ضعف در مکیدن نوزاد می تواند روند شیر خوردن و رشد او را تحت تأثیر قرار دهد و برای مادران نگرانی ایجاد کند. تشخیص به موقع مشکل و پیگیری راهکارهای مؤثر، نقش مهمی در موفقیت شیر دادن دارد. در این مقاله نکات عملی و روانشناسی برای کمک به مادران ارائه شده است تا با وجود مشکل ضعف در مکیدن نوزاد، روند شیردهی با آرامش و موفقیت بیشتری ادامه پیدا کند.
شیر دادن به نوزاد و اهمیت مکیدن مؤثر
برای رشد سالم نوزاد و حفظ تولید شیر، نوزاد باید بتواند در هنگام شیر دادن مقدار کافی شیر از پستان مادر دریافت کند. وقتی نوزاد شیر کافی دریافت نکند، هم وزن گیری او کاهش می یابد و هم تولید شیر مادر کاهش پیدا می کند. بنابراین، توانایی نوزاد در مکیدن و تخلیه شیر به طور مستقیم بر سلامت و رشد او اثرگذار است.
توانایی نوزاد در مکیدن و دریافت شیر می تواند به دلایل مختلفی تحت تأثیر قرار گیرد. و باعث ضعف در مکیدن نوزاد شود، نوزادان نارس، نوزادانی که تحت داروهای خاص حین زایمان قرار گرفته اند یا شرایطی مانند سندرم داون دارند، ممکن است در ابتدا توانایی تمرکز و هماهنگی بین عمل مکیدن، قورت دادن و تنفس را نداشته باشند.
همچنین مشکلات سلامتی حاد، مثل زردی یا عفونت، و شرایط مزمن مانند نقایص قلبی، ممکن است باعث کاهش هوشیاری یا دشواری در مکیدن شوند. حتی مشکلات مکانیکی مانند زبان بندی کوتاه (tongue-tie) یا شکاف لب یا کام می توانند به طور مستقیم توانایی نوزاد در استفاده از ساختارهای دهان برای مکیدن مؤثر را مختل کنند و باعث ضعف در مکیدن نوزاد شوند.
نشانه های مشکل ضعف در مکیدن نوزاد
رفتارهای نوزاد
نشانه های زیر به ما می گوید که با مشکل ضعف در مکیدن نوزاد مواجهه هستیم:
- نوزادی که به تنهایی برای شیر خوردن بیدار نمی شود.
- کمتر از 8 بار در 24 ساعت، علائم تغذیه نشان می دهد.
- بیش از 14 بار در 24 ساعت تقاضای تغذیه دارد.
- پستان را می گیرد و سپس به طور مکرر رها می کند.
- با گرفتن پستان مقاومت می کند یا آن را پس می زند.
- ظرف 5 دقیقه از آغاز مکیدن می خوابد یا فقط دو تا سه دقیقه مکیدن می کند.
- در 7 تا 10 دقیقه ابتدایی تغذیه، تقریباً به طور مداوم مک نمی کند.
- یک سمت پستان را بیش از 30 تا 40 دقیقه می خورد.
- بیش از 45 دقیقه تغذیه می کند و پس از آن احساس سیری یا رضایت نمی کند.
- کمتر از 3 تا 4 بار مدفوع در 24 ساعت دارد (تعداد طبیعی برای نوزاد 1 تا 4 هفته ای).
- پس از هفته اول، مدفوع سبز یا گازی دارد.
- کمتر از 6 پوشک خیس در 24 ساعت دارد.
- در دریافت شیر از روش های جایگزین نیز مشکل دارد.
علائم ضعف در مکیدن نوزاد در مادر
مادران نیز ممکن است علائم زیر را تجربه کنند که نشان دهنده مشکل ضعف در مکیدن نوزاد است:
- نوک سینه یا هاله پستان به طور مداوم دردناک یا کبود می شود.
- نوک سینه قرمز، ترک خورده یا آسیب دیده می شود.
- شکل نوک سینه پس از شیر دادن تغییر می کند (مثل چین خوردگی یا صاف شدن).
- قبل از شیردهی احساس پر بودن پستان را به ندرت دارند و پس از شیر دادن، پستان نرم می شود، به ویژه اگر بین شیر دادن ها چند ساعت فاصله باشد.
- تجربه بیش از یک بار گرفتگی مجاری شیر یا ماستیت (التهاب پستان).
راهکارهای کمک به روند شیر دادن نوزاد
وقتی ضعف در مکیدن نوزاد یا مشکل گرفتن پستان، بیش از چند روز اول پس از تولد ادامه پیدا کند، ممکن است مادر احساس ناامیدی کند. اکثر نوزادان با گذر زمان یاد می گیرند به طور مؤثر شیر بخورند، اما همکاری با پزشک کودک و یک مشاور شیردهی (IBCLC) ضروری است.
نکات عملی برای مادران برای رفع مشکل ضعف در مکیدن نوزاد
- اگر نوزاد خواب آلود است و علائم تغذیه را یاد نگرفته، هر 2 تا 3 ساعت او را برای شیر دادن بیدار کنید.
- برخی شیر دادن ها کوتاه تر یا طولانی تر خواهد بود؛ نگران نشوید.
- ماساژ دادن پستان با حرکات رو به پایین و به سمت داخل یا فشار ملایم با دست، می تواند شیر را وارد دهان نوزاد کند و کمک می کند نوزاد هنگام شروع شیر خوردن به خواب نرود.
- تعداد، حجم و رنگ ادرار و مدفوع نوزاد را ثبت کنید.
- استفاده از شیردوش برقی بیمارستانی برای تخلیه کامل شیر می تواند مفید باشد. میزان نیاز به شیردوشی بستگی به سرعت یادگیری نوزاد در شیر خوردن دارد.
- وزن نوزاد را به طور منظم اندازه گیری کنید یا قبل و بعد از شیر دادن، وزن آزمایشی بگیرید.
- با دستور پزشک کودک، شیر دوشیده شده اضافی را با شیشه به نوزاد بدهید.
دستگاه ها و روش های کمکی جهت رفع مشکل ضعف در مکیدن نوزاد
- محافظ نوک پستان (Nipple shield): محافظی نازک از سیلیکون یا لاتکس که روی نوک و هاله پستان قرار می گیرد و باعث بهبود گرفتن پستان و مکیدن مؤثر می شود.
- سیستم لوله تغذیه (Feeding tube system): لوله ای که روی پستان یا انگشت مادر قرار می گیرد و با مکیدن نوزاد، مقدار اضافی شیر وارد دهان او می شود.
- روش های جایگزین تغذیه: فنجان، سرنگ، قاشق یا قطره چکان. در صورت استفاده از شیشه، سرشیشه های جریان کند توصیه می شود.
در صورت مشاهده هرگونه تغییر ساختاری در دهان نوزاد، با متخصصان مربوطه مشورت کنید تا اصلاح یا درمان مناسب انجام شود. بسته به نوع مشکل، این درمان ممکن است شامل تمرینات دهانی یا حتی جراحی جزئی باشد.
توصیه های روانشناسی برای مادرانی که مشکل ضعف در مکیدن نوزاد دارند
حفظ آرامش و مثبت اندیشی
- طبیعی است که برخی روزها طولانی و خسته کننده به نظر برسند، به خصوص زمانی که تمرین های شیر دادن، روش های جایگزین تغذیه و جلسات شیردوشی ادامه دارد.
- سعی کنید تمرکز خود را بر پیشرفت های کوچک نوزاد و خودتان بگذارید؛ حتی اگر هنوز به هدف نهایی نرسیده اید، پیشرفت های جزئی هم ارزشمند هستند.
- داشتن حس شوخ طبعی و نگاه مثبت به وضعیت می تواند به شما کمک کند فشار روانی را کاهش دهید و اعتماد به نفس خود را حفظ کنید.
پذیرش احساسات
- طبیعی است که احساس ناامیدی، خستگی یا نگرانی کنید. این احساسات بخشی از تجربه شیر دادن و مراقبت از نوزاد هستند.
- اجازه دهید احساسات خود را بپذیرید و سعی نکنید همیشه قوی و بی عیب و نقص باشید.
تقسیم وظایف و دریافت کمک
- اجازه دهید پدر نوزاد، اعضای خانواده یا دوستان در روش های جایگزین تغذیه کمک کنند تا شما فرصت تمرکز بر شیر دادن و جلسات شیردوشی را داشته باشید.
- گرفتن کمک از دیگران باعث می شود فشار روانی شما کاهش یابد و زمان بیشتری برای استراحت و بازی با نوزاد داشته باشید.
حفظ ارتباط با متخصصان
- همیشه در تماس با پزشک کودک و مشاور شیردهی (IBCLC) باشید و در صورت نیاز، از سازمان های حمایتی شیردهی کمک بگیرید.
- دریافت مشاوره و حمایت روحی می تواند اضطراب شما را کاهش دهد و اعتماد به نفس شما در مدیریت تغذیه نوزاد افزایش دهد.
برنامه ریزی و انعطاف
- برنامه ای منعطف برای شیر دادن، شیردوشی و روش های جایگزین داشته باشید. این انعطاف پذیری کمک می کند از فشار و استرس جلوگیری کنید.
- اگر یک روز روش یا دستگاه خاصی جواب نداد، ناامید نشوید؛ ممکن است روز بعد همان روش یا دستگاه بهترین نتیجه را بدهد.
سخنی از نی نی تینی
صبوری و حمایت مستمر کلید موفقیت در شیر دادن نوزادی است که مشکل ضعف در مکیدن دارد. استفاده از روش های جایگزین، مشورت با مشاور شیردهی و حفظ آرامش مادر، همگی به رشد بهتر نوزاد و کاهش استرس مادر کمک می کنند. هر پیشرفتی، هرچند کوچک، ارزشمند است و نشان دهنده یادگیری نوزاد و شماست.
شما مادران عزیز می توانید تجربیات خود در مورد رفع ضعف در مکیدن نوزاد را با دیگر والدین به اشتراک بگذارید و از راهنمایی های حرفه ای مشاوران شیردهی استفاده کنید. با ثبت نظر و پرسش های خود، جامعه ای حمایتی برای مادران ایجاد کنید تا همه با آرامش و اعتماد به نفس، مسیر شیردهی را طی کنند.
