شکستگی ترقوه در نوزادان یکی از شایع ترین آسیب هایی است که ممکن است هنگام زایمان رخ دهد و طبیعی است که باعث نگرانی مادران شود. شناخت علت ها، علائم و روش های درمان این عارضه می تواند خیال شما را از روند بهبودی فرزندتان راحت تر کند. این مقاله به شما کمک می کند با دیدی آرام تر و آگاهانه تر به مراقبت از نوزادتان بپردازید.
شکستگی ترقوه چیست و چرا در نوزادان اتفاق می افتد؟
ترقوه یا همان استخوان چنبری، استخوان بلندی است که میان شانه و استخوان جناغ قرار دارد. شکستگی این استخوان یکی از شایع ترین آسیب های زمان تولد است و معمولا هنگام زایمان های سخت رخ می دهد.
شکستگی ترقوه در نوزادان زمانی اتفاق می افتد که نوزاد در مسیر خروج از کانال زایمان با فشار زیادی روبه رو شود. مثلا در موارد زیر:
- اگر نوزاد نسبت به وزن متوسط نوزادان کمی درشت تر باشد،
- اگر شانه نوزاد هنگام خروج گیر کند،
- اگر کانال زایمان مادر تنگ باشد،
- یا هنگام زایمان طبیعی نیاز به استفاده از ابزارهایی مانند فورسپس یا وکیوم باشد.
در منابع فارسی نیز اشاره شده که زایمان های طول کشیده یا شرایطی مثل دیابت بارداری که باعث درشت جثه شدن نوزاد می شود، احتمال شکستگی استخوان ترقوه را افزایش می دهد. خوشبختانه این شکستگی ها در نوزادان برخلاف بزرگسالان، معمولا با سرعت زیادی ترمیم می شوند.
علائم شکستگی ترقوه در نوزادان چیست؟
مهم ترین علامت شکستگی ترقوه در نوزادان بی قراری یا گریه هنگام حرکت دادن دست آسیب دیده است. این درد معمولا هنگام پوشاندن لباس یا بغل کردن نوزاد زیر بازوها بیشتر می شود.
نوزادانی که این آسیب را تجربه می کنند ممکن است:
- دست درگیر را کمتر از طرف سالم تکان دهند،
- هنگام بلند شدن از زیر بغل دچار درد شوند،
- شانه آسیب دیده کمی پایین تر از شانه سالم قرار گیرد،
- یا اگر آسیب عصبی همراه وجود داشته باشد، نتوانند دست را حرکت دهند و دست بی حرکت در کنار بدن بیفتد.
پس از گذشت چند هفته، در محل شکستگی یک توده استخوانی کوچک (که طبیعی و نشانه ترمیم استخوان است) لمس می شود. این برجستگی معمولا مادران را نگران می کند، اما نشان دهنده روند طبیعی جوش خوردن استخوان است.
در بسیاری از راهنماهای پزشکی ایرانی نیز بیان شده که وجود این برجستگی مرحله طبیعی شکل گیری کال استخوانی بوده و جای نگرانی ندارد.
تشخیص شکستگی ترقوه در نوزادان
اگر پزشک به شکستگی شک کند، ساده ترین و دقیق ترین راه عکس برداری با اشعه ایکس است. در برخی مراکز نیز از سونوگرافی استفاده می شود که برای نوزاد بسیار ایمن است و بدون تابش انجام می شود.
پزشک با مشاهده این تصاویر می تواند:
- محل دقیق شکستگی
- میزان جابه جایی استخوان
- و احتمال آسیب عصبی همراه
را بهتر بررسی کند.
درمان شکستگی ترقوه در نوزادان
در اغلب موارد، این شکستگی ها کاملا بی خطر بوده و با حداقل اقدامات درمانی طی سه تا چهار هفته بهبود پیدا می کنند. دلیل بهبودی سریع این است که استخوان های نوزاد انعطاف پذیرتر هستند.
درمان شکستگی ترقوه در نوزادان معمولا شامل موارد زیر می باشد:
- بی حرکت کردن نسبی دست آسیب دیده
- و کاهش درد با محدود کردن حرکات اضافی
است. به مادر توصیه می شود آستین سمت آسیب دیده را به جلوی لباس نوزاد سنجاق کند تا حرکت دست کمتر شود و استخوان فرصت ترمیم پیدا کند. این روش در ایران نیز بسیار رایج و مورد تأیید متخصصان اطفال است.
لازم نیست دست را گچ بگیرند یا از آتل استفاده کنند، مگر در موارد بسیار خاص.
عوارض احتمالی شکستگی ترقوه در نوزادان
شایع ترین مشکل همراه با این نوع شکستگی، آسیب شبکه عصبی بازویی (براکیال پلکسوس) است. این شبکه عصبی در نزدیکی ترقوه قرار دارد و در اثر فشار ناشی از شکستگی ممکن است آسیب ببیند.
طبق داده های پزشکی، احتمال آسیب عصبی در حدود یک نفر از هر چندین نوزاد مبتلا به شکستگی دیده می شود. این آسیب ممکن است:
- موقت باشد و طی چند هفته تا چند ماه برطرف شود،
- یا در موارد نادر، حرکت بازو برای مدت طولانی دچار اختلال شود.
در ایران نیز متخصصان فیزیوتراپی تأکید می کنند که در صورت بروز آسیب عصبی، مداخله زودهنگام و نرمش های ملایم بسیار مؤثر است.
سخنی از نی نی تینی
اگر نشانه هایی مانند بی حرکتی دست نوزاد، گریه هنگام بلند کردن یا برجستگی در محل ترقوه مشاهده کردید، حتما با پزشک اطفال مشورت کنید. بیشتر این شکستگی ها بی خطرند و خودبه خود خوب می شوند، اما تشخیص زودهنگام و مراقبت صحیح، سریع ترین مسیر بهبودی را برای کوچولوی شما فراهم می کند.
آیا شما هم تجربه ای درباره شکستگی ترقوه در نوزادان دارید؟
اگر تجربه مشابه، سؤال یا نگرانی خاصی دارید، در بخش نظرات با ما و سایر مادران به اشتراک بگذارید تا بتوانیم کنار هم بهترین راهکارها را بیاموزیم و از دغدغه هایمان کم کنیم.
