وحشت شبانه که به آن وحشت خواب هم گفته می‌شود با کابوس‌ها متفاوت است. بیدار کردن کودک در حین وحشت شبانه سخت‌تر است و کودکان معمولاً صبح آن را به یاد نمی‌آورند.
وحشت شبانه چیست؟
وحشت شبانه که به آن وحشت خواب هم گفته می‌شود، نوعی اختلال خواب است. کودکی که دچار وحشت خواب شده است ممکن است به طور ناگهانی در تختش بنشیند، گریه کند، جیغ بکشد، ناله کند، زیر لب چیزی بگوید و با چشمان باز بدون اینکه واقعاً بیدار باشد به حرکت بیفتد.
ممکن است کودکتان عرق کند یا بلرزد و سخت نفس بکشد، و ممکن است متوجه شوید که ضربان قلبش سریع‌تر از حد معمول است. حتی ممکن است تلاش شما برای لمس یا در آغوش گرفتنش را نپذیرد.
وحشت شبانه معمولاً در نیمه اول شب رخ می‌دهد، زمانی که احتمالاً کودکتان در خواب عمیق است. زیرا او در یک منطقه بین خواب و بیداری گرفتار است، از حضور شما بی‌اطلاع است و احتمالاً به هیچ‌یک از حرف‌ها یا کارهای شما واکنش نشان نمی‌دهد.
محققان وحشت‌های شبانه را به عنوان خطاهای مرموز در انتقال‌های معمولی بین مراحل خواب که هر شب طی می‌کنیم، می‌شناسند. یک موقعیت از آن می‌تواند از چند دقیقه تا تقریباً یک ساعت طول بکشد و وقتی تمام شد، کودکتان ممکن است به طور ناگهانی به خواب بازگردد بدون اینکه چیزی به یاد داشته باشد.
وحشت‌های شبانه در کودکان خردسال، از کودک نوپا تا کودکان دبستانی، بیشتر شایع است. مطالعه‌ای بر روی تقریباً 2000 کودک نشان داد که 40 درصد کودکان بین سنین 2 و نیم تا 6 سالگی وحشت‌های شبانه را تجربه کرده‌اند. کودکان معمولاً تا حدود 12 سالگی از این وضعیت خارج می‌شوند.
تفاوت بین وحشت شبانه و کابوس
اگر کودکتان وحشت خواب داشته باشد، آن را به یاد نخواهد آورد. از سوی دیگر، کابوس باعث بیداری کامل کودک می‌شود. نه تنها می‌تواند رویایش را به یاد بیاورد و گاهی در مورد آن صحبت کند، بلکه ممکن است به حضور شما نیاز داشته باشد و با آن آرامش یابد.
همچنین، کودکان معمولاً در یک سوم اول شب و در خواب عمیق بدون رویا (خواب غیر REM) دچار وحشت شبانه می‌شوند. کابوس‌ها در خواب REM رخ می‌دهند که معمولاً در یک سوم آخر شب اتفاق می‌افتد.
ساده‌ترین راه برای تشخیص تفاوت بین وحشت خواب و کابوس این است که از خود بپرسید که صبح روز بعد چه کسی بیشتر ناراحت است. اگر کودکتان بیشتر ناراحت است، احتمالاً کابوس دیده است. اگر شما بیشتر ناراحت هستید، احتمالاً وحشت خواب بوده است.
به عبارت دیگر، “وحشت و ناراحتی” یک وحشت شبانه بیشتر در والدینی که آن را دیده‌اند باقی می‌ماند تا در کودکی که آن را تجربه کرده است.
اگر کودک وحشت شبانه داشته باشد، چه باید کرد ؟
سعی نکنید کودکتان را در حین وحشت خواب بیدار کنید. و انتظار داشته باشید که تلاش‌هایتان برای آرام کردنشان موفقیت‌آمیز نباشد. کودکی که وحشت خواب دارد واقعاً نمی‌تواند آرام شود و اگر سعی کنید او را در آغوش بگیرید، ممکن است او را بیشتر بی‌قرار کنید.
شاهد وحشت شبانه بودن نگران‌کننده است، اما به غیر از مواقعی که کودکتان در خطر آسیب‌رساندن به خود باشد، سعی نکنید او را به‌طور فیزیکی آرام کنید. فقط به آرامی با او صحبت کنید، خودتان را بین او و هر چیزی که خطرناک است (مثلاً سر تختش) قرار دهید و منتظر بمانید تا طوفان بگذرد.
پیش از رفتن به تخت، همان اقدامات احتیاطی که برای خوابگردی انجام می‌دهید را رعایت کنید، زیرا کودکانی که وحشت خواب دارند ممکن است خوابگردی کنند یا در حین وحشت شبانه از تخت بیرون بیفتند. اسباب‌بازی‌ها یا اشیایی که روی زمین هستند را بردارید،اگر در خانه پله دارید یک حفاظ در بالای پله‌ها نصب کنید و مطمئن شوید که پنجره‌ها و درهای بیرونی قفل هستند.
چه چیزی باعث وحشت‌های شبانه می‌شود و آیا می‌توان از آن‌ها جلوگیری کرد؟
هیچ راه قطعی برای جلوگیری از وحشت‌های شبانه وجود ندارد زیرا هیچ‌کس دقیقاً نمی‌داند چه چیزی باعث آن‌ها می‌شود. آنچه شناخته شده است این است که وحشت‌های شبانه به‌طور مستقل به این معنا نیست که کودک دارای مشکل روانی است یا حتی از چیزی ناراحت است.
برخی عوامل احتمال وقوع وحشت‌های شبانه را افزایش می‌دهند. به عنوان مثال، اگر کودکتان تب دارد یا به اندازه کافی نمی‌خوابد، احتمال این که به وحشت شبانه دچار شود زیاد است. حل کردن هر مشکل دیگری که کودکتان در خواب دارد، مانند بیدار شدن در وسط شب، و اطمینان از داشتن برنامه منظم خواب و ساعات خواب کافی ممکن است به جلوگیری از وحشت‌های شبانه کمک کند.
داروهای خاص یا کافئین نیز می‌توانند به وحشت‌های شبانه کمک کنند. هچنین اگر فردی در خانواده وحشت شبانه یا اختلال خواب دیگری مانند خوابگردی داشته باشد، احتمال بیشتری دارد که کودکان به این حالت دچار شوند.
در برخی موارد، وحشت‌های شبانه ممکن است توسط آپنه خواب، که یک اختلال جدی اما قابل اصلاح است، تحریک شوند. در این اختلال، لوزه‌ها و آدنوئیدهای بزرگ‌شده (بافت‌های معمولی در گلو) راه‌های هوایی را در طول خواب مسدود می‌کنند، که باعث می‌شود تنفس دشوار شود و خواب کودک در طول شب مختل شود.
تحقیقات نشان می‌دهد که برخی شرایطی که مانع از استراحت کافی کودک می‌شوند، مانند سندرم پای بی‌قرار یا بیماری ریفلاکس معده به مری (GERD)، نیز ممکن است وحشت‌های شبانه را تحریک کنند. اگر فکر می‌کنید یکی از این شرایط ممکن است وحشت‌های شبانه کودک شما را تحریک کند، با پزشک کودک خود مشورت کنید.
اگر متوجه شدید که وحشت‌های شبانه کودکتان معمولاً در زمان مشخصی از شب رخ می‌دهند، می‌توانید روش بیداری برنامه‌ریزی‌شده یا پیش‌بینی‌شده را امتحان کنید. این روش به این معنی است که حدود ۱۵ یا ۲۰ دقیقه قبل از زمانی که معمولاً وحشت شبانه رخ می‌دهد، به آرامی و برای مدت کوتاهی کودکتان را بیدار کنید.
برخی از کارشناسان معتقدند این تکنیک می‌تواند حالت خواب کودکتان را به اندازه‌ای تغییر دهد که از وحشت خواب جلوگیری کند. با تکرار این کار، کودکتان ممکن است به طور خودکار یاد بگیرد که برای جلوگیری از وحشت شبانه بیدار شود.
با این حال، بیداری برنامه‌ریزی‌شده به طور کامل در جلوگیری یا متوقف کردن وحشت‌های شبانه اثبات نشده است و همیشه این احتمال وجود دارد که بیدار کردن کودکتان در حوالی زمان وحشت خواب، حتی آن را تحریک کند.
