واریس واژن در بارداری

واریس واژن چیست؟

واریس واژن در بارداری به رگ های متورم و بزرگ شده در ناحیه واژن گفته می شود که معمولا در دوران بارداری ظاهر می شوند. گاهی ممکن است بدون هیچ علامتی ایجاد شوند و شما حتی متوجه حضور آن ها نشوید. اما گاهی نیز باعث احساس درد، فشار یا پر بودن در ناحیه واژن می شوند. خوشبختانه این وضعیت معمولا پس از تولد نوزاد بهبود پیدا می کند و رگ ها به حالت طبیعی باز می گردند. در دوران بارداری می توان علائم را با روش های ساده خانگی کنترل کرد.

بررسی کلی واریس واژن

واریس واژن همان رگ های واریسی هستند که در ناحیه واژن ظاهر می شوند. این رگ ها معمولا در ماه سوم یا چهارم بارداری قابل مشاهده می شوند و علت آن افزایش حجم خون مادر برای حمایت از جنین در حال رشد است. این تغییرات در جریان خون می تواند باعث تورم رگ ها در ناحیه تناسلی شود.

با اینکه واریس واژن ممکن است باعث ناراحتی شود، معمولا تاثیری روی روند زایمان یا سلامت نوزاد ندارد و اغلب بدون نیاز به درمان حدود شش هفته بعد از تولد برطرف می شوند.

شیوع واریس واژن در بارداری

در حالت کلی، حدود 4٪ از افراد دارای واژن ممکن است واریس واژن داشته باشند. اما این عدد در زنان باردار به حدود 20٪ افزایش می یابد. حتی در دوران بارداری، موارد شدید واریس واژن نادر هستند.

علائم واریس واژن در بارداری

واریس واژن معمولا علائم شدید ندارد، اما ممکن است نشانه هایی ایجاد کند که شامل موارد زیر است:

• درد و ناراحتی: شایع ترین علامت واریس واژن درد خفیف تا متوسط است. این درد با ایستادن یا نشستن طولانی مدت بیشتر می شود و می تواند کیفیت زندگی شما را تحت تأثیر قرار دهد. در برخی موارد، فشار در رگ ها باعث تحریک یا حتی زخم پوست می شود.
• تورم و برآمدگی رگ ها: رگ های متورم و پیچ خورده قابل مشاهده یا لمس هستند.
• احساس سنگینی یا پر بودن ناحیه واژن: گاهی فشار ناشی از خون جمع شده در رگ ها باعث ایجاد احساس سنگینی می شود.
• خارش یا تحریک پوستی: به دلیل فشار خون در رگ ها ممکن است پوست اطراف واژن حساس یا تحریک شود.

نکته: واریس واژن معمولا تهدیدکننده زندگی نیست و عوارض طولانی مدت ندارد، اما در صورت داشتن سابقه لخته خون یا اضافه وزن، ممکن است خطر تشکیل لخته خون کمی افزایش یابد.

علل واریس واژن در بارداری

علل واریس واژن در بارداری به تغییرات طبیعی بدن و فشار رحم روی رگ ها مرتبط است:

• افزایش حجم خون: بارداری باعث افزایش حجم خون در بدن می شود تا نیازهای جنین را تأمین کند، که این فشار اضافی بر رگ ها وارد می کند.
• هورمون ها: افزایش هورمون پروژسترون باعث شل شدن دیواره رگ ها و کاهش بازگشت خون به قلب می شود.
• فشار رحم روی رگ های لگنی: رحم بزرگ شده فشار بیشتری به رگ های لگنی وارد می کند و باعث جمع شدن خون در رگ های واژن و اطراف آن می شود.
• سابقه واریس: زنانی که قبل از بارداری سابقه واریس در پاها یا سایر نواحی دارند، بیشتر در معرض واریس واژن قرار دارند.
• ژنتیک و اضافه وزن: عوامل ارثی و افزایش وزن نیز می توانند نقش مهمی در ایجاد واریس واژن داشته باشند.

عوارض واریس واژن در بارداری چیست؟

واریس واژن در بارداری معمولا تهدیدکننده زندگی یا عارضه طولانی مدت ندارد. با این حال، برخی عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• درد و ناراحتی: شایع ترین عارضه است. درد ممکن است با نشستن یا ایستادن طولانی تشدید شود و بر کیفیت زندگی شما تأثیر بگذارد. در برخی موارد، فشار وارده بر رگ ها می تواند باعث تحریک شدید پوست یا زخم شود.
• لخته های خون: اگر عوامل خطر مانند چاقی یا سابقه لخته خون دارید، واریس واژن در بارداری ممکن است باعث تشکیل لخته شود. در این صورت حتما با پزشک خود مشورت کنید.
• سندرم احتقان لگنی (PCS): این وضعیت مزمن زمانی اتفاق می افتد که رگ های ناحیه ولو و تناسلی آنقدر متورم می شوند که جریان خون به منطقه کاهش می یابد.

چگونه واریس واژن در بارداری تشخیص داده می شود؟

پزشک شما معاینه فیزیکی انجام می دهد تا وجود واریس واژن در بارداری را بررسی کند. در این معاینه، ممکن است پزشک وضعیت ولو شما را هم در حالت خوابیده و هم ایستاده بررسی کند. این کار کمک می کند تا رگ ها را بدون فشار (در حالت دراز کشیده) و با فشار (در حالت ایستاده) مقایسه کنند.

پزشک ممکن است تصویربرداری انجام دهد تا اندازه رگ ها و جریان خون در آنها را بررسی کند. تصویربرداری همچنین نشان می دهد که آیا واریس فقط در ناحیه ولو وجود دارد یا در سایر قسمت های لگن نیز رگ های واریسی دارید. این اطلاعات به پزشک کمک می کند بهترین روش درمانی را پیشنهاد دهد.

چگونه واریس واژن در بارداری درمان می شود؟

• در دوران بارداری: واریس معمولا پس از زایمان خودبه خود از بین می رود. بهترین روش درمانی در این دوره، کنترل علائم است. اگر چند ماه بعد از زایمان هنوز واریس دارید، پزشک درمان مناسب را توصیه می کند.
• در غیر بارداری: پزشک با شما بررسی می کند که علت تورم رگ ها چیست. روش درمان به علت تورم و اینکه آیا سایر رگ های لگن و پا نیز تحت تأثیر قرار گرفته اند بستگی دارد.

روش های درمان واریس واژن در بارداری:

• اسکلروتراپی (Sclerotherapy): رایج ترین روش درمان. پزشک محلول یا فوم مخصوصی به رگ ها تزریق می کند که باعث زخمی شدن، بسته شدن و در نهایت از بین رفتن رگ ها می شود.
• فلبکتومی (Phlebectomy): پزشک برش های کوچکی روی پوست ایجاد می کند و رگ های آسیب دیده را خارج می کند.
• لیگاسیون (Ligation): برش های ریز برای دسترسی به رگ ها و حذف بخش های کوچک آنها ایجاد می شود.
• آمبولیزاسیون ترنس کاتتر (Transcatheter embolization): با استفاده از کاتتر مواد خاصی به رگ ها تزریق می شود تا جریان خون به منطقه مسدود شود.

پزشک شما می تواند مزایای این روش ها را با درمان های محافظه کارانه مانند کنترل علائم مقایسه کند.

چگونه علائم واریس واژن در بارداری را مدیریت کنیم؟

واریس واژن در بارداری معمولا شش هفته پس از زایمان از بین می رود. در این مدت نکات زیر کمک کننده هستند:

کارهایی که نباید انجام دهید:

• طولانی مدت بنشینید، اسکوات کنید یا بایستید؛ زیرا خون در رگ ها جمع می شود.
• مصرف زیاد نمک؛ نمک باعث احتباس مایعات و فشار بیشتر بر رگ ها می شود.

کارهایی که باید انجام دهید:

• نوشیدن آب کافی (حداقل 10 تا 12 لیوان در روز) برای بهبود جریان خون.
• دراز کشیدن با بالا بردن لگن یا به پهلوی چپ برای کاهش فشار بر رگ ها.
• استفاده از کمپرس سرد روی ناحیه ولو.
• پوشیدن لباس حمایتی مخصوص ناحیه لگن که برای واریس واژن در بارداری طراحی شده باشد.

پوشش و فعالیت برای واریس واژن در بارداری

• پوشش: لباس های حمایتی مخصوص واریس واژن در بارداری شبیه جوراب های فشاری پا هستند و با فشرده کردن رگ ها باعث کاهش تورم و درد می شوند.
• پیاده روی: پیاده روی به جریان خون کمک می کند، اما از فعالیت بیش از حد خودداری کنید زیرا می تواند درد رگ ها را افزایش دهد.

پیش آگهی و مراقبت ها

انتظار پس از واریس واژن در بارداری چیست؟

• در دوران بارداری: رگ ها معمولا شش هفته پس از زایمان به حالت طبیعی بازمی گردند و واریس باعث عوارض زایمان نمی شود.
• غیر بارداری: با پزشک خود همکاری کنید تا رگ ها را تحت نظر داشته باشید و روش های درمان را بررسی کنید.

چه زمانی باید نگران واریس واژن در بارداری بود؟

واریس واژن در بارداری معمولا چند هفته پس از زایمان به طور کامل از بین می رود. اگر علائم شدید دارید یا پس از زایمان برطرف نشد، پزشک می تواند درمان مناسب را پیشنهاد دهد. همیشه علائم خود را به پزشک اطلاع دهید.

پیشگیری از واریس واژن در بارداری

واریس واژن در بارداری قابل پیشگیری نیست، اما می توانید جریان خون خود را بهبود دهید:

• ورزش منظم.
• تغذیه سالم و مغذی.
• رعایت محدوده وزن مناسب در بارداری.
• پوشیدن کفش راحت و جلوگیری از ایستادن طولانی مدت و کفش های پاشنه بلند.
• پرهیز از نشستن طولانی.
• اجتناب از لباس های تنگ در ناحیه کشاله ران.
• بالا نگه داشتن پاها و استفاده از جوراب های فشاری هنگام ایستادن طولانی.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

هرگونه مشکل در جریان خون، از جمله واریس واژن در بارداری، را به پزشک اطلاع دهید. پزشک می تواند به مدیریت علائم کمک کند و درمان های مناسب را پیشنهاد دهد.

علائم خطرناک: درد شدید، قرمزی، تورم یا سفت شدن رگ ها می تواند نشانه لخته خون (DVT) باشد و نیاز به مراقبت فوری دارد.

سوالات متداول