ملاسما یک وضعیت پوستی است که با ایجاد لکه هایی به رنگ قهوه ای یا آبی ـ خاکستری یا نقاطی شبیه به کک ومک مشخص می شود.اغلب به آن «ماسک بارداری» گفته می شود.ملاسما زمانی رخ می دهد که سلول های مسئول تولید رنگدانه در پوست، بیش از حد فعال می شوند.
این عارضه رایج، بی خطر است و برخی درمان ها ممکن است به کاهش یا از بین رفتن آن کمک کنند.
معمولا ملاسما پس از گذشت چند ماه به تدریج محو می شود.در این مقاله در مورد علل ایجاد لک ملاسما و راهکارهای درمان آن توضیح خواهیم داد.
ملاسما چیست و چه ظاهری دارد؟
ملاسما یک اختلال شایع پوستی است. اگر این واژه را به صورت آزاد ترجمه کنیم، به معنی “لکه سیاه” است.
در صورتی که به ملاسما مبتلا باشید، احتمالا متوجه وجود لکه هایی به رنگ قهوه ای روشن، قهوه ای تیره یا آبی ـ خاکستری روی پوست خود شده اید.
این لکه ها می توانند به صورت نواحی صاف یا نقاطی مشابه کک و مک ظاهر شوند.
ناحیه هایی که معمولا درگیر می شوند شامل صورت، به ویژه گونه ها، لب بالا، پیشانی و گاهی ساعدها هستند.
ملاسما اغلب در زنان باردار دیده می شود، به همین دلیل به آن «ماسک بارداری» نیز گفته می شود.
شدت این لکه ها ممکن است در طول زمان تغییر کند؛ به طوری که در فصل تابستان بیشتر و در زمستان کمتر می شود.
نام کمتر شناخته شده دیگر این عارضه پوستی، کلوآسما (Chloasma) است.
اگرچه این وضعیت کاملا بی خطر است، اما درک این موضوع که ممکن است باعث ناراحتی یا کاهش اعتمادبه نفس افراد شود، کاملا منطقی و قابل فهم است.
لک ملاسما بیشتر در کدام نواحی بدن دیده می شود؟
ملاسما بیشتر روی گونه ها، بینی، چانه، بالای لب و پیشانی ظاهر می شود.
گاهی اوقات بازوها، گردن و پشت نیز می توانند درگیر این لکه ها شوند.
در واقع، ملاسما ممکن است هر بخشی از پوست را که در معرض نور آفتاب قرار دارد، تحت تأثیر قرار دهد.
به همین دلیل است که بسیاری از افراد مبتلا به ملاسما گزارش می دهند که علائم آن ها در فصل تابستان تشدید می شود.
شیوع ملاسما چقدر است؟
ملاسما یکی از شایع ترین اختلالات پوستی محسوب می شود، به ویژه در میان زنان باردار.
بین 15 تا 50 درصد از زنان باردار دچار این وضعیت می شوند.
در مجموع، 1.5 تا 33 درصد از جمعیت ممکن است در مقطعی از زندگی خود دچار ملاسما شوند.
این اختلال بیشتر در سال های باروری زنان (تقریبا بین 20 تا 40 سالگی) رخ می دهد و به ندرت در دوران بلوغ دیده می شود.
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به ملاسما هستند؟
افرادی که پوست روشن تری دارند، کمتر از کسانی که پوست تیره تری دارند یا به راحتی برنزه می شوند، به ملاسما مبتلا می شوند.
زنان 90 درصد از مبتلایان به ملاسما را تشکیل می دهند؛ در حالی که فقط 10 درصد از موارد مربوط به مردان است.
زنان باردار بیش از هر گروه دیگری در معرض ابتلا هستند.
همچنین، مصرف قرص های ضدبارداری خوراکی یا هورمون درمانی نیز احتمال ابتلا را افزایش می دهد.
بنابراین یکی از علت های مهم ایجاد لک ملاسما در بانوان تغییرات و نوسانات هورمونی است.
چه فرآیندی در پوست اتفاق می افتد؟
پوست شما از سه لایه تشکیل شده است:
- لایه بیرونی: اپیدرم
- لایه میانی: درم
- لایه عمقی: سابکوتیس (زیرپوست)
پوست یک عضو از بدن محسوب می شود، در واقع بزرگ ترین اندام بدن است، و حدود یک هفتم وزن بدن را تشکیل می دهد.
پوست همچون سدی محافظ، وظیفه محافظت از استخوان ها، عضلات، اندام های داخلی و سایر بخش های بدن در برابر سرما، میکروب ها، آفتاب، رطوبت، مواد سمی، ضربه و سایر عوامل آسیب زننده را دارد.
همچنین، در تنظیم دمای بدن، پیشگیری از کم آبی و ایجاد حس لمس (مثل گرمای شعله اجاق، نرمی موی بدن حیوانات یا فشار دست کسی) نقش دارد.
در لایه اپیدرم، سلول هایی به نام ملانوسیت وجود دارد. این سلول ها رنگدانه ای به نام ملانین را تولید و ذخیره می کنند.
در پاسخ به نور، گرما یا تابش ماورای بنفش، یا در اثر تحریکات هورمونی، ملانوسیت ها میزان بیشتری ملانین تولید می کنند، که باعث تیره تر شدن پوست می شود.
این همان فرآیندی است که در ایجاد لک ملاسما نقش کلیدی دارد.
چرا زنان در دوران بارداری دچار ملاسما می شوند؟
در دوران بارداری، سطح هورمون هایی مانند استروژن و پروژسترون در بدن افزایش می یابد.
این هورمون ها به عنوان عوامل مؤثر در فعال شدن ملانوسیت ها شناخته می شوند.
در نتیجه، افزایش تولید ملانین باعث ایجاد لک های تیره می شود که معمولا پس از پایان بارداری به مرور محو می شوند.
انواع مختلف ملاسما
سه نوع اصلی از ملاسما وجود دارد که بر اساس عمق رنگدانه های پوستی تقسیم بندی می شوند.
برای تشخیص نوع ملاسما، از دستگاهی به نام چراغ وود (Wood’s Lamp) که نوری سیاه رنگ منتشر می کند، استفاده می شود.
- ملاسما سطحی (اپیدرمی): رنگ آن قهوه ای تیره است، حاشیه مشخصی دارد، زیر نور چراغ وود واضح دیده می شود و اغلب به درمان پاسخ خوبی می دهد.
- ملاسما عمقی (درمال): دارای رنگ قهوه ای روشن یا متمایل به آبی است، مرز نامشخصی دارد، زیر نور وود تغییری نمی کند و پاسخ دهی به درمان در آن ضعیف است.
- ملاسما ترکیبی (میکس): شایع ترین نوع ملاسماست که ترکیبی از لکه های قهوه ای و آبی رنگ است و زیر نور وود الگوی مختلطی نشان می دهد. معمولا تا حدی به درمان پاسخ می دهد.
آیا ملاسما نشانه ای از سرطان است؟
خیر، ملاسما نه سرطان پوست است و نه به سرطان تبدیل می شود.
این عارضه نه خطرناک است و نه تهدیدی برای سلامتی محسوب می شود.
البته، برخی سرطان های پوستی ممکن است در ظاهر شبیه به لک ملاسما باشند؛ بنابراین مراجعه به متخصص پوست برای تشخیص دقیق همیشه پیشنهاد می شود.
آیا ملاسما دائمی است؟
ملاسما معمولا یک اختلال مزمن محسوب می شود؛ یعنی ممکن است بیش از سه ماه ادامه یابد.
برخی افراد ممکن است سال ها یا حتی تا پایان عمر دچار این لکه ها باشند، در حالی که در برخی دیگر، مانند زنان باردار، تنها در یک دوره کوتاه ظاهر شده و پس از مدتی ناپدید می شود.
آیا ملاسما درد دارد؟
خیر، ملاسما نه دردناک است، نه باعث خارش می شود و نه ناراحتی جسمی به دنبال دارد.
مشکل اصلی آن بیشتر ظاهر لکه ها و تأثیرشان بر زیبایی و روحیه فرد است.
علائم و علل ایجاد لک ملاسما
علت ایجاد لک ملاسما چیست؟
به طور کلی، دو عامل اصلی برای ایجاد ملاسما شناخته شده اند:
1- تابش های مختلف نوری شامل نور فرابنفش (UV)، نور مرئی و نور مادون قرمز (حرارت)
2- تغییرات هورمونی
نور فرابنفش و مادون قرمز که از نور خورشید ساطع می شود، یکی از عوامل کلیدی در تشدید ملاسما محسوب می شوند. البته علل دیگری نیز وجود دارد که می توانند علت ایجاد لک ملاسما در بانوان یا دیگر افراد باشند، از جمله:
- داروهای ضدصرع: برخی داروها که برای جلوگیری از حملات صرع تجویز می شوند، ممکن است باعث ایجاد ملاسما شوند. به عنوان مثال می توان از داروی کلوبازام (Clobazam) نام برد.
- داروهای ضدبارداری خوراکی: افرادی که از قرص های ضدبارداری حاوی استروژن و پروژسترون استفاده می کنند، در معرض بیشتری برای ابتلا به لک ملاسما قرار دارند.
- استروژن/دی اتیل استیل بسترول: دی اتیل استیل بسترول نوعی استروژن مصنوعی است که گاهی در درمان سرطان پروستات استفاده می شود. افزایش سطح استروژن ارتباط مستقیم با بروز ملاسما دارد.
- ژنتیک: بین 33% تا 50% از افراد مبتلا به ملاسما، سابقه خانوادگی مشابه داشته اند. در دوقلوهای همسان نیز اغلب هر دو نفر ملاسما دارند.
- کم کاری تیروئید: اختلالی که در آن غده تیروئید فعالیت کمتری دارد و ممکن است زمینه ساز ملاسما باشد.
- صفحه نمایش های LED: نور ساطع شده از تلویزیون، لپ تاپ، گوشی های هوشمند و تبلت ها می تواند در تشدید یا حتی بروز ملاسما مؤثر باشد.
- بارداری: اگرچه علت دقیق ایجاد «ماسک بارداری» مشخص نیست، اما نظریه ای وجود دارد که افزایش سطح هورمون های استروژن، پروژسترون و هورمون تحریک کننده ملانوسیت ها در سه ماهه سوم بارداری در این روند نقش دارند.
- هورمون ها: در برخی افراد، هورمون هایی مانند استروژن و پروژسترون می توانند نقشی مستقیم ایفا کنند. برای مثال، زنانی که در دوران پساقاعدگی پروژسترون دریافت می کنند، گاهی دچار ملاسما می شوند. حتی اگر باردار نباشید، احتمال دارد که سطح گیرنده های استروژن در نواحی دارای ملاسما بالاتر باشد.
- لوازم آرایشی: برخی از لوازم آرایش ممکن است واکنش های فوتوتوکسیک (واکنش پوستی ناشی از نور) ایجاد کنند.
- داروهای حساس به نور (فتوتوکسیک): برخی داروها مثل آنتی بیوتیک ها، مسکن های ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)، ادرارآورها، رتینوئیدها، داروهای کاهش دهنده قند خون، داروهای ضدروان پریشی، برخی درمان های هدفمند و سایر داروها می توانند پوست را نسبت به نور حساس کرده و ملاسما را تشدید کنند.
- محصولات مراقبت از پوست: هر محصولی که موجب تحریک یا التهاب پوست شود، می تواند وضعیت ملاسما را بدتر کند.
- صابون ها: برخی صابون های معطر می توانند باعث ایجاد یا تشدید لک های ملاسما شوند.
- سولاریوم (تخت های برنزه کننده): نور فرابنفش تولیدشده توسط تخت های برنزه کننده همان قدر، و حتی گاهی بیشتر از نور آفتاب، به پوست آسیب می زند.
علائم لک ملاسما چیست؟
ملاسما باعث ایجاد لکه هایی به رنگ قهوه ای روشن، قهوه ای تیره یا مایل به آبی، یا نقاطی شبیه به کک و مک روی پوست می شود.
در برخی موارد، این لکه ها ممکن است قرمز یا ملتهب شوند.
ملاسما ممکن است در یکی یا چند محل از شش ناحیه زیر روی پوست دیده شود:
- الگوی بازویی (Brachial): لک ها روی شانه ها و بازوهای فوقانی ظاهر می شوند.
- الگوی مرکزی صورت (Centrofacial): لکه ها روی پیشانی، گونه ها، بینی و لب بالا مشاهده می شوند.
- الگوی گونه ای دوطرفه (Lateral cheek): لک ها در هر دو گونه ظاهر می شوند.
- الگوی گونه ای ـ بینی (Malar): لکه ها روی گونه ها و بینی دیده می شوند.
- الگوی فکی (Mandibular): لکه ها در امتداد خط فک نمایان می شوند.
- گردن: در افراد بالای ۵۰ سال، ملاسما می تواند در نواحی مختلف گردن بروز کند.
تشخیص نهایی اینکه شما دچار ملاسما هستید یا نوع دیگری از اختلالات پوستی را دارید، توسط پزشک متخصص پوست انجام می شود.
آیا برخی غذاها بر ملاسما تأثیر دارند؟
در حال حاضر، هیچ ماده غذایی یا نوشیدنی خاصی به صورت مستقیم موجب ایجاد، درمان یا تشدید ملاسما شناخته نشده است.
با این حال، داشتن تغذیه سالم برای پوست، نقش مهمی در حفظ سلامت عمومی پوست ایفا می کند.
رژیم غذایی سرشار از ویتامین D می تواند به بهبود وضعیت پوست کمک کند. منابع مفید ویتامین D عبارتند از:
- شیر بادام
- تخم مرغ
- گوشت
- شیر
- قارچ
- ماهی های چرب
- آب پرتقال
- ماست
آیا داشتن ملاسما به معنی ابتلا به بیماری تیروئید است؟
افرادی که ملاسما دارند، احتمال بیشتری برای ابتلا به بیماری های تیروئیدی دارند.
پزشک ممکن است برای بررسی سلامت غده تیروئید، آزمایش های مربوطه را برای شما تجویز کند.
تشخیص و آزمایش های مربوط به لک ملاسما
پزشک متخصص پوست یا ارائه دهنده خدمات درمانی، برای تشخیص ملاسما پوست شما را معاینه می کند.
در این معاینه ممکن است از دستگاهی به نام چراغ وود (Wood’s lamp) استفاده شود که نوعی نور سیاه ساطع می کند و تغییرات رنگدانه ای پوست را آشکارتر می سازد.
همچنین، به دلیل ارتباط بالقوه ملاسما با کم کاری تیروئید، ممکن است پزشک آزمایش تیروئید نیز درخواست کند.
از آنجا که ملاسما گاهی با سایر بیماری های پوستی اشتباه گرفته می شود، پزشک برای تشخیص قطعی ممکن است نمونه برداری از پوست (بیوپسی) انجام دهد.
در بیوپسی، یک قطعه بسیار کوچک از پوست برداشته شده و زیر میکروسکوپ بررسی می شود.
این روش ساده، سریع و ایمن است و معمولا در همان ویزیت انجام می شود.
بیماری های پوستی که ممکن است با ملاسما اشتباه گرفته شوند عبارتند از:
- لیکن پلان نوری (Actinic lichen planus) و لیکن پلان کلاسیک
- پیگمانتاسیون ناشی از داروها
- هیپوپیگمانتاسیون قطره ای (Guttate hypomelanosis)
- اوکرونوزیس خارجی ناشی از هیدروکینون
- لنتیگو (لکه های پیری)
- خال هوری (Nevus of Hori)
- خال اوتا (Nevus of Ota)
- لک های پس از التهاب (Postinflammatory pigmentation)
در صورتی که تشخیص ملاسما داده شود، نتایج بیوپسی معمولا موارد زیر را نشان می دهند:
- ملانوسیت های رنگدانه ای منشعب (دندریتیک)
- وجود ملانین در کراتینوسیت های لایه پایه و فوق پایه
- ملانین موجود در درم، درون سلول های ملانوفاژ (بلعنده رنگدانه)
- شواهدی از تخریب فیبرهای الاستیک پوست (الاستوز نوری)
برای سنجش شدت لک های ملاسما، از شاخص شدت و ناحیه ملاسما (MASI) استفاده می شود.
پزشک ممکن است برای پایش پیشرفت درمان از این شاخص بهره بگیرد.
تشخیص، درمان و مدیریت لک ملاسما
پزشک برای تشخیص لک ملاسما چه سؤالاتی ممکن است بپرسد؟
برای اینکه پزشک به درستی تشخیص دهد که آیا دچار ملاسما هستید یا نه، احتمال دارد سؤالات زیر را از شما بپرسد:
- چه زمانی برای اولین بار متوجه تغییر رنگ یا لک روی پوستتان شدید؟
- این تغییر رنگ ها در کدام نواحی از بدنتان ظاهر شده اند؟
- آیا کسی از اعضای خانواده تان نیز سابقه ی لک ملاسما دارد؟
- آیا باردار هستید؟
- از چه نوع صابون هایی استفاده می کنید؟
- آیا لوازم آرایشی یا محصولات مراقبتی خاصی مصرف می کنید؟
- آیا به بیماری های پوستی دیگری هم مبتلا هستید؟
- آیا تمایل دارید از داروهایی استفاده کنید که ممکن است به درمان لک ملاسما کمک کنند؟
- آیا تمایل دارید روش های درمانی یا کلینیکی را امتحان کنید؟
آیا لک ملاسما ممکن است برجسته یا برآمده باشد؟
خیر، معمولا لک های ملاسما کاملا صاف و غیر برجسته هستند.
اگر نگران این هستید که لکه ای روی پوست شما برجسته شده، ممکن است مشکل دیگری در میان باشد. حتما برای بررسی بیشتر به متخصص پوست مراجعه کنید.
آیا ملاسما می تواند یک شبه ظاهر شود؟
خیر. ملاسما به صورت تدریجی و طی هفته ها یا ماه ها به وجود می آید، نه یک باره.
آیا ملاسما همان کک و مک است؟
خیر، هرچند که لک ملاسما ممکن است شبیه به کک و مک به نظر برسد، اما این دو شرایط کاملا متفاوت هستند. تشخیص قطعی بر عهده پزشک متخصص است.
آیا لک های پیری، لکه های ناشی از آفتاب یا لکه های کبدی همان ملاسما هستند؟
خیر، ولی ظاهری مشابه دارند. تفاوت اصلی در این است که لک ملاسما معمولا بزرگ تر از لکه های پیری یا آفتابی است. اگر شک دارید، بهتر است از پزشک خود مشاوره بگیرید.
درمان لک ملاسما
آیا درمان قطعی برای ملاسما وجود دارد؟
در حال حاضر، درمان قطعی و صددرصدی برای ملاسما وجود ندارد. دلیل آن این است که علت ایجاد لک ملاسما در بانوان و سایر افراد می تواند بسیار متنوع باشد: نور آفتاب، هورمون ها، وراثت، استفاده از صابون ها یا لوازم آرایشی خاص، یا حتی نور زیاد صفحه نمایش ها.
ملاسما ممکن است در برخی افراد خودبه خود از بین برود، در برخی دیگر دائمی باشد و در بعضی هم با درمان های موضعی طی چند ماه بهبود یابد.
در اغلب موارد، با محافظت صحیح از پوست در برابر نور آفتاب و منابع نوری مصنوعی می توان تا حد زیادی از بدتر شدن وضعیت جلوگیری کرد.
نکته مهم: هیچ روش درمانی برای حذف کامل رنگدانه های عمیق در پوست وجود ندارد.
برای کنترل ملاسما، از چه چیزهایی باید اجتناب کنیم؟
اگر دچار لک ملاسما هستید، حتما موارد زیر را محدود یا حذف کنید:
- درمان های هورمونی، به ویژه آن هایی که حاوی استروژن هستند
- قرص های ضدبارداری حاوی استروژن و پروژسترون
- قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور LED (تلویزیون، موبایل، لپ تاپ)
- استفاده از لوازم آرایشی تحریک کننده پوست
- داروهایی که باعث تشدید یا بروز ملاسما می شوند
- صابون های معطر
- محصولات مراقبتی که باعث التهاب پوست می شوند
- استفاده از سولاریوم یا تخت های برنزه کننده
- وکس یا اپیلاسیون که می تواند لک ها را تحریک کند
آیا باید برای درمان ملاسما به متخصص پوست مراجعه کنیم؟
بله. درمان ملاسما نیازمند دانش و مهارت تخصصی است. برخی روش های درمانی فقط باید توسط متخصص پوست انجام شوند.
آیا لک ملاسما ممکن است خودبه خود از بین برود؟
در برخی افراد، بله. ممکن است ظرف چند ماه محو شود. اما در دوران بارداری یا استفاده از قرص های ضدبارداری هورمونی، معمولا باقی می ماند. پیشگیری با دوری از آفتاب و سایر منابع نوری می تواند مانع از بازگشت آن شود.
درمان های رایج دارویی برای لک ملاسما چیست؟
برای شروع درمان لک ملاسما ابتدا باید عواملی را که باعث تشدید آن می شوند حذف کنید. این شامل نور آفتاب، استفاده از سولاریوم، نورهای LED، صابون های محرک و قرص های ضدبارداری هورمونی است.
سپس می توانید از داروهای موضعی کمک بگیرید. این داروها معمولا جلوی تولید ملانین (رنگدانه پوست) را می گیرند. برخی از پرکاربردترین آن ها:
- اسید آزلائیک: به شکل کرم، لوسیون یا ژل، دوبار در روز استفاده می شود. برای زنان باردار نیز ایمن است.
- سیستئامین: در یک مطالعه کوچک مؤثرتر از دارونما بود.
- هیدروکورتیزون (کورتیکواستروئید موضعی): رنگ لک را کمرنگ می کند و از التهاب جلوگیری می کند.
- هیدروکینون: به صورت کرم یا لوسیون، معمولا شب ها برای مدت دو تا چهار ماه استفاده می شود.
- متی مازول: کرم یا قرص ضدتیروئید که برای ملاسماهای مقاوم به هیدروکینون مؤثر است.
- عصاره سویا: مانع انتقال رنگدانه به سلول های پوستی می شود.
- آلفاهیدروکسی اسیدها: برای لایه برداری سطحی و حذف رنگدانه های اپیدرمی استفاده می شود.
- اسید ترانکسامیک: به شکل کرم، تزریق یا قرص.
- ترتینوئین: رتینوئید موضعی مؤثر اما در دوران بارداری توصیه نمی شود.
ترکیب هیدروکینون + ترتینوئین + کورتیکواستروئید ملایم بیشترین تأثیر را در درمان دارد.
سایر مواد مفید که در حال بررسی برای درمان ملاسما هستند:
- ویتامین C (اسید آسکوربیک)
- آربوتین و دی اکسی آربوتین
- گلوتاتیون
- اسید کوجیک
- عصاره شیرین بیان
- رزوراترول
- روی سولفات
آیا داروهای درمان ملاسما عوارض جانبی دارند؟
بله. برخی عوارض شایع عبارتند از:
- درماتیت ناشی از هیدروکینون و ترتینوئین
- سوزش ناشی از کرم یا ژل آزلائیک
- واکنش های آلرژیک
همیشه هرگونه علائم ناخواسته را به پزشک گزارش دهید. ممکن است لازم باشد داروی دیگری جایگزین شود.
روش های لایه برداری شیمیایی و لیزر نیز ممکن است باعث ایجاد لک های تیره، زخم های هیپرتروفیک یا از بین رفتن لایه های سطحی پوست شوند. فقط باید توسط متخصص با تجربه انجام شوند.
تأثیر داروها برای درمان ملاسما چقدر زمان می برد؟
این مدت به نوع دارو و واکنش پوست فرد بستگی دارد. معمولا درمان ملاسما زمان بر است و به ندرت تمام لک ها به طور کامل از بین می روند.
آیا روش های غیر دارویی هم وجود دارد؟
بله. برخی روش های کلینیکی برای درمان لک ملاسما شامل:
- لایه برداری شیمیایی: متخصص پوست با استفاده از مواد شیمیایی لایه سطحی پوست را برمی دارد. پوست جدید رنگی یکنواخت تر خواهد داشت.
- روش های مبتنی بر نور: مانند IPL (نور شدید پالسی)، لیزرهای فراکشنال غیر تخریبی و لیزرهای Q-switched با انرژی پایین.
اگر در بارداری درگیر لک ملاسما شویم چه کاری انجام دهیم؟
به احتمال زیاد لک ملاسما بعد از پایان بارداری به تدریج محو می شود.
اگر پس از زایمان از بین نرفت، می توانید با پزشک مشورت کنید تا روش درمانی مناسب شما را انتخاب کند. در دوران بارداری فقط باید از داروهایی استفاده کنید که برای زنان باردار مجاز هستند.
چه پزشکی برای درمان ملاسما مناسب است؟
متخصص پوست (درماتولوژیست) بهترین گزینه برای بررسی، تشخیص و درمان لک ملاسما است.
آیا آرایش می تواند ملاسما را بپوشاند؟
بله، اما حتما از لوازم آرایشی با ضدآفتاب و فاکتور محافظتی (SPF) استفاده کنید. مراقب باشید لوازمی که پوست را تحریک می کنند استفاده نکنید.
آیا مصرف ویتامین خاصی برای ملاسما مفید است؟
ویتامین D به حفظ سلامت کلی پوست کمک می کند. پزشک ممکن است سطح ویتامین D شما را بررسی کرده و مصرف مکمل یا غذاهای حاوی آن را توصیه کند مانند:
- گوشت
- تخم مرغ
- ماهی های چرب
- غلات غنی شده
دوز پیشنهادی: روزانه 2000 واحد بین المللی (IU)
آیا قطع مصرف قرص ضدبارداری باعث بهبود ملاسما می شود؟
اگر علت ایجاد لک ملاسما استفاده از هورمون های ضدبارداری باشد، بله، معمولا بعد از حدود سه ماه کاهش می یابد.
آیا ملاسما بعد از زایمان یا پس از پایان شیردهی از بین می رود؟
در بیشتر موارد، طی سه ماه پس از پایان بارداری لک ها شروع به محو شدن می کنند. البته بسته به شرایط هورمونی و نوع پوست ممکن است باقی بمانند.
پیش آگهی و چشم انداز لک ملاسما
اگر به لک ملاسما مبتلا باشم، چه انتظاری باید داشته باشم؟
لک ملاسما یک بیماری پوستی بی خطر است. نه درد دارد، نه خارش، و نه به بیماری بدخیم یا سرطان تبدیل می شود. با این حال، اگر مراقب نباشید ممکن است لک ها تشدید یا مجددا ظاهر شوند. عواملی مانند قرار گرفتن در معرض آفتاب، استفاده از صابون ها و لوازم آرایشی تحریک کننده می توانند وضعیت پوست را بدتر کنند.
ملاسما چه مدت روی پوست باقی می ماند؟
مدت زمان ماندگاری لک ملاسما به نوع رنگدانه بستگی دارد:
- اگر رنگدانه در لایه های سطحی پوست (اپیدرم) باشد، احتمالا سریع تر محو می شود.
- اگر رنگدانه در لایه های عمقی تر (درم) نفوذ کرده باشد، درمان آن سخت تر و طولانی تر خواهد بود.
در اغلب موارد، ملاسما مزمن و ماندگار است، یعنی بیش از سه ماه ادامه دارد. بسته به شرایط فردی، ممکن است خودبه خود از بین برود، یا به درمان پاسخ دهد، یا در برخی موارد ماندگار شود. با رعایت اقدامات پیشگیرانه و پیروی از برنامه درمانی پزشک، امکان محو شدن لک ها وجود دارد.
پیشگیری از لک ملاسما
آیا می توان از ملاسما جلوگیری کرد؟
واقعیت این است که برخی از عوامل مانند ژنتیک یا تغییرات هورمونی در دوران بارداری را نمی توان کنترل کرد. اما می توان عواملی را که باعث تشدید لک ملاسما می شوند به حداقل رساند. برای مثال:
- محافظت از پوست در برابر نور آفتاب
- کاهش زمان استفاده از وسایل دیجیتال
- انتخاب روش های پیشگیری از بارداری بدون هورمون
در حال حاضر، هیچ دارویی وجود ندارد که بتواند به طور قطعی از بروز ملاسما جلوگیری کند. با این حال، پیروی از رژیم غذایی سالم و سرشار از ویتامین D می تواند به سلامت عمومی پوست کمک کند.
زندگی با لک ملاسما
چگونه از خود مراقبت کنم؟
برای کاهش و مدیریت لک ملاسما، به توصیه های زیر توجه کنید:
- هرگز بدون ضدآفتاب در معرض آفتاب قرار نگیرید.
- زمان استفاده از موبایل، لپ تاپ، تلویزیون و تبلت را محدود کنید.
- از روش های پیشگیری بدون هورمون استفاده کنید.
- به توصیه های پزشک متخصص پوست یا دیگر ارائه دهندگان خدمات درمانی پایبند باشید.
- تشخیص را با پزشک تأیید کرده و درمان را بر اساس آن آغاز کنید.
زندگی با لک ملاسما چگونه است؟
از نظر جسمی، ملاسما هیچ آسیبی به فرد نمی رساند. اما بسیاری از افراد ممکن است به دلیل ظاهر لک ها احساس خجالت یا ناراحتی کنند. به همین دلیل، تأثیر روانی و اجتماعی آن را نباید دست کم گرفت. خبر خوب این است که در بیشتر موارد، لک ها طی حدود سه ماه محو می شوند، به ویژه اگر مراقبت های لازم رعایت شوند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
به محض مشاهده اولین نشانه های لک ملاسما، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
هرچه درمان زودتر آغاز شود، شانس موفقیت بالاتر است. در صورت تأخیر، درمان ممکن است زمان برتر و دشوارتر باشد.
چه سؤالاتی باید از پزشکم بپرسم؟
در زمان مراجعه به پزشک، این سؤالات می توانند مسیر درمان شما را روشن تر کنند:
- آیا واقعا دچار لک ملاسما هستم یا نوع دیگری از بیماری پوستی؟
- چه داروها یا مکمل هایی می توانند به درمان لک ملاسما کمک کنند؟
- روزانه چقدر می توانم در معرض نور آفتاب باشم؟
- بهترین ضدآفتابی که پیشنهاد می کنید چیست؟
- آیا صابون هایی که استفاده می کنم باعث تشدید ملاسما می شوند؟ (فهرست محصولات را همراه داشته باشید.)
- کدام نوع روش پیشگیری از بارداری برای من مناسب تر است؟
- آیا داروهایی که اکنون مصرف می کنم می توانند باعث بروز یا بدتر شدن ملاسما شده باشند؟
سخنی از نی نی تینی
ملاسما شایع، طبیعی و بی خطر است، اما می تواند باعث ناراحتی و کاهش اعتمادبه نفس شود. شاید در روابط اجتماعی یا حضور در جمع احساس محدودیت کنید. اما این پایان راه نیست.
روش هایی برای درمان و پیشگیری از لک ملاسما وجود دارد. متخصصان پوست می توانند شما را راهنمایی کنند. از پرسیدن سؤال و بیان نگرانی های خود نترسید.
همیشه به توصیه های پزشک اعتماد کنید و برنامه درمانی را با دقت دنبال نمایید.
اگر شما یا یکی از اطرافیانتان تجربه ای در زمینه درمان لک ملاسما داشته اید، لطفا در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید. تجربیات واقعی می توانند به دیگر بانوانی که با این مشکل روبرو هستند کمک بزرگی کنند. همچنین، اگر سوالی دارید یا نیاز به راهنمایی تخصصی حس می کنید، آن را مطرح کنید تا پاسخگوی شما باشیم.
