سینداکتیلی نوعی ناهنجاری مادرزادی است که در آن دو یا چند انگشت دست یا پای نوزاد به هم چسبیده اند و از هم جدا نشده اند. این وضعیت که در اصطلاح عمومی با عنوان به هم چسبیدن انگشتان در نوزادان شناخته می شود، یکی از شایع ترین ناهنجاری های مادرزادی اندام هاست و خوشبختانه در اغلب موارد قابل درمان است.
اگر در خانواده تان سابقه ی انگشتان به هم چسبیده وجود دارد، پزشک ممکن است آزمایش های ژنتیکی را برای بررسی احتمال وجود جهش های خاصی در ژن ها توصیه کند؛ چراکه در برخی موارد، سینداکتیلی در نوزادان به صورت وراثتی منتقل می شود. در این مقاله در مورد این عارضه در نوزادان توضیح خواهیم داد.
سینداکتیلی در نوزادان چیست؟
در سینداکتیلی، دو یا چند انگشت نوزاد به هم متصل هستند و پوست یا بافت های نرم بین آن ها باعث می شود از هم جدا نباشند.
پزشکان این وضعیت را «Syndactyly» (به فارسی: سینداکتیلی) می نامند و آن را نوعی تفاوت در شکل طبیعی دست یا پا می دانند که از بدو تولد وجود دارد.
سینداکتیلی و پُلی داکتیلی (Polydactyly) دو نوع ناهنجاری مادرزادی هستند که بر شکل ظاهری دست و پای نوزاد اثر می گذارند. در سینداکتیلی، انگشتان به هم متصل می مانند، در حالی که در پلی داکتیلی یک یا چند انگشت اضافه رشد می کند.
پزشک نوزاد معمولا بلافاصله پس از تولد با مشاهده دست یا پای او می تواند این وضعیت را تشخیص دهد. نوع درمان بستگی به شدت و نوع چسبندگی دارد، اما معمولا جراحی جداسازی انگشتان انجام می شود تا عملکرد طبیعی دست یا پا حفظ شود.
ممکن است تصور عمل جراحی روی نوزاد برای والدین نگران کننده باشد، اما باید دانست که درمان زودهنگام می تواند مانع از اختلال در رشد و کارکرد دست یا پا در آینده شود. در صورت عدم جداسازی انگشتان، کودک ممکن است در گرفتن اشیا، راه رفتن یا انجام حرکات دقیق دچار مشکل شود.
انواع سینداکتیلی در نوزادان
پزشکان برای توصیف میزان و نوع به هم چسبیدن انگشتان، اصطلاحات خاصی به کار می برند که دانستن آن ها برای والدین مفید است:
1- سینداکتیلی ساده
در این نوع، فقط پوست و بافت نرم بین انگشتان به هم متصل هستند و استخوان ها جدا باقی مانده اند.
2- سینداکتیلی پیچیده
در نوع پیچیده، علاوه بر پوست، استخوان ها، اعصاب و رگ های خونی نیز به هم جوش خورده اند که نیاز به جراحی تخصصی تری دارد.
3- سینداکتیلی کامل
در این حالت، تمام طول انگشتان از پایه تا نوک ناخن به هم متصل است.
4- سینداکتیلی ناقص
در این نوع، چسبندگی فقط بخشی از طول انگشتان را دربر می گیرد و قسمت هایی از آن ها جدا هستند.
علائم و دلایل به هم چسبیدن انگشتان در نوزادان
علائم سینداکتیلی
تنها علامت این وضعیت، وجود دو یا چند انگشت به هم چسبیده در دست یا پای نوزاد است.
این تفاوت به صورت واضح از بدو تولد دیده می شود و حدود نیمی از موارد، هر دو دست یا هر دو پا را درگیر می کند.
دلایل بروز سینداکتیلی در نوزادان
سینداکتیلی در نتیجه ی اختلال در ژن های رشد اندام ها در دوران جنینی ایجاد می شود.
ژن ها دستورالعمل های زیستی بدن هستند که از والدین به فرزند منتقل می شوند.
اگر در روند رشد جنین تغییری در ژن های مربوط به تشکیل دست و پا ایجاد شود، ممکن است انگشتان از هم جدا نشوند و به هم چسبیده باقی بمانند.
این تغییرات گاهی به صورت تصادفی رخ می دهند و گاهی تحت تأثیر عوامل محیطی مانند قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی، داروهای خاص یا عفونت ها در دوران بارداری.
همچنین برخی سندرم های ژنتیکی مانند موارد زیر می توانند باعث سینداکتیلی شوند:
- سندرم آپرت (Apert Syndrome)
- سندرم کارپنتر (Carpenter Syndrome)
- سندرم داون (Down Syndrome)
عوامل خطر سینداکتیلی در نوزادان
هر نوزادی ممکن است دچار این ناهنجاری شود، اما برخی عوامل احتمال بروز آن را افزایش می دهند:
- جنسیت: نوزادان پسر حدود دو برابر بیشتر از دختران به سینداکتیلی مبتلا می شوند.
- نژاد: این عارضه در نوزادان سفیدپوست بیشتر دیده شده است.
- سابقه خانوادگی: اگر در خانواده سابقه ی ژنتیکی سینداکتیلی یا سندرم های مرتبط وجود داشته باشد، احتمال بروز آن در نوزاد افزایش می یابد.
تشخیص سینداکتیلی در نوزادان
پزشک معمولا بلافاصله پس از تولد، با مشاهده ی انگشتان به هم چسبیده، تشخیص را اعلام می کند.
در اغلب موارد، تشخیص نیازی به آزمایش خاصی ندارد و ظاهر انگشتان برای شناسایی کافی است.
در برخی موارد، با سونوگرافی دوران بارداری نیز می توان سینداکتیلی را پیش از تولد تشخیص داد.
برای تعیین نوع دقیق چسبندگی (پوستی یا استخوانی)، ممکن است از تصویربرداری با اشعه ایکس (X-ray) استفاده شود تا پزشک بداند جراحی تا چه حد باید گسترده باشد.
آزمایش های ژنتیکی در سینداکتیلی
اگر در خانواده ی شما مواردی از به هم چسبیدن انگشتان در نوزادان وجود دارد، مشاوره ی ژنتیک می تواند بسیار مفید باشد.
مشاور ژنتیک کمک می کند تا مشخص شود آیا انجام آزمایش ژنتیکی لازم است یا خیر.
این آزمایش ها وجود جهش هایی را بررسی می کنند که ممکن است سبب بروز سینداکتیلی شوند.
لازم به یادآوری است که داشتن یک جهش ژنتیکی به معنای قطعی بودن تولد نوزاد مبتلا نیست.
مشاور ژنتیک می تواند درباره ی احتمال انتقال بیماری، روش های کاهش خطر و مراقبت های دوران بارداری توضیح دهد تا والدین با آگاهی تصمیم بگیرند.
درمان سینداکتیلی در نوزادان
درمان بسته به نوع و شدت چسبندگی متفاوت است.
در موارد خفیف (به ویژه اگر فقط انگشتان پا درگیر باشند)، ممکن است نیازی به جراحی نباشد.
اما در بیشتر موارد، به خصوص وقتی انگشتان دست به هم چسبیده باشند، جراحی ضروری است؛ زیرا محدودیت حرکتی می تواند رشد طبیعی و توانایی گرفتن اشیا را مختل کند.
زمان مناسب جراحی
معمولا جراحی سینداکتیلی در حدود یک سالگی نوزاد انجام می شود.
در این عمل، جراح انگشتان را از هم جدا می کند و در صورت نیاز پیوند پوستی انجام می دهد تا نواحی جداشده پوشانده شوند.
مراقبت بعد از عمل
پس از جراحی، ممکن است پزشک از گچ یا آتل برای ثابت نگه داشتن دست یا پا استفاده کند تا ترمیم کامل صورت گیرد.
همچنین فیزیوتراپی یا کاردرمانی می تواند به بازگشت کامل عملکرد دست یا پا کمک کند.
مراجعه به پزشک
اگر متوجه شدید دست یا پای نوزادتان بعد از عمل دچار علائم زیر شده، حتما با پزشک تماس بگیرید:
- خون ریزی یا ترشح از محل عمل
- تورم یا تغییر رنگ پوست
- وجود درد یا بی حسی غیرعادی
در غیر این صورت، معاینات منظم بعد از جراحی برای بررسی روند ترمیم و رشد انگشتان کافی خواهد بود.
چشم انداز و پیش آگهی سینداکتیلی در نوزادان
چه آینده ای در انتظار نوزادی است که سینداکتیلی دارد؟
خبر خوب این است که بیشتر نوزادانی که دچار سینداکتیلی در نوزادان هستند، پس از جراحی و درمان کامل، می توانند به طور کامل بهبود یابند و عملکرد طبیعی انگشتان خود را به دست آورند.
جراحی جدا کردن انگشتان معمولا تأثیری منفی بر رشد آینده یا توانایی های حرکتی کودک ندارد. برعکس، با جدا شدن انگشتان، کودک می تواند حرکات دقیق تری انجام دهد و رشد طبیعی دست یا پای او بدون محدودیت ادامه یابد.
در صورتی که به هم چسبیدن انگشتان در نوزادان در کنار بیماری های ژنتیکی دیگر مانند سندرم آپرت یا داون تشخیص داده شود، ممکن است پزشک درمان های تکمیلی دیگری را نیز پیشنهاد کند تا سایر جنبه های سلامتی کودک بررسی شود.
به همین دلیل، مشاوره منظم با پزشک متخصص اطفال یا جراح پلاستیک کودکان برای پیگیری رشد و عملکرد دست یا پا اهمیت زیادی دارد.
سخنی از نی نی تینی
سینداکتیلی در نوزادان معمولا قابل درمان است و بیشتر کودکان پس از جراحی و توانبخشی، عملکرد کاملا طبیعی خواهند داشت.
مهم ترین نکته، تشخیص به موقع و انتخاب تیم پزشکی باتجربه است تا نتیجه ی درمان رضایت بخش باشد.
در صورت داشتن سابقه خانوادگی، مشاوره ی ژنتیک قبل از بارداری می تواند از بروز این مشکل در نسل بعدی پیشگیری کند.
اگر شما هم تجربه ای از درمان یا جراحی سینداکتیلی در نوزادان دارید، یا پرسشی درباره مراقبت بعد از عمل دارید، در بخش نظرات با ما در میان بگذارید. پاسخ شما می تواند به والدین دیگری که همین مسیر را می گذرانند، کمک کند.
