گاهی اوقات ممکن است احساس کنید که در ناحیه تناسلی شما مشکلی وجود دارد. یکی از دلایل رایج این مشکل، عفونت واژن یا واژینیت است. واژینیت به معنای التهاب واژن (کانال زایمان) است. ممکن است واژن شما متورم، خارش دار یا دردناک شود. حتی ممکن است بوی عجیبی بدهد یا ترشحاتی غیرمعمول داشته باشد. اگر ناحیه خارجی دستگاه تناسلی شما (که شامل لب ها و کلیتوریس است) نیز تحت تأثیر قرار گیرد، این وضعیت را “واژینیت وولوا” می نامند.
عفونت واژن انواع مختلفی دارد و می تواند دلایل متفاوتی داشته باشد. ممکن است عفونت شما به دلیل باکتری ها، قارچ ها یا ویروس ها باشد. همچنین مواد شیمیایی موجود در صابون ها، اسپری ها یا حتی لباس ها می توانند به پوست حساس واژن آسیب برسانند. علاوه بر این، خشکی واژن ناشی از عدم تعادل هورمونی نیز می تواند باعث ایجاد این عفونت شود.
با این حال، همیشه تشخیص اینکه چه مشکلی پیش آمده آسان نیست. معمولا شما نیاز به کمک پزشک برای تشخیص و انتخاب درمان مناسب خواهید داشت.
انواع عفونت واژن
انواع مختلفی از واژینیت وجود دارد. رایج ترین نوع های آن عبارتند از:
- واژینوز باکتریایی (BV): واژن سالم دارای تعادل میان انواع مختلف باکتری ها، قارچ ها و میکروب ها است. اما گاهی این تعادل به هم می ریزد و یک میکروب بیش از حد رشد می کند. واژینوز باکتریایی زمانی رخ می دهد که تعداد زیادی از یک نوع باکتری (معمولا باکتری گاردنرلا واژینالیس) در واژن وجود داشته باشد. این وضعیت می تواند منجر به ترشحاتی خاکی یا سفید و بوی ماهی باشد.
- عفونت قارچی (کاندیدا یا “عفونت مخمری”): قارچ کاندیدا نوعی قارچ است که مقادیر کمی از آن در دهان، دستگاه گوارش و واژن وجود دارد. این امر کاملا طبیعی و سالم است. اما اگر این قارچ بیش از حد رشد کند، می تواند باعث خارش و ترشحاتی شبیه به پنیر کوتاژ شود.
- کلامیدیا: این بیماری یکی از شایع ترین عفونت های مقاربتی (STI) است، به ویژه در افرادی که سن آن ها بین 15 تا 24 سال است و رفتار های جنسی پر خطر دارند.
- تریکومونیازیس: این عفونت توسط یک انگل ایجاد می شود که از طریق روابط جنسی منتقل می شود. این بیماری باعث ترشحات زرد-سبز و کف آلود می شود و خطر ابتلا به سایر عفونت های مقاربتی را افزایش می دهد.
- واژینیت ویروسی: التهاب ناشی از ویروس هایی مانند ویروس هرپس سیمپلکس یا ویروس پاپیلومای انسانی است. این ویروس ها از طریق تماس جنسی منتقل می شوند و می توانند باعث زخم ها یا زگیل های دردناک شوند.
- واژینیت غیرعفونی: این نوع واژینیت زمانی رخ می دهد که چیزی باعث تحریک واژن شود. معمولا این مشکل ناشی از مواد شیمیایی موجود در صابون ها، دوش ها و محصولات بهداشتی دیگر است. ممکن است شما به این محصولات حساسیت داشته باشید یا واژن شما به طور طبیعی حساس باشد.
- آتروفی واژن: این وضعیت زمانی رخ می دهد که سطح استروژن در بدن کاهش یابد. معمولا پس از یائسگی یا برداشتن تخمدان ها اتفاق می افتد. تغییرات هورمونی می تواند باعث خشکی، نازک شدن و حساسیت پوست واژن شود.
عفونت واژن در دوران بارداری
هنگامی که باردار هستید، سطح هورمون های بدن تغییر می کند. این تغییرات می تواند منجر به عفونت های قارچی، واژینوز باکتریایی و سایر انواع واژینیت شود.
مراقبت از واژینیت در دوران بارداری اهمیت ویژه ای دارد. این عفونت ها می توانند مشکلاتی برای سلامت نوزاد ایجاد کنند. به عنوان مثال، نوزادانی که مادرانشان در دوران بارداری به واژینوز باکتریایی مبتلا بوده اند، در معرض خطر تولد زودرس و وزن کم هنگام تولد قرار دارند.
تفاوت عفونت قارچی با واژینوز باکتریایی
برای افرادی که هنوز وارد یائسگی نشده اند، این دو نوع واژینیت رایج ترین هستند. اما تشخیص آن ها از یکدیگر ممکن است دشوار باشد.
عفونت های قارچی ناشی از رشد بیش از حد قارچی است که به طور طبیعی در بدن وجود دارد. در حالی که واژینوز باکتریایی زمانی رخ می دهد که تعادل باکتری ها به هم می ریزد. در هر دو حالت ممکن است شما متوجه ترشحاتی سفید یا خاکی شوید.
چگونه می توان تفاوت آن ها را تشخیص داد؟ اگر بوی ماهی بدهد، احتمالا واژینوز باکتریایی است. اگر ترشحات شبیه پنیر کوتاژ باشد، ممکن است عفونت قارچی باشد. عفونت قارچی همچنین بیشتر باعث خارش و سوزش می شود، هرچند که واژینوز باکتریایی نیز ممکن است باعث خارش شود.
همچنین ممکن است همزمان دچار هر دو نوع عفونت شوید.
چه عواملی باعث ایجاد عفونت واژن می شوند؟
عفونت واژن یا واژینیت می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. این دلایل شامل اختلالات میکروبی، عفونت های مقاربتی (STI)، مواد شیمیایی و تغییرات هورمونی می باشند.
اختلالات میکروبی
واژن سالم معمولا دارای برخی باکتری ها و میکروب های دیگر است که در تعادل با یکدیگر زندگی می کنند. این تعادل میکروبی را ممکن است به نام میکروبیوم یا فلورای واژن بشناسید. اما گاهی اوقات، عواملی باعث می شود این تعادل به هم بخورد. در این صورت، یک میکروب ممکن است بیش از حد رشد کند یا یک میکروب غیرمطلوب وارد واژن شده و باعث عفونت شود. این تغییرات می تواند منجر به عفونت واژن گردد.
اختلالات میکروبی ممکن است به دلایل زیر ایجاد شوند:
- آنتی بیوتیک ها: داروهای ضد میکروب از جمله آنتی بیوتیک ها، میکروب های مضر را از بین می برند، اما ممکن است میکروب های مفید را نیز نابود کنند. وقتی شما آنتی بیوتیک مصرف می کنید (برای درمان عفونت های ادراری یا سایر بیماری ها)، این داروها میکروب های مفید واژن را از بین می برند و فضا را برای رشد میکروب های دیگر باز می کنند.
- دیابت: دیابت می تواند موجب افزایش سطح قند در ادرار و واژن شود. این قند اضافی می تواند بر رشد میکروب های موجود در واژن تأثیر بگذارد.
- داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی یا بیولوژیک: این داروها برای درمان برخی از بیماری های خودایمنی استفاده می شوند و ممکن است خطر ابتلا به عفونت های قارچی را افزایش دهند.
علیرغم این که اختلالاتی مانند واژینوز باکتریایی (BV) از طریق رابطه جنسی منتقل نمی شوند، اما این بیماری ها بیشتر در افرادی که به طور منظم رابطه جنسی دارند، شایع تر هستند. این اختلالات در افرادی که بیش از یک شریک جنسی دارند، دوش می گیرند یا سیگار می کشند، رایج تر است.
عفونت های مقاربتی (STIs)
بسیاری از انواع واژینیت توسط عفونت های مقاربتی ایجاد می شوند. این بیماری ها از طریق رابطه جنسی (از جمله رابطه مقعدی و دهانی) منتقل می شوند. استفاده از کاندوم، سد دندانی و سایر روش های حفاظتی می تواند به پیشگیری از برخی (اما نه همه) عفونت های مقاربتی کمک کند.
این عفونت ها ممکن است علائمی ایجاد کنند یا نکنند. بنابراین اگر به طور منظم رابطه جنسی دارید، باید با پزشک خود در مورد آزمایش برای این عفونت ها در معاینات سالانه صحبت کنید.
اگر درمان نشوند، برخی از این عفونت ها می توانند آسیب های دائمی به اندام های تولیدمثل شما وارد کنند یا مشکلات سلامتی دیگری ایجاد نمایند. همچنین ممکن است این عفونت ها به شریک جنسی شما منتقل شوند.
مواد شیمیایی
همه انواع واژینیت ناشی از اختلالات میکروبی یا عفونت ها نیستند. گاهی اوقات، این عفونت ها به دلیل واکنش های آلرژیک یا تحریک ناشی از مواد شیمیایی موجود در محصولات بهداشتی ایجاد می شوند. پوست واژن بسیار حساس است، بنابراین ممکن است بیشتر از سایر قسمت های بدن به مواد شیمیایی حساس باشد.
التهاب واژن می تواند به علت محصولات زیر ایجاد شود:
- مواد شوینده
- لوسیون ها
- محصولات ضد بو یا ضد خارش بدون نسخه
- دستمال های مرطوب
- دوش ها
- نرم کننده های پارچه
- صابون های معطر
- لوبریکانت ها
- اسپرم کش ها
- اسپری های واژنی
اگر فکر می کنید چیزی باعث تحریک واژن شما شده است، بهتر است استفاده از آن را متوقف کنید.
اختلالات هورمونی
کاهش هورمون ها، به ویژه استروژن، می تواند باعث خشکی واژن شود. این تغییرات بر تعادل میکروب ها در واژن تأثیر می گذارد. این وضعیت به نام های آتروفی واژن، آتروفی وولواواژنیال یا سندروم دستگاه ادراری تناسلی یائسگی شناخته می شود.
این تغییرات هورمونی ممکن است زمانی رخ دهند که:
- شما باردار هستید.
- به تازگی زایمان کرده اید.
- در حال شیردهی هستید.
- در دوره یائسگی قرار دارید.
- رحم یا تخمدان های شما برداشته شده اند.
- داروهایی برای درمان سرطان پستان یا آندومتریوز مصرف می کنید.
عوامل خطر واژینیت
برخی از موارد می توانند احتمال ابتلا به عفونت واژن را افزایش دهند. این عوامل شامل موارد زیر هستند:
- مصرف آنتی بیوتیک ها یا استروئیدها
- مصرف قرص های ضد بارداری که حاوی استروژن بالا هستند
- استفاده از اسپرم کش ها
- دستگاه های داخل رحمی
- ابتلا به عفونت های مقاربتی
- بارداری
- دیابت کنترل نشده
- مشکلات ایمنی
- مشکلات تیروئید یا هورمونی
- محصولات بهداشتی مانند صابون های معطر یا اسپری های واژنی
- دوش ها
- لباس های مرطوب یا تنگ
علائم عفونت واژن
علائم عفونت واژن بستگی به علت آن دارد. گاهی اوقات ممکن است هیچ علائمی نداشته باشید. به طور کلی، باید زمانی که:
- ترشحات واژن شما تغییر رنگ داده، سنگین تر شده یا بوی متفاوتی پیدا کرده است.
- خارش، سوزش، تورم یا درد در اطراف یا خارج از واژن مشاهده می کنید.
- هنگام ادرار کردن احساس سوزش دارید.
- در هنگام رابطه جنسی احساس ناراحتی می کنید.
- تب، لرز یا درد در ناحیه لگن دارید.
خارش یا تحریک ممکن است در هر زمانی رخ دهد، اما اغلب در شب ها بدتر می شود. رابطه جنسی نیز ممکن است علائم را تشدید کند.
ترشحات واژن
واژن به طور طبیعی ترشحاتی تولید می کند که معمولا شفاف یا کمی کدر هستند. در واقع، این ترشحات یکی از روش های پاکسازی واژن است.
ترشحات سالم معمولا بوی خاصی ندارند و باعث خارش نمی شوند. میزان و نوع این ترشحات ممکن است در طول چرخه قاعدگی شما تغییر کند. گاهی اوقات ممکن است ترشحات نازک یا آبکی داشته باشید. در اواخر چرخه قاعدگی، ترشحات ممکن است غلیظ تر شوند که این کاملا طبیعی است.
اما اگر ترشحات شما بوی نامطبوعی بدهد، ظاهر یا احساس غیرعادی داشته باشد یا باعث خارش شود، ممکن است نشانه ای از مشکل باشد. انواع مختلف واژینیت بر ترشحات واژن تأثیرات متفاوتی دارند. بسته به علت عفونت، ترشحات شما ممکن است غلیظ و توده ای مانند پنیر کوتاژ (عفونت قارچی)، کف آلود و زرد-سبز (تریکومونیازیس)، بوی ماهی بد دهد (واژینوز باکتریایی) یا به شیوه های دیگر تغییر کند. در این صورت باید با پزشک خود مشورت کنید.
تشخیص عفونت واژن
اگر تغییراتی در ترشحات یا علائم دیگر مشاهده کردید، پزشک شما می تواند بررسی کند که بهترین روش درمان برای شما چیست. پزشک از شما در مورد تاریخچه پزشکی شما، از جمله تاریخچه جنسی تان سوال خواهد کرد. همچنین پزشک ممکن است بخواهد بداند که آیا شما از محصولات خاصی مانند مواد شوینده جدید یا اسپرم کش استفاده کرده اید که ممکن است باعث عفونت واژن شده باشند.
پزشک همچنین از ترشحات شما نمونه ای گرفته و آن را به آزمایشگاه می فرستد تا تحت میکروسکوپ بررسی شود و نوع عفونت شما مشخص گردد.
اگر قبلا دچار عفونت واژن شده اید و علائم خود را تشخیص می دهید، ممکن است بتوانید بدون مراجعه به پزشک مشکل را خودتان درمان کنید، مانند زمانی که قبلا عفونت قارچی داشته اید و مطمئن هستید که علائم شما به عفونت قارچی دیگری اشاره دارند.
درمان واژینیت (عفونت واژن)
چگونگی درمان واژینیت بستگی به علت آن دارد. مهم است که با پزشک خود مشورت کنید تا تشخیص و درمان صحیح انجام شود، زیرا بسیاری از انواع واژینیت می توانند علائم مشابهی ایجاد کنند. پیدا کردن علت دقیق عفونت واژن بسیار مهم است تا درمان مناسب انجام شود.
مراحل تشخیص و درمان
اولین کاری که پزشک شما انجام می دهد این است که از شما در مورد علائم تان سوال می کند. سعی کنید تا حد امکان دقیق باشید. آماده باشید که رنگ، بافت، بوی و مقدار ترشحاتی که دارید را توصیف کنید. پزشک ممکن است داخل واژن شما را بررسی کند تا علائم عفونت را شناسایی کند و ممکن است سطح اسیدیته واژن را اندازه گیری یا آزمایشاتی برای تشخیص شرایط خاص انجام دهد.
نکات مهم:
- قبل از مراجعه به پزشک دوش نگیرید. دوش گرفتن می تواند آزمایشات برای برخی عفونت ها را دشوار کند.
- برخی پزشکان از شما می خواهند که در 24-48 ساعت قبل از ملاقات از رابطه جنسی خودداری کنید.
درمان انواع مختلف واژینیت
بسته به نوع واژینیت، پزشک ممکن است داروهایی مانند آنتی بیوتیک ها یا داروهای ضد قارچ تجویز کند. اما این داروها برای همه انواع عفونت ها موثر نیستند. در واقع، استفاده از داروی اشتباه می تواند وضعیت را بدتر کند. به همین دلیل بهتر است قبل از استفاده از داروهای بدون نسخه، با پزشک خود مشورت کنید.
- دستورالعمل های پزشک را به دقت دنبال کنید. داروها را تا انتها مصرف کنید، حتی اگر احساس بهبودی دارید. اگر دارو را تمام کردید و علائم همچنان ادامه دارند (یا مجددا بازگشتند)، حتما با پزشک خود تماس بگیرید.
- از پزشک خود بپرسید که بعد از درمان چقدر باید صبر کنید تا دوباره رابطه جنسی داشته باشید.
درمان های مختلف بر اساس علت
- اختلالات میکروبی یا عفونت ها: اگر واژینیت ناشی از اختلالات میکروبی باشد، پزشک ممکن است داروهای ضد قارچ (برای عفونت های قارچی) یا آنتی بیوتیک ها (برای عفونت های باکتریایی) تجویز کند.
داروهای رایج ضد قارچ برای عفونت های قارچی:
- کلوتریمازول (Gyne-Lotrimin)
- میکونازول (Monistat)
- تیوکانازول (Vagistat)
درمان های BV و تریکومونیازیس: برای درمان این بیماری ها می توان از مترواندازول (Flagyl) استفاده کرد. برای درمان تریکومونیازیس، معمولا این دارو به صورت قرص مصرف می شود، اما برای درمان BV می توان از ژل های موضعی یا کرم هایی مانند کلیندامایسین یا ژل مترواندازول (MetroGel Vaginal) استفاده کرد.
درمان آنتی بیوتیکی: برخی از انواع واژینیت با آنتی بیوتیک ها درمان می شوند. این آنتی بیوتیک ها می توانند به صورت قرص یا ژل/کرم تجویز شوند. معمولا پس از دو هفته از شروع درمان با آنتی بیوتیک ها، باید بهبودی را احساس کنید. با این حال، باید قبل از شروع درمان، با پزشک خود مشورت کنید تا داروی مناسب را انتخاب کنید.
مدت زمان درمان عفونت واژن
با درمان مناسب، واژینیت ناشی از باکتری ها یا قارچ ها معمولا در عرض دو هفته بهبود می یابد. درمان می تواند علائم واژینیت ویروسی را تسکین دهد، اما نمی تواند آن را به طور کامل درمان کند. برخی از افراد ممکن است در درمان واژینیت مشکل داشته باشند و این درمان 3 تا 6 ماه طول بکشد.
همیشه باید با پزشک خود مشورت کنید تا علت واژینیت شما مشخص شود و درمان مناسب آغاز شود. برخی از موارد خفیف ممکن است خودبه خود بهبود یابند، اما بسیاری از موارد نیاز به دارو دارند. عدم درمان عفونت واژن می تواند باعث مشکلات دیگری مانند افزایش خطر ابتلا به عفونت های مقاربتی شود.
پیشگیری از عفونت واژن
برای پیشگیری از واژینیت، نکات زیر را رعایت کنید:
- تمیز و خشک نگه داشتن خود: پزشکان استفاده از اسپری های واژنی یا صابون های معطر برای این ناحیه را توصیه نمی کنند. دوش گرفتن نیز ممکن است باعث تحریک شود و عفونت ها را پنهان یا گسترش دهد. دوش گرفتن هیچ گاه توصیه نمی شود.
- از لباس هایی که رطوبت و گرما را نگه می دارند اجتناب کنید: شورت های نایلونی، شلوارهای جین تنگ، شلوارک های ورزشی و لگینگ هایی که قابلیت تنفس ندارند، می توانند منجر به عفونت های قارچی شوند.
- خوردن ماست با پروبیوتیک های فعال: ماست هایی که دارای پروبیوتیک فعال هستند (مطمئن شوید که برچسب را چک کرده اید) ممکن است به کاهش عفونت ها کمک کنند.
- استفاده از کاندوم: کاندوم ها بهترین روش برای جلوگیری از انتقال عفونت ها در رابطه جنسی هستند.
- بررسی های سالانه زنان: هر سال یک معاینه کامل زنان را انجام دهید، از جمله آزمایش پاپ (در صورت توصیه پزشک).
سخنی از نی نی تینی
عفونت واژن زمانی است که واژن شما دچار خارش، تورم یا التهاب می شود. شما ممکن است متوجه ترشحاتی شوید که احساس، بو یا ظاهر متفاوت از حالت معمول دارند. این وضعیت می تواند ناشی از عفونت ها، تحریکات شیمیایی، اختلالات میکروبی یا تغییرات هورمونی باشد. اگر دچار تحریک یا ترشح غیرعادی از واژن شدید، فورا با پزشک خود مشورت کنید.
اگر شما هم تجربه ای از واژینیت یا هر گونه سوالی درباره علائم و درمان آن دارید، لطفا نظرات خود را در بخش کامنت ها با ما به اشتراک بگذارید. با همدیگر می توانیم اطلاعات بیشتری را به اشتراک بگذاریم و در این مسیر از همدیگر حمایت کنیم. شما چه تجربه ای در رابطه با درمان عفونت واژن دارید؟ منتظر شنیدن داستان های شما هستیم!
