شقاق سینه (ترک سینه در شیردهی)

شقاق سینه یا ترک سینه، یکی از مشکلات رایج در دوران شیردهی است. این مشکل باعث می شود نوک سینه ها حساس، زخمی، و دردناک شوند. ممکن است نوک سینه ها خشک، پوسته پوسته یا حتی دلمه دار به نظر برسند. استفاده از بالم های طبیعی مخصوص نوک سینه و کمپرس های گرم می تواند به ترمیم این ترک ها کمک کند. همچنین، مشاوران شیردهی روش های صحیح قرارگیری نوزاد و گرفتن درست نوک سینه را آموزش می دهند تا فشار روی سینه کاهش یابد و از ایجاد شقاق جلوگیری شود.

در این مقاله در مورد این عارضه در دوران شیردهی توضیح خواهیم داد.

شقاق سینه چیست و چرا ایجاد می شود؟

شقاق سینه به ترک ها و شکاف های دردناکی گفته می شود که ممکن است در یک یا هر دو سینه ظاهر شوند. بسیاری از مادرانی که این مشکل را تجربه می کنند، از اصطلاح «ترک سینه» استفاده می کنند. احتمال بروز شقاق سینه در مادرانی که برای اولین بار شیردهی می کنند، بیشتر است.

این ترک ها می توانند آنقدر دردناک شوند که شما را از ادامه شیردهی منصرف کنند، حتی اگر بخواهید به نوزادتان شیر دهید. احساس نگرانی، خستگی و تمایل به کنار گذاشتن شیردهی در این شرایط کاملا طبیعی است. اما جای نگرانی نیست؛ چون شقاق سینه مشکل شایعی است که با روش های خانگی قابل درمان است و مانعی برای ادامه شیردهی به حساب نمی آید. مشاوران شیردهی به شما کمک می کنند روش های درست شیردهی را یاد بگیرید تا از آسیب به نوک سینه جلوگیری شود.

البته لازم است بدانید که شقاق سینه فقط به خاطر شیردهی نیست. عواملی مثل اصطکاک لباس ها نیز می تواند نوک سینه را تحریک و ترک خورده کند؛ مانند کسانی که زیاد می دوند یا دوچرخه سواری می کنند که به آن «شقاق سینه ورزشکاران» می گویند. همچنین برخی بیماری های پوستی مثل اگزما می توانند باعث ترک خوردن نوک سینه شوند.

علائم و دلایل شقاق سینه

علائم شقاق سینه

شایع ترین نشانه شقاق سینه، درد یا حساس شدن نوک سینه همراه با ترک یا شکاف در سطح آن است. معمولا این علائم در هفته دوم یا سوم پس از تولد نوزاد ظاهر می شوند.

ظاهر شقاق سینه ممکن است به شکل های زیر باشد:

• نوک سینه خشک، پوسته پوسته یا با دلمه های کوچک
• قرمز و خشک، گاهی با قرمزی شدیدتر در نوک سینه
• تیره یا تغییر رنگ داده

احساسات ناشی از شقاق سینه شامل:

• حساس و تحریک شده، شبیه پوست زبر یا خشک
• خارش یا سوزش
• درد یا ناراحتی شدید
• احساس شکاف یا پارگی

دلایل ایجاد شقاق سینه

فشار زیاد و مکرر روی نوک سینه باعث ترک خوردگی می شود. برخی دلایل رایج این فشارها عبارتند از:

• تورم سینه: در هفته اول پس از زایمان، سینه ها به دلیل تجمع شیر و مایعات متورم می شوند. این تورم باعث کشیدگی پوست نوک سینه شده و احتمال ترک خوردن را افزایش می دهد.
• نحوه نادرست گرفتن نوک سینه توسط نوزاد: اگر کودک به درستی نوک سینه را نگرفته باشد، مجبور است بیشتر بمکد تا شیر کافی دریافت کند. این موضوع فشار زیادی به نوک سینه وارد می کند. عوامل متعددی مثل وضعیت قرارگیری نوزاد یا مشکلات پزشکی مانند زبان بندی می تواند در این امر تاثیرگذار باشد.
• استفاده نادرست از شیردوش: تنظیم نادرست قدرت مکش شیردوش یا استفاده از سرپوشک های اندازه اشتباه ممکن است باعث درد و ترک سینه شود.
• مکش غیرغذایی مکرر: بعضی نوزادان برای آرامش و راحتی بیشتر به نوک سینه می چسبند بدون اینکه شیر بخورند، که این می تواند موجب فشار و ترک شود.

عوارض احتمالی شقاق سینه

اگر شقاق سینه درمان نشود، ممکن است ترک ها باز شده و خونریزی کنند. علاوه بر این، امکان ورود باکتری ها به ترک های پوست وجود دارد که می تواند باعث عفونت سینه مانند ورم سینه یا آبسه شود.

مدیریت و درمان شقاق سینه در شیردهی (ترک سینه در شیردهی)

چگونه شقاق سینه را درمان کنیم؟

شقاق سینه یا ترک سینه در شیردهی را می توان در خانه با روش های ساده و مؤثر درمان کرد:

• استفاده از بالم نوک سینه بدون لانولین: بالم هایی که فاقد لانولین هستند را می توانید از داروخانه ها یا فروشگاه های معتبر تهیه کنید و به مقدار کافی روی نوک سینه بمالید. لانولین ماده ای است که از پشم گوسفند گرفته می شود و ممکن است باعث حساسیت یا واکنش های آلرژیک شود که وضعیت نوک سینه را بدتر می کند. بنابراین بهتر است بالم هایی را انتخاب کنید که لانولین ندارند.
• استفاده از ژل MediHoney®: این ژل حاوی عسل استریل شده و مخصوص درمان زخم ها می باشد و به ترمیم نوک سینه کمک می کند. توجه داشته باشید که هرگز از عسل معمولی که از شیشه استفاده می کنید روی نوک سینه هنگام شیردهی استفاده نکنید؛ چون ممکن است باعث بیماری بوتولیسم در نوزاد شود که بسیار خطرناک است.
• استفاده از کمپرس گرم و یا پدهای هیدروژلی مخصوص نوک سینه: این روش ها درد نوک سینه را کاهش داده و به روند بهبودی سرعت می بخشند.
• استفاده از شوینده های بدون عطر: شامپو، صابون و نرم کننده هایی که عطر ندارند را انتخاب کنید. اگرچه این محصولات به صورت مستقیم ترک سینه را درمان نمی کنند، اما استفاده از محصولات معطر می تواند باعث حساسیت و التهاب بیشتر پوست تحریک شده نوک سینه شود.

در مدت زمانی که نوک سینه در حال ترمیم است، ممکن است شیردهی دردناک باشد. برای کاهش فشار، می توانید هر بار از سینه های مختلف برای شیردهی استفاده کنید تا به یک نوک سینه فشار زیادی وارد نشود. همچنین می توانید شیر خود را با شیردوش بگیرید و با شیشه به نوزاد بدهید تا نوک سینه کمتر آسیب ببیند. یک کارشناس شیردهی می تواند به شما آموزش دهد که چه مدت و چگونه از شیردوش استفاده کنید تا از درد نوک سینه جلوگیری شود.

تغییرات پیشنهادی در روش شیردهی

کارشناس شیردهی ممکن است روش شیردهی شما را به گونه ای اصلاح کند که به نوک سینه فشار کمتری وارد شود. این اصلاحات شامل موارد زیر است:

• وضعیت قرارگیری: نیازی نیست که هنگام شیردهی مدام خودتان را تغییر وضعیت دهید یا بدن خود را جابجا کنید. نوزاد باید راحت بتواند نوک سینه را پیدا کند بدون اینکه مجبور باشد سرش را بچرخاند. تغییرات کوچک در وضعیت می تواند فشار روی نوک سینه را کاهش دهد.
• روش گرفتن نوک سینه (لچ): دهان نوزاد نباید فقط نوک سینه را بمکد؛ بلکه باید تمام نوک سینه و بخش اعظم هاله اطراف آن را بپوشاند. این کار باعث می شود فشار مستقیم روی نوک سینه کاهش یابد و درد و ترک کمتر شود.
• تنظیم شیردوش: تنظیم مکش شیردوش خیلی قوی می تواند باعث درد و ترک نوک سینه شود. بهتر است سطح مکش طوری تنظیم شود که هم مؤثر باشد و هم باعث آسیب نشود. همچنین استفاده از سرپوشک مناسب و اندازه صحیح برای شیردوش اهمیت زیادی دارد.

وضعیت درست قرارگیری و گرفتن نوک سینه، نقش مهمی در بهبود ترک ها و جلوگیری از آسیب های آینده دارد.

شقاق سینه چقدر طول می کشد تا خوب شود؟

ترک سینه ممکن است چند روز تا چند هفته طول بکشد تا کاملا بهبود پیدا کند، ولی درد و حساسیت معمولا خیلی زودتر کاهش می یابد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت بروز هر یک از شرایط زیر حتما به پزشک یا کارشناس سلامت خود مراجعه کنید:

• ترک ها و شکاف های نوک سینه بهبود نمی یابند
• نوک سینه متورم شده یا هنگام لمس گرم احساس می کنید
• علائم شبیه به آنفولانزا یا عفونت دارید
• درد و ناراحتی به حدی است که شیردهی یا استفاده از شیردوش را سخت کرده است

سخنی از نی نی تینی

شقاق سینه ممکن است لذت لحظات نزدیک شدن و پیوند با نوزادتان در روزهای اولیه پس از تولد را سخت کند. زمانی که نوک سینه ها زخمی و دردناک هستند، طبیعی است که نگران باشید که آیا می توانید شیردهی را ادامه دهید یا خیر.

به همین دلیل بسیار مهم است که به موقع با یک کارشناس سلامت یا مشاور شیردهی صحبت کنید. حتی اگر با درمان های خانگی ترک ها بهبود پیدا کنند، پزشک یا مشاور باید علت اصلی را شناسایی کند. درمان علت اصلی شقاق سینه تنها راه جلوگیری از بازگشت یا بدتر شدن این مشکل است.