عفونت قارچی واژن

عفونت قارچی واژن زمانی رخ می دهد که نوعی قارچ به نام کاندیدا (Candida) در واژن بیش ازحد رشد کند. این رشد غیرطبیعی باعث ایجاد علائمی مانند سوزش، خارش و تغییر در ترشحات واژن می شود. روش اصلی درمان این نوع عفونت، استفاده از داروهای ضدقارچ است.

عفونت قارچی واژن چیست؟

عفونت قارچی واژن که در اصطلاح پزشکی به آن کاندیدیاز واژینال نیز گفته می شود، یکی از مشکلات شایع میان زنان است. تقریبا سه نفر از هر چهار زن حداقل یک بار در طول زندگی خود به این عفونت مبتلا می شوند، و حدود نیمی از زنان بیش از یک بار آن را تجربه خواهند کرد. این نوع عفونت معمولا پس از بلوغ و قبل از یائسگی شایع تر است.

در حالت طبیعی، قارچ کاندیدا به صورت محدود در بدن زندگی می کند و مشکلی ایجاد نمی کند. اما زمانی که تعادل طبیعی محیط واژن به هم بخورد، این قارچ به سرعت تکثیر شده و باعث ایجاد عفونت می شود. این بیماری جزو بیماری های منتقل شونده از راه جنسی (STD) محسوب نمی شود، اما گاهی علائم مشابهی با برخی از آن ها دارد.

علائم عفونت قارچی واژن چیست؟

علائم شایع عفونت قارچی واژن عبارت اند از:

• خارش یا سوزش در ناحیه واژن یا اطراف آن
• ترشحاتی غلیظ، سفید و شبیه پنیر
• قرمزی و تورم در ناحیه ولو و واژن
• ایجاد بریدگی های کوچک یا ترک های سطحی روی پوست ناحیه تناسلی
• احساس سوزش هنگام ادرار کردن
• درد هنگام رابطه جنسی

نکته مهم این است که علائم فوق ممکن است با علائم سایر بیماری های واژینال مانند عفونت باکتریایی یا بیماری های مقاربتی شباهت داشته باشد. بنابراین اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، حتما با یک پزشک مشورت کنید تا تشخیص دقیقی داده شود.

عوامل ایجاد عفونت قارچی واژن چیست؟

مهم ترین عامل ایجاد عفونت قارچی واژن رشد بیش از اندازه قارچ کاندیدا است. در شرایط عادی، این قارچ به همراه سایر میکروارگانیسم ها به صورت طبیعی در واژن حضور دارد، اما تعادل محیط داخلی واژن توسط باکتری های مفید کنترل می شود. زمانی که این تعادل به هم بخورد، قارچ ها آزادانه رشد می کنند و عفونت شکل می گیرد.

عوامل موثر در ایجاد یا تشدید عفونت قارچی:

• مصرف آنتی بیوتیک ها: آنتی بیوتیک ها نه تنها باکتری های مضر را از بین می برند، بلکه باکتری های مفید در واژن را هم از بین می برند. در نتیجه فرصت رشد قارچ فراهم می شود.
• بارداری و تغییرات هورمونی: نوسانات هورمونی در دوران بارداری، استفاده از قرص های ضدبارداری یا حتی سیکل قاعدگی می تواند محیط واژن را برای رشد کاندیدا مستعد کند.
• ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن: ابتلا به بیماری هایی که سیستم ایمنی را تضعیف می کنند (مثل ایدز، سرطان یا مصرف داروهای سرکوب کننده ایمنی) خطر بروز عفونت قارچی را افزایش می دهد.
• دیابت کنترل نشده: بالا بودن قند خون و وجود قند در ادرار، محیطی مناسب برای رشد قارچ فراهم می کند.

سایر عوامل خطر:

• پوشیدن لباس های تنگ، پلاستیکی یا بدون تهویه
• باقی ماندن طولانی مدت در لباس های مرطوب یا مایو
• استفاده از محصولات معطر مثل تامپون های عطردار، اسپری های خوشبوکننده، صابون یا دئودورانت مخصوص ناحیه تناسلی

آیا عفونت قارچی واژن مسری است؟

به طور کلی عفونت قارچی واژن مسری نیست. اما در موارد نادری ممکن است از طریق رابطه جنسی به شریک جنسی زن منتقل شود. انتقال آن به شریک جنسی مرد بسیار نادر است.

چگونه عفونت قارچی واژن تشخیص داده می شود؟

پزشک یا ماما معمولا پس از شنیدن شرح حال و علائم شما، احتمال عفونت قارچی را مطرح می کند. اما برای تأیید قطعی، ممکن است نمونه ای از ترشحات واژن شما گرفته شود و در آزمایشگاه بررسی شود. ترکیب علائم بالینی و نتیجه آزمایش ترشحات، نوع دقیق قارچ و روش مناسب درمان را مشخص می کند.

چگونه باید عفونت قارچی واژن را درمان کرد؟

درمان اصلی عفونت قارچی واژن استفاده از داروهای ضدقارچ است. این داروها به کنترل رشد بیش از حد قارچ کاندیدا در بدن کمک می کنند و معمولا به یکی از دو شکل زیر تجویز می شوند:

• داروهای خوراکی: مثل فلوکونازول (Fluconazole) که معمولا به صورت تک دوز تجویز می شود.
• داروهای موضعی: شامل کرم ها یا شیاف هایی هستند که به صورت روزانه و تا هفت روز استفاده می شوند. برخی از رایج ترین داروهای ضدقارچ موضعی شامل مایکونازول (Monistat®) و ترکونازول هستند.

پزشک با توجه به شدت علائم و نوع عفونت، مناسب ترین نوع درمان را برای شما انتخاب می کند و دستورالعمل های لازم را برای استفاده صحیح از دارو ارائه می دهد.
نکته مهم: درمان را تا انتها ادامه دهید، حتی اگر زودتر احساس بهبودی کردید. قطع زودهنگام دارو می تواند باعث بازگشت عفونت شود.

در دوران درمان رابطه جنسی داشته باشم؟

در دوران مصرف داروی ضدقارچ، بهتر است از برقراری رابطه جنسی خودداری کنید، زیرا:

• رابطه ممکن است موجب تحریک و سوزش بیشتر شود.
• برخی داروهای ضدقارچ بر مقاومت کاندوم ها و دیافراگم ها تأثیر می گذارند و باعث کاهش اثر حفاظتی آن ها می شوند.

آیا می توانم از داروهای بدون نسخه برای درمان عفونت قارچی واژن استفاده کنم؟

برخی از داروهای ضدقارچ بدون نسخه پزشک در داروخانه ها موجودند. اما نکته مهم این است که:

• بهتر است فقط در صورتی از این داروها استفاده کنید که مطمئن باشید علائم تان ناشی از عفونت قارچی واژن است.
• در غیر این صورت، برای جلوگیری از تشخیص اشتباه و درمان نادرست، با پزشک مشورت کنید.

عفونت قارچی واژن چقدر طول می کشد؟

اکثر عفونت های قارچی واژن با مصرف دارو طی چند روز برطرف می شوند. اما در برخی موارد شدید، بهبودی ممکن است تا یک هفته یا بیشتر طول بکشد.
برای جلوگیری از عود مجدد:

• دارو را طبق دستور مصرف کنید.
• دوره درمان را کامل کنید، حتی اگر زودتر بهبود یافتید.

آیا عفونت قارچی واژن خودبه خود خوب می شود؟

خیر. عفونت قارچی واژن بدون درمان دارویی از بین نمی رود. تنها داروهای ضدقارچ می توانند رشد قارچ را متوقف کرده و علائم را برطرف کنند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟

اگر در طول یک سال بیش از چهار بار عفونت قارچی واژن داشته اید، حتما باید به پزشک مراجعه کنید. در این موارد ممکن است پزشک:

• آزمایشاتی برای شناسایی علت اصلی تکرار عفونت انجام دهد.
• درمان های پیشگیرانه بلندمدت تجویز کند.
• در صورت ابتلا به بیماری زمینه ای مثل دیابت، توصیه های مدیریتی ارائه دهد.

چطور می توان از عفونت قارچی واژن پیشگیری کرد؟

با رعایت برخی نکات ساده در سبک زندگی می توان احتمال ابتلا به این عفونت را کاهش داد:

• از دوش واژینال پرهیز کنید (باعث از بین رفتن باکتری های مفید واژن می شود).
• از محصولات معطر مانند اسپری، تامپون یا نوار بهداشتی معطر استفاده نکنید.
• لباس های خیس یا چسبان (مثل لباس شنا یا ورزشی) را سریع عوض کنید.
• لباس زیر نخی و گشاد بپوشید تا هوا در ناحیه تناسلی جریان داشته باشد.
• از روان کننده های جنسی بر پایه آب استفاده کنید.
• اگر دیابت دارید، قند خون خود را در محدوده نرمال نگه دارید.

سخنی از نی نی تینی

عفونت قارچی واژن مشکلی شایع اما قابل درمان است. اگرچه ممکن است علائم آن را بشناسید، اما مراجعه به پزشک و دریافت تشخیص دقیق بسیار مهم است. پزشک می تواند بر اساس شدت علائم و نوع عفونت، بهترین درمان را برای شما تجویز کند و از بازگشت مجدد آن جلوگیری نماید.