علت کشیدن مو در کودکان چیست؟

کشیدن مو در کودکان، مانند لگد زدن، گاز گرفتن، نیشگون گرفتن و کتک زدن، یکی از راه هایی است که کودکان قصد دارند از طریق آن احساسات خود را بیان کنند و سعی دارند کنترل بیشتری بر محیط اطراف خود داشته باشند. در این مقاله در مورد عادت کشیدن مو در کودکان و راهکارهای رفع آن بیشتر توضیح می دهیم.

علت کشیدن مو در کودکان چیست؟

دلایل مختلفی برای این رفتار وجود دارد، اما رایج ترین و ساده ترین توضیح این است که کودک شما متوجه شده که این کار باعث ایجاد واکنش در شما می شود و از تکرار آن لذت می برد.

طبق گفته مارک دبلیو رابرتز، استاد روانشناسی بالینی در دانشگاه ایالتی آیداهو:
“این رفتار مثل روشن کردن یک کلید برق یا فشار دادن اسباب بازی ای است که چیزی از آن بیرون می پرد. کودک مو می کشد و خواهر بزرگ ترش جیغ می زند. این کاربرای او سرگرم کننده است!”

گاهی کودک برای متوقف کردن یک اتفاق ناخوشایند این کار را انجام می دهد. مثلا اگر کسی اسباب بازی اش را بگیرد یا بیش از حد به او نزدیک شود، با موکشیدن سعی می کند آن شرایط را تغییر دهد.

همچنین ممکن است کودک شما هنوز در حال یادگیری مهارت های استدلالی باشد و از این روش برای کنترل شرایط استفاده کند. فرض کنید خواهرش آخرین کلوچه را برداشته و او با موکشیدن باعث می شود که او جیغ بکشد. اگر در این شرایط شما دخالت کنید و خواهر بزرگ تر را مجبور به تقسیم کلوچه کنید، این رفتار برای کودک به یک الگو تبدیل می شود. او متوجه می شود که موکشیدن راهی برای رسیدن به خواسته هایش است.

اما اگر کودک موهای خودش را می کشد، ممکن است نشانه اضطراب یا یک اختلال کنترلی باشد. اگر متوجه چنین رفتاری شدید، بهتر است با پزشک مشورت کنید.

چگونه عادت کشیدن مو در کودکان را متوقف کنیم؟

برای ترک این عادت در کودکان راهکارهای زیر می تواند موثر باشد:

به کودک نشان دهید که این کار نتیجه ای ندارد

یکی از راه های جلوگیری از پرخاشگری کودک این است که به او نشان دهید این رفتار هیچ فایده ای ندارد.

اگر رفتار او را نادیده بگیرید، این احتمال وجود دارد که موکشیدن جواب دهد، چون فردی که موهایش کشیده شده احتمالا تسلیم خواسته کودک می شود. اما اگر بیش از حد به این موضوع واکنش نشان دهید، ممکن است کودک شما یاد بگیرد که این کار توجه شما را جلب می کند.

به جای این کار، باید بی اثر بودن کشیدن مو در کودکان را به آن ها نشان دهید.
مثلا اگر کودک برای گرفتن اسباب بازی دوستش، موی او را کشید، سریع مداخله کنید و اسباب بازی را به دوستش برگردانید و قاطعانه بگویید: “ما برای این کار نباید موهای دوستمون رو بکشیم.” مهم است که خیلی سریع واکنش نشان دهید، چون کودکان کوچک در لحظه زندگی می کنند و پیام شما باید بلافاصله به آن ها منتقل شود.

بلافاصله اگرعادت کشیدن مو در کودکان را مشاهده کردید این رفتارآن ها را به روش زیر متوقف کنید

• به آرامی دست او را از مو جدا کنید.
• دستش را بگیرید و بگویید: “ما مو نمی کشیم. این کار درد دارد.”

سپس می توانید از روش “تنبیه روی صندلی” استفاده کنید. به این صورت که کودک را برای یک تا دو دقیقه روی صندلی بنشانید و در این مدت با او صحبت نکنید. این کار به او نشان می دهد که رفتارش قابل قبول نیست.

قاطعانه با او صحبت کنید

بعد از پایان تنبیه روی صندلی، با کودک خود صحبت کنید. این مرحله حتی اگر کودک هنوز خیلی خوب حرف نمی زند، ضروری است.

از او بپرسید:

• “چه کاری انجام دادی که اشتباه بود؟”
• “چرا این کار اشتباه بود؟”

اگر کودک جواب دهد “چون مجبور شدم روی صندلی بنشینم”، نگران نشوید. این واکنش طبیعی است. اما شما می توانید توضیح دهید: “بله، اگر مو بکشی باید روی صندلی بنشینی، اما مهم تر از آن این است که موکشیدن به دیگران آسیب می زند.”

انتظار معجزه نداشته باشید

کودکان از طریق تکرار کردن یاد می گیرند، بنابراین انتظار نداشته باشید که با یک بار توضیح دادن، مشکل حل شود. مهم ترین نکته ثبات در برخورد است. اگر گاهی به این رفتار توجه کنید و گاهی نادیده بگیرید، کودک گیج می شود و رفتار را ادامه خواهد داد.

به مرور که کودک شما قدرت تکلم بیشتری پیدا می کند، به او بیاموزید که مشکلاتش را با صحبت کردن حل کند. مثلا از او بپرسید:
“اگر دفعه بعد خواهرت اسباب بازی ات را گرفت، به جای موکشیدن چه کاری می توانی انجام دهی؟”
به او کمک کنید جایگزین های مناسبی برای بیان احساساتش پیدا کند، مانند گفتن “نه، من این اسباب بازی را هنوز لازم دارم.”

از انجام عمل متقابل کشیدن مو در کودکان برای تنبیه استفاده نکنید

هرگز برای نشان دادن نتیجه این رفتار، موهای کودک را نکشید.

او مو می کشد تا رفتار دیگران را تغییر دهد (مثلا مانع گرفتن اسباب بازی اش شود). اگر شما هم برای تنبیه او همین کار را انجام دهید، در واقع دارید به او یاد می دهید که موکشیدن یک راه حل است!

به جای آن، رفتار درست را به او آموزش دهید. نشان دهید که برای حل مشکلات، باید با صحبت کردن و مذاکره پیش رفت، نه با آسیب زدن به دیگران.

سخنی از نی نی تینی

اگر شاهد کشیدن مو در کودکان هستید، ناامید نشوید! این رفتار در سنین پایین طبیعی است و با آموزش صحیح می توان آن را اصلاح کرد. نکته کلیدی ثبات در برخورد، آموزش جایگزین های مناسب، و تشویق رفتارهای مثبت است.