یکی از سوالات رایج خانم های باردار این است که آیا می توانند در دوران بارداری قهوه بنوشند و آیا مصرف کافئین بی خطر است؟ متخصصان توصیه می کنند که زنان باردار مصرف کافئین خود را به کمتر از 200 میلی گرم در روز محدود کنند. این مقدار تقریبا معادل یک فنجان قهوه در بارداری است. با این حال، بهتر است تا حد امکان مصرف کافئین را کاهش دهید، زیرا حتی مقادیر کمتر هم ممکن است روی جنین تأثیر بگذارند.
قهوه در بارداری: آیا زنان باردار می توانند قهوه بنوشند؟
پاسخ کوتاه این است: بله، زنان باردار می توانند قهوه بنوشند. اما مهم است که میزان مصرف قهوه و به طور کلی کافئین را در طول بارداری کنترل کنند. کافئین در بارداری می تواند بر روند بارداری و سلامت جنین تأثیراتی داشته باشد که هنوز به طور کامل شناخته نشده اند.
دکتر لیان الرحمانی، متخصص زنان و زایمان می گوید:
«یکی از بزرگ ترین باورهای غلط درباره کافئین این است که مردم فکر می کنند اصلا نباید در دوران بارداری کافئین مصرف کنند. در حالی که مصرف مقدار معقول کافئین قابل قبول است و به احتمال زیاد آسیبی نمی رساند.»
کالج آمریکایی متخصصان زنان و زایمان (ACOG) توصیه می کند که زنان باردار مصرف کافئین خود را به کمتر از 200 میلی گرم در روز محدود کنند. این مقدار ممکن است معادل فقط یک فنجان 230 میلی لیتری قهوه باشد که البته بسته به نوع برند قهوه کمی متفاوت است. (در انتهای مقاله، جدولی خواهید دید که میزان کافئین موجود در نوشیدنی ها و خوراکی های مختلف را نشان می دهد.)
چه مقدار کافئین در بارداری بی خطر است؟
با اینکه توصیه رسمی مصرف کمتر از 200 میلی گرم کافئین در روز است، برخی کارشناسان معتقدند حتی مصرف متوسط کافئین در بارداری ممکن است با خطراتی همراه باشد.
مطالعات قبلی نشان داده اند که مصرف زیاد کافئین در بارداری (بیش از 200 میلی گرم در روز) می تواند موجب تولد نوزادان کوچک تر از حد نرمال برای سن بارداری شود یا منجر به محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR) گردد. با این حال، پژوهشگران مؤسسه ملی بهداشت آمریکا (NIH) دریافتند زنانی که در بارداری کمتر از 200 میلی گرم کافئین در روز مصرف کردند که تقریبا معادل نصف فنجان قهوه است نوزادانی کمی کوچک تر از زنانی داشتند که اصلا کافئین و قهوه در بارداری مصرف نکردند.
محققان توضیح می دهند که مصرف کافئین در بارداری باعث تنگ شدن رگ های خونی در رحم و جفت می شود، که می تواند جریان خون و اکسیژن به جنین را کاهش دهد و رشد او را مختل کند. همچنین گفته شده کافئین ممکن است تعادل هورمون های استرس جنین را به هم بزند، که خطر افزایش وزن سریع بعد از تولد و مشکلاتی مانند چاقی، بیماری های قلبی و دیابت در آینده را بالا می برد.
مصرف کافئین در بارداری: ادامه نکات مهم و راهکارهای کاهش مصرف
برخی مطالعات دیگر نشان داده اند که مصرف متوسط کافئین در بارداری (کمتر از 200 میلی گرم در روز) ارتباطی با مشکلاتی مانند وزن پایین هنگام تولد، محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR)، سقط جنین یا زایمان زودرس ندارد. به همین دلیل، اکثر متخصصان زنان و ماماها مصرف متعادل کافئین را در بارداری مجاز می دانند.
با این حال، چون هنوز تحقیقات قطعی نیست، بهتر است مصرف کافئین خود را تا حد امکان محدود کنید و حتما در حد توصیه شده یعنی کمتر از 200 میلی گرم در روز بمانید.
تأثیرات مصرف کافئین و نوشیدن قهوه در بارداری
وقتی یک فنجان قهوه می نوشید، کافئین از طریق جفت وارد مایع آمینیوتیک و خون نوزاد شما می شود. بدن شما به سرعت کافئین را متابولیزه و دفع می کند، اما بدن نوزاد که هنوز در حال رشد است، برای پردازش کافئین به زمان بسیار بیشتری نیاز دارد. بنابراین، جنین در معرض تأثیرات کافئین برای مدت طولانی تری قرار می گیرد.
حتی اگر معمولا کافئین برای شما مشکلی ایجاد نکند، ممکن است در بارداری واکنش های متفاوتی نسبت به آن داشته باشید. کافئین یک محرک است و می تواند ضربان قلب و فشار خون شما را افزایش دهد. همچنین ممکن است باعث اضطراب، بی خوابی، و تشدید مشکلات بارداری مانند سوزش معده و تکرر ادرار شود.
با پیشرفت بارداری، تأثیرات کافئین بیشتر قابل مشاهده است، زیرا بدن شما به مرور زمان کافئین را کندتر پردازش می کند و سطح کافئین در خون بالاتر می رود.
- در سه ماهه دوم بارداری، پاکسازی کافئین از بدن تقریبا دو برابر کندتر از حالت عادی است.
- در سه ماهه سوم، این زمان تقریبا سه برابر می شود.
این موضوع باعث می شود که مقدار بیشتری کافئین از جفت عبور کند و به نوزاد برسد، که بدن او هنوز توانایی کافی برای پردازش آن ندارد.
نکته مهم در مورد مصرف چای و قهوه در بارداری
چه نوشیدنی های کافئین دار و چه بدون کافئین، حاوی ترکیباتی هستند که جذب آهن توسط بدن را دشوارتر می کنند. این نکته برای زنان بارداری که معمولا با کمبود آهن مواجه هستند بسیار اهمیت دارد. اگر قهوه یا چای می نوشید، بهتر است آنها را بین وعده های غذایی مصرف کنید تا تأثیر کمتری روی جذب آهن داشته باشد.
آیا بعد از بارداری می توانم دوباره کافئین بخورم؟
این موضوع به شرایط شما بستگی دارد. مقداری از کافئین مصرفی مادر از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل می شود. به همین دلیل، در دوران شیردهی نیز بهتر است مصرف کافئین محدود شود، مخصوصا در ماه های اول.
راهکارهایی برای کاهش مصرف کافئین در بارداری
کاهش مصرف کافئین و قهوه در بارداری ممکن است چالش برانگیز باشد، به خصوص اگر عادت به نوشیدن قهوه یا نوشابه های کافئین دار دارید. البته ممکن است در سه ماهه اول به دلیل حالت تهوع صبحگاهی میل به کافئین کم شود، ولی بعد از آن دوباره برگردد. در ادامه چند پیشنهاد برای کاهش مصرف کافئین در بارداری آورده ایم:
- کاهش تدریجی: اگر عاشق قهوه یا چای هستید، کاهش ناگهانی کافئین ممکن است علائمی مثل سردرد، تحریک پذیری و خستگی به همراه داشته باشد. بنابراین به تدریج مصرف را کم کنید ولی حتما زیر 200 میلی گرم در روز بمانید.
- ترکیب با دیکاف: می توانید قهوه یا چای خود را با نمونه های بدون کافئین مخلوط کنید و به تدریج نسبت قهوه بدون کافئین را بیشتر کنید. یا در خانه مقدار قهوه یا چای را کمتر بریزید و زمان دم کشیدن چای را کوتاه تر کنید. مثلا دم کردن چای به مدت 1 دقیقه به جای 5 دقیقه می تواند کافئین آن را تا نصف کاهش دهد.
- استفاده از دیکاف: برای دومین فنجان قهوه یا چای خود، نوشیدنی بدون کافئین انتخاب کنید. البته نوشیدنی های بدون کافئین ممکن است کمی کافئین داشته باشند، اما مقدار آن معمولا بسیار کم است.
- جایگزین های انرژی: سعی کنید خواب کافی داشته باشید، زودتر بخوابید و در طول روز استراحت کنید. تغذیه مناسب و ورزش سبک نیز می تواند انرژی شما را افزایش دهد.
- دقت در مصرف دمنوش ها: بسیاری از دمنوش های گیاهی کافئین ندارند، اما قبل از مصرف آنها حتما با پزشک خود مشورت کنید. مثلا دمنوش نعناع یا زنجبیل معمولا بی خطر است، اما برخی دمنوش ها ممکن است در بارداری مناسب نباشند.
کدام غذاها و نوشیدنی ها کافئین دارند؟
کافئین فقط در قهوه نیست و مقدار آن در محصولات مختلف و حتی برندهای مختلف، به شدت متفاوت است. مهم است که مراقب انواع خوراکی ها و نوشیدنی هایی که در طول روز مصرف می کنید (و میزان آنها) باشید تا دقیقا بدانید چقدر کافئین دریافت می کنید.
برای مدیریت مصرف کافئین در بارداری، باید همه منابع آن را بشناسید، مثل چای، نوشابه های گازدار، نوشیدنی های انرژی زا، بارهای انرژی، شکلات و بستنی قهوه ای. همچنین کافئین در برخی محصولات گیاهی و داروهای بدون نسخه از جمله داروهای سردرد، سرماخوردگی و حساسیت هم وجود دارد. پس حتما برچسب ها را با دقت بخوانید.
میزان کافئین در یک فنجان قهوه بسیار متفاوت است، بسته به نوع دانه قهوه، روش برشته کردن، شیوه دم کردن و البته اندازه فنجان.
نکات کلیدی:
- مصرف روزانه 200 میلی گرم یا کمتر کافئین برای زنان باردار ایمن است، که معادل کمتر از یک فنجان قهوه است.
- هرچه بارداری جلوتر می رود، بدن شما و جنین مدت بیشتری طول می کشد تا کافئین را پردازش کند.
- کاهش مصرف کافئین آسان نیست؛ تغییر تدریجی به نوشیدنی های بدون کافئین یا کم کافئین می تواند کمک کننده باشد. همچنین افزایش فعالیت بدنی می تواند به حفظ انرژی کمک کند.
میزان کافئین در غذاها و نوشیدنی های معمول
امیدوارم این راهنمای جامع درباره مصرف کافئین و قهوه در بارداری برایتان مفید بوده باشد. حالا نوبت شماست! آیا تجربه ای در کاهش یا مدیریت مصرف کافئین در دوران بارداری دارید؟ یا نکته ای درباره نوشیدنی های بدون کافئین که می خواهید با دیگران به اشتراک بگذارید؟ حتما در بخش نظرات با ما مطرح کنید. با هم می توانیم اطلاعات مفیدتری را به اشتراک بگذاریم و دوران بارداری سالم تر و آرام تری را تجربه کنیم.
