سینوزیت در شیردهی؛ چگونه آن را درمان و کنترل کنیم؟
بدن زن پس از زایمان در مرحله ی بازسازی و بهبودی قرار دارد. در این دوران، سیستم ایمنی بدن ضعیف تر از حالت عادی عمل می کند و همین موضوع باعث می شود مادران تازه زا مستعد ابتلا به انواع عفونت ها شوند. یکی از شایع ترین این عفونت ها، سینوزیت در شیردهی است.
اگرچه سینوزیت معمولا قابل درمان است، اما زمانی که مادر در دوران شیردهی به آن مبتلا می شود، شرایط کمی پیچیده تر می شود. در این مقاله، به طور کامل درباره ی علت ها، علائم، روش های درمان و نکات مراقبتی برای مقابله با سینوزیت در شیردهی صحبت خواهیم کرد تا بتوانی بدون نگرانی به بهبودی خود و سلامتی نوزادت کمک کنی.
سینوزیت چیست؟
بر اساس گزارش «انجمن آلرژی، آسم و ایمونولوژی آمریکا»، التهاب در بافت های پوشاننده ی حفره های سینوس را عفونت سینوسی یا سینوزیت می نامند. این عارضه ممکن است بر اثر ویروس، قارچ یا باکتری ایجاد شود.
نشانه های شایع سینوزیت شامل آبریزش بینی، عطسه، سرفه، گرفتگی بینی، سردرد، گلودرد و تب است. در مادران شیرده، به دلیل کاهش ایمنی بدن و تغییرات هورمونی، احتمال تجمع مایع و مخاط در حفره های سینوس افزایش می یابد. این تجمع، محیط مناسبی برای رشد باکتری ها فراهم می کند و در نهایت به عفونت منجر می شود.
در حالت عادی، درمان سینوزیت معمولا با مصرف داروهای خوراکی مانند آنتی بیوتیک ها و آنتی هیستامین ها انجام می شود. اما برای مادران شیرده، مصرف خودسرانه ی دارو می تواند برای نوزاد خطرناک باشد. بنابراین پیش از هر اقدامی، باید با پزشک خود مشورت کنی تا درمانی مناسب و بی خطر انتخاب شود.
علل بروز سینوزیت در شیردهی
دلایل مختلفی می تواند باعث ایجاد سینوزیت در شیردهی شود. برخی از مهم ترین آن ها عبارت اند از:
- تغییرات ناگهانی آب وهوا (به ویژه در فصول سرد یا مرطوب)
- آلرژی های فصلی یا حساسیت به گردوغبار
- سرماخوردگی های مکرر
- تماس با باکتری های موجود در هوا
- ویروس آنفلوآنزا
- وجود پولیپ های بینی
- انحراف تیغه بینی یا سایر مشکلات ساختاری در مجرای تنفسی
گاهی اوقات ترکیب چند عامل با هم، احتمال بروز سینوزیت را بیشتر می کند؛ به خصوص در مادرانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند یا به اندازه کافی استراحت نمی کنند.
علائم و نشانه های سینوزیت در مادران شیرده
تشخیص سینوزیت در شیردهی معمولا کار دشواری نیست، زیرا علائم آن قابل مشاهده است.
بر اساس تحقیقات پزشکی، علائم رایج سینوزیت شامل موارد زیر می شود:
- سردردهای مداوم
- آبریزش یا گرفتگی بینی
- گلودرد یا سوزش گلو
- درد دندان ها (به ویژه دندان های بالا)
- درد یا فشار در ناحیه ی گونه ها، چشم ها و پیشانی
- بوی بد دهان
- تب خفیف
- سرفه و ترشحات پشت حلق
اگر چند مورد از این نشانه ها را در خود احساس می کنی، احتمال زیادی وجود دارد که دچار سینوزیت در شیردهی شده باشی و باید برای تشخیص قطعی به پزشک مراجعه کنی.
روش های درمان سینوزیت در دوران شیردهی
درمان سینوزیت در دوران شیردهی نیازمند دقت ویژه است، زیرا بسیاری از داروها از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل می شوند. پزشک با توجه به شدت علائم و شرایط بدنی تو، ممکن است یکی از روش های زیر را پیشنهاد دهد:
1. آنتی بیوتیک ها
درمان رایج برای سینوزیت با آنتی بیوتیک ها انجام می شود. اما برخی از این داروها می توانند از طریق شیر وارد بدن نوزاد شوند و موجب حساسیت یا اختلال گوارشی شوند. بنابراین تنها پزشک باید نوع داروی مجاز را مشخص کند.
اگر دارو برایت تجویز شد، حتما دوره ی درمان را کامل کن، چون قطع زودهنگام دارو ممکن است باعث مقاومت باکتری ها و بازگشت عفونت شود.
2. آنتی هیستامین ها
این داروها معمولا برای کاهش التهاب و ترشحات بینی به کار می روند. البته برخی از آن ها باعث خواب آلودگی یا سرگیجه می شوند. خوشبختانه نوع های جدیدی از آنتی هیستامین وجود دارد که این عوارض را ندارند. حتما با پزشک مشورت کن تا داروی ایمن در دوران شیردهی برایت تجویز شود.
3. دکونژستانت ها (داروهای ضداحتقان)
بر اساس نظر «آکادمی آلرژی و ایمونولوژی آمریکا»، یکی از مؤثرترین روش ها برای کاهش التهاب و تجمع مایع در سینوس ها، استفاده از داروهای دکونژستانت است.
اما توجه داشته باش که مصرف برخی داروهای ضداحتقان بدون نسخه می تواند باعث کاهش ترشح شیر شود. بنابراین فقط داروهایی را مصرف کن که پزشک برایت تجویز کرده است.
4. استراحت کافی
در کنار دارو، استراحت کافی مهم ترین عامل در بهبودی است. بدن مادر پس از زایمان هنوز در حال بازسازی است و نیاز به انرژی دارد. به جای تلاش برای انجام تمام کارهای خانه، از اطرافیان کمک بگیر، کمی بیشتر بخواب و در طول روز چرت های کوتاه بزن.
استراحت به بدن فرصت می دهد تا با عفونت مقابله کرده و روند درمان سریع تر پیش برود.
5. استفاده از مسکن ها
در بیشتر موارد، سینوزیت در شیردهی باعث احساس ناراحتی و سنگینی در سر می شود، اما گاهی درد به قدری شدید است که پزشک ممکن است برای کاهش آن، مسکن های خفیف و ایمن در دوران شیردهی تجویز کند.
هرگز به صورت خودسرانه از داروهای مسکن استفاده نکن، چون برخی از آن ها می توانند از طریق شیر وارد بدن نوزاد شوند. اگر درد بسیار آزاردهنده است، از پزشک بخواه تا دارویی با حداقل عارضه و متناسب با شرایط بدنی تو معرفی کند.
6. مصرف مایعات بیشتر
یکی از مشکلات شایع در دوران سینوزیت در شیردهی، کم آبی بدن است. نوشیدن مایعات فراوان به رقیق شدن مخاط کمک می کند و باعث می شود ترشحات راحت تر از سینوس ها خارج شوند.
- در طول روز آب زیادی بنوش.
- مصرف آب پرتقال تازه می تواند به کاهش التهاب کمک کند، چون سرشار از ویتامین C است.
- نوشیدنی های گرم مثل چای سبز، دمنوش زنجبیل، آب گرم با عسل یا سوپ مرغ برای نرم کردن گلو و تسکین التهاب مؤثر هستند.
- از مصرف زیاد شیر پرهیز کن، زیرا ممکن است باعث افزایش مخاط در سینوس ها شود.
همچنین بهتر است درباره نوع مایعات مناسب با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنی تا از بهترین گزینه ها برای بدن و دوران شیردهی مطمئن شوی.
مراقبت های لازم هنگام شیردهی در زمان ابتلا به سینوزیت
در دوران سینوزیت در شیردهی لازم است چند نکته مهم را رعایت کنی تا هم خودت سریع تر بهبود یابی و هم نوزادت در امان بماند:
- پیش از مصرف هر دارویی، با پزشک متخصص مشورت کن؛ به ویژه پزشکی که با داروهای ایمن در دوران شیردهی آشنایی دارد.
- استفاده از اسپری یا شست وشوی بینی با محلول سالین (نمکی) می تواند بدون هیچ عارضه ای گرفتگی بینی را کاهش دهد.
- مایعات فراوان بنوش تا مخاط رقیق تر شود و تنفس راحت تر انجام گیرد.
- دستانت را مرتب بشوی و در صورت داشتن سرماخوردگی یا علائم عفونت، هنگام شیردهی ماسک بزن.
- به رفتار نوزاد توجه کن. اگر متوجه بی قراری، تب یا تغییر در تغذیه اش شدی، فورا با پزشک مشورت کن.
درمان های خانگی و طبیعی برای سینوزیت در شیردهی
علاوه بر درمان دارویی، می توان با چند روش ساده و طبیعی در خانه، علائم سینوزیت در شیردهی را کاهش داد:
- در طول روز مایعات گرم بنوش و بدن را مرطوب نگه دار.
- تا حد امکان استراحت کافی داشته باش تا بدن فرصت بازیابی پیدا کند.
- بخور آب گرم یا استنشاق بخار، به باز شدن مجاری بینی کمک می کند.
- هرگز بدون تجویز پزشک، دارو (حتی داروهای بدون نسخه) مصرف نکن.
- هنگام عفونت فعال، تماس نزدیک با نوزاد را کاهش بده و فقط برای شیردهی در کنار او باش.
- دستورات پزشک را دقیق و کامل دنبال کن.
- حتی اگر بی اشتها هستی، وعده های غذایی سبک و مقوی بخور تا سطح انرژی ات حفظ شود.
- هوای محیط را با دستگاه بخور یا مرطوب کننده مرطوب نگه دار تا گرفتگی بینی کاهش یابد.
- هنگام خواب، زیر سرت بالش اضافی بگذار تا تخلیه ترشحات راحت تر انجام شود.
- قرار دادن کمپرس گرم روی گونه ها و پیشانی می تواند درد و فشار سینوس ها را کاهش دهد. کافی است حوله ای تمیز را در آب گرم خیس کرده و چند دقیقه روی صورت بگذاری.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در بیشتر موارد، سینوزیت خفیف در شیردهی با استراحت و مراقبت های خانگی طی چند روز بهبود می یابد. اما اگر علائم طولانی شد، تب بالا داشتی یا ترشحات بینی به رنگ سبز یا زرد تیره تغییر کرد، حتما به پزشک مراجعه کن.
به ویژه اگر تازه زایمان کرده ای، بدن و سیستم ایمنی ات هنوز ضعیف است و ممکن است عفونت به سرعت پیشرفت کند. در چنین شرایطی، بررسی و درمان تخصصی ضروری است تا هم سلامتی تو و هم نوزادت حفظ شود.
سخنی از نی نی تینی
سینوزیت در شیردهی یکی از مشکلات شایع پس از زایمان است که می تواند مادر را خسته و بی حال کند. با این حال، اگر به موقع اقدام شود، قابل کنترل و درمان است.
برای بهبود سریع تر:
- به پزشک مراجعه کن،
- داروها را طبق نسخه مصرف کن،
- استراحت کن و مایعات کافی بنوش،
- تغذیه سالم و مقوی داشته باش.
با رعایت این نکات، نه تنها زودتر بهبود پیدا می کنی، بلکه از انتقال عفونت به نوزادت هم جلوگیری می شود.
آیا تا به حال در دوران شیردهی دچار سینوزیت شده ای؟ تجربه یا درمان خانگی خاصی برای تسکین علائم داشته ای؟ در بخش نظرات با ما و دیگر مادران در میان بگذار تا تجربه هایت به دیگران هم کمک کند.
