ناباروری مردان به هر مشکلی در سلامت مرد گفته می شود که احتمال باردار شدن شریک زن او را کاهش دهد. تجربه مشکل در باردار شدن می تواند برای هر دو طرف ناراحت کننده باشد، چه زن و چه مرد. اغلب بیشتر درباره ناباروری زنان صحبت می شود، با عواملی مانند سن، قطع شدن چرخه قاعدگی، سندرم تخمدان پلی کیستیک و آندومتریوز که معمولا مطرح می شوند اما علائم ناباروری در مردان نیز مشاهده می شود.
با این حال، طبق گزارش موسسه ملی بهداشت آمریکا (NIH)، مشکلات باروری مردان نیز به همان اندازه در موارد ناباروری نقش دارند و حدود یک سوم از این موارد به عنوان «ناباروری بدون علت مشخص» دسته بندی می شوند. در ادامه، نگاهی خواهیم داشت به علائم ناباروری در مردان و عوامل مؤثر در بروز مشکلات باروری مردانه.
علائم ناباروری در مردان چیست؟
مانند زنان، اصلی ترین علائم ناباروری در مردان، عدم توانایی در بچه دار شدن است. البته اغلب اوقات این مشکل بدون هیچ علامت آشکاری است، اما بعضی نشانه های هشداردهنده در بدن مرد می تواند خبر از ناباروری بدهد:
مشکلات عملکرد جنسی
مشکلاتی مانند سختی در انزال، اختلال نعوظ (عدم توانایی در ایجاد یا حفظ نعوظ)، یا انزال با حجم کم مایع منی از نشانه های مهم و علائم ناباروری در مردان هستند. کاهش میل جنسی نیز جزو اختلالات جنسی محسوب می شود و این مشکلات محدود به دستگاه تولید مثل مردان نیستند.
درد یا تورم در بیضه ها
درد بیضه ها بسیار ناراحت کننده است و معمولا موقتی است، اما اگر درد، تورم یا کبودی ادامه پیدا کند، می تواند نشانه مشکلات جدی تری باشد که منجر به ناباروری می شوند:
- آسیب های جسمی: ضربه یا آسیب به بیضه ها ممکن است باعث خونریزی در کیسه بیضه شود که بدون درمان جراحی، احتمال ناباروری وجود دارد.
- پیچ خوردگی بیضه: این حالت زمانی اتفاق می افتد که بیضه داخل کیسه بیضه می چرخد و جریان خون را مختل می کند. این مشکل، به خصوص در پسران 12 تا 18 سال، شایع تر است و نیازمند جراحی فوری است تا از ناباروری جلوگیری شود.
- اپیدیدیمیت: التهاب لوله باریکی که به هر بیضه متصل است (اپیدیدیم)، معمولا به دلیل عفونت، مخصوصا بیماری های مقاربتی، ایجاد می شود. اگر درمان نشود، زخم های اطراف بیضه تشکیل شده و مانع از آزاد شدن اسپرم سالم می شود.
از دست دادن حس بویایی
شاید عجیب به نظر برسد، اما از دست دادن حس بویایی (آنسومیا) معمولا ربطی به ناباروری ندارد. با این حال، ممکن است نشانه ای از سندرم کالمن باشد؛ یک بیماری مادرزادی که رشد ویژگی های جنسی در دوران بلوغ را تحت تأثیر قرار می دهد و همراه با ناباروری است.
کاهش موهای صورت و بدن
کم شدن موهای صورت یا بدن، به ویژه موهای ناحیه تناسلی، می تواند نشانه سندرم کلاینفلتر باشد؛ یک اختلال ژنتیکی که باعث کاهش یا توقف تولید اسپرم می شود و منجر به ناباروری می گردد.
ناتوانی در بارداری شریک جنسی
اگر پس از یک سال داشتن رابطه جنسی محافظت نشده، بارداری اتفاق نیفتاده باشد، احتمالا شما با ناباروری مردانه روبرو هستید. در این صورت، مراجعه به پزشک خانواده برای راهنمایی درباره گام های بعدی و روش های درمانی بسیار مهم است.
دلایل ناباروری در مردان
عوامل مختلفی از جمله عوامل زیستی و محیطی می توانند در ناباروری مردانه نقش داشته باشند. این موارد شامل:
اختلالات هورمونی
یکی از علائم ناباروری در مردان اختلال در غده هیپوفیز (غده ای کوچک در مغز) که هورمون های تحریک کننده تولید اسپرم را ترشح می کند، می تواند منجر به ناباروری شود. به عنوان مثال، تولید بیش از حد هورمون پرولاکتین به دلیل تومور در هیپوفیز می تواند تعادل هورمونی را به هم زده و باعث کاهش یا توقف تولید اسپرم شود. آزمایش خون ساده ای می تواند این اختلالات هورمونی را شناسایی کند.
بیماری های ژنتیکی
سندرم کلاینفلتر، حذف های کوچک در کروموزوم Y، و میوتونیک دیستروفی از جمله بیماری های ژنتیکی هستند که می توانند باعث کاهش یا عدم تولید اسپرم در بیضه ها شوند.
مشکلات مربوط به اسپرم
- کاهش تعداد اسپرم (اولیگوزواسپرمی): وقتی تعداد اسپرم ها کمتر از ۱۵ میلیون در هر میلی لیتر مایع منی باشد، باروری کاهش می یابد. تشخیص این مشکل تنها با آزمایش مایع منی (سمن آنالیز) انجام می شود.
- کاهش حرکت اسپرم: حرکت ضعیف اسپرم (آستنوزواسپرمی) به معنای کاهش توانایی اسپرم در رسیدن به تخمک است. این حالت شامل موارد مختلفی است:
- آستنوزواسپرمی: کاهش کلی حرکت اسپرم ها که باعث کندی یا حرکت غیرمؤثر می شود.
- اولیگوآستنوترازوواسپرمی: ترکیبی از کم بودن تعداد اسپرم، حرکت ضعیف و شکل غیرعادی اسپرم ها.
بیماری های التهابی
التهاب پروستات یا عفونت های جنسی گذشته، به خصوص بیماری های مقاربتی، می توانند مسیر حرکت مایع منی را مسدود کنند.
بیماری های زمینه ای پزشکی
بیماری هایی مانند دیابت، بیماری های خودایمنی و فیبروز کیستیک می توانند خطر ناباروری در مردان را افزایش دهند.
مشکلات سلامت روان
افسردگی و اضطراب می توانند بر میل جنسی مرد تأثیر گذاشته و احتمال داشتن رابطه جنسی بدون محافظت و در نتیجه بارداری را کاهش دهند.
اگر نیاز به بررسی و آزمایش های بیشتر دارید یا درباره علائم ناباروری در مردان سوالی دارید، حتما با پزشک یا مشاور تخصصی در این زمینه مشورت کنید. آگاهی و پیگیری به موقع می تواند راهگشای درمان و بازیابی سلامت باروری باشد.
