سرطان ولوا نوعی نادر از سرطان است که ناحیه ی فرج (بخش بیرونی اندام تناسلی زنان) را درگیر می کند. طبق آمارها، در ایالات متحده سالانه حدود 6500 مورد جدید از این نوع سرطان تشخیص داده می شود. اغلب موارد سرطان فرج با دو عامل اصلی مرتبط هستند: عفونت ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) و یا بیماری پوستی مزمن به نام لیکن اسکلروز. علائمی مانند تغییر رنگ پوست فرج، زخم های باز یا توده های غیرطبیعی می توانند هشداردهنده ی این سرطان باشند. درمان ها شامل جراحی، پرتو درمانی یا شیمی درمانی هستند. در این مقاله به طور مفصل در مورد این بیماری توضیح خواهیم داد.
سرطان فرج دقیقا کدام ناحیه را درگیر می کند؟
فرج یا ولوا، شامل تمام بخش های بیرونی اندام تناسلی زنانه است. این ناحیه شامل موارد زیر می شود:
- دهانه واژن: کانالی عضلانی برای برقراری رابطه جنسی، زایمان و دفع خون قاعدگی.
- لابیا مینور (لب های داخلی): چین های پوستی نازکی که دهانه واژن را احاطه کرده اند و تا بالای کلیتوریس امتداد دارند.
- لابیا ماژور (لب های بیرونی): بخش گوشتی بیرونی که لابیا مینور را دربر می گیرد.
- کلیتوریس (بخش بیرونی): برآمدگی حساسی که در بالای دهانه واژن قرار دارد.
- ناحیه مونس پوبیس: قسمت برجسته ای در جلوی استخوان شرمگاهی که در دوران بلوغ با مو پوشیده می شود.
- دهانه مجرای ادرار: لوله ای که ادرار از آن خارج می شود.
- پرینه: ناحیه بین واژن و مقعد.
در اغلب موارد، سرطان فرج به آرامی و طی چندین سال رشد می کند. ابتدا معمولا ضایعاتی پیش سرطانی در لایه بیرونی پوست این ناحیه شکل می گیرند. پزشکان این ضایعات را به نام نئوپلازی درون اپی تلیال فرج می شناسند.
انواع سرطان ولوا (سرطان فرج)
پزشکان سرطان ولوا را براساس سلول هایی که منشأ آن هستند تقسیم بندی می کنند. رایج ترین انواع آن عبارتند از:
1- کارسینوم سلول سنگفرشی (Squamous Cell Carcinoma)
حدود 90% موارد سرطان فرج از نوع سلول های سنگفرشی است. این سلول ها در سطح پوست فرج قرار دارند و رشد غیرطبیعی آن ها می تواند به تومور منجر شود.
2- ملانوما (Melanoma)
حدود 5% از موارد سرطان فرج از نوع ملانوما است. این نوع تومورها به سرعت رشد می کنند و احتمال پخش شدن شان به سایر بخش های بدن بالاست.
سایر انواع نادر سرطان فرج:
- سرطان سلول پایه (Basal Cell Carcinoma)
- آدنوکارسینوم غدد بارتولن
- بیماری پاگت فرج
- سارکوما
- سرطان های ورروسی (شبیه زگیل)
شیوع سرطان فرج چقدر است؟
سرطان ولوا جزو سرطان های نادر به شمار می رود. سالانه حدود 6500 مورد جدید در ایالات متحده تشخیص داده می شود.
آمارها نشان می دهد:
- 80 درصد مبتلایان بالای 50 سال سن دارند.
- بیش از نیمی از موارد در سنین بالای 70 سال دیده می شوند.
- میانگین سنی هنگام تشخیص: 68 سال.
علائم سرطان ولوا چیست؟
در مراحل ابتدایی، سرطان فرج علائم واضحی ندارد. اما اولین نشانه های قابل توجه معمولا به صورت تغییراتی در پوست ناحیه لابیا ظاهر می شوند. مهم است بدانید که سرطان می تواند در هر قسمتی از فرج شکل بگیرد.
نشانه های رایج:
- تغییر رنگ پوست: نواحی روشن تر، تیره تر یا لکه های سفیدرنگ.
- ضخیم شدن یا زبری پوست
- توده یا زخم هایی که بهبود پیدا نمی کنند
- خارش یا سوزش مقاوم به درمان
- خونریزی خارج از چرخه قاعدگی
- درد و حساسیت به لمس (به خصوص هنگام رابطه جنسی یا ادرار)
اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، حتما با پزشک متخصص زنان مشورت کنید. گرچه این علائم ممکن است به دلایل غیرسرطانی هم ایجاد شوند، اما بررسی و تشخیص به موقع بسیار حیاتی است.
علت ابتلا به سرطان فرج چیست؟
در سرطان ولوا، سلول های پوست شروع به تکثیر غیرطبیعی می کنند و اگر درمان نشوند، به سایر بخش های بدن گسترش می یابند.
رایج ترین علت ها:
- عفونت HPV (ویروس پاپیلومای انسانی)
- این ویروس از طریق تماس پوستی و رابطه جنسی منتقل می شود.
- بعضی از انواع آن، احتمال بروز سرطان هایی مانند سرطان دهانه رحم، مقعد، و فرج را بالا می برند.
- لیکن اسکلروز (Lichen Sclerosus)
- یک بیماری مزمن پوستی که باعث نازک شدن، التهاب و خارش ناحیه فرج می شود.
- در برخی موارد، به مرور زمان می تواند منجر به سرطان شود.
عوامل خطر ابتلا به سرطان ولوا
عوامل متعددی می توانند احتمال ابتلا به سرطان فرج را افزایش دهند:
- افزایش سن
- ابتلا به HPV
- ابتلا به بیماری های پوستی مثل لیکن اسکلروز
- وجود ضایعات پیش سرطانی VIN
- عفونت HIV یا ضعف سیستم ایمنی
- سیگار کشیدن: از عوامل شناخته شده بسیاری از سرطان هاست، از جمله سرطان فرج.
تشخیص سرطان فرج
پزشک با بررسی سابقه پزشکی، علائم و معاینه فیزیکی شروع به تشخیص می کند. مراحل تشخیص شامل:
- معاینه لگنی: بررسی چشمی ناحیه فرج و لمس داخلی واژن و رکتوم
- پاپ اسمیر: نمونه برداری از سلول های دهانه رحم و بررسی تغییرات سرطانی یا وجود ویروس HPV
- کولپوسکوپی: بررسی دقیق ناحیه فرج و واژن با دستگاه بزرگ نمایی
- بیوپسی: تنها راه قطعی تشخیص سرطان با نمونه برداری از بافت مشکوک
بررسی میزان گسترش سرطان
برای بررسی میزان پخش شدن بیماری ممکن است از آزمایش های زیر استفاده شود:
- آندوسکوپی مثانه یا مقعد
- تصویربرداری مثل MRI، CT scan، PET scan
- بیوپسی گره لنفاوی نگهبان برای بررسی پخش سرطان به غدد لنفاوی کشاله ران
مراحل سرطان فرج
سرطان فرج در چهار مرحله اصلی تقسیم بندی می شود:
- مرحله I: سرطان محدود به فرج یا پرینه
- مرحله II: گسترش به قسمت پایین واژن، مجرای ادرار یا مقعد
- مرحله III: پخش به غدد لنفاوی مجاور
- مرحله IV: گسترش به اندام های دیگر بدن (مثل ریه یا قسمت های بالاتر مجاری ادراری یا تناسلی)
درمان سرطان فرج
نوع درمان به مرحله سرطان، وضعیت سلامت عمومی و میزان گسترش بیماری بستگی دارد. رایج ترین روش ها عبارتند از:
جراحی
شایع ترین گزینه درمانی:
- جراحی با لیزر: برای ضایعات سطحی
- برداشت موضعی: همراه با بافت سالم اطراف
- ولووکتومی: برداشت بخشی یا کل فرج
- اکسنتراسیون لگن: برداشت چند اندام لگنی در مراحل پیشرفته
پرتودرمانی
با کمک اشعه (معمولا پرتو خارجی) برای از بین بردن سلول های سرطانی به کار می رود. ممکن است قبل یا بعد از جراحی استفاده شود.
شیمی درمانی
داروهایی مانند سیس پلاتین و فلورواوراسیل برای مقابله با سرطان کاربرد دارند. گاهی دارو به صورت موضعی (کرم) نیز استفاده می شود.
ایمونوتراپی
با تقویت سیستم ایمنی بدن، سلول های سرطانی را شناسایی و نابود می کند. کرم ایمیکوئیمود یکی از داروهای مؤثر در این روش است.
مراقبت پس از درمان
پس از درمان، معاینات و آزمایش هایی به طور منظم انجام می شود تا احتمال بازگشت سرطان بررسی شود. این چکاپ ها شامل معاینه بالینی، تست پاپ، کولپوسکوپی و تصویربرداری است.
چشم انداز و پیش آگهی
آیا سرطان فرج خطرناک است؟
در صورت عدم درمان، بله. به ویژه اگر به غدد لنفاوی یا سایر اندام ها پخش شده باشد. اما اگر به موقع تشخیص داده شود، قابل کنترل است.
میزان بقا چقدر است؟
- سرطان موضعی: نرخ بقای 5 ساله حدود 86%
- سرطان پخش شده: نرخ بقای 5 ساله حدود 30%
- میانگین کلی بقا: حدود 70%
سرعت پیشرفت
در بیشتر موارد، سرطان فرج رشد آهسته ای دارد. اما در نوع ملانوما، پیشرفت سریع تر است.
پیشگیری از سرطان فرج
چگونه می توان از سرطان فرج پیشگیری کرد؟
- دریافت واکسن HPV تا سن 45 سالگی (مثل Gardasil 9)
- مراجعه منظم به پزشک زنان
- ترک سیگار
- درمان ضایعات پوستی مشکوک در ناحیه فرج
زندگی با سرطان فرج
تغییرات ظاهری در ناحیه فرج ممکن است احساس ناخوشایندی ایجاد کند. اما نباید شما را از زندگی عادی یا روابط جنسی باز دارد. درباره نگرانی هایتان با پزشک یا مشاور گفت وگو کنید.
سخنی از نی نی تینی
اگر دچار تغییرات پوستی، زخم های غیرقابل درمان یا علائمی مثل خارش، سوزش یا خونریزی در ناحیه فرج شدید، آن را نادیده نگیرید. مراجعه زودهنگام به پزشک، بهترین راه برای تشخیص و درمان به موقع سرطان فرج است.
آیا شما یا اطرافیانتان تجربه ای در زمینه سرطان فرج دارید؟ یا پرسشی ذهن تان را درگیر کرده؟ در بخش نظرات برایمان بنویسید تا گفت وگویی آگاهانه و صمیمانه داشته باشیم.
