هپاتیت در کودکان به معنای التهاب کبد است و می تواند باعث آسیب یا مرگ سلول های کبد شود. در کودکانی که دچار این وضعیت می شوند، کبد به خوبی قادر به عملکرد طبیعی نخواهد بود.
انواع هپاتیت در کودکان کدامند؟
عوامل ویروسی
1. هپاتیت A
انتقال آن از طریق تماس مدفوع-دهانی صورت می گیرد. کودکانی که غذا یا آب آلوده مصرف کنند، یا دست شان را بعد از دستشویی نشورند، و کسانی که توالت نهادینه های جمعی مانند مهدکودک هستند، بیشتر در معرض خطر هستند. سفر به مناطق با شیوع بالا نیز احتمال ابتلا را افزایش می دهد.
2. هپاتیت B
از طریق تماس با خون یا مایعات بدن آلوده منتقل می شود. سوزن مشترک، استفاده از وسایل شخصی مشترک مانند مسواک یا تیغ، و انتقال از مادر به فرزند از راه های عمده انتقال اند. کودکانی که مادرشان ناقل است، یا خود در مراکز نگهداری هستند، بیشتر در معرض ابتلا هستند.
3. هپاتیت C
برای انتقال نیازی به تماس خونی یا مقاربتی است. انتقال از مادر به جنین، تزریق مواد مخدر و استفاده از وسایل غیر استریل نیز ممکن است باعث ابتلای کودک شود.
4. هپاتیت D
فقط در شرایطی رخ می دهد که کودک هم زمان به هپاتیت B مبتلا باشد. این ویروس ذاتا بدون B رشد نمی کند.
5. هپاتیت E
مشابه نوع A است و معمولا در کشورهای در حال توسعه دیده می شود، اما در کشورهایی مانند ایران بسیار نادر است.
عوامل غیر ویروسی
ویروس هایی مانند CMV (سیتومگالوویروس)، EBV (اپشتین–بار)، واریسلا زوستر (آبله مرغان)، انتروویروس ها، سرخجه و آدنوویروس نیز می توانند باعث هپاتیت شوند. علاوه بر این، بیماری خودایمنی کبد نیز موجب التهاب مزمن و آسیب جدی می شود.
علائم هپاتیت در کودکان چیست؟
علائم هپاتیت در کودکان می تواند متفاوت باشد و برخی حتی هیچ علامتی نشان ندهند. اما علائم زیر در موارد حاد شایع ترند:
- بی حالی و علائم شبیه آنفلوآنزا
- زردی پوست یا سفیدی چشم ها (یرقان)
- تب، تهوع یا استفراغ
- از دست دادن اشتها، درد شکم یا ناراحتی های گوارشی
- ادرار تیره و مدفوع کم رنگ
- درد عضلات و مفاصل، کهیر یا خارش پوستی
اگر این علائم را مشاهده کردید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
چگونه هپاتیت در کودکان تشخیص داده می شود؟
پزشک علاوه بر بررسی سوابق و معاینه جسمانی، برای تأیید هپاتیت در کودکان ممکن است آزمایش ها و روش های تصویر برداری زیر را توصیه کند:
- آزمایش خون: بررسی آنزیم های کبدی، عملکرد کبد، آنتی بادی، PCR، شمارش سلول های خونی و آزمون های انعقادی
- تصویرسازی: سونوگرافی، سی تی اسکن، یا MRI برای مشاهده دقیق تر بافت و ساختار کبد
- بیوپسی کبد: در موارد مشکوک به بیماری مزمن یا شدت آسیب
درمان هپاتیت در کودکان چگونه است؟
درمان بسته به نوع هپاتیت، شدت بیماری، سن و وضعیت عمومی کودک متفاوت است. در اغلب موارد، درمان ها شامل موارد زیر هستند:
- داروها: برای مقابله با ویروس، کاهش خارش یا کنترل بیماری های خودایمنی
- مراقبت حمایتی: شامل تغذیه سالم، استراحت کافی و مصرف مایعات
- پیگیری منظم: با آزمایش های دوره ای برای کنترل پیشرفت بیماری
- اقدامات شدیدتر: مانند بستری یا پیوند کبد در موارد نادر و پیشرفته
چگونه از انتشار هپاتیت ویروسی جلوگیری کنیم؟
- واکسیناسیون هپاتیت A و B
- رعایت بهداشت دست ها
- اجتناب از وسایل شخصی مشترک
- خودداری از مصرف دارو یا تزریق غیرمجاز
عوارض احتمالی هپاتیت و نکات کلیدی برای والدین
عوارض
اگر هپاتیت در کودکان درمان نشود، ممکن است منجر به:
- نارسایی حاد یا مزمن کبد
- سیروز کبدی
- سرطان کبد (در موارد هپاتیت B یا C مزمن)
- مشکلات رشد، تغذیه و انعقادی
حمایت والدین
برای مدیریت بیماری کودک:
- پایبندی به برنامه درمانی و مراجعات منظم
- تغذیه مناسب و جلوگیری از فعالیت سنگین در دوران حاد
- پیگیری دقیق مصرف داروها
- افزایش آگاهی کودک درباره بهداشت
- کاهش اضطراب و حمایت روانی از کودک
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت مشاهده زردی، بی حالی شدید، درد شکم یا استفراغ های مکرر، بلافاصله کودک را نزد پزشک ببرید.
نکات کلیدی درباره هپاتیت در کودکان
- هپاتیت به معنای التهاب کبد است که می تواند به سلول های کبد آسیب برساند.
- در کودکان، ممکن است ناشی از ویروس ها یا بیماری های خودایمنی باشد.
- پنج نوع اصلی ویروسی شامل A، B، C، D و E وجود دارد.
- علائم ممکن است از خفیف تا شدید متغیر باشند؛ برخی بی علامت اند.
- واکسیناسیون و رعایت بهداشت نقش مهمی در پیشگیری دارند.
آیا تجربه ای درباره هپاتیت در کودکان دارید؟ چه راهکارهایی برای مدیریت این بیماری موثر بودند؟ لطفا نظرات و پرسش های خود را در بخش دیدگاه ها با هم وطنان به اشتراک بگذارید. مشارکت شما می تواند راهنمای مادران دیگر باشد.
