شیر دادن با شیشه شیر به نوزاد امری رایج و طبیعی است. چه قصد داشته باشید فقط با شیر مادر تغذیه کنید، چه از شیر خشک استفاده کنید و یا ترکیبی از هر دو، احتمالا در مقطعی از شیشه شیر استفاده خواهید کرد. ممکن است به نظر ساده بیاید، اما برخلاف تصاویری که نشان می دهند والدین در آرامش کامل به نوزاد شیشه می دهند، این کار نیاز به یادگیری و تمرین دارد.
چگونه شیشه شیر و سرشیشه مناسب برای نوزاد انتخاب کنیم؟
اولین قدم در یادگیری نحوه شیر دادن با شیشه شیر به نوزاد، انتخاب شیشه و سرشیشه مناسب است. اگر در سیسمونی نوزاد چندین مدل شیشه شیر هدیه گرفته اید، بهتر است قبل از باز کردن و استریل کردن همه آن ها، صبر کنید تا نوزاد به دنیا بیاید و نیازهای تغذیه ای او مشخص شود.
چرا این موضوع مهم است؟ چون نوزادان مختلف نیازهای متفاوتی دارند.
بعضی از نوزادانی که دچار نفخ می شوند، ممکن است با شیشه هایی که سیستم فیلتراسیون دارند، راحت تر باشند. از طرف دیگر، نوزادانی که به شیر مادر عادت کرده اند، احتمالا شیشه هایی را که شکل و حس مشابهی به سینه مادر دارند را راحت تر قبول می کنند.
اما یک نکته مهم برای همه والدین این است که شیشه ای را انتخاب کنند که تمیز کردن آن آسان باشد. این یعنی شیشه ای با دهانه عریض و حداقل قطعات ممکن.
اُدی توصیه می کند:
بهترین گزینه، شیشه ای است که فقط شامل یک سرشیشه، بطری و درپوش باشد، چون نظافت آن راحت تر خواهد بود.
اگر نوزاد شما بدون مشکل از یک نوع شیشه شیر تغذیه می کند، نیازی به تغییر آن نیست.
انتخاب سرشیشه با جریان مناسب
سرعت جریان سرشیشه باید متناسب با سن نوزاد باشد:
- نوزادان کوچک تر: نیاز به سرشیشه با جریان آهسته دارند.
- نوزادان بزرگ تر: پس از یادگیری مکیدن، می توانند از سرشیشه با جریان سریع تر استفاده کنند.
معمولا سرشیشه ها با عنوان هایی مانند جریان آهسته، متوسط و سریع مشخص می شوند، یا ممکن است شماره گذاری شوند. اما این استاندارد بین برندهای مختلف متفاوت است.
از کجا بفهمیم که زمان تعویض سرشیشه رسیده است؟
- اگر نوزاد مدت زیادی برای تمام کردن شیشه وقت می گذارد یا وسط تغذیه بی علاقه می شود، ممکن است به سرشیشه با جریان سریع تر نیاز داشته باشد (معمولا در 3 تا 4 ماهگی و یا در 6 تا 7 ماهگی).
- اگر نوزاد خیلی سریع (کمتر از 5 دقیقه) شیشه را تمام می کند، بعد از تغذیه بی قرار یا نفخ دار می شود و یا مقدار زیادی شیر برمی گرداند، بهتر است به سرشیشه با جریان آهسته تر بازگردید.
پیشنهاد: در صورت تردید، می توانید با پزشک اطفال مشورت کنید.
چگونه شیشه شیر را برای نوزاد آماده کنیم؟
اگر تازه وارد دنیای آماده سازی شیشه شیر شده اید، و نحوه شیر دادن با شیشه شیر به نوزاد را بلد نیستید طبیعی است، چون این کار در ابتدا کمی گیج کننده به نظر می رسد، مخصوصا زمانی که خواب کافی ندارید. اما با خواندن دستورالعمل ها، رعایت نکات ایمنی و کمی تمرین، خیلی زود به آن مسلط خواهید شد.
آماده سازی شیشه شیر با شیر خشک
شیر خشک در سه نوع مختلف موجود است:
- آماده مصرف
- کنسانتره
- پودری
طبق توصیه های مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها، نوزادان زیر 3 ماه بهتر است با شیر خشک آماده مصرف تغذیه شوند، چون پودر شیر خشک ممکن است حاوی باکتری کرونوباکتر باشد که برای نوزادان کوچک خطرناک است.
نحوه آماده سازی هر نوع شیر خشک:
- شیر خشک آماده مصرف: این نوع شیر نیاز به آماده سازی خاصی ندارد؛ کافی است آن را داخل شیشه بریزید و به نوزاد بدهید. برخی از انواع این شیرها مستقیما در بطری هایی عرضه می شوند که می توان یک سرشیشه یکبار مصرف روی آن ها بست و به نوزاد شیر داد.
- آماده سازی شیر خشک پودری: همانند شیر خشک کنسانتره، هنگام استفاده از شیر خشک پودری باید نسبت صحیح پیمانه های پودر به میزان آب را رعایت کنید.
نکات مهم در تهیه شیر خشک پودری:
- شیر را به خوبی تکان دهید تا هیچ توده ای باقی نماند، زیرا وجود توده های حل نشده می تواند هضم را برای نوزاد دشوار کند.
- برخی والدین متوجه می شوند که شیر خشک پودری ممکن است باعث نفخ، رفلاکس یا یبوست در نوزاد شود.
آیا می توان برند شیر خشک را تغییر داد؟
در حالی که تمام شیر خشک های نوزاد تحت نظارت تولید می شوند و از نظر مواد مغذی استانداردهای لازم را دارند، اما واکنش نوزادان به برندهای مختلف متفاوت است. بنابراین:
- بهتر است از یک برند خاص استفاده کنید و بدون دلیل مشخص، برند را تغییر ندهید.
- اگر نوزاد بعد از تغذیه دچار رفلاکس مکرر، گریه شدید یا ناراحتی های گوارشی می شود، با پزشک متخصص مشورت کنید. ممکن است نوزاد به فرمول خاصی حساسیت داشته باشد و نیاز به شیر خشکی با ترکیب ویژه داشته باشد.
آیا موقع شیر دادن با شیشه شیر به نوزاد لازم است آن را گرم کنیم؟
تصمیم گیری در مورد گرم کردن شیر به ترجیح نوزاد و والدین بستگی دارد در بسیاری از نوزادان مشکلی با نوشیدن شیر سرد ندارند، و این یک مزیت بزرگ است، زیرا هنگام بیرون رفتن، نیازی به گرم کردن شیشه شیر نخواهید داشت.
مدت زمان نگهداری شیر خشک آماده شده
- اگر نوزاد از شیشه شیر خورده باشد: باید ظرف یک ساعت باقی مانده آن را دور بریزید.
- اگر شیشه شیر را لمس نکرده باشد: می توان آن را تا 24 ساعت در یخچال نگه داشت.
نکته: برخی والدین ترجیح می دهند شیشه شیر را از قبل آماده کرده و در یخچال بگذارند تا هنگام شیر دادن در نیمه شب کارشان راحت تر باشد. برخی دیگر یک پارچ بزرگ از شیر خشک را برای مصرف روزانه تهیه می کنند. این روش برای خانواده هایی که برنامه تغذیه منظمی دارند، می تواند کار را ساده تر کند.
آماده سازی شیشه شیر با شیر مادر
آماده سازی شیر دادن با شیشه شیر به نوزاد با شیر مادر بسیار ساده تر است، زیرا نیازی به مخلوط کردن یا آماده سازی خاصی ندارد. اما هنگام استفاده از شیر دوشیده شده، بسیار مهم است که به زمان دوشیدن و نحوه نگهداری آن توجه کنید.
مدت زمان مجاز نگهداری شیر مادر:
طبق دستورالعمل های ذخیره سازی شیر مادر، می توان از شیر دوشیده شده در شرایط زیر استفاده کرد:
- در دمای اتاق: تا 4 ساعت
- در یخچال: تا 4 روز
- در فریزر: تا 12 ماه
نکته مهم: همیشه شیر مادر را بر اساس قدیمی ترین تاریخ استفاده کنید. اگر نوزاد مقداری از شیشه شیر را خورده اما تمام نکرده باشد، می توانید همان شیر را تا دو ساعت بعد دوباره به او بدهید.
روش های گرم کردن شیر مادر
- قرار دادن شیشه شیر یا کیسه شیر در آب گرم به مدت چند دقیقه
- استفاده از گرم کن شیشه شیر برای تنظیم دمای مناسب
هشدار: هرگز از مایکروویو برای گرم کردن شیر استفاده نکنید، زیرا باعث ایجاد نقاط داغ ناهمگون شده و ممکن است دهان نوزاد را بسوزاند.
بهترین حالت های نگه داشتن نوزاد هنگام شیشه شیر دادن
یکی از مهم ترین نکات در نحوه شیر دادن با شیشه شیر به نوزاد، حالت صحیح نگه داشتن او است. شاید تصاویری از والدینی را دیده باشید که دراز کشیده اند و شیشه را در دهان نوزاد گذاشته اند، اما این روش اصلا توصیه نمی شود.
چرا نباید در هنگام شیر دادن نوزاد را به پشت خواباند؟
جیمی اودی، پرستار و مشاور شیردهی، توضیح می دهد:
آیا تا به حال توانسته اید دراز کشیده یک لیوان آب بنوشید؟ نه! برای نوزاد هم همین طور است.
این وضعیت می تواند باعث رفلاکس معده شود و حتی احتمال عفونت گوش را افزایش دهد. در عوض، از این موقعیت ها استفاده کنید:
نگه داشتن نوزاد در آغوش (حالت گهواره ای)
این کلاسیک ترین روش است. در این حالت:
- سر نوزاد در گودی آرنج شما قرار می گیرد.
- قفسه سینه و سر او کمی بالاتر از شکم قرار دارد.
نشاندن نوزاد در وضعیت نیمه عمودی
نوزاد را تقریبا در حالت نشسته بگیرید، به طوری که سرش به سینه شما یا در گودی آرنجتان تکیه کند.
این حالت برای نوزادانی که رفلاکس دارند بسیار مناسب است.
استفاده از بالش برای راحتی نوزاد
بالش شیردهی می تواند به شما کمک کند تا سر و سینه نوزاد را در زاویه ای مناسب قرار دهید. این کار باعث می شود که نوزاد راحت تر شیر بخورد و همچنین فشار کمتری به بازوهای شما وارد شود.
تغییر وضعیت هنگام شیر دادن با شیشه شیر به نوزاد
مهم نیست که شما فقط از شیشه شیر استفاده می کنید یا ترکیبی از شیردهی با پستان و شیشه شیر، جابجا کردن نوزاد از یک سمت به سمت دیگر مزایای زیادی دارد:
- از ایجاد عادت به یک طرف خاص جلوگیری می کند.
- باعث استراحت بازوهای شما می شود.
- به تنظیم سرعت تغذیه کمک کرده و به نوزاد فرصت می دهد تا متوجه شود آیا سیر شده است یا نه، قبل از اینکه کل شیشه شیر را تمام کند.
نکته: در هر حالت شیشه شیر را در زاویه ای نگه دارید که سرشیشه کاملا از شیر پر شده باشد تا از ورود هوا به معده جلوگیری شود.
آیا نوزاد باید خودش شیشه شیر را نگه دارد؟
با بزرگ تر شدن نوزاد، ممکن است بخواهد خودش شیشه شیر را در دست بگیرد. این موضوع کاملا طبیعی است، اما یک مرحله رشد اساسی محسوب نمی شود. نوزاد ممکن است در ۶ ماهگی تمایل به گرفتن شیشه شیر داشته باشد، در این صورت اجازه دهید این کار را انجام دهد، اما شما همچنان باید نزدیک او باشید، او را در آغوش بگیرید و نظارت کنید.
اگر شیر دادن با شیشه شیر به نوزاد را شروع کرده اید اما او علاقه ای به نگه داشتن شیشه شیر ندارد، هیچ جای نگرانی نیست. تا زمانی که او به مراحل رشد طبیعی دیگر مانند گرفتن و بازی با اسباب بازی ها رسیده باشد، مشکلی وجود ندارد اگر ترجیح دهد که شما همچنان به او شیشه شیر بدهید.
روش تغذیه آهسته چیست؟
شاید اصطلاح “Pace Feeding” را شنیده باشید و بخواهید بدانید که چگونه باید این روش را برای شیر دادن با شیشه به کار ببرید.
تغذیه آهسته شیردادن با شیشه شیر به نوزاد به این معنی است که به نشانه های نوزاد توجه کنید و بین شیردهی به او استراحت بدهید. اینکه شیشه شیر را از دهان نوزاد خارج کرده و دوباره به او پیشنهاد دهید، این روش برای نوزادانی که هم از سینه مادر و هم از شیشه شیر تغذیه می کنند و همچنین برای نوزادانی که فقط از شیشه شیر می خورند، مفید است.
این روش به نوزاد کمک می کند تا تنظیم اشتها را یاد بگیرد و فرصت کافی برای هضم غذا داشته باشد. همچنین، این کار می تواند به شما کمک کند الگوی تغذیه ای نوزاد را بشناسید.
یکی دیگر از مزایای روش تغذیه آهسته در شیر دادن با شیشه شیر به نوزاد این است که فرآیند شیر دادن را به یک فرصت عالی برای پیوند عاطفی میان نوزاد و مراقب او تبدیل می کند. زیرا یک جلسه تغذیه با شیشه شیر معمولا 15 تا 20 دقیقه طول می کشد.
چگونه تغذیه آهسته با شیشه شیر را انجام دهیم؟
شیشه شیر را در یک زاویه افقی نگه دارید
وقتی شیشه شیر را تقریبا به صورت افقی نگه می دارید، نوزاد مجبور است خودش شیر را بمکد، نه اینکه شیر به طور غیرارادی در دهانش بریزد.
به نوزاد فرصت استراحت دهید
به جای اینکه شیشه را از دهان نوزاد بیرون بیاورید، کافی است شیشه را کمی به عقب متمایل کنید تا شیر از سرشیشه خارج شود. این کار باعث می شود که نوزاد فرصت نفس کشیدن داشته باشد.
اگر بعد از استراحت هنوز نشانه هایی از گرسنگی دارد دوباره شیشه را به او بدهید.
وسط تغذیه، آروغ نوزاد را بگیرید
اگر نوزاد شیشه شیر را پس می زند، بی قرار به نظر می رسد یا با سرشیشه بازی می کند، ممکن است نیاز به آروغ زدن داشته باشد. بعد از آروغ زدن دوباره شیشه را به او پیشنهاد دهید.
چگونه نوزاد را به شیشه شیر عادت دهیم؟
حتی اگر تصمیم دارید که فقط از شیر مادر تغذیه کنید، احتمالا در مقطعی از زمان نیاز خواهید داشت که بدانید چگونه نوزاد را به شیشه شیر عادت دهید.
برخی از نوزادان به راحتی شیشه شیر را قبول می کنند چراکه مکیدن یک رفلکس طبیعی است و نوزادانی که از ابتدا با شیشه شیر تغذیه می شوند، معمولا طی چند روز اول زندگی به آن عادت می کنند. اما برخی از نوزادانی که عمدتا از شیر مادر تغذیه کرده اند، ممکن است در ابتدا مقاومت نشان دهند. همچنین، برخی از نوزادان در یک ماهگی بدون مشکل شیشه شیر را می پذیرند، اما اگر این روش به طور منظم ادامه پیدا نکند، در 3 یا 4 ماهگی ممکن است دیگر علاقه ای به آن نشان ندهند.
مقاومت در برابر شیشه شیر امری رایج است، اما خوشبختانه راهکارهایی مؤثر برای حل این مشکل وجود دارد:
- شیر دادن با شیشه شیر به نوزاد را به طور منظم پیشنهاد دهید.
-
- حتی اگر به طور مکرر شیردهی با سینه انجام می دهید، توصیه می شود که نوزاد حداقل هفته ای یک بار شیشه شیر دریافت کند، به شرط اینکه شیردهی از سینه کاملا تثبیت شده باشد.
- این کار باعث می شود شیشه شیر بخشی از برنامه روزانه نوزاد شود و احتمال مقاومت در برابر آن کمتر گردد.
- زمان مناسبی برای دادن شیشه شیر انتخاب کنید.
-
- پیشنهاد می شود که شیشه شیر را در بین وعده های شیردهی امتحان کنید، نه زمانی که نوزاد بسیار گرسنه و بی قرار است.
- اگر نوزاد خیلی گرسنه باشد، ممکن است آن قدر بی قرار باشد که حاضر نشود شیشه را بگیرد. اما اگر در یک حالت آرام باشد و شدیدا گرسنه نباشد، احتمال بیشتری وجود دارد که آن را بپذیرد.
- اجازه دهید فرد دیگری شیشه شیر را امتحان کند.
-
- برخی از مادران متوجه می شوند که اگر خودشان در خانه نباشند و شخص دیگری (مثل پدر) نوزاد را با شیشه تغذیه کند، احتمال پذیرش شیشه بیشتر می شود.
- بهتر است این کار را در زمانی غیر از زمان های حساس تغذیه نوزاد انجام دهید.
- صبور باشید و ناامید نشوید.
-
- اگر نوزاد شیشه شیر را قبول نکرد، آن را کنار بگذارید و مدتی بعد دوباره امتحان کنید.
- مجبور کردن نوزاد به گرفتن شیشه، تنها باعث افزایش استرس و نارضایتی او (و شما) خواهد شد.
- در صورت لزوم از متخصص کمک بگیرید.
-
- اگر نوزاد به طور مداوم شیشه شیر را پس می زند، مشاور شیردهی می تواند راهکارهایی برای پذیرش شیشه شیر ارائه دهد.
- ممکن است لازم باشد دهان و زبان نوزاد از نظر مشکلات مکیدن بررسی شود یا نوع مناسب شیشه شیر برای او انتخاب گردد.
- در برخی موارد، روش های جایگزینی مانند تغذیه با فنجان یا سرنگ مخصوص پیشنهاد می شود.
چه زمانی باید نوزاد را از شیشه شیر گرفت؟
همانطور که شیر دادن با شیشه شیر به نوزاد با چالش هایی مواجه است ترک آن هم برای نوزاد دشوار است.
آکادمی پزشکی کودکان آمریکا توصیه می کند که تا 18 ماهگی شیشه شیر از برنامه غذایی نوزاد حذف شود، زیرا ادامه استفاده از آن می تواند ریسک پوسیدگی دندان را افزایش دهد.
اما در برخی از نظریه ها پیشنهاد می شود که در حدود ۹ ماهگی با پزشک متخصص کودکان مشورت کنید تا مشخص شود زمان مناسب برای گرفتن شیشه شیر چه زمانی است. همچنین زمان و نحوه کنار گذاشتن شیشه شیر به عواملی مانند میزان مصرف غذای جامد، وضعیت رشد و ارزیابی پزشک کودک بستگی دارد.
نکته مهم: شیر گاو نباید قبل از 12 ماهگی به نوزاد داده شود.
در حدود 6 ماهگی می توانید لیوان نی دار یا لیوان آموزشی حاوی آب را به نوزاد پیشنهاد دهید. چرا که یادگیری نوشیدن از لیوان، به انتقال آسان تر نوزاد از شیشه شیر کمک می کند.
برخی نوزادان به راحتی شیشه شیر را کنار می گذارند، اما برخی دیگر ممکن است به زمان بیشتری نیاز داشته باشند. در چنین مواردی، مشورت با پزشک متخصص کودکان یا مشاور شیردهی می تواند مسیر درستی را برای قطع شیشه شیر به روشی سالم مشخص کند.
سخنی از نی نی تینی
مهم نیست که شما فقط از شیشه شیر استفاده می کنید، ترکیبی از شیردهی با سینه و شیشه را انجام می دهید یا فقط شیردهی با سینه دارید، ممکن است در طول مسیر شیر دادن با شیشه شیر به نوزاد با چالش هایی در تغذیه او مواجه شوید. اما خوشبختانه، راه حل هایی برای همه مشکلات مربوط به شیشه شیر وجود دارد.
- اگر در انتخاب بهترین شیشه شیر دچار تردید هستید،
اگر در یافتن بهترین موقعیت برای تغذیه نوزاد به کمک نیاز دارید،
یا اگر نوزاد کاملا از گرفتن شیشه امتناع می کند،
می توانید از پزشک متخصص کودکان یا مشاوران شیردهی کمک بگیرید تا بهترین راهکار را برای نوزاد خود پیدا کنید.
تجربه شما چیست؟ آیا نوزاد شما به راحتی شیشه شیر را پذیرفت یا در ابتدا مقاومت نشان داد؟ چه راهکارهایی برای تشویق نوزاد به استفاده از شیشه شیر برای شما مؤثر بود؟ نظرات و تجربیات خود را در بخش دیدگاه ها با ما به اشتراک بگذارید تا سایر والدین نیز از آن بهره مند شوند.
