نوروپاتی محیطی در کودکان

نوروپاتی محیطی در کودکان یکی از اختلالات عصبی کمتر شناخته شده است که به دلیل آسیب دیدگی اعصاب محیطی ایجاد می شود و می تواند بر حرکت، احساس و عملکردهای روزمره کودک اثر بگذارد. این مشکل هرچند نادر است، اما زمانی که رخ می دهد می تواند کیفیت زندگی کودک را کاهش دهد. در این مقاله، تمام نکات ضروری درباره نوروپاتی محیطی در کودکان ارائه شود تا والدین بتوانند با شناخت بهتر این بیماری، مسیر تشخیص و درمان را آسان تر طی کنند.

نوروپاتی محیطی در کودکان چیست؟

نوروپاتی محیطی در کودکان به وضعیتی گفته می شود که در آن اعصاب محیطی یعنی اعصابی که پیام ها را بین مغز، نخاع و اندام ها منتقل می کنند دچار آسیب یا اختلال عملکرد می شوند. این اعصاب در کنترل احساس لمس، درد، حرارت، و همچنین فعالیت عضلات نقش اساسی دارند. هنگامی که این اعصاب آسیب می بینند، کودک ممکن است علائمی مانند ضعف عضلانی، بی حسی، گزگز یا درد را تجربه کند.

گاهی خانواده ها در ابتدا تصور می کنند کودک از بازی زیاد یا خستگی شکایت دارد، اما استمرار مشکلات معمولا نشانه ای از وجود نوروپاتی محیطی در کودکان است. تشخیص زودهنگام می تواند از پیشرفت بیماری پیشگیری کند.

علائم شایع نوروپاتی محیطی در کودکان

علائم بسته به این که کدام نوع عصب درگیر شده متفاوت است. در ادامه برخی نشانه های رایج آورده شده اند:

ضعف عضلانی

کودک ممکن است در بلند کردن اشیا، بالا رفتن از پله یا حتی دویدن مشکل داشته باشد. این نشانه معمولا زمانی دیده می شود که اعصاب حرکتی درگیر باشند. بسیاری از والدین گزارش می دهند که قبل از تشخیص، متوجه افت عملکرد ورزشی یا خستگی غیرعادی کودک شده اند.

احساس گزگز یا بی حسی

اگر اعصاب حسی آسیب دیده باشند، کودک ممکن است احساس “سوزن سوزن شدن” یا خواب رفتگی در دست ها و پاها داشته باشد. این علامت یکی از رایج ترین نشانه های نوروپاتی محیطی در کودکان به شمار می رود.

درد عصبی

بعضی کودکان دردهای تیرکشنده یا سوزشی را تجربه می کنند. این دردها ممکن است شب ها بیشتر شود و خواب کودک را مختل کند.

عدم تعادل

درگیری اعصاب مسئول حس عمقی باعث می شود کودک هنگام راه رفتن یا ایستادن احساس بی ثباتی داشته باشد.

دلایل بروز نوروپاتی محیطی در کودکان

عوامل ژنتیکی

برخی بیماری های ارثی مانند شارکو–ماری–توث از مهم ترین دلایل نوروپاتی محیطی در کودکان هستند. در این بیماری ساختار اعصاب محیطی به طور طبیعی شکل نمی گیرد و کودک از سنین پایین دچار مشکلات حرکتی می شود.

عفونت ها

بعضی ویروس ها مانند آنفلوانزا یا عفونت های باکتریایی می توانند باعث التهاب اعصاب محیطی شوند. در این شرایط، نوروپاتی معمولا موقتی است و با درمان مناسب بهبود می یابد.

مشکلات سیستم ایمنی

در برخی موارد، سیستم ایمنی بدن کودک به اشتباه به اعصاب حمله کرده و باعث تخریب آن ها می شود. نمونه بارز آن سندرم گیلن باره است. این نوع از نوروپاتی محیطی در کودکان نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.

کمبود ویتامین ها

کمبود ویتامین های گروه B به ویژه B12 می تواند به مرور زمان باعث آسیب عصبی شود. رژیم غذایی نامناسب یا مشکلات جذب غذایی می توانند علت اصلی باشند.

بیماری های متابولیک

دیابت، اختلالات تیروئید و برخی بیماری های کبدی ممکن است زمینه ساز بروز علائم باشند. هرچند دیابت در کودکان کمتر شایع است، اما می تواند یکی از دلایل مهم نوروپاتی محیطی در کودکان باشد.

نحوه تشخیص نوروپاتی محیطی در کودکان

تشخیص این بیماری معمولا توسط متخصص مغز و اعصاب کودکان انجام می شود. مراحل تشخیص شامل:

معاینه عصبی

پزشک قدرت عضلات، واکنش ها، هماهنگی و حس کودک را ارزیابی می کند.

آزمایش خون

برای بررسی کمبود ویتامین ها، اختلالات ایمنی، بیماری های متابولیک و عفونت ها از آزمایش خون استفاده می شود.

نوار عصب و عضله

این آزمایش میزان کارایی اعصاب و عضلات را اندازه گیری می کند. نوار عصب یکی از دقیق ترین راه ها برای تشخیص نوروپاتی محیطی در کودکان است.

تصویربرداری

در برخی موارد MRI برای بررسی مشکلات نخاعی یا عضلانی استفاده می شود.

روش های درمان نوروپاتی محیطی در کودکان

درمان علت زمینه ای

اگر علت مشخص باشد مثلا کمبود ویتامین یا عفونت با درمان آن می توان علائم را بهبود بخشید. برخی کودکان با دریافت ویتامین B12 در چند هفته بهبود قابل توجهی پیدا می کنند.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی بخش مهمی از درمان نوروپاتی محیطی در کودکان است. تمرین های تقویتی و کششی به افزایش توان حرکتی کمک می کنند.

داروهای ضد درد

در موارد درد عصبی، پزشک ممکن است داروهای خاصی تجویز کند تا کودک خواب و آرامش بیشتری داشته باشد.

کاردرمانی

برای کودکانی که انجام فعالیت های روزمره مثل نوشتن یا لباس پوشیدن برایشان دشوار شده، کاردرمانی بسیار مفید است.

مراقبت های خانگی برای بهبود کودکان

تغذیه مناسب

مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین های B مانند تخم مرغ، گوشت، حبوبات و لبنیات نقش مهمی در عملکرد عصبی دارد.

تحرک کافی

فعالیت بدنی منظم مثل پیاده روی یا دوچرخه سواری سبک می تواند جریان خون را بهبود دهد و اعصاب را تقویت کند.

پرهیز از فشار اضافه

کودک نباید کفش های تنگ بپوشد یا برای مدت طولانی در حالت نامناسب قرار گیرد. مراقبت از پاها در کودکانی که نوروپاتی محیطی در کودکان دارند بسیار ضروری است.

آیا نوروپاتی محیطی در کودکان خطرناک است؟

این بیماری اگرچه ممکن است نگران کننده به نظر برسد، اما بسیاری از انواع آن با درمان مناسب قابل کنترل هستند. مهم ترین نکته این است که والدین علائم را جدی بگیرند و هرچه زودتر به متخصص مراجعه کنند. درمان زودهنگام شانس بهبود کامل را چند برابر می کند.

چگونه از بروز نوروپاتی محیطی در کودکان پیشگیری کنیم؟

پس از شناخت علل، چند اقدام مهم برای پیشگیری وجود دارد:

• تغذیه کامل و سرشار از ویتامین ها
• کنترل دقیق قند خون در کودکان مبتلا به دیابت
• واکسیناسیون به موقع برای پیشگیری از برخی عفونت ها
• جلوگیری از قرار گرفتن کودک در معرض مواد سمی

این اقدامات می توانند احتمال بروز نوروپاتی محیطی در کودکان را کاهش دهند و سلامت عصبی کودک را تقویت کنند.

سخنی از نی نی تینی

نوروپاتی محیطی در کودکان اگرچه اختلال پیچیده ای است، اما با شناخت نشانه ها، تشخیص زودهنگام و مراقبت مناسب قابل مدیریت است. والدین باید هرگونه ضعف، بی حسی یا تغییر رفتاری کودک را جدی بگیرند. در اکثر موارد، با همکاری تیم درمانی و حمایت خانواده، کودک می تواند زندگی طبیعی و فعالی داشته باشد. آگاهی، اصلی ترین سلاح والدین در برابر مشکلات عصبی کودکان است.