نوزاد 5 ماهه

نوزادتان حالا 5 ماهه شده! این روزها حس نمی کنید شبیه یک مربی شده اید؟ در طول ماه گذشته حسابی به نوزادتان انگیزه داده اید چون احتمالا در حال تلاش برای غلت زدن و نشستن به شکل سه پایه (با تکیه بر دست ها) هستند.

به نوزاد فرصت دهید که خودش تمرین کند، اما همیشه در نزدیکی اش بمانید، چون ممکن است ناگهان به یک سمت بیفتد. احتمالا با صحبت کردن در خانه و تعامل کلامی هم دارید مهارت های زبانی او را تقویت می کنید. بهترین پاداش همه این تلاش ها زمانی ست که صدای دلنشین «مامان» یا «بابا» را از دهان کوچکش بشنوید.

به نظر می رسد هر روز نوزاد 5 ماهه تان مهارت جدیدی یاد می گیرد و با رشد مهارت های حرکتی، شخصیت منحصربه فردش را بیشتر نشان می دهد. البته با وجود این لحظات هیجان انگیز، احتمالا هنوز سؤالاتی درباره این مرحله دارید. مثلا: نوزاد در 5 ماهگی چه چیزی می تواند بخورد؟ چطور نوزاد 5 ماهه را سرگرم کنم؟ و شاید مهم تر از همه: نوزاد 5 ماهه باید چه ساعتی بخوابد؟ (چون هنوز این تازه والد بودن، واقعا خسته کننده است!)

فرزندپروری یک مسیر بی پایان از یادگیری است و ما اینجاییم تا به شما کمک کنیم. از آشنایی با برنامه تغذیه نوزاد 5 ماهه گرفته تا تنظیم یک روال خواب نسبتا منظم، همه چیزهایی که لازم دارید در این مرحله بدانید را برایتان نوشته ایم.

نکات کلیدی مرحله رشد نوزاد 5 ماهه

• نوزاد کم کم مفهوم دوام شیء را درک می کند. برای تقویت این توانایی، می توانید با او بازی هایی انجام دهید که در آن وسیله ای را پنهان و سپس دوباره نمایان می کنید.
• نشستن بدون کمک یکی از مهارت های بزرگی است که نوزاد در حال تمرین آن است. معمولا تا 6 ماهگی، می توانند بعد از قرار گرفتن در وضعیت نشسته، خودشان تعادلشان را حفظ کنند.
• نوزاد در حال تحرک بیشتر است پس اگر هنوز خانه را برایش ایمن نکرده اید، الان وقتش است.

رشد نوزاد 5 ماهه

شاید این سؤال برایتان پیش آمده باشد: وزن مناسب برای نوزاد 5 ماهه چقدر است؟

به طور میانگین، وزن نوزاد 5 ماهه دختر حدود 6.9 کیلوگرم و نوزاد 5 ماهه پسر حدود 7.5 کیلوگرم است. میانگین قد هم برای دختران 64 سانتی متر و برای پسران 65.8 سانتی متر است.

البته این به آن معنا نیست که نوزاد شما دقیقا باید همین وزن و قد را داشته باشد. یادتان باشد: نوزادان سالم معمولا در یک مسیر طبیعی رشد می کنند و در همان بازه صدک باقی می مانند. تا زمانی که نوزادتان در مسیر رشد خودش حرکت می کند، جای نگرانی نیست. در هر حال، احتمالا فرزندتان از ماه قبل حدود 100 تا ششصد گرم اضافه وزن پیدا کرده است.

اصطلاح “رشد جهشی در 5 ماهگی” خیلی رایج نیست اما همه می دانند که نوزادان معمولا در ماه چهارم و ششم رشد جهشی دارند و الان دقیقا بین این دو زمان قرار دارید. همان طور که می دانید، همه نوزادان مثل هم نیستند، پس اگر احساس کردید نوزادتان رشد ناگهانی دارد مثلا به طور غیرعادی گرسنه شده و مدام شیر می خواهد احتمال زیاد درست حدس زده اید.

مهارت ها و مراحل رشدی نوزاد 5 ماهه

نوزاد 5 ماهه تان این روزها حسابی مشغول یادگیری مهارت هایی است که در حرکت و تعامل به کارش می آیند، و در عین حال روزبه روز بزرگ تر می شود. حالا نوزاد 5 ماهه چه کارهایی می تواند انجام دهد؟ در اینجا مروری بر توانایی هایی است که احتمالا در این ماه شاهد آن خواهید بود:

• بینایی نوزاد روزبه روز قوی تر می شود. در این سن، نوزاد می تواند چیزهایی را که چند قدم آن طرف تر هستند ببیند و رنگ ها را از هم تشخیص دهد. او همچنین می تواند روی اجسام تمرکز کند بدون اینکه چشمانش از هم فاصله بگیرند.
• نوزاد ممکن است به دستانش علاقه مند شده و شروع به نزدیک کردن آن ها به هم کرده باشد. (وقت بازی دست دست زدن است!)
• احتمالا با دو دست به اشیاء می رسد، آن ها را می گیرد و با همه انگشتانش نگه می دارد.
• نوزاد در حال یادگیری مفهوم دوام شیء است. می توانید چیزی را مخفی کنید و دوباره نشان دهید تا بفهمد حتی وقتی جسمی را نمی بیند، آن هنوز وجود دارد.
• نوزاد در حال تمرین برای نشستن بدون کمک است. معمولا تا شش ماهگی بعد از قرار گرفتن در حالت نشسته، خودش می تواند تعادلش را حفظ کند. برای کمک به یادگیری این مهارت، تمرین «زمان دمر بودن» (tummy time) را ادامه دهید. همچنین می توانید به آرامی نوزاد را بنشانید، ولی مراقب باشید این کار را برای مدت طولانی انجام ندهید تا خسته نشود.
• ممکن است نوزادتان شروع به غلت زدن کرده باشد یا بدنش را از یک سمت به سمت دیگر تاب دهد تا برای این مهارت آماده شود. به طور متوسط، نوزادان از چهار ماهگی غلت زدن از شکم به پشت را شروع می کنند و سپس به سمت غلت زدن از پشت به شکم پیش می روند. اگر نوزاد 5 ماهه تان هنوز غلت نزده، نگران نباشید، اما اگر تا زمان معاینه شش ماهگی حتی تلاشی هم برای غلت زدن نکرد، بهتر است پزشک اطفال را در جریان بگذارید.
• چهار دست وپا رفتن ممکن است به زودی از راه برسد. معمولا نوزادان بین 7 تا 10 ماهگی شروع به خزیدن می کنند، اما بعضی نوزادان پرتلاش، زودتر از این هم شروع می کنند.

رشد حسی نوزاد 5 ماهه

• توانایی نوزاد در تشخیص رنگ ها بهتر شده دیگر فقط رنگ های تند و درخشان نیست، بلکه حالا رنگ های ملایم و پاستلی را هم از هم تمیز می دهد.
• نوزاد می تواند اسباب بازی هایی را که کمی دور از دسترس هستند تشخیص دهد و به سمتشان دست دراز کند.
• وقتی صدای جغجغه ای بشنود، سرش را به سمت صدا برمی گرداند. همچنین ممکن است کم کم وقتی صدای شما را بشنود، به سمتتان بچرخد.
• دارد به حرف هایتان گوش می دهد و به زودی ممکن است شروع به تقلید از آن ها کند. وقتی یک صدایی مثل «آه» یا «او» را دوست داشته باشد، ممکن است بارها و بارها همان را تکرار کند. چقدر بامزه!

دکتر ریچارد کابررا، متخصص اطفال در کالیفرنیا می گوید:

«علاوه بر اینکه نوزاد می تواند سرش را بالا نگه دارد، یکی از اولین نقاط عطف مهم حرکتی که نوزادان به آن می رسند، غلت زدن است… وقتی نوزاد شروع به غلت زدن می کند، باید نکات ایمنی را در نظر گرفت. هرگز او را روی سطوح بلند مانند تخت یا میز تعویض تنها نگذارید.»

سلامت نوزاد 5 ماهه

با شروع حضور نوزاد در محیط هایی مثل مهد کودک، احتمالا نگرانی ها و سؤالات جدیدی درباره سلامت او در ذهنتان ایجاد می شود. در ادامه، نکاتی که بهتر است این ماه بدانید را بررسی می کنیم:

بیماری های رایج در مهد کودک

خبر نه چندان خوش این است که نوزادانی که به مهد کودک می روند، بیشتر در معرض بیماری قرار می گیرند. اما خبر خوب این که این درگیری های کوچک با ویروس ها می توانند به قوی تر شدن سیستم ایمنی کودک کمک کنند و باعث شوند در آینده کمتر بیمار شود.

پس اگر نوزاد شما سرماخوردگی یا آنفولانزا گرفت و بعد به عفونت گوش دچار شد، تعجب نکنید. ویروس های معده (مانند گاستروآنتریت)، بیماری دست، پا و دهان و ویروس RSV هم در این سن رایج هستند. برای پیشگیری، سطوحی که کودک با آن تماس دارد را تمیز نگه دارید و شست وشوی دست ها را فراموش نکنید.

ویروس RSV

ویروس RSV یک ویروس شایع و بسیار مسری است و یکی از اصلی ترین دلایل بستری شدن نوزادان محسوب می شود. اما خوشبختانه راه هایی برای محافظت از نوزاد وجود دارد. اگر در دوران بارداری واکسن مادری RSV را دریافت نکرده اید، کودک شما اگر زیر 8 ماه باشد، می تواند این واکسن را دریافت کند.

در فصل های سرد، به علائمی مثل بی قراری یا کم شدن میل به خوردن توجه داشته باشید. اگرچه این ویروس اغلب شبیه سرماخوردگی ملایم است، اما ممکن است به عفونت های جدی تر مثل ذات الریه منجر شود. اگر کودک دچار تنگی نفس شد یا مقدار شیر کمتری می خورد، حتما با پزشک تماس بگیرید.

کروپ (Croup)

اگر نوزادتان سرفه ای شبیه پارس سگ دارد یا هنگام تنفس صدای سوت مانندی از خود در می آورد، ممکن است دچار کروپ شده باشد. این بیماری معمولا ناشی از ویروس است و باعث التهاب نای و حنجره می شود. در نتیجه، راه تنفسی باریک شده و تنفس سخت تر و پرصدا می شود.

گرچه این صداها ممکن است نگران کننده باشند، اما معمولا این بیماری خودبه خود بهبود پیدا می کند. برای راحتی کودک، می توانید از قطره استامینوفن مخصوص نوزادان استفاده کنید (طبق نظر پزشک). همچنین استفاده متناوب از بخار گرم (مثلا بخار حمام) و هوای خنک (نزدیک پنجره باز) هر کدام به مدت 15 دقیقه می تواند به باز شدن راه تنفسی کودک کمک کند.

اگر نوزاد هنوز دچار مشکل در تنفس است، تنفسش سریع یا پرصدا باقی مانده یا رنگ لب ها و ناخن هایش آبی شد، فورا به پزشک مراجعه کنید.

دادن آب به نوزاد 5 ماهه

تا قبل از یک سالگی، نوزاد شما تمام مایعات مورد نیاز خود را از شیر مادر یا شیر خشک دریافت می کند. بنابراین تا رسیدن به شش ماهگی، به کودک آب ندهید.

معاینه و واکسن های نوزاد 5 ماهه

به زودی زمان چکاپ 6 ماهگی نوزادتان فرا می رسد. در این ویزیت، پزشک رشد و تکامل نوزاد را بررسی می کند و نوبت جدید واکسن ها را تزریق می کند. این واکسن ها احتمالا شامل نوبت سوم واکسن های روتاویروس، DTaP، هموفیلوس آنفلوآنزا نوع (Hib)، پنوموکوک (PCV)، فلج اطفال (IPV) و هپاتیت (HBV) خواهد بود.

همچنین 6 ماهگی کمترین سنی است که نوزاد می تواند واکسن آنفولانزا و واکسن کرونا را دریافت کند. اگر قصد سفر خارجی دارید، پزشک ممکن است واکسن MMR (سرخک، اوریون و سرخجه) را نیز توصیه کند.

تغذیه نوزاد 5 ماهه

تغذیه نوزاد در این سن ممکن است کمی پیچیده تر از قبل شود. شاید قبلا فقط شیردهی داشتید، ولی حالا ممکن است هم شیردهی و هم دوشیدن شیر یا حتی تغذیه با غذاهای کمکی داشته باشید. نگران نباشید؛ در ادامه همه چیز را برایتان روشن می کنیم:

نوزاد 5 ماهه چقدر باید غذا بخورد؟

نوزادان 5 ماهه معمولا هر 3 تا 4 ساعت یک بار شیر مادر یا شیر خشک می خورند. همچنین ممکن است تغذیه با غذای جامد را دو بار در روز آغاز کرده باشند.

• شیردهی با سینه: شیردهی هر 3 تا 4 ساعت یک بار توصیه می شود، اما همه نوزادان باهم متفاوت اند. مهم ترین نکته این است که نوزاد راضی به نظر برسد، سینه ها پس از تغذیه نرم شده باشند و وزن نوزاد در حال افزایش باشد.
• تغذیه با شیشه: در این سن، نوزاد معمولا 4 تا 6 وعده در روز و هر بار حدود 120 تا 180 میلی لیتر شیر خشک مصرف می کند.
• دوشیدن شیر: اگر شیر خودتان را می دوشید، باید حدود 750 میلی لیتر در طول شبانه روز به نوزاد بدهید. اگر روزانه 8 وعده دارید، هر وعده باید حدود 90 تا 120 میلی لیتر باشد.

برای اطمینان از دریافت شیر کافی، تعداد پوشک های خیس کودک را بررسی کنید. نوزاد باید حداقل 5 پوشک را در روز خیس کند.

نوزاد 5 ماهه چه چیزهایی می تواند بخورد؟

نوزاد هنوز به شیر مادر، شیر خشک یا ترکیبی از هر دو نیاز دارد. اگر متوجه شدید هنگام غذا خوردن به شما خیره می شود یا دستش را به سمت غذایتان دراز می کند و کنترل خوبی روی سر دارد، شاید وقت آن رسیده که غذاهای جامد را شروع کنید.

برای شروع، مقدار کمی از غذای یک جزئی مانند موز له شده یا آووکادوی نرم شده را با قاشق به او بدهید. بهتر است وعده را با شیر مادر یا شیر خشک آغاز کرده، سپس غذای جامد را معرفی کنید و در پایان باز هم شیر بدهید. هدف در این مرحله آشنا شدن نوزاد با طعم ها و بافت های جدید است.

میزان میوه و سبزیجات یا مقدار فرنی برنج برای نوزاد 5 ماهه بسته به اشتها و آمادگی نوزاد متفاوت است. اگر نوزاد علاقه نشان می دهد، می توانید تا سه وعده در روز و هر بار تا 90 گرم غذا بدهید.

خواب نوزاد 5 ماهه

هنوز با بیدار شدن های شبانه دست و پنجه نرم می کنید؟ کاملا طبیعی است. در ادامه به راهکارهایی برای بهبود وضعیت خواب نوزاد می پردازیم:

برنامه خواب نوزاد 5 ماهه

در این سن، نوزادان حدود 15 ساعت در شبانه روز می خوابند؛ حدود 10 ساعت در شب (بعضی بدون بیدار شدن، بعضی با بیدار شدن های مکرر) و دو تا سه چرت در طول روز که مجموعا حدود 5 ساعت است.

متخصصان معمولا توصیه می کنند ساعت خواب شبانه بین 7 تا 7:30 شب باشد، اما بسته به برنامه خانوادگی تان می توانید تنظیمات لازم را انجام دهید. آخرین چرت روزانه بهتر است حداکثر تا ساعت 5 عصر تمام شود.

پسرفت خواب در 5 ماهگی

اگر نوزاد به خوبی نمی خوابد، یکی از دلایل رایج آن پسرفت خواب است. این اتفاق معمولا در این سن رخ می دهد، زیرا چرخه خواب نوزاد در حال تغییر است و خوابش سبک تر می شود. در عین حال، رشد سریع جسمی و ذهنی نوزاد هم بر کیفیت خواب تأثیر می گذارد. داشتن یک روتین آرام بخش پیش از خواب می تواند کمک زیادی کند.

برنامه روزانه نوزاد 5 ماهه

نوزادان در این سن معمولا تعداد چرت های روزانه شان کمتر می شود و ممکن است زودتر به رختخواب بروند. در ادامه، یک نمونه از برنامه روزانه برای نوزاد 5 ماهه را با هم مرور می کنیم.

سرگرمی های مفید برای نوزاد 5 ماهه

با بزرگ تر شدن و رشد روزانه نوزاد، شاید از خودتان بپرسید: چطور نوزاد 5 ماهه ام را سرگرم کنم؟ در اینجا چند فعالیت ساده و جذاب معرفی می کنیم که می تواند هم برای نوزاد سرگرم کننده باشد و هم به رشد او کمک کند:

• با نوزاد به پیاده روی بروید. با بهتر شدن بینایی نوزاد، او کم کم به جزئیات طبیعت مثل درخت ها یا پرنده های در حال پرواز توجه می کند. این کار نه تنها تحریک خوبی برای حواس اوست، بلکه هوای تازه و تغییر فضا برای شما هم مفید است.
• او را روی زمین بگذارید تا کشف کند. چه روی شکم چه به پشت، وقتی نوزاد را روی زمین می گذارید، فرصتی به او می دهید تا حرکت کند، محیط را لمس کند و عضلات کوچک بدنش را تقویت کند. (فقط یادتان نرود محیط اطراف را از قبل ایمن سازی کنید).
• برای نوزاد موسیقی پخش کنید. شنوایی نوزاد در حال تقویت است و او از شنیدن انواع صداها لذت می برد. همراه با موسیقی بخوانید و با او برقصید.
• به کتاب خواندن ادامه بدهید. کتاب خواندن روزانه کمک می کند مهارت های زبانی اولیه در نوزاد شکل بگیرد و تقویت شود.

نکاتی برای والدین نوزاد 5 ماهه

در این دوره، همزمان با رشد پرسرعت نوزاد، ممکن است هنوز خودتان در حال ریکاوری باشید. این توصیه ها برای شماست:

نکات مربوط به دوران بعد از زایمان:

• مراقب خودتان باشید. شاید دیگر زایمان تمام شده و تا حدی به شرایط عادت کرده اید، اما هنوز ممکن است خسته و بی خواب باشید. سعی کنید رژیم غذایی مغذی داشته باشید، تحرک را در برنامه روزانه بگنجانید، و اگر نوزاد خوابید، شما هم کمی استراحت کنید یا اگر انرژی دارید، کمی ورزش کنید. از همسرتان بخواهید مراقب بچه باشد تا شما بتوانید به باشگاه بروید یا با دوستی دیدار کنید. فراموش نکنید که رابطه ی زوجی را نیز تقویت کنید.
• میان وعده های انرژی بخش بخورید. شاید وسوسه شوید سراغ قهوه ی شیرین یا دونات بروید، اما این گزینه ها انرژی زودگذری می دهند. به جای آن، خوراکی های سرشار از پروتئین، فیبر و کربوهیدرات پیچیده بخورید؛ مثل تخم مرغ آب پز، نخودسبز پخته یا ماست یونانی با میوه و مغزها. و خیلی مهم: به اندازه کافی آب بنوشید؛ چون کم آبی بدن باعث خستگی می شود.
• حواستان به سلامت روان تان باشد. بی خوابی، دغدغه های والدگری و فشارهای زندگی پس از زایمان می توانند روی روحیه تان تأثیر بگذارند. اگر احساس اضطراب یا افسردگی دارید یا فقط نیاز دارید صحبت کنید، حتما با یک مشاور صحبت کنید.

مراقبت از نوزاد 5 ماهه

• ایمنی حمام را در اولویت بگذارید. زمان حمام ممکن است برای نوزاد سرگرم کننده باشد، اما هرگز حتی برای یک لحظه او را تنها نگذارید. قبل از شروع، وسایل لازم را آماده کنید، دمای آب را بین 32 تا 38 درجه سانتی گراد تنظیم کرده و بلافاصله بعد از حمام، وان را خالی کنید.
• به ایمن سازی خانه ادامه دهید. حالا که نوزاد در حال حرکت است یا به زودی شروع می کند، وقت آن رسیده خانه را کامل ایمن کنید: محافظ پله، قفل پنجره های طبقات بالا، مهار کردن وسایل سنگین مثل تلویزیون، ضربه گیر برای گوشه های تیز و حذف خطرات خفگی را در نظر بگیرید.
• دندان های درحال رشد نوزاد را مسواک بزنید. به محض اینکه دندان ها ظاهر شدند، روزی دو بار (صبح و شب) با مسواک نرم و کمی خمیر دندان مخصوص نوزاد (اندازه دانه برنج)، به آرامی روی سطح دندان ها بکشید و با دستمال تمیز، باقی خمیر را پاک کنید. هر بار حدود دو دقیقه مسواک بزنید.
• امنیت خواب نوزاد را جدی بگیرید. شاید وسوسه شوید بگذارید نوزاد در کالسکه یا تاب بخوابد، اما بهتر است او را آرام به گهواره یا تخت خوابش منتقل کنید. چون خوابیدن طولانی مدت در وسایل غیرمخصوص خواب می تواند خطر آسیب، انسداد راه تنفس، نقاط صاف روی سر یا حتی مرگ را به دنبال داشته باشد.
• نوزاد را با مهربانی با حیوانات خانگی آشنا کنید. بهترین راه برای آموزش این است که خودتان الگو باشید. مثلا نحوه نوازش گربه خانگی را به او نشان دهید و اگر حیوان غریبه ای دید، به او یاد دهید که اول باید اجازه بگیرد و بعد صبر کند حیوان نزدیک شود.
  شما برای سرگرم کردن نوزاد 5 ماهه تان چه بازی ها یا فعالیت هایی انجام می دهید؟ آیا راهکار خاصی برای خواباندن نوزاد یا تغذیه بهتر او پیدا کرده اید؟ تجربه ها و ترفندهای ارزشمند شما می تواند کمک بزرگی برای والدین دیگر باشد. در قسمت نظرات با ما در میان بگذارید تا با هم یاد بگیریم، الهام بگیریم و حمایت کنیم.
  ما مشتاقانه منتظریم داستان ها و پیشنهادهای شما را بخوانیم!

سوالات متداول