شوک آنافیلاکسی در نوزادان و کودکان یک واکنش آلرژیک سریع و شدید است که می تواند به یک وضعیت اورژانسی و تهدیدکننده زندگی تبدیل شود.
در سال های اخیر، تعداد کودکانی که به دلیل شوک آنافیلاکسی به اورژانس مراجعه می کنند، رو به افزایش بوده است. این واکنش آلرژیک در هر سنی می تواند رخ دهد و بدون دریافت کمک پزشکی فوری، ممکن است کشنده باشد.
آلرژی ها اغلب غیرقابل پیش بینی هستند؛ از زمان وقوع گرفته تا نوع علائم و شدت آن ها. نوزادان و کودکان در هر سنی ممکن است دچار این واکنش شوند. آگاهی از نشانه های آن و آمادگی برای مواجهه با چنین شرایطی می تواند جان فرزند شما را نجات دهد.
چگونه بفهمم که فرزندم دچار یک واکنش آلرژیک شده است؟
شوک آنافیلاکسی در نوزادان و کودکان می تواند علائم مختلفی داشته باشد که ممکن است طی چند دقیقه یا حتی چند ساعت پس از تماس با عامل آلرژی زا بروز کند. در صورت مشاهده ی ناگهانی هر یک از علائم زیر، به ویژه اگر علائم شدید باشد، باید سریعا اقدام کنید:
- مشکلات تنفسی مانند تنگی نفس، خس خس سینه، سرفه یا احساس فشار در قفسه سینه
- اختلال در بلع یا تنفس
- تغییرات پوستی مانند کهیر، قرمزی، خارش، رنگ پریدگی یا کبودی پوست
- تورم لب ها یا زبان
- عطسه، گرفتگی بینی یا آبریزش بینی
- گرفتگی گلو، سختی در بلع، تغییر صدا یا گرفتگی صدا
- نبض ضعیف یا علائم شوک
- استفراغ یا اسهال شدید (به ویژه اگر با سایر علائم همراه باشد)
- سرگیجه یا غش
- احساس ترس شدید، گیجی، خواب آلودگی یا بی قراری
در نوزادان، علائم ممکن است متفاوت باشد و شامل موارد زیر باشد:
- تحریک پذیری، بی قراری یا گریه ی شدید و غیرقابل تسکین
- آبریزش ناگهانی از دهان (بدون دلیل مشخص)
- خواب آلودگی غیرعادی
درمان اورژانسی برای شوک آنافیلاکسی در نوزادان و کودکان
اپی نفرین سریع ترین و مؤثرترین راه برای معکوس کردن علائم تهدیدکننده آنافیلاکسی است.
در صورت در دسترس بودن، اپی نفرین باید بلافاصله تزریق شود و پس از آن، سریعا با اورژانس (115) تماس بگیرید و کودک را به بیمارستان منتقل کنید.
انواع اپی نفرین برای کودکان
- خودتزریق کننده ها :این سرنگ ها از پیش پر شده برای تزریق سریع دارو طراحی شده اند و بهترین نقطه برای تزریق آن، قسمت خارجی ران است.
- اسپری بینی اپی نفرین: این روش اخیرا برای کودکان بالای ۳۰ کیلوگرم تأیید شده است.
چه کسانی باید اپی نفرین همراه داشته باشند؟
- کودکانی که قبلا دچار شوک آنافیلاکسی شده اند یا در معرض خطر بالای این واکنش قرار دارند.
- به همراه داشتن حداقل دو دوز اپی نفرین برای کودکانی که در معرض خطر هستند ضروری است، زیرا ممکن است به دوز دوم نیاز پیدا کنند.
- کودکان بزرگ تر می توانند آموزش ببینند که در صورت نیاز، خودشان تزریق اپی نفرین را انجام دهند.
- مدارس و مراکز نگهداری از کودکان باید اپی نفرین در دسترس داشته باشند و کارکنان آموزش دیده برای استفاده از آن آماده باشند. برخی مدارس ممکن است به دستورالعمل های خاصی از پزشک کودک نیاز داشته باشند.
اقدامات پس از تزریق اپی نفرین به نوزاد یا کودک
- زمان تزریق را یادداشت کنید و فورا با اورژانس (115) تماس بگیرید. از آن ها بخواهید آمبولانسی مجهز به اپی نفرین بفرستند. وقتی امدادگران رسیدند، به آن ها اطلاع دهید که اپی نفرین در چه زمانی تزریق شده است.
- با کودک بمانید و در صورتی که علائم بدتر شدند، ادامه یافتند یا ظرف 5 دقیقه بهبود پیدا نکردند، دوز دوم اپی نفرین را تزریق کنید.
- وضعیت بدن کودک را درست تنظیم کنید:
- اگر کودک بیهوش نیست، او را به پشت بخوابانید.
- در صورت بروز استفراغ یا مشکلات تنفسی، کودک را به پهلو بخوابانید تا از خفگی جلوگیری شود.
- مصرف داروهای تجویزی دیگر مانند اسپری تنفسی (برونکودیلاتور) یا آنتی هیستامین که پزشک تجویز کرده است، می تواند مفید باشد. اما هرگز این داروها را جایگزین اپی نفرین نکنید. اپی نفرین تنها درمان فوری و مؤثر برای شوک آنافیلاکسی در نوزادان و کودکان است.
چه عواملی می توانند باعث شوک آنافیلاکسی در نوزادان و کودکان شوند؟
غذاها
برخی از رایج ترین آلرژی های غذایی که می توانند آنافیلاکسی ایجاد کنند عبارتند از:
- بادام زمینی (یکی از شایع ترین آلرژی های غذایی محسوب می شود): متخصصان اطفال توصیه می کنند که والدین برای پیشگیری از آلرژی، غذاهای حاوی بادام زمینی را پس از معرفی غذاهای کم خطر به نوزادان پرخطر، به رژیم غذایی آن ها اضافه کنند.
- شیر
- تخم مر
- آجیل های درختی مانند گردو، پسته، بادام هندی و فندق
- غذاهای دریایی مانند میگو و لابستر
- ماهی (مانند تن، سالمون، کاد)
تحقیقات نشان داده اند که مصرف زودهنگام ماهی در دوران نوزادی ممکن است به کاهش خطر بیماری های آلرژیک مانند آسم و اگزما کمک کند.
نیش حشرات
برخی حشرات می توانند باعث واکنش های آلرژیک شدید شوند، از جمله:
- زنبورها
- زنبورهای وحشی (واسپ ها)
- زنبورهای سرخ
- مورچه های آتشین
داروها
برخی داروها می توانند باعث آنافیلاکسی شوند، از جمله:
- آنتی بیوتیک ها (مانند پنی سیلین)
- داروهای ضد تشنج
- حتی داروهای رایجی مانند آسپرین و سایر داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی نیز در برخی افراد می توانند واکنش های شدید ایجاد کنند.
سایر عوامل نادر
در موارد نادر، شوک آنافیلاکسی در نوزادان و کودکان ممکن است پس از مصرف برخی غذاها و سپس انجام فعالیت بدنی رخ دهد.
چگونه برای شرایط اورژانسی شوک آنافیلاکسی آماده باشیم؟
اگر کودک شما در معرض خطر آنافیلاکسی قرار دارد، مهم است که یک برنامه اضطراری برای مقابله با آلرژی و آنافیلاکسی داشته باشید.
بهتر است والدینی که کودکانشان سابقه واکنش های آلرژیک شدید دارند، با کمک پزشک، یک برنامه ی مشخص برای مقابله با این شرایط تهیه کنند. این برنامه باید به صورت واضح و قابل فهم نوشته شده باشد تا همه ی افرادی که از کودک مراقبت می کنند، بتوانند در مواقع اضطراری اقدامات لازم را انجام دهند.
سخنی از نی نی تینی
اگر فرزند شما در معرض آلرژی های شدید مانند شوک آنافیلاکسی در نوزادان و کودکان قرار دارد، همیشه اپی نفرین همراه داشته باشید و اطرافیان را در مورد نحوه ی استفاده از آن آموزش دهید. حتما با پزشک مشورت کنید و برای مواقع اضطراری برنامه ریزی داشته باشید.
آیا تاکنون تجربه ی برخورد با یک واکنش آلرژیک را داشته اید؟ نظرات و تجربیات خود را در بخش دیدگاه ها با ما به اشتراک بگذارید.
