نوزاد 3 ماهه

چه نوزاد دلبری! در 3 ماهگی، نوزاد احتمالا زیاد لبخند می زند و ممکن است شروع کرده باشد به تقلید صداها و چیزهایی که می بیند. همیشه ایده خوبی است که در طول روز با نوزاد حرف بزنید؛ برایش توضیح دهید که چه کاری انجام می دهید، چطور انجامش می دهید و به کجا می روید؛ این دقیقا همان چیزی است که بعدها به یادگیری صحبت کردن او کمک خواهد کرد!

با رشد و تکامل تدریجی نوزاد 3 ماهه تان، چیزهای زیادی هست که باید به آن ها دقت کنید و چند نقطه عطف مهم در رشد نوزاد را زیر نظر بگیرید. حالا که 3 ماه از پدر یا مادر شدنتان گذشته، احتمالا در مراقبت از کودک اعتمادبه نفس بیشتری دارید، اما همچنان پرسش های زیادی در ذهن دارید:
چند بار باید به نوزاد 3 ماهه شیر بدهم؟
چطور می شود با نوزاد 3 ماهه بازی کرد؟
و مهم تر از همه: نوزاد 3 ماهه ام چه زمانی شب ها بدون وقفه می خوابد؟
آماده اید تا اطلاعات کامل را بدانید؟ در ادامه، همه چیزهایی را که لازم است درباره این کوچولوی در حال رشد بدانید، آورده ایم.

نکات کلیدی مراحل رشد نوزاد 3 ماهه

• رشد جهشی در 3 ماهگی شایع است، پس اگر نوزادتان کمی گرسنه تر یا بداخلاق تر از قبل شد، تعجب نکنید.
• مهارت های ارتباطی نوزاد به سرعت در حال پیشرفت است: او اکنون می تواند چهره شما را تشخیص دهد و ممکن است با شنیدن صدایتان لبخند بزند. همچنین ممکن است صداها را تقلید کرده و شروع به قان و قون کند!
• اگر نوزاد مقداری مو از دست داد یا پوست سرش پوسته پوسته شد، نگران نباشید. این سن، اوج ریزش مو و بروز “کلاه گهواره” (cradle cap) است که معمولا خودبه خود برطرف می شود.

رشد نوزاد 3 ماهه

کاملا طبیعی است که نوزاد 3 ماهه دچار یک دوره رشد جهشی شود. نشانه های این دوره شامل گرسنگی بیشتر و بی قراری است. ممکن است نوزاد در این زمان شب ها بیشتر بیدار شود. نگران نباشید، این رشدهای جهشی موقتی هستند! اگر به نظر می رسد نوزاد می خواهد بیشتر غذا بخورد، بخوابد یا بغل شود، اجازه دهید این نیازها را برطرف کند و سعی کنید از تغییرات ناگهانی خیلی اذیت نشوید. این دوره ها ممکن است برای شما خسته کننده باشند، اما معمولا فقط یک تا 3 روز طول می کشند.

شاید بپرسید: وزن و قد مناسب برای نوزاد 3 ماهه چقدر است؟

میانگین وزن برای نوزاد 3 ماهه دختر بین 5.2 تا 5.8 کیلوگرم و برای پسران بین 5.6 تا 6.4 کیلوگرم است.
میانگین قد برای دختران در حدود 59.6 سانتی متر و برای پسران حدود 61.4  سانتی متر است.

چه نوزاد شما به این میانگین ها نزدیک باشد چه نه، نکته مهم این است که رشد او با یک روند سالم ادامه داشته باشد. در این ماه، احتمالا حدود 700 تا 900 گرم وزن گرفته و 2.5 تا 4 سانتی متر قد کشیده است. اندازه دور سر او نیز ممکن است حدود 1.25 سانتی متر افزایش پیدا کرده باشد.

نقاط عطف رشد نوزاد 3 ماهه

در این سن، نوزاد فعال تر و اجتماعی تر شده است. او کنترل بیشتری روی بدنش دارد، بیشتر به اطرافیان توجه می کند و تعامل بیشتری از خود نشان می دهد و به این منظور است که وقت بازی کلی هیجان انگیزتر شده است! در ادامه به چند نقطه عطف مهم که می توانید انتظارش را داشته باشید اشاره می کنیم:

• نوزاد ممکن است برخی صداها، حرکات و حالات چهره را تقلید کند و شروع به قان و قون نماید.
• در زمان تمرین روی شکم (Tummy Time)، احتمال دارد سر و سینه اش را بالا بیاورد و با کمک دست ها، بالای بدنش را نگه دارد.
• دستانش را باز و بسته می کند.
• وقتی نوزاد را به صورت ایستاده در آغوش می گیرید، با پاهایش به زمین یا پای شما فشار وارد می کند.
• به اسباب بازی های آویزان شده ضربه می زند.
• می تواند اسباب بازی های دستی را بگیرد و تکان دهد.

رشد حسی نوزاد 3 ماهه

در 3 ماهگی، حواس نوزاد به سرعت در حال تکامل هستند:

• نوزاد در مسیر تبدیل شدن به یک ارتباط گیر قوی است؛ با شما تماس چشمی برقرار می کند و اکنون می تواند چهره تان را از فاصله دور بشناسد.
• اشیای در حال حرکت را با چشمانش دنبال می کند.
• ممکن است با شنیدن صدایتان لبخند بزند.

چه زمانی باید با پزشک تماس گرفت؟

در این سن، مراقب نشانه های احتمالی از تأخیر رشدی یا مشکلات پزشکی باشید. اگر هر یک از علائم زیر را مشاهده کردید، با پزشک اطفال تماس بگیرید:

• نوزاد به صداهای بلند واکنش نشان نمی دهد یا با شنیدن صدای شما لبخند نمی زند.
• اشیای متحرک را با چشم دنبال نمی کند.
• لبخند اجتماعی نمی زند.
• نمی تواند اشیاء را بگیرد یا نگه دارد.
• دست ها یا اشیاء را به دهان نمی برد.
• چشمانش بیشتر اوقات چپ یا ضربدری به نظر می رسند.
• قان و قون نمی کند.
• به چهره های جدید توجهی نشان نمی دهد.
• زمانی که به صورت ایستاده نگه داشته می شود، با پاهایش به سطح صاف فشار وارد نمی کند.

دکتر کریستین گریوز، متخصص زنان و نوزادان می گوید:

«درک کنید که مراقبت از نوزادی که هنوز هیچ کاری نمی تواند برای خودش انجام دهد، ترسناک است. به خودتان فرصت و آرامش بدهید و با افراد باتجربه مشورت کنید. اگر احساس می کنید در حال دست و پنجه نرم کردن با این شرایط هستید، با پزشک خود صحبت کنید.»

سلامت نوزاد 3 ماهه

با رشد و بزرگ تر شدن نوزادتان، طبیعی است که نگرانی های زیادی درباره سلامت او داشته باشید. ویزیت بعدی معمولا در چهار ماهگی انجام می شود، اما در این میان، چند نکته مهم وجود دارد که باید به آن ها توجه کنید:

گرفتگی بینی و سرفه

نوزادان اغلب کمی گرفته به نظر می رسند، اما اگر نوزادتان سرفه می کند، آبریزش بینی دارد، تب کرده، تنفس سریع دارد یا خوب شیر نمی خورد، حتما با پزشک اطفال مشورت کنید. اگر فکر می کنید بینی نوزادتان گرفته است، می توانید از راهکارهای مناسب برای تنفس راحت تر و بهتر شدن حالش کمک بگیرید.

ریزش مو

ریزش مو در نوزادان معمولا در حوالی 3 ماهگی به اوج می رسد. نگران نباشید! این مسئله کاملا طبیعی است و موی اولیه نوزاد به مرور با موی دائمی جایگزین می شود. همچنین گاهی به دلیل تماس مداوم سر نوزاد با تخت یا صندلی مخصوص، بخشی از موهایش می ریزد که با نشستن و تحرک بیشتر، دوباره رشد خواهند کرد.

عفونت گوش

نوزادان هم ممکن است به عفونت گوش دچار شوند. نشانه های آن شامل بی قراری، تب، گریه زیاد، بی میلی به غذا و بی خوابی است. در چنین شرایطی باید فورا به پزشک مراجعه کنید. اگر تشخیص عفونت گوش باشد، پزشک معمولا آنتی بیوتیک تجویز خواهد کرد.

پوسته پوسته شدن سر (کلاه گهواره)

اگر روی سر نوزادتان تکه هایی پوسته مانند و گاهی همراه با قرمزی می بینید، احتمال دارد با کلاه گهواره (cradle cap) مواجه باشید. این وضعیت شایع است و معمولا طی چند هفته یا ماه خودبه خود برطرف می شود. برای کاهش ناراحتی نوزاد می توانید سر او را با شامپوی بدون عطر یا روغن زیتون ماساژ دهید، بعد از 30 دقیقه با شانه مخصوص کلاه گهواره شانه بزنید و سپس بشویید.

دانه های اپشتین (Epstein Pearls)

این دانه های کوچک سفید یا زردرنگ داخل دهان نوزاد دیده می شوند و شبیه دندان های بیرون نزده هستند. دلیل اصلی آن ها تجمع کراتین است. خوشبختانه این دانه ها بدون درد و بی ضرر هستند و به مرور زمان خودبه خود ناپدید می شوند.

برنامه ریزی برای ویزیت بعدی نوزاد 3 ماهه

فراموش نکنید که ویزیت بعدی نوزاد باید در 4 ماهگی انجام شود. در این ویزیت، پزشک دور دوم واکسن های نوزاد از جمله DTaP، Hib، فلج اطفال، پنوموکوک (PCV) و روتاویروس را تزریق می کند.

تغذیه نوزاد 3 ماهه

در دو ماه گذشته، اشتهای نوزادتان حتما بیشتر شده و احتمالا خودشان به خوبی می فهمانند که چه زمانی گرسنه اند! شما هم احتمالا با توجه به زمان های معمول گرسنگی، متوجه گریه خاص ناشی از گرسنگی شده اید. اما اگر تردید دارید، به نشانه های گرسنگی توجه کنید:

علائم گرسنگی نوزاد 3 ماهه پیش از گریه کردن:

• لیس زدن لب ها
• بیرون آوردن زبان
• باز کردن مکرر دهان
• مکیدن اشیا
• نزدیک کردن دست ها به دهان

در این سن نوزاد همچنان فقط می تواند شیر مادر یا شیر خشک مصرف کند. بسیاری از والدین می پرسند:
آیا می توانم به نوزاد 3 ماهم آب بدهم؟
پاسخ منفی است! اکثر پزشکان توصیه می کنند تا زمان شروع غذای کمکی، از دادن آب به نوزاد خودداری شود. نوزاد تمامی نیازهای آبی بدنش را از شیر مادر یا شیر خشک دریافت می کند.

چه مقدار شیر برای نوزاد 3 ماهه کافی است؟

• شیر مادر: نوزاد معمولا هر 3 تا 4 ساعت یک بار شیر می خورد، اما این مقدار برای هر نوزاد متفاوت است. مهم این است که نوزاد سیر باشد، پستان ها پس از شیردهی نرم شوند و وزن نوزاد به درستی افزایش یابد.
• شیر خشک: معمولا هر وعده 150 میلی لیتر، 6 تا 8 بار در روز کافی است.

برای اطمینان از کافی بودن شیر، تعداد پوشک های خیس شده را بشمارید:
حداقل 4 تا 5 پوشک کاملا خیس در روز نشانه خوبی از تغذیه کافی نوزاد است.

خواب نوزاد 3 ماهه

در حوالی 3 ماهگی ممکن است متوجه شوید که نوزاد در شب بیشتر بیدار می شود. دلیل این مسئله، بیدار شدن مغز نوزاد است! حالا او بیشتر توجه می کند، کنجکاوتر شده و می خواهد محیط اطرافش را کشف کند. البته جهش رشدی هم می تواند باعث بی خوابی چند روزه شود. به زودی هم وارد دوره ای می شوید که به آن «پسرفت خواب» می گویند که معمولا در 4 ماهگی شروع می شود و ممکن است بین 2 تا 6 هفته طول بکشد.

برنامه خواب نوزاد 3 ماهه

در این سن، نوزاد به طور میانگین حدود 15 ساعت در شبانه روز می خوابد. بیشتر خواب ها در شب اتفاق می افتد (حدود 10 ساعت با یک بازه 5 تا 6 ساعته بدون بیداری). در طول روز هم نوزاد معمولا 3 چرت دارد که مجموعا حدود 5 ساعت می شود.

ساعت خواب مناسب برای نوزاد 3 ماهه چه زمانی است؟

هر خانواده با توجه به برنامه خود ساعت خاصی دارد، اما بسیاری از متخصصان خواب کودک ساعت 19:30 را مناسب می دانند. جالب است بدانید که خواباندن نوزاد در ساعات زودتر باعث می شود که او بهتر و بیشتر بخوابد!

چگونه نوزاد 3 ماهه را بخوابانم؟

گاهی خواباندن نوزادی که خسته است، از آنچه فکر می کنید سخت تر است! حتما توصیه های معمول را شنیده اید:

• تاریک و خنک نگه داشتن اتاق
• لالایی گفتن و در آغوش گرفتن
• خواباندن نوزاد زمانی که هنوز بیدار است ولی حالت خواب آلود دارد

اگر هیچ کدام جواب نداد، می توانید راهکارهای تجربی دیگر والدین را امتحان کنید. گاهی یک روش ساده می تواند معجزه کند!

برنامه روزانه نوزاد 3 ماهه

نوزاد در این سن حدود 60 تا 90 دقیقه بیدار می ماند و هنوز چندین چرت در طول روز دارد. هر نوزاد متفاوت است، اما برنامه زیر برای یک نوزاد 3 ماهه رایج است:

فعالیت هایی برای نوزاد 3 ماهه

وقت آن رسیده که هر روز زمانی را به بازی با نوزادتان اختصاص دهید. اما چگونه باید با یک نوزاد 3 ماهه بازی کرد؟ خبر خوب این است که راه های زیادی برای سرگرم کردن کوچولوی نازنین تان در این مرحله وجود دارد!

• یک آینه در اختیار نوزاد بگذارید تا تصویر خودش را تماشا کند و لذت ببرد.
• برای نوزادتان آواز بخوانید، کتاب بخوانید یا با او صحبت کنید. او را تشویق کنید که خودش هم صدا تولید کند. این گفت وگوی شیرین، پایه گذار مکالمات آینده اوست!
• یک اسباب بازی نرم و رنگارنگ روی سینه نوزاد قرار دهید تا آن را ببیند، لمس کند و با آن بازی کند. یک موبایل آویز یا تشک بازی هم می تواند کلی سرگرمش کند.
• اجازه دهید زیر یک تشک بازی مخصوص دراز بکشد. نوزادان در این سن عاشق لگد زدن، دست زدن به اشیای آویزان و واکنش به محرک های بصری هستند.
• تمرین «تامی تایم» (زمان خوابیدن روی شکم) را ادامه دهید. هرچه بیشتر به خوابیدن روی شکم عادت کند، بیشتر برای غلت زدن و حتی چهار دست وپا رفتن آماده می شود.

نکاتی برای والدین نوزاد 3 ماهه

زمان خیلی زود می گذرد! در این ماه، توجه به نکات زیر می تواند برای تان مفید باشد:

نکات مربوط به بهبودی پس از زایمان

• ریزش مو پس از زایمان ممکن است در این ماه شروع شود. نگران نباشید اگر متوجه شدید موهایتان بیشتر از حد معمول می ریزد؛ این کاملا طبیعی است و معمولا در عرض چند ماه دوباره رشد خواهد کرد.
• گرفتگی مجاری شیردهی یا ماستیت (عفونت پستان) از چالش های رایج مادران شیرده است. اگر نشانه ای از این مشکلات دارید، حتما با پزشک مشورت کنید. درمان معمولا با آنتی بیوتیک انجام می شود. شیردهی مداوم یا استفاده از پمپ شیر به همراه داروهای ضد التهاب می تواند کمک کننده باشد.
• آماده شدن برای بازگشت به محل کار یکی از مراحل احساسی مهم در این ماه است. خودتان و نوزادتان را برای این تغییر آماده کنید و با پزشک کودکتان و مهد یا مراقب آینده مشورت کنید تا مطمئن شوید همه چیز از قبل برنامه ریزی شده است.

نکات مراقبتی برای نوزاد 3 ماهه

• انتخاب بین پوشک پارچه ای یا یک بار مصرف: هرکدام مزایا و معایب خودشان را دارند. پوشک پارچه ای سازگارتر با محیط زیست است، اما پوشک یک بار مصرف استفاده آسان تری دارد. توجه داشته باشید که برخی مهدکودک ها ممکن است اجازه استفاده از پوشک پارچه ای را ندهند.
• معرفی شیر خشک: اگر تصمیم دارید شیر خشک را وارد برنامه غذایی نوزاد کنید، می توانید بعد از یک وعده شیر مادر، کمی شیر خشک به او بدهید تا واکنشش را ببینید. گاهی ترکیب شیر مادر و شیر خشک نیز گزینه مناسبی است.
• پرهیز از استفاده از پودر بچه: پودرهای حاوی تالک ممکن است فیبرهای آزبست داشته باشند که برای نوزاد مضر است. اگر بابت سوختگی پای نوزاد نگران هستید، با پزشک او مشورت کنید.
• استفاده از ضدآفتاب برای نوزاد: نوزادان زیر 6 ماه باید از تابش مستقیم آفتاب دور نگه داشته شوند. در صورت لزوم، انجمن متخصصان اطفال آمریکا توصیه می کند ضدآفتاب را فقط روی نواحی کوچک مانند صورت استفاده کنید، آن هم زمانی که پوشش مناسب یا سایه در دسترس نیست.
• تمیز کردن چین های پوستی بدن نوزاد: این قسمت ها می توانند محل تجمع آلودگی و میکروب باشند. آن ها را با دستمال مرطوب یا پارچه نم دار تمیز کرده و با حوله خشک کنید. مرطوب ماندن این نواحی می تواند باعث ایجاد عفونت های قارچی شود.
• ایمنی صندلی خودرو: مطمئن شوید که صندلی ماشین نوزاد را به درستی نصب کرده اید. صندلی باید در صندلی عقب خودرو و ترجیحا در جایگاه وسط باشد. صندلی باید به سمت عقب باشد و کمی به عقب متمایل شود تا سر نوزاد به جلو خم نشود. لباس های حجیم نوزاد را قبل از بستن کمربند ایمنی دربیاورید تا بندها محکم روی بدنش قرار گیرند.

سوالات متداول