چگونه می توانم تشخیص دهم که فرزندم ناتوانی یادگیری دارد؟
در سال های پیش دبستانی و مهدکودک، کودکان با سرعت ها و سبک های مختلفی یاد می گیرند. اما اگر فرزندتان در درک اعداد، حروف یا صحبت کردن مشکل جدی ای داشته باشد، ممکن است دچار ناتوانی یادگیری باشد. ناتوانی های یادگیری دسته ای از اختلالات هستند که ناشی از چگونگی پردازش اطلاعات توسط مغز است و باعث می شود درک برخی مفاهیم دشوار شود.
کودکی که ناتوانی یادگیری دارد، ممکن است داستانی را که برایش خوانده شده به خوبی بفهمد اما پس از پایان داستان در پاسخ به سوالات مربوط به آن دچار مشکل شود. کودکی دیگر ممکن است بتواند به راحتی الفبا را از الف تا ی بخواند، اما نتواند حروف را به صورت جداگانه نام ببرد. کودکی دیگر ممکن است در کنار هم قرار دادن پازل ها، بستن بند کفش یا دکمه ژاکت مشکل داشته باشد.
کودکانی که ناتوانی یادگیری دارند، ممکن است هوش طبیعی یا حتی بالاتر از حد طبیعی داشته باشند، اما در بیان دانش خود با مشکل روبرو شوند. از آنجایی که یادگیری برخی کارها برای این کودکان بسیار دشوار است، اغلب دچار ناامیدی، خشم، کاهش اعتماد به نفس و حتی افسردگی می شوند. ممکن است کودک بداند که چه می خواهد بگوید یا انجام دهد، اما رسیدن به آن هدف برایش یک مسیر مستقیم نیست.
اطلاعاتی که از چشم ها و گوش ها وارد مغز می شود، به نوعی به درستی ترجمه نمی شود و آنچه بیرون می آید پاسخ درست نیست. ما در مورد کودکانی صحبت می کنیم که ضریب هوشی نرمالی دارند.
نشانه های هشدار دهنده ناتوانی یادگیری در کودکان 5 ساله و کمتر چیست؟
ناتوانی های یادگیری اغلب به سه دسته تقسیم می شوند:
- اختلالات در مهارت های زبانی و گفتاری
- مشکلات در خواندن
- نوشتن یا مهارت های ریاضی
و یک سری اختلالات دیگر مانند مشکلات هماهنگی، مهارت های حرکتی یا حافظه.
گاهی اوقات مشخص است که کودک یک نوع خاص از ناتوانی، مانند دیسلکسیا (اختلال خواندن) یا دیسکلکولیا (اختلال ریاضی) دارد که به ترتیب توانایی خواندن و ریاضی را مختل می کنند. اما معمول است که کودکان ترکیبی از اختلالات مختلف را داشته باشند.
اختلال نقص توجه به تنهایی ناتوانی در یادگیری محسوب نمی شود. اما کودکان با ناتوانی های یادگیری اغلب مشکل توجه نیز دارند.
علائم هشداردهنده ای که ممکن است نشان دهنده ناتوانی یادگیری در کودکان 5 ساله و کمتر باشد، عبارتند از:
- تأخیر در گفتار
- مشکلات در تلفظ کلمات
- دشواری در یادگیری کلمات جدید
- مشکل در یادگیری خواندن
- مشکل در یادگیری اعداد، الفبا، روزهای هفته، رنگ ها و اشکال
- تمرکز ضعیف
- دشواری در دنبال کردن دستورات
- گرفتن ضعیف مداد یا مداد شمعی
- مشکل در بستن دکمه، زیپ و بند کفش
چگونه می توانم فرزندم را ارزیابی کنم؟
تشخیص ناتوانی یادگیری در کودکان بحث برانگیز است. برخی متخصصان معتقدند این نوع ناتوانی ها بیش از حد تشخیص داده می شوند و به عنوان پوششی برای بسیاری از تفاوت های عادی در سبک های یادگیری به کار می روند. تشخیص ناتوانی های یادگیری به ویژه در کودکان پیش دبستانی و خردسال بحث برانگیز است زیرا آن ها با سرعت های بسیار متفاوتی یاد می گیرند.
برخی از معیارهای تشخیص ناتوانی در یادگیری ممکن است تا سال های اولیه مدرسه آشکار نشوند. اما هرگونه تاخیر در رشد را می توان و باید از دوران نوزادی ارزیابی کرد. خدمات مداخله زودهنگام مختلفی وجود دارد که می تواند به این تاخیرها بپردازد، و کار کردن بر روی این مهارت ها در سنین پایین می تواند به کودکان کمک کند تا به پتانسیل کامل خود برسند. اگر نگران مهارت های خواندن، نوشتن، اعداد یا صحبت کردن فرزندتان هستید، با افرادی که با کودک شما آشنایی دارند، مانند معلمش، صحبت کنید.
معلمان معمولا در شناسایی علائم اولیه ناتوانی در یادگیری ماهر هستند. اگر معلم فرزندتان تاکنون مسئله ای را مطرح نکرده است، در مطرح کردن نگرانی های خود تردید نکنید. همچنین با پزشک فرزندتان صحبت کنید.
گاهی آنچه که شما به عنوان ناتوانی یادگیری در نظر دارید ممکن است تنها یک عقب ماندگی موقتی باشد که فرزندتان از آن عبور خواهد کرد. اما بهتر است منتظر نمانید و ببینید که چه می شود. اگر احساس می کنید رشد کودک به درستی پیش نمی رود، به غرایز خود اعتماد کنید و با معلم یا پزشک او در مورد انجام ارزیابی صحبت کنید.
برای اطمینان از اینکه فرزندتان دچار ناتوانی در یادگیری است یا نه، نیاز به یک ارزیابی رسمی خواهید داشت. این ارزیابی معمولا توسط روانشناس کودک، روان پزشک عصب شناسی، متخصص کودکان در رشد عصبی یا روان پزشک انجام می شود. این ارزیابی در یک محیط اداری انجام می شود و چند ساعتی طول می کشد. از کودک خواسته می شود که وظایف مختلفی را با استفاده از اسباب بازی ها و مواد آموزشی انجام دهد.
نحوه کمک به کودکان با ناتوانی یادگیری
ناتوانی های یادگیری دائمی هستند و از بین نمی روند. اما می توان کارهای زیادی انجام داد تا کودک بتواند با این ناتوانی ها کنار بیاید و مشکل را مدیریت کند. به عنوان مثال، معلم می تواند مواد آموزشی را به روش های مختلفی ارائه دهد و کودک می تواند مهارت ها را بارها و بارها در محیطی حمایتی و صبورانه تمرین کند. کودکان با ناتوانی های یادگیری می توانند و در واقع یاد می گیرند.
به عنوان والدین، یکی از مهم ترین کارهایی که می توانید انجام دهید، حمایت از فرزندتان و کمک به او برای تجربه های مثبت یادگیری است. هدف این است که بر نقاط قوت کودک تمرکز کنید. اگر فرزندتان با الفبا مشکل دارد اما عاشق حیوانات است، او را تشویق کنید تا در زمینه حیوانات متخصص شود.
به کودک خود از طریق تشویق مهارت ها و علاقه هایش اعتماد به نفس دهید. دکتر “نیکی آرنولد”، روانشناس و مادر کودکی با ناتوانی یادگیری در این باره توصیه می کند: فعالیت هایی را برنامه ریزی کنید که می دانید فرزندتان می تواند در آن ها موفق باشد. او علاقه فرزندش به اسکی را در ۵ سالگی پرورش داد، حتی وقتی که او در مدرسه عملکرد خوبی نداشت.
سعی نکنید خودتان به یک متخصص در درمان ناتوانی های یادگیری تبدیل شوید. وظیفه شما این است که تشویق، محبت و صبر نشان دهید و به دنبال متخصصانی باشید که مهارت های لازم برای کمک به فرزندتان را دارند. اگر کودک شما تشخیص داده شده باشد، باید واجد شرایط دریافت خدمات ویژه باشد.
مراقبت از خودتان
به یاد داشته باشید که از خودتان نیز مراقبت کنید. والدین کودکی با مشکلات یادگیری با استرس زیادی مواجه هستند. بسیاری از سازمان های مرتبط با ناتوانی یادگیری، گروه های حمایتی و مشاوره برای والدین ارائه می دهند.
