شپش ناحیه تناسلی در زنان

شپش ناحیه تناسلی در زنان که در اصطلاح عامیانه به آن «شپش خرچنگی» هم گفته می شود، حشره های بسیار ریزی هستند که روی موهای ناحیه تناسلی زندگی می کنند و از خون انسان تغذیه می کنند. این شپش ها معمولا از طریق تماس نزدیک بدنی، به ویژه رابطه جنسی، منتقل می شوند. هرچند وجودشان آزاردهنده و همراه با خارش شدید است، اما برخلاف برخی بیماری ها تهدید جدی برای سلامت عمومی ایجاد نمی کنند. خوشبختانه درمان شپش ناحیه تناسلی در زنان ساده و در دسترس است و معمولا با استفاده از شامپوها یا کرم های مخصوص انجام می شود.

در این مقاله به طور کامل در مورد شپش ناحیه تناسلی در زنان توضیح خواهیم داد.

علت شپش ناحیه تناسلی در زنان چیست؟

شپش های تناسلی نوعی انگل هستند که برای زنده ماندن نیاز به خون انسان دارند. آن ها متفاوت از شپش سر یا بدن هستند؛ بنابراین اگر کسی شپش سر داشته باشد، به این معنی نیست که حتما شپش تناسلی هم خواهد داشت. این حشرات می توانند علاوه بر ناحیه تناسلی در قسمت های دیگری از بدن که موهای ضخیم دارند نیز رشد کنند، مثل:

• زیربغل
• ریش و سبیل (در مردان)
• موهای قفسه سینه (در مردان)
• ابرو و مژه ها (که در کودکان بیشتر دیده می شود)

انتقال آن ها معمولا به دلیل تماس مستقیم بین موهای آلوده یک فرد با موهای فرد دیگر است. شایع ترین راه انتقال، رابطه جنسی است. با این حال در برخی موارد نادر، استفاده مشترک از حوله یا ملحفه هم می تواند باعث انتقال شود.

آیا شپش ناحیه تناسلی در زنان بیماری مقاربتی محسوب می شود؟

خیلی ها تصور می کنند شپش ناحیه تناسلی در زنان جزو بیماری های مقاربتی است، چون بیشتر مواقع در اثر رابطه جنسی منتقل می شود. اما باید دانست که شپش تناسلی در واقع یک بیماری یا عفونت نیست، بلکه یک انگل پوستی است که می تواند حتی بدون رابطه جنسی و از طریق تماس غیرمستقیم هم منتقل شود.

آیا شپش ناحیه تناسلی در زنان بیماری زا است؟

این شپش ها برخلاف برخی انگل ها یا ویروس ها، هیچ بیماری یا ویروسی را منتقل نمی کنند. اما خارش های شدید ناشی از آن ها می تواند باعث ایجاد زخم روی پوست شود. وقتی فرد پوست خود را بیش از حد بخاراند، ممکن است خراش ایجاد شود و همین زخم باز، محلی برای ورود باکتری ها و ایجاد عفونت ثانویه باشد. پس اگرچه شپش تناسلی مستقیما بیماری نمی آورد، اما می تواند زمینه ساز مشکلات پوستی دیگر شود.

شیوع شپش ناحیه تناسلی

شپش تناسلی یک مشکل شایع در سراسر دنیاست. افراد از هر نژاد، قومیت و گروه اجتماعی ممکن است به آن مبتلا شوند. این عارضه بیشتر در بزرگسالان دیده می شود. برای نمونه، در آمریکا هر سال حدود سه میلیون نفر به شپش تناسلی مبتلا می شوند. در ایران آمار دقیق منتشر نشده، اما متخصصان پوست و بیماری های عفونی تأکید دارند که این موضوع در کشور ما نیز وجود دارد و به دلیل تابو بودن، بسیاری از مبتلایان از مراجعه به پزشک خودداری می کنند.

علائم شپش ناحیه تناسلی در زنان

نشانه های ابتلا معمولا حدود پنج روز بعد از ورود شپش ها ظاهر می شود. مهم ترین علائم شپش ناحیه تناسلی در زنان عبارتند از:

• خارش شدید در ناحیه تناسلی یا بخش های دیگر بدن که موهای زبر دارند.
• تحریک و قرمزی پوست همراه با نقاط خونی ناشی از گزش شپش ها.
• مشاهده نقاط سیاه رنگ (مدفوع شپش) روی لباس زیر.
• وجود ذرات سفید یا زرد کوچک روی ساقه موها که سخت پاک می شوند (تخم شپش ها).
• لکه های مایل به آبی روی ران، باسن یا پایین شکم.
• در برخی افراد تب خفیف و احساس ضعف عمومی.

چرا شپش ناحیه تناسلی در زنان باعث خارش می شود؟

شپش ها با نیش زدن از خون انسان تغذیه می کنند. بدن در برابر بزاق آن ها واکنش آلرژیک نشان می دهد و همین باعث بروز خارش شدید می شود. این خارش اغلب شب ها بدتر می شود و خواب فرد را مختل می کند.

راه های انتقال شپش ناحیه تناسلی در زنان

انتقال معمولا از طریق تماس مستقیم جنسی است، اما هر نوع تماس نزدیک بدنی هم می تواند عامل انتقال باشد. در مواردی نادر، استفاده از وسایل شخصی مانند لباس، ملحفه و حوله آلوده نیز باعث سرایت شپش می شود. اما برخلاف باور رایج، از طریق تماس های ساده مثل دست دادن یا در آغوش گرفتن، شپش تناسلی منتقل نمی شود.

شکل ظاهری شپش ناحیه تناسلی در زنان

شپش ناحیه تناسلی در زنان بسیار کوچک است، اما با دقت می توان آن را روی موها دید. شکل آن شبیه خرچنگ دریایی است و همین دلیل نام گذاری اش است. بسته به مرحله رشد، ظاهر آن ها فرق می کند:

• تخم (نیت): بیضی و به رنگ سفید یا زرد، که به ریشه مو می چسبد. تخم ها بعد از 6 تا 10 روز باز می شوند.
• نوزاد (نمف): شپش جوانی است که از تخم بیرون آمده و طی دو تا سه هفته بالغ می شود.
• شپش بالغ: حدود 1 تا 1.6 میلی متر طول دارد (اندازه سر مداد)، رنگ آن قهوه ای روشن یا خاکستری است و شش پا دارد. دو پای جلویی بزرگ تر هستند و شبیه چنگک خرچنگ به نظر می رسند.

شپش ها برای زنده ماندن نیاز به خون دارند و اگر از بدن انسان جدا شوند، ظرف سه روز می میرند.

تشخیص شپش ناحیه تناسلی در زنان

بهترین راه تشخیص، مشاهده مستقیم شپش ها روی موهاست. اگرچه بسیار کوچک اند، اما با دقت یا با ذره بین قابل مشاهده هستند. اگر فرد علائم داشته باشد ولی نتواند شپش را ببیند، باید به پزشک مراجعه کند. پزشک با استفاده از ذره بین یا میکروسکوپ شپش ها را شناسایی می کند. علاوه بر این، معمولا توصیه می شود در صورت تشخیص شپش ناحیه تناسلی در زنان، آزمایش بیماری های مقاربتی هم انجام شود، چون احتمال هم زمانی آن ها وجود دارد.

درمان شپش ناحیه تناسلی در زنان

چه چیزی شپش های تناسلی را از بین می برد؟

برای درمان شپش ناحیه تناسلی در زنان باید از شامپوها یا کرم های مخصوصی استفاده شود که برای کشتن شپش ها و تخم های آن ها طراحی شده اند. استفاده از صابون معمولی یا شست وشو با آب داغ تأثیری در نابودی شپش ها ندارد. این محصولات معمولا بدون نسخه در داروخانه ها در دسترس اند و در صورت استفاده صحیح، ایمن و مؤثر خواهند بود. مهم است که دستورالعمل روی بسته بندی را دقیق رعایت کنید.

مراحل درمان مؤثر شپش ناحیه تناسلی در زنان

• بررسی موهای بدن به ویژه زیربغل و نواحی دارای موی زبر، سپس شست وشو و خشک کردن کامل بدن.
• مالیدن شامپو یا کرم مخصوص روی نواحی درگیر شامل کشاله ران، زیربغل، شکم و باسن (به جز ناحیه مژه و پلک).
• باقی گذاشتن دارو به مدت توصیه شده و سپس شست وشو.
• خارج کردن تخم ها (نیت ها) با دست، موچین یا شانه دندانه ریز.
• پوشیدن لباس زیر و لباس تمیز بعد از درمان.
• شست وشوی لباس ها، ملافه ها و حوله ها با بالاترین دمای ماشین لباس شویی. گرما شپش ها را از بین می برد.
• وسایلی که نمی توان شست، باید دو هفته در کیسه پلاستیکی دربسته بمانند یا به خشکشویی سپرده شوند.
• پرهیز از استفاده از اسپری های حشره کش خانگی، چون خطرناک اند و اثربخشی ندارند.
• خودداری از رابطه جنسی تا پایان کامل درمان، معمولا حدود دو هفته.
• تکرار درمان بعد از 9 تا 10 روز در صورت باقی ماندن شپش ها.
• درمان همه اعضای خانواده و شرکای جنسی طی دو ماه اخیر، چون ممکن است بدون علامت آلوده باشند.

انواع شامپوها و کرم های مخصوص شپش ناحیه تناسلی در زنان

برخی داروهای بدون نسخه که معمولا تجویز می شوند عبارتند از:

• کرم پرمترین (Permethrin): روی ناحیه آلوده مالیده می شود و پس از حدود 10 دقیقه شسته می شود.
• پیرترین همراه با پیپرونیل بوتوکسید (Pyrethrin + Piperonyl Butoxide): نوعی شامپو است که باید حدود ۱۰ دقیقه روی پوست بماند.

این ترکیبات با نام های تجاری مختلف در داروخانه ها عرضه می شوند.

داروهای تجویزی برای درمان شپش ناحیه تناسلی در زنان

اگر درمان های ساده و بدون نسخه جواب ندهند، پزشک ممکن است داروهای قوی تری برای درمان شپش ناحیه تناسلی در زنان تجویز کند:

• ایورمکتین (Ivermectin): داروی خوراکی که در دو دوز مصرف می شود. این دارو پس از مکیدن خون، شپش ها را از بین می برد.
• مالاتیون (Malathion): کرم موضعی که تا 12 ساعت روی پوست می ماند.
• لندان (Lindane): شامپوی قوی برای نابودی شپش و تخم ها، اما به دلیل خطر آسیب به سیستم عصبی، فقط در مواردی که بقیه درمان ها مؤثر نباشند تجویز می شود.

درمان شپش مژه ها یا ابروها

داروهایی که برای شپش ناحیه تناسلی در زنان استفاده می شوند، برای چشم خطرناک اند. در این موارد یا تخم ها با دست و شانه مخصوص خارج می شوند یا پزشک پمادی ایمن برای چشم تجویز می کند که تا 10 روز روی پلک استفاده می شود.

آیا درمان های خانگی مثل تراشیدن مو یا حمام آب داغ مؤثر است؟

خیر. تراشیدن مو یا حمام داغ شپش ها را از بین نمی برد. تنها روش مؤثر، استفاده از شامپوها یا کرم های مخصوص است. البته برای کاهش خارش می توان از کرم هیدروکورتیزون استفاده کرد، ولی این دارو درمان کننده شپش نیست.

درمان شپش ناحیه تناسلی در زنان باردار یا شیرده

خانم های باردار یا شیرده قبل از استفاده از هر نوع داروی ضد شپش باید با پزشک مشورت کنند. برخی داروها ممکن است برای جنین یا نوزاد مضر باشند.

آیا شریک جنسی هم باید درمان شود؟

بله. تمام شرکای جنسی در دو ماه گذشته باید هم زمان درمان شوند، حتی اگر علامتی نداشته باشند. در غیر این صورت، چرخه آلودگی دوباره تکرار می شود.

باورهای نادرست درباره درمان شپش ناحیه تناسلی در زنان

• آیا تراشیدن موها شپش را از بین می برد؟ خیر. شپش ها حتی به ریشه موها می چسبند و با تراشیدن از بین نمی روند.
• آیا الکل می تواند شپش ها را نابود کند؟ خیر. الکل ممکن است شپش بالغ را بکشد، اما روی تخم ها بی اثر است. بهترین کار، استفاده از داروهای استاندارد است.

پیش آگهی و روند بهبودی

آیا شپش ناحیه تناسلی در زنان خطرناک است؟

خیر. شپش ناحیه تناسلی در زنان معمولا باعث بیماری جدی نمی شود. مشکل اصلی خارش و ناراحتی است. اگر خارش زیاد منجر به زخم پوستی شود، احتمال عفونت باکتریایی ثانویه وجود دارد.

درمان شپش ناحیه تناسلی در زنان چه مدت طول می کشد؟

بیشتر درمان ها طی دو هفته مؤثرند. اگر شپش ها باقی بمانند، نیاز به تکرار درمان وجود دارد.

آیا امکان ابتلای مجدد به شپش ناحیه تناسلی در زنان وجود دارد؟

بله. اگر مراقبت کافی نشود، احتمال دارد دوباره مبتلا شوید. رعایت اصول بهداشتی و پرهیز از تماس پرخطر ضروری است.

پیشگیری از شپش ناحیه تناسلی در زنان

• از استفاده مشترک حوله، لباس یا ملحفه خودداری کنید.
• تعداد شرکای جنسی خود را محدود کرده و از رابطه با افرادی که روابط پرخطر دارند بپرهیزید.
• مطمئن شوید شریک یا همسر شما هم در صورت ابتلا، درمان شود.
• همیشه لباس ها و ملحفه ها را با آب داغ بشویید.
• تا زمان اطمینان از رفع کامل شپش ها، رابطه جنسی نداشته باشید.

کارهایی که نباید انجام دهید

• رابطه جنسی یا تماس نزدیک با فرد آلوده.
• استفاده مشترک از لباس یا وسایل شخصی.
• استفاده از اسپری های حشره کش خانگی.
• پوشیدن لباس شنا بدون لباس زیر در فروشگاه ها.

نکته مهم: ابتلا به شپش ناحیه تناسلی در زنان ارتباطی با نظافت فردی ندارد. حتی افراد تمیز هم می توانند آلوده شوند.

زندگی با شپش ناحیه تناسلی در زنان

• چه زمانی می توان رابطه جنسی را از سر گرفت؟ پس از اطمینان از بهبودی کامل، معمولا دو هفته بعد از درمان.
• چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟ در صورت مشاهده علائم یا باقی ماندن شپش ها پس از درمان.
• سؤالاتی که بهتر است از پزشک بپرسید:
  • کدام روش درمانی برای من مناسب تر است؟
  • چند بار باید درمان تکرار شود؟
  • آیا لازم است به شریکم اطلاع دهم؟
  • چگونه می توانم از عود دوباره جلوگیری کنم؟

✦ اگر دچار شپش ناحیه تناسلی در زنان شدید، نگران نباشید. این مشکل با وجود خارش و آزاردهنده بودن، به راحتی و با درمان درست رفع می شود و عوارض طولانی مدت ندارد. مهم این است که درمان را کامل انجام دهید، وسایل شخصی تان را ضدعفونی کنید و شرکای جنسی تان هم درمان شوند.

سخنی از نی نی تینی

شپش ناحیه تناسلی در زنان یک مشکل شایع ولی قابل درمان است. مهم ترین نکته این است که در صورت مشاهده علائم، بدون خجالت و در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید تا درمان سریع تر انجام شود و از انتقال آن به دیگران جلوگیری گردد. همچنین رعایت بهداشت فردی، استفاده نکردن از وسایل شخصی دیگران و درمان همزمان شریک جنسی، نقش مهمی در پیشگیری از بازگشت این مشکل دارند.

سوالات متداول