نزدیک بینی در کودکان

نزدیک بینی در کودکان چیست؟

نزدیک بینی در کودکان یکی از شایع ترین مشکلات بینایی است که معمولا بین سنین 6 تا 14 سالگی آغاز می شود. بر اساس آمار، حدود 5 درصد از کودکان پیش دبستانی، 9 درصد از دانش آموزان دبستانی و حدود 30 درصد از نوجوانان به این اختلال دچار هستند.

یکی از عواملی که خطر بروز نزدیک بینی در کودکان را افزایش می دهد، سابقه خانوادگی است. اگر یکی یا هر دو والدین کودک دچار نزدیک بینی باشند، احتمال این که فرزندشان نیز به این مشکل مبتلا شود، بیشتر خواهد بود. با این حال، در سال های اخیر میزان بروز نزدیک بینی چشم در کودکان در حال افزایش است؛ حتی در میان کودکانی که والدین آن ها سابقه ای از این بیماری ندارند.

علت این افزایش چیست؟

هنوز پاسخ قطعی برای نزدیک بینی در کودکان وجود ندارد. متخصصان معتقدند که این موضوع می تواند به تغییر سبک زندگی کودکان امروزی مربوط باشد. امروزه بچه ها ساعات زیادی را در فضای بسته و به انجام فعالیت هایی مانند کار با کامپیوتر، گوشی، تبلت یا بازی های ویدیویی اختصاص می دهند. این فعالیت های نزدیک بینانه فشار زیادی به عضلات چشم وارد می کند و ممکن است در بلندمدت زمینه ساز بروز نزدیک بینی چشم در کودکان شود.

علت نزدیک بینی چشم در کودکان چیست؟

نزدیک بینی در کودکان زمانی اتفاق می افتد که طول کره چشم کودک بیشتر از حد طبیعی باشد، یا انحنای قرنیه (لایه شفاف جلوی چشم) بیش از حد زیاد باشد. در این حالت، نور ورودی به چشم پیش از رسیدن به شبکیه (لایه حساس به نور در انتهای چشم)، متمرکز می شود. همین موضوع باعث می شود تصاویر دور تار دیده شوند، اما اشیای نزدیک واضح باشند.

برای درک بهتر موضوع، می توان آن را با شرایطی مثل دوربینی در کودکان (هایپروپی) مقایسه کرد. در دوربینی، برخلاف نزدیک بینی، اشیای دور معمولا واضح تر از اشیای نزدیک دیده می شوند. این حالت به تمرکز بیشتر چشم نیاز دارد، به ویژه هنگام دیدن اشیای نزدیک. از آنجا که چشم کودکان هنوز به طور کامل رشد نکرده، میزان کمی دوربینی در کودکی طبیعی تلقی می شود. البته بیشتر کودکان دچار تاری دید نمی شوند، چرا که چشمان آن ها توانایی تنظیم خودکار دارند. با گذشت زمان، چشم کودک کم کم رشد می کند و ممکن است به جای دوربینی، دچار نزدیک بینی شود.

به طور معمول، نزدیک بینی در دوران نوجوانی تشدید می شود و سپس در اوایل دهه بیست زندگی به حالت پایداری می رسد.

نزدیک بینی چشم در کودکان چه علائمی دارد؟

تشخیص به موقع نزدیک بینی در کودکان بسیار مهم است، زیرا در صورت عدم درمان، ممکن است عملکرد تحصیلی و کیفیت زندگی کودک را تحت تأثیر قرار دهد.

برخی از نشانه های رایج که می تواند حاکی از نزدیک بینی چشم در کودکان باشد عبارتند از:

• شکایت مداوم از تاری دید، به ویژه در هنگام دیدن تخته در مدرسه
• چشم پوشی یا جمع کردن چشم ها (لوچ کردن) برای دید بهتر
• مالیدن مکرر چشم ها
• سردردهای مکرر، به خصوص بعد از انجام فعالیت های بینایی مانند خواندن یا تماشای تلویزیون

اگر کودک شما یکی یا چند مورد از علائم بالا را نشان می دهد، توصیه می شود در اسرع وقت او را نزد یک چشم پزشک ببرید تا معاینه دقیق بینایی انجام شود.

تشخیص نزدیک بینی در کودکان

اگر کودک شما تست بینایی را در معاینه پزشک کودکان یا غربالگری مدرسه رد کند، ممکن است دچار نزدیک بینی باشد. برای دریافت تشخیص دقیق نزدیک بینی در کودکان، باید او را نزد یکی از متخصصان بینایی، یعنی چشم پزشک یا اپتومتریست، ببرید.

در ادامه با نقش هر یک از این متخصصان بیشتر آشنا می شویم:

• چشم پزشک (Ophthalmologist): پزشک متخصص چشم است که مدرک پزشکی (MD یا DO) دارد. چشم پزشک می تواند معاینه کامل چشم انجام دهد، عینک و لنز تجویز کند، بیماری های چشمی را تشخیص داده و درمان کند، و در صورت نیاز، جراحی چشم انجام دهد.
• اپتومتریست (Optometrist): متخصص بینایی سنجی است که مدرک دکترای اپتومتری (OD) دارد. او می تواند معاینه چشم انجام دهد، عینک و لنز تجویز کند و برخی مشکلات بینایی را تشخیص داده و درمان کند.
• اپتیشن (Optician): شخصی است که در ساخت و تنظیم عینک ها تخصص دارد و اطمینان حاصل می کند که عینک تجویزشده به درستی روی صورت کودک قرار بگیرد.

درمان نزدیک بینی در دوران کودکی

اگرچه نزدیک بینی در کودکان قابل درمان یا معکوس کردن نیست، اما می توان با اقدامات مناسب، آن را کنترل کرد. هدف از درمان، بهبود دید کودک و جلوگیری از پیشرفت بیشتر آن است. کنترل پیشرفت نزدیک بینی می تواند در حفظ سلامت چشم ها در آینده بسیار مؤثر باشد، حتی اگر کودک همچنان نیاز به استفاده از عینک یا لنز داشته باشد.

1.عینک

استفاده از عینک مخصوص نزدیک بینی رایج ترین راهکار برای کمک به کودک است. عینک می تواند به صورت دائم یا تنها در شرایط خاص (مثل دیدن تخته مدرسه) استفاده شود. انتخاب فریم مناسب با سن، سبک زندگی و فعالیت های کودک اهمیت زیادی دارد.

به نکات زیر توجه داشته باشید:

• • برای کودکان کم سن، عینک هایی با بند کشی انتخاب کنید تا به راحتی روی صورت بمانند.
    • اگر کودک شما ورزش می کند، بهتر است از عینک های مخصوص ورزشی یا گگل  ورزشی استفاده شود تا از آسیب به عینک جلوگیری شود.
  • یک اپتیشن می تواند در انتخاب بهترین گزینه متناسب با نیاز فرزندتان شما را راهنمایی کند.

2.لنز تماسی

لنزهای تماسی گزینه ای دیگر برای کودکانی هستند که ترجیح می دهند عینک نزنند یا در فعالیت هایی مانند ورزش به راحتی نیاز دارند. استفاده از لنز نیاز به رعایت بهداش ت دقیق دارد.

نکات مهم هنگام استفاده از لنز در کودکان:

• • کودک باید تحمل استفاده از قطره چشم را داشته باشد.
  • باید بتواند به خوبی بهداشت دست ها و لنزها را رعایت کند.
  • لنز باید روزانه تمیز و ضدعفونی شود تا از عفونت چشمی جلوگیری شود.
  • حتی اگر فرزندتان از لنز استفاده می کند، داشتن یک جفت عینک پشتیبان ضروری است.

اگر کودک شما هنگام استفاده از لنز دچار درد چشم یا قرمزی شود، فورا با چشم پزشک یا اپتومتریست تماس بگیرید.

درمان هایی برای جلوگیری از پیشرفت نزدیک بینی در کودکان

پژوهشگران در حال بررسی راه هایی برای کاهش سرعت پیشرفت نزدیک بینی در کودکان هستند. برخی از روش های پیشنهادی عبارتند از:

1. قطره چشمی آتروپین با دوز پایین

نوعی قطره که معمولا برای گشاد کردن مردمک چشم در معاینه چشم استفاده می شود، اگر با دوز پایین به صورت روزانه تجویز شود، می تواند به کند شدن رشد نزدیک بینی در کودکان 5 تا 18 سال کمک کند.

2. لنزهای تماسی چندکانونی تخصصی

در برخی کودکان، استفاده از لنزهای مخصوصی که دید محیطی را کمی تار می کنند ممکن است به کاهش رشد بیش از حد کره چشم کمک کرده و در نتیجه، پیشرفت نزدیک بینی را کندتر کند.

3. اورتوکراتولوژی (Ortho-K)

این روش شامل استفاده از لنزهایی است که شب ها هنگام خواب پوشیده می شوند تا سطح قرنیه را به طور موقت تغییر شکل دهند. در نتیجه، در طول روز کودک می تواند بدون نیاز به عینک یا لنز دیگر دید بهتری داشته باشد.
نکته مهم: استفاده از لنز در خواب ممکن است خطر عفونت یا التهاب چشم را افزایش دهد و برخی پزشکان درباره ایمنی کامل این روش هشدار می دهند.

زمان بیشتر در فضای باز

یکی از ساده ترین و طبیعی ترین راه ها برای کمک به کاهش خطر یا شدت نزدیک بینی در کودکان، افزایش زمان حضور در فضای باز است. تعادل بین استفاده از صفحه نمایش (اسکرین تایم) و وقت گذرانی بیرون از خانه می تواند تأثیر مثبتی در رشد سالم چشم ها داشته باشد.

به خاطر داشته باشید

اگر احساس می کنید کودک شما دچار نشانه هایی از نزدیک بینی است، با پزشک کودکان مشورت کنید. آن ها می توانند غربالگری بینایی انجام دهند و در صورت لزوم، شما را به متخصص بینایی ارجاع دهند.

سخنی از نی نی تینی

نزدیک بینی در کودکان اگرچه ممکن است در ابتدا نگران کننده به نظر برسد، اما با تشخیص به موقع و انتخاب روش درمان مناسب، قابل مدیریت است. نکته مهم این است که هرگز شکایت های بینایی فرزندتان را بی اهمیت تلقی نکنید. معاینات منظم چشم، استفاده درست از عینک یا لنز، رعایت بهداشت چشم و ایجاد تعادل بین زمان صفحه نمایش و وقت گذرانی در فضای باز، می تواند به کنترل و حتی کاهش پیشرفت نزدیک بینی کمک کند.
با همکاری مستمر با چشم پزشک کودک و همراهی آگاهانه شما، فرزندتان می تواند دید خوبی داشته باشد و با خیال راحت مسیر رشد و تحصیلش را طی کند.