همه چیز درباره بارداری پوچ

بارداری پوچ که در پزشکی با نام بارداری بدون جنین شناخته می شود، زمانی رخ می دهد که تخمک بارورشده در دیواره رحم لانه گزینی می کند، اما جنینی در آن شکل نمی گیرد. در این حالت، ساک حاملگی و جفت به رشد خود ادامه می دهند، اما جنین تشکیل نمی شود، بنابراین ساک بارداری خالی باقی می ماند. این وضعیت اغلب منجر به سقط جنین در سه ماهه اول بارداری می شود.در این مقاله به طور کامل توضیح خواهیم داد.

بارداری پوچ چیست؟

بارداری پوچ نوعی از سقط جنین زودرس است که معمولا در اوایل بارداری رخ می دهد. در این شرایط، تخمک بارورشده با موفقیت به دیواره رحم می چسبد، اما به دلایلی رشد جنین آغاز نمی شود. با این حال، ساک حاملگی که قرار بوده جنین در آن رشد کند، همچنان به رشد ادامه می دهد.

از آنجا که جفت و ساک بارداری خالی همچنان هورمون های بارداری (مثل hCG) را ترشح می کنند، ممکن است فرد علائم اولیه بارداری را احساس کند و حتی تست بارداری او مثبت شود، در حالی که درون رحم جنینی وجود ندارد.

در برخی موارد، این بارداری آن قدر زود رخ می دهد که زن اصلا متوجه باردار بودن خود نمی شود.

بارداری پوچ چه زمانی اتفاق می افتد؟

این نوع بارداری، یکی از دلایل اصلی سقط جنین در سه ماهه اول بارداری است. به طور طبیعی، پس از لقاح، تخمک به یک ساختار به نام “بلاستوسیست” تبدیل می شود. در حدود چهار هفتگی بارداری، این بلاستوسیست در دیواره رحم لانه گزینی کرده و باید به جنین تبدیل شود.

در بارداری بدون جنین، ساک بارداری که قرار بوده حاوی جنین باشد، به رشد ادامه می دهد، ولی جنینی در آن وجود ندارد.

این شرایط می تواند به شکل های مختلف خود را نشان دهد:

• ممکن است آن قدر زود اتفاق بیفتد که مادر حتی از بارداری خود بی خبر بماند.
• گاهی تست بارداری مثبت است و علائم اولیه بارداری هم ظاهر می شود، اما در اولین سونوگرافی، این نوع بارداری تشخیص داده می شود.
• برخی دیگر ممکن است بعد از مشاهده علائم اولیه بارداری، با سقط ناگهانی مواجه شوند.

بارداری پوچ چقدر شایع است؟

این نوع بارداری، شایع ترین علت سقط جنین در سه ماهه اول بارداری است. تخمین زده می شود که درصد قابل توجهی از سقط های زودرس، به دلیل همین نوع بارداری باشند، هرچند بسیاری از زنان حتی متوجه نمی شوند که باردار بوده اند.

علائم و علل بارداری پوچ

علائم بارداری پوچ

برخی زنان در مراحل ابتدایی، هیچ نشانه ای از بارداری بدون جنین را تجربه نمی کنند. در این موارد، بارداری بدون اطلاع فرد به پایان می رسد. اما در بسیاری از مواقع، فرد علائم زیر را تجربه می کند:

تاخیر در قاعدگی

• تست بارداری مثبت
• احساس تهوع، حساسیت سینه ها و سایر علائم اولیه بارداری

اما وقتی بدن متوجه می شود که جنینی وجود ندارد، ممکن است سقط طبیعی اتفاق بیفتد که همراه با علائم زیر است:

• خونریزی واژینال: از لکه بینی سبک گرفته تا خونریزی شدید و دفع لخته های خونی یا بافت های خاکستری رنگ.
• دردهای شکمی یا لگنی: درد خفیف تا متوسط در ناحیه زیر شکم یا لگن.

عدد بتا در بارداری پوچ

یکی از روش های تشخیصی این وضعیت، بررسی میزان هورمون بتا hCG در خون است. در بارداری بدون جنین، سطح این هورمون ممکن است در ابتدا افزایش یابد، اما سپس روند رشد آن متوقف یا کند می شود. این الگو، با بارداری طبیعی متفاوت است.

علت بروز بارداری پوچ چیست؟

بیشترین موارد این نوع بارداری ، به دلیل اختلالات کروموزومی در تقسیم سلولی اولیه رویان (امبریو) اتفاق می افتد. این مشکل می تواند ناشی ازعوامل زیر باشد:

• کیفیت پایین تخمک یا اسپرم
• خطای تصادفی در تقسیم سلولی پس از لقاح

باشد.

معمولا بدن به صورت طبیعی متوجه این اختلال کروموزومی می شود و جلوی رشد بارداری را می گیرد.

چه عواملی خطر بروز بارداری پوچ را افزایش می دهند؟

اگرچه علت دقیق این اختلال همیشه مشخص نیست، اما برخی عوامل می توانند احتمال بروز آن را بیشتر کنند که عبارتند از:

• سن بالای مادر (بیش از 35 سال)
• وجود بیماری زمینه ای یا عفونت درمان نشده
• سابقه سقط جنین در گذشته

عوارض احتمالی بارداری پوچ

گرچه بارداری بدون جنین اغلب به صورت طبیعی توسط بدن دفع می شود، اما در برخی موارد ممکن است عوارضی ایجاد کند، از جمله موارد زیر:

• خونریزی شدید یا هموراژ
• عفونت
• ایجاد اسکار یا چسبندگی داخل رحم (به دنبال روش تخلیه پزشکی مانند کورتاژ)
• پارگی دیواره رحم (بسیار نادر و معمولا در اثر کورتاژ ناصحیح)

چگونه بارداری پوچ تشخیص داده می شود؟

تنها راه قطعی برای تشخیص بارداری بدون جنین، سونوگرافی واژینال در سه ماهه اول بارداری است (معمولا بین هفته های 7 تا 9 بارداری). در این مرحله، جنین باید در ساک بارداری دیده شود.

در فرآیند سونوگرافی واژینال، مانند معاینه لگنی، فرد در وضعیت درازکش قرار می گیرد و دستگاهی کوچک داخل واژن قرار داده می شود تا تصاویر رحم را نشان دهد.

در موارد این نوع بارداری ، تصویر ساک بارداری خالی دیده می شود که شبیه یک حباب بدون محتواست.

آیا ممکن است بدون اطلاع از بارداری پوچ رنج ببریم؟

بله. بسیاری از زنان تا مدت ها متوجه نمی شوند که دچار بارداری بدون جنین شده اند. علت آن، ادامه ترشح هورمون های بارداری توسط جفت است، حتی زمانی که هیچ جنینی در رحم وجود ندارد. همین موضوع باعث می شود بدن تصور کند باردار است، به طوری که علائم معمول بارداری مثل تهوع، حساسیت پستان ها یا حتی تست بارداری مثبت ظاهر می شود.

اگر خونریزی یا علائم سقط جنین داشته اید، پزشک با استفاده از سونوگرافی محتویات رحم را بررسی می کند تا نوع بارداری را تشخیص دهد.

آزمایش های دیگر برای تشخیص بارداری پوچ

برخی پزشکان علاوه بر سونوگرافی، با اندازه گیری سطح هورمون بتا hCG در چند نوبت، به بررسی روند بارداری می پردازند. سطح این هورمون در بارداری های سالم، تا هفته های 8 تا 10 به سرعت افزایش می یابد. در صورت عدم افزایش مناسب یا پایین بودن سطح hCG، احتمال وجود مشکل در بارداری، از جمله بارداری بدون جنین، وجود دارد.

ممکن است پزشک از شما بخواهد در فواصل چند روزه آزمایش خون تکرار شود تا ببیند آیا سطح hCG به درستی در حال افزایش است یا نه.

بارداری پوچ تا چه زمانی می تواند بدون علائم باقی بماند؟

مدت زمانی که این نوع بارداری بدون تشخیص باقی می ماند، در افراد مختلف متفاوت است. جفت ممکن است همچنان رشد کرده و هورمون ترشح کند، در حالی که هیچ جنینی وجود ندارد.

در برخی موارد، سقط در عرض چند روز پس از مثبت شدن تست بارداری رخ می دهد. اما بعضی دیگر ممکن است تا اولین سونوگرافی بارداری تصور کنند بارداری طبیعی دارند و آن زمان متوجه بارداری بدون جنین شوند.

روش های درمان بارداری پوچ

1- سقط طبیعی

در بعضی موارد، بدن به طور طبیعی بافت های بارداری را از طریق واژن دفع می کند. اگر همه بافت ها دفع نشود، ممکن است نیاز به مداخله پزشکی وجود داشته باشد. گزینه های درمانی عبارت اند از:

2- کورتاژ

در این روش جراحی، پزشک دهانه رحم را باز کرده و با ابزارهای خاص یا مکش، محتویات رحم را خارج می کند. این کار معمولا تحت بی حسی یا بیهوشی عمومی انجام می شود. این روش سریع و مؤثر است و در صورتی که سقط طبیعی کامل نشده باشد، توصیه می شود.

3- دارو برای تسریع سقط

پزشک ممکن است دارویی مانند میزوپروستول (گاهی همراه با میفپریستون) تجویز کند تا سقط در خانه و تحت نظارت اتفاق بیفتد. معمولا 30 دقیقه تا 10 ساعت پس از مصرف دارو، خونریزی و درد شکمی شروع می شود.

نکته:
پس از هر نوع سقط یا کورتاژ، معمولا 4 تا 6 هفته بعد یک ویزیت پیگیری انجام می شود. در این ویزیت سونوگرافی دیگری انجام می شود تا اطمینان حاصل شود رحم کاملا تخلیه شده و هیچ عفونتی وجود ندارد.

سقط در بارداری پوچ چگونه آغاز می شود؟

سقط ناشی از بارداری بدون جنین معمولا با خونریزی واژینال و گرفتگی شکمی همراه است. شدت درد بیشتر از پریود معمولی است. برای کاهش درد می توانید از داروهایی مانند استامینوفن استفاده کنید. فعالیت شدید و بلند کردن اجسام سنگین توصیه نمی شود، چون ممکن است خونریزی را افزایش دهد.

ممکن است تا چند هفته پس از سقط لکه بینی یا خونریزی خفیف داشته باشید.

مدت زمان بهبودی پس از بارداری پوچ چقدر است؟

دوره بهبودی از این نوع بارداری یا کورتاژ، بسته به شرایط بدنی فرد، بین یک تا چهار هفته متغیر است. معمولا گرفتگی ها تا یک هفته و خونریزی تا چند هفته ادامه دارد. با کاهش تدریجی خونریزی، می توانید فعالیت های معمول خود را از سر بگیرید.

قاعدگی جدید معمولا بین 4 تا 6 هفته پس از بارداری بدون جنین برمی گردد، ولی ممکن است به دلیل باقی ماندن هورمون ها در بدن، کمی دیرتر رخ دهد.

وضعیت روحی پس از بارداری پوچ

بازگشت از نظر روحی ممکن است بیشتر زمان ببرد. احساساتی چون اندوه، خشم یا سردرگمی کاملا طبیعی است. فرصت دهید تا سوگواری خود را طی کنید و در این دوران از حمایت خانواده و دوستان کمک بگیرید.

پیش آگهی و بارداری مجدد پس از بارداری پوچ

چه زمانی می توان دوباره برای بارداری تلاش کرد؟

پزشکان توصیه می کنند یک یا دو سیکل قاعدگی کامل بگذرد و سپس برای بارداری مجدد اقدام شود. اما بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید بدن تان برای بارداری آماده است.

آیا پس از بارداری پوچ می توان فرزند سالم داشت؟

بله. اکثر زنانی که بارداری بدون جنین را تجربه کرده اند، بارداری های سالم و موفق بعدی داشته اند.

آیا احتمال تکرار بارداری پوچ وجود دارد؟

احتمال بروز مجدد این مشکل بسیار کم است. اگر چندین بار این اتفاق تکرار شود، ممکن است پزشک آزمایش ژنتیکی برای بررسی دلایل زمینه ای پیشنهاد دهد.

آیا می توان از بارداری پوچ پیشگیری کرد؟

متأسفانه، هیچ روش قطعی برای پیشگیری از این نوع بارداری وجود ندارد. در برخی موارد، آزمایش ژنتیکی روی بافت های رحم پس از سقط می تواند به شناسایی علت کمک کند، به ویژه در زنانی که سابقه سقط مکرر دارند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت داشتن هر یک از علائم زیر، باید بلافاصله با پزشک تماس بگیرید:

• خونریزی شدید واژینال
• سرگیجه یا غش
• تب مداوم
• علائم در حال تشدید
• درد شدید که با داروهای معمولی بهبود نمی یابد

چه زمانی باید به اورژانس مراجعه کرد؟

اگر بیش از دو نوار بهداشتی در ساعت برای دو ساعت متوالی خونریزی دارید، یا علائمی مثل رنگ پریدگی، تپش قلب یا سرگیجه شدید دارید، سریعا به اورژانس مراجعه کنید.

سخنی از نی نی تینی

از دست دادن بارداری تجربه ای تلخ و احساسی است. بسیاری از افراد در اولین سونوگرافی خود با هیجان منتظر شنیدن صدای قلب جنین هستند، اما با ساک خالی بارداری مواجه می شوند. این تجربه می تواند بسیار سخت و دردناک باشد.

یادتان باشد تیم پزشکی در کنار شماست و بهترین تصمیم ها را برای سلامت جسمی و روانی تان اتخاذ خواهد کرد. اگر پس از این اتفاق نیاز به کمک داشتید، از پزشک خود در مورد مشاور یا گروه های حمایتی سؤال کنید.

خبر خوب اینکه بیشتر زنانی که بارداری پوچ را پشت سر می گذارند، بعدا بارداری سالم و موفقی خواهند داشت.

سوالات متداول