرات زیادی  در بدن تان ایجاد می شود  ممکن است سخت باشد عوارض جانبی مکمل های دوران بارداری را جدا از علائم بارداری تشخیص داد  برخی از عوارض جانبی  ممکن است مشابه چیزی باشد که با تغییر سطح هورمون احساس می کنید اما در بیشتر موارد اثرات کمی دارند (اگر حتی آنها را احساس کنید) شایع ترین عوارض جانبی این ویتامین ها عبارتند از:

حالت تهوع

برای جلوگیری از حالت تهوع توصیه می شود این مکمل ها  را همراه با غذا (و هرگز با معده خالی) مصرف نکنید مصرف آن‌ها در شب نیز کمک می‌کند.

اگر مکملی با بیش از 30 میلی گرم آهن توصیه شده مصرف می کنید ممکن است باعث ناراحتی دستگاه گوارش شما شود. (مکمل هایی که حاوی 30 میلی گرم یا کمتر هستند احتمالاً هیچ مشکلی برای شما ایجاد نمی کنند.)

برای جلوگیری از کسالت سعی کنید مکمل خود را قبل از خواب یا همراه با غذا مصرف کنید تا کمتر دچار کسالت شوید  همچنین با پزشک خود صحبت کنید او ممکن است بتواند مکمل دیگری را برای دوران بارداری توصیه کند.

یبوست بر اثر مصرف ویتامین های دوران بارداری

مصرف مقدار زیادی آهن می تواند منجر به یبوست شود که در حال حاضر برای بسیاری از زنان باردار مشکل ایجاد می کند.

اگر کم خون نیستید ممکن است منطقی باشد که به سراغ ویتامین با آهن کمتر بروید در غیر این صورت سعی کنید یبوست را با موارد زیر تقریبا کاهش دهید:

• نوشیدن آب آلو
• خوردن دو تا سه وعده میوه در روز
• مصرف مکمل فیبر پسیلیوم (دانه گیاهی است که حاوی 70% فیبر محلول و که به ژل تبدیل می شود و باعث نرمی مدفوع می شود و30% فیبر نامحلول که به مدفوع هجم می دهد و به هضم کمک می کند)
• مصرف نرم کننده مدفوع، مانند دوکوزات سدیم

تغییر رنگ یا بوی ادرار

ویتامین‌های B ممکن است عامل مؤثر تغییر رنگ یا بوی ادرار باشند که این تغییرات بی‌خطر هستند.

اگر هر یک از این عوارض جانبی ویتامین قبل از تولد باعث بروز عوارض شد با پزشک خود مشورت کنید  ممکن است ویتامین های دوران بارداری را پیشنهاد کند که  به شما کمک کند تا در حالی که کودک در حال رشد خود را ایمن و سالم نگه دارید احساس راحتی بیشتری داشته باشید.

بخاطر داشته باشید که حتی اگر ویتامین های دوران بارداری مصرف می کنید هنوز باید خوب غذا بخورید!

سوالات متداول