مرده زایی زمانی اتفاق می افتد که جنین بعد از هفته 20 بارداری در رحم مادر می میرد. پزشکان معمولا نمی توانند علت دقیق این موضوع را تشخیص دهند، اما برخی از شایع ترین دلایل شامل رشد ضعیف جنین، جدا شدن جفت قبل از زایمان و نقایص مادرزادی هستند.
برای بسیاری از والدین، غم و اندوه ناشی از این اتفاق می تواند سخت و طاقت فرسا باشد. اما روش هایی برای پیشگیری از وقوع این فرآیند وجود دارد؛ که در این مقاله بیشتر در مورد آن توضیح خواهیم داد. پس با ما همراه باشید.
مرده زایی چیست؟
ضایعه مرده زایی زمانی رخ می دهد که جنین بعد از هفته 20 بارداری مرده به دنیا می آید. (اگر این جنین قبل از هفته 20 بارداری بمیرد، به آن سقط جنین گفته می شود.) به طور میانگین سالانه در ایالات متحده آمریکا تقریبا از هر 160 بارداری 1 مورد به مرده زایی ختم می شود. این فرآیند قبل از شروع زایمان رخ می دهند، اما تعداد کمی از آن ها در حین زایمان وبعد از تولد اتفاق می افتند.
اگر شما هم خدای نکرده فرزندتان مرده به دنیا آمده به زمان نیاز دارید تا به درک و بهبودی پس از زایمان فزرند مرده برسید.
علائم مرده زایی
شایع ترین علامت مرده زایی زمانی است که یک مادر باردار متوجه می شود دیگر نمی تواند حرکت فرزندش را در رحم احساس کند. خانم ها همچنین ممکن است در یک ویزیت معمولی دوران بارداری، هنگام شنیدن ضربان قلب جنین با دستگاه اولتراسوند دستی (داپلر) متوجه این موضوع شوند. اگر ضربان قلب وجود نداشته باشد، دستگاه اولتراسوند با تصویربرداری از اندام های داخلی بدن جنین برای بررسی این که قلب جنین ایستاده و جنین فوت کرده است، انجام می شود.
گاهی اوقات این دستگاه اطلاعاتی را به پزشکان می دهد که بتوانند علت سقط جنین را توضیح دهند. پزشک ممکن است آزمایش خون را درخواست کند تا علت های دیگر را بررسی کرده، همچنین ممکن است آمینوسنتز را پیشنهاد دهد تا مشکلات کروموزومی که ممکن است موجب stillbirth شده است را بررسی کند.
پس از مرده زایی چه اتفاقی می افتد؟
پس از تشخیص مرگ جنین، پزشک یا ماما با شما در مورد گزینه های زایمان صحبت خواهند کرد. برخی از زنان به دلایل پزشکی باید فورا زایمان کنند، اما برخی دیگر ممکن است انتخاب کنند که زایمان به طور طبیعی انجام شود. در این مدت، شما به دقت تحت نظر پزشک قرار خواهید گرفت تا از بروز عفونت یا مشکلات لخته شدن خون جلوگیری شود.
شما می توانید انتخاب کنید که پس از تولد فرزند مرده خود را ببینید یا نبینید. این تصمیم به عهده شما و همسرتان است.
بیشتر زنان پس از اطلاع از فوت فرزندشان، ترجیح می دهند که زایمان به سرعت انجام شود، یا از طریق زایمان طبیعی یا از طریق یک روش انجام شده تحت بی هوشی موضعی یا عمومی این عمل انجام شود.
زایمان و تولد
اگر دهانه رحم زن به اندازه کافی برای زایمان باز نشده باشد، پزشک یا ماما ممکن است با استفاده از دارو یا کاتتر بالنی دهانه رحم را باز کرده و فرآیند زایمان را آغاز کند. سپس، او ممکن است از طریق یک سرم وریدی هورمون اکسی توسین (پیتوسین) برای تحریک انقباضات رحم استفاده کند. بیشترخانم هایی که فرآیند مرده زایی را تجربه می کنند، قادر به زایمان طبیعی هستند.
زایمان و تولد ممکن است برای بانوانی که می خواهند تجربه تولد را به عنوان بخشی از فرآیند سوگواری خود داشته باشند و مایل به دیدن و در آغوش گرفتن فرزند خود هستند، انتخاب بهتری باشد. علاوه بر این، معاینه پس از زایمان ممکن است سرنخ های بیشتری در مورد علت به وجود آمدن این اتفاق فراهم کند. تنها در این روش، امکان انجام آزمایش اتوپسی برای تعیین علت دقیق مرگ جنین وجود دارد.
عمل کورتاژ و تخلیه رحم
اگر زن هنوز در سه ماهه دوم بارداری خود باشد و به یک متخصص مجرب دسترسی داشته باشد، ممکن است ترجیح دهد جنین را از طریق انجام روش کورتاژ از رحم خارج کند. در طول این روش، بیمار تحت بی هوشی عمومی یا آرام بخش و بی حسی موضعی قرار می گیرد و پزشک دهانه رحم را باز کرده و جنین را از رحم خارج می کند.
روش کورتاژممکن است برای خانم هایی که ترجیح می دهند فرآینده مرده زایی سریع انجام شود گزینه بهتری باشد. اگر پزشک متخصص ومجرب باشد، احتمال بروز عوارض برای بانوان کمتر از روش زایمان طبیعی است، هرچند خطر عوارض برای هر دو روش پایین است.
آزمایش ها و ارزیابی ها پس از فرآیند مرده زایی
در هر دو روش، تیم پزشکی مجموعه ای از آزمایش ها را انجام می دهد تا علت مرده زایی را شناسایی کند.
در ابتدا جفت، غشاها و بند ناف بلافاصله پس از تولد بررسی می شوند. سپس ممکن است با کسب اجازه از شما این بافت ها به طور دقیق در آزمایشگاه تجزیه و تحلیل شوند و آزمایش های ژنتیکی انجام شود. اگر با زایمان جنین مرده از رحم خارج شود، ممکن است آزمایش اتوپسی جنین نیز انجام شود.
تمامی این مراحل می تواند برای والدین بسیار دشوار باشد. حتی یک ارزیابی دقیق نیز ممکن است نتواند علت دقیق مرگ جنین را توضیح دهد.
از طرفی دیگر، والدین ممکن است اطلاعات ارزشمندی از این آزمایش ها کسب کنند. به عنوان مثال، اگر این فرآیند ناشی از یک مشکل ژنتیکی باشد، آن ها می توانند در بارداری های آینده مراقب آن باشند. یا والدین ممکن است متوجه شوند که علت یک عفونت یا نقص مادرزادی به طورتصادفی بوده است که احتمالا دوباره تکرار نخواهد شد. این می تواند آرامش بخش باشد.
برای والدینی که تمایل ندارند عمل کالبد شکافی جنین انجام شود، آزمایش های دیگری وجود دارد که می تواند اطلاعات مفیدی به آن ها بدهد از جمله:
- عکس برداری
- MRI
- دستگاه اولتراسوند
- نمونه برداری از بافت
آزمایش ها و ارزیابی های مادر
آزمایش هایی همچنین روی مادر انجام می شود و تاریخچه پزشکی، زناشویی و خانوادگی او به دقت ارزیابی می شود تا سرنخ هایی که ممکن است به تعیین علت آن کمک کند، شناسایی شوند.
دلایل مرده زایی
در حدود یک سوم از موارد زایمان نوزاد مرده، حتی پس از انجام یک تحقیق کامل، پزشکان قادر به تشخیص علت دقیق مرگ جنین نیستند.
گاهی اوقات بیش از یک علت ممکن است به مرگ جنین منجر شود.
شایع ترین دلایل مرده زایی
- رشد ضعیف جنین: جنین هایی که دچار محدودیت رشد داخل رحمی هستند (یعنی رشد آنها به طور کند انجام می شود)، به طور قابل توجهی در معرض خطرمرگ قرار دارند، به ویژه اگر رشد آن ها به شدت تحت تاثیر قرار گرفته باشد.
- جداشدن جفت: این حالت زمانی اتفاق می افتد که جفت قبل از زایمان از رحم جدا می شود.
- نقص های مادرزادی: ناهنجاری های کروموزومی و ژنتیکی و همچنین نقص های ساختاری ممکن است منجر به مرده زایی شوند. برخی از جنین های که مرده به دنیا می آیند دارای نقص های مادرزادی متعدد هستند.
- عفونت ها: عفونت هایی که شامل مادر، جنین یا جفت می شوند، از جمله بیماری پنجم، سیتومگالوویروس، لیستریوزیس و سیفلیس، یکی دیگر از علل مهم مرگ جنین هستند.
- حوادث بند ناف: حوادثی که مربوط به بند ناف می شوند می توانند در تعداد کمی از موارد باعث مرگ جنین شوند. زمانی که گره ای در بند ناف وجود داشته باشد یا بند ناف به درستی به جفت متصل نشده باشد، اکسیژن به اندازه کافی به جنین نمی رسد. البته ، نقص های بند ناف در میان جنین هایی که سالم به دنیا می آیند بیشتر رایج است و به ندرت علت اصلی فرآیند مرگ جنین می شود.
- سایر دلایل: کمبود اکسیژن در طول یک زایمان سخت یا اتفاق هایی مانند تصادف اتومبیل نیز می تواند موجب مرگ جنین شود.
عواملی که خطر مرده زایی را افزایش می دهند
هر کسی ممکن است دچار این اتفاق شود، اما برخی از زنان بیشتر از دیگران در معرض خطر هستند.
احتمال مرده زایی در موارد زیر بیشتر است:
- تجربه قبلی زایمان جنین مرده یا محدودیت رشد داخل رحمی در بارداری قبلی داشته باشد: سابقه تولد زودرس، فشار خون در دوران بارداری یا پره اکلامپسی نیز خطر را افزایش می دهد.
- مادرانی که بیماری مزمن دارند: مانند لوپوس، فشار خون بالا، دیابت، بیماری کلیوی، ترومبوفیلیا (اختلال لخته شدن خون) یا بیماری تیروئید.
- مادرانی که سیگار می کشند، الکل مصرف می کنند یا از برخی داروهای تفریحی یا اپیوئیدها در طول دوران بارداری استفاده می کنند.
- بارداری دوقلو یا چندقلویی دارد.
- مادرانی که اضافه وزن زیادی دارند و چاق هستند.
به طور میانگین زنان سیاه پوست دو برابر بیشتر از زنان سفیدپوست و اسپانیایی تبار در معرض خطر مرده زایی هستند. پژوهشگران همچنان در حال مطالعه علت این تفاوت هستند، اما برخی از سازمان ها به تبعیض نژادی سیستماتیک و نابرابری در دسترسی به خدمات بهداشتی به عنوان علل احتمالی اشاره کرده اند. مرکز کنترل و پیشگیری بیماری ها (CDC) خواستار بهبود سلامت بانوان و دسترسی بیشتر به مراقبت های دوران بارداری با کیفیت شده است.
برخی شواهد نشان می دهد خانم هایی که بارداری شان با استفاده از تکنیک های کمک باروری مانند آی وی اف (IVF) یا تزریق اسپرم داخل سیتوپلاسمی (ICSI) است، بیشتر در معرض مرده زایی قرار دارند، حتی اگربارداری آن ها دوقلو یا چندقلو نباشند.
سن بارداری
خانم هایی که زیر 15 سال دارند و همچنین خانم هایی که بیشتر از 40 سال دارند بیشتر از بانوانی که در دهه 20 یا اوایل 30 سالگی هستند در معرض خطر مرگ جنین قرار دارند.
کارشناسان معتقدند که هم نارسایی جسمی و هم انتخاب های سبک زندگی ممکن است به افزایش خطر زایمان جنین مرده در مادران کم سن، کمک کند. زنان مسن تر احتمال بیشتری دارند که با مشکلات کروموزومی یا مادرزادی کشنده باردار شوند، یا در طول دوران بارداری دچار بیماری های مزمن مانند دیابت و فشار خون بالا شوند یا ممکن است دوقلو باردار باشند که همه این ها عوامل خطرناکی برای stillbirth هستند.
چگونه می توانیم خطر مرده زایی را کاهش دهیم؟
پژوهشگران هنوز نمی دانند چرا این اتفاق می افتد و به همین دلیل، ممکن است همیشه قابل پیشگیری نباشد. اما در برخی موارد، روش هایی وجود دارد که بانوان می توانند به طور بالقوه عوامل خطرناک و تهدید کننده خود را کاهش دهند.
پیشگیری از مرده زایی قبل از بارداری
- اگر قصد بارداری دارید، قبل از بارداری با یک پزشک مشورت کنید. این موضوع به شما کمک می کند که اگر مشکلی دارید پس از معاینه شناسایی شود و درمان صورت گیرد. اگر بیماری مزمن مانند دیابت یا فشار خون بالا دارید، می توانید با پزشک خود در میان بگذارید تا قبل از اقدام به بارداری و در دوران بارداری کنترل شود.
- پزشک خود را از هر داروی تجویزی که مصرف می کنید مطلع کنید تا در صورت لزوم تنظیماتی برای شما انجام شود. همچنین قبل از مصرف داروهای گیاهی و داروهای بدون نسخه، با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که آن ها برای دوران بارداری بی خطر هستند.(مقدار دوز مصرفی هم تعیین شود)
- حداقل یک ماه قبل ازاقدام به بارداری روزانه ۴۰۰ میکروگرم فولیک اسید مصرف کنید (به تنهایی یا در یک مولتی ویتامین)، این کار می تواند به طور قابل توجهی خطر نقص های لوله عصبی مانند اسپینا بیفیدا را در فرزند شما کاهش دهد.
- اگر اضافه وزن زیادی دارید و چاق هستید، قبل از اقدام به بارداری، به کاهش وزن فکر کنید. (هرگز در دوران بارداری سعی به کاهش وزن نداشته باشید.) پزشک شما می تواند به شما در رسیدن به وزن سالم کمک کند. طبق دستورالعمل های موجود خانم هایی که اضافه وزن دارند در طول دوران بارداری افزایش وزن خودشان را بین 5 تا 9 کیلوگرم محدود کنند.
مراقبت های لازم درطول دوران بارداری برای کاهش خطر مرده زایی
در دوران بارداری، اقدامات متعددی وجود دارد که می تواند به کاهش خطر زایمان نوزاد مرده کمک کند. برخی از این اقدامات عبارتند از:
- عدم مصرف مواد مضر: در دوران بارداری از مصرف سیگار، الکل و داروهای تفریحی یا مواد مخدر خودداری کنید. اگر برای ترک این مواد مشکل دارید، از پزشک خود درخواست کمک کنید.
- آگاهی از حرکات جنین: به حرکات جنین توجه کنید و اگر متوجه شدید که فعالیت جنین کمتر از حد معمول است، فورا به پزشک مراجعه کرده یا به بیمارستان بروید. این ممکن است نشانه ای از استرس جنین باشد.
- رصد حرکات جنین: یکی از روش ها برای رصد حرکات جنین، شمارش لگدها است. از حدود هفته 28 بارداری به بعد، می توانید این کار را انجام دهید. برای این کار، در حالت نشسته یا دراز کشیده آرام باشید و زمان بگیرید. جنین باید درمدت زمان دوساعت حدود ده حرکت داشته باشد.
- تماس با پزشک در صورت بروز علائم غیرعادی: اگر در سه ماهه دوم بارداری یا سه ماهه سوم بارداری، خونریزی واژن در بارداری، درد شکمی، درد کمر جدید یا شدید، انقباضات مکرر یا طولانی مدت احساس کردید، فورا به پزشک مراجعه کنید.
- بررسی های دقیق برای بارداری های پرخطر: اگر قبلا تجربه مرده زایی داشته اید یا بارداری شما پرخطر است، در طول بارداری تحت نظارت دقیق قرار خواهید گرفت و ممکن است آزمایش های جنینی آغاز شود. این آزمایش ها می توانند شامل بررسی ضربان قلب جنین و تست های غیر استرس باشند.
بارداری مجدد بعد از مرده زایی
بسیاری از بانوانی که تجربه زایمان نوزاد مرده را داشته اند، می توانند بارداری های سالم و نوزادان سالم دیگری داشته باشند. اگر علت مرگ جنین مشخص شده باشد، پزشک می تواند شما را در موارد زیر راهنمایی کند.
- پیش بینی خطر در بارداری های آینده: اگرمرگ جنین به دلیل یک بیماری مزمن مانند لوپوس، فشار خون مزمن یا دیابت باشد، احتمال وقوع stillbirth در بارداری های آینده هم بیشتر است.
- مشاوره با پزشک: قبل از تلاش برای باردار شدن مجدد، وضعیت خود را با پزشک بررسی کنید. ممکن است پزشک پیشنهاد کند که مدتی منتظر بمانید یا بررسی های بیشتری انجام شود.
- پشتیبانی از متخصصین: برای خانم هایی که تجربه مرده زایی دارند، مشاوره با پزشکان متخصص در زمینه بارداری های پرخطر و مشاورین ژنتیک می تواند کمک کننده باشد.
سخنی از نی نی تینی
مرده زایی تجربه ای دردناک است و به هیچ وجه نباید نادیده گرفته شود. اگرچه برخی از این موارد قابل پیشگیری نیستند، با مراقبت های بهداشتی مناسب، توجه به علائم بارداری و مشاوره های پزشکی می توان خطرات این فرآیند را کاهش داد. از طرف دیگر، در صورتی که برای شما زایمان جنین مرده اتفاق افتاده باشد، پشتیبانی های احساسی و روانی و انجمن های حمایتی می توانند به فرآیند بهبودی شما کمک کنند.
