اگر در دوران بارداری به بیماری سیفلیس مبتلا باشید، این عفونت می تواند در طول بارداری یا هنگام زایمان به جنین منتقل شود. سیفلیس نوزادی ممکن است برای جنین یا نوزاد خطر جانی داشته باشد. اما خبر خوب این است که اگر در دوران بارداری سیفلیس شناسایی و درمان شود، می توان از ابتلای نوزاد به این بیماری تا حد زیادی جلوگیری کرد. به همین دلیل، آزمایش سیفلیس در دوران بارداری اهمیت بسیار زیادی دارد.
سیفلیس نوزادی چیست؟
سیفلیس نوزادی یا مادرزادی، زمانی رخ می دهد که مادر باردار به سیفلیس مبتلا باشد و این عفونت از طریق جفت در دوران بارداری یا هنگام زایمان از راه تماس با زخم های آلوده به نوزاد منتقل شود. سیفلیس نوعی بیماری مقاربتی است که با آنتی بیوتیک قابل درمان است، حتی در دوران بارداری. درمان به موقع سیفلیس در دوران بارداری می تواند هم مادر را درمان کند و هم در بسیاری از موارد از ابتلای جنین به این بیماری پیشگیری نماید.
اما در صورتی که سیفلیس در دوران بارداری تشخیص داده نشود و درمان نشود، می تواند پیامدهای جدی برای جنین داشته باشد. از جمله این عوارض می توان به سقط جنین، مرگ جنین داخل رحم (مرده زایی) یا فوت نوزاد مدت کوتاهی پس از تولد اشاره کرد. حتی اگر نوزاد زنده بماند، ممکن است با مشکلات جسمی و رشدی مختلفی روبرو شود.
اگر باردار هستید و حتی کوچک ترین احتمال ابتلا به سیفلیس در شما وجود دارد، حتما از پزشک یا ماما بخواهید برایتان آزمایش سیفلیس تجویز کند. در صورت مثبت بودن نتیجه، درمان هرچه سریع تر (ترجیحا در سه ماهه اول بارداری) می تواند به طور کامل از بروز سیفلیس نوزادی جلوگیری کند.
همچنین مهم است که با شریک جنسی خود درباره انجام آزمایش سیفلیس صحبت کنید. چرا؟ چون ممکن است او هم به این بیماری مبتلا باشد و بدون آنکه بداند، مجدد شما را آلوده کند و شما مجبور شوید دوباره تحت درمان قرار بگیرید. متأسفانه در سال های اخیر آمار ابتلا به سیفلیس و سیفلیس نوزادی در ایالات متحده رو به افزایش است. بنابراین گفت وگوی صادقانه با شریک جنسی تان می تواند هم سلامت خودتان را حفظ کند و هم ضامن یک بارداری سالم باشد.
انواع سیفلیس نوزادی
پزشکان سیفلیس نوزادی را بر اساس زمان ظاهر شدن علائم به دو دسته تقسیم می کنند:
- سیفلیس نوزادی زودرس: علائم پیش از دو سالگی کودک، معمولا در سه ماه اول تولد، نمایان می شوند.
- سیفلیس نوزادی دیررس: علائم پس از دو سالگی کودک بروز می کنند.
علائم سفلیس نوزادی (Syphilis Congenital)
سفلیس نوزادی یا سفلیس مادرزادی یک بیماری عفونی خطرناک است که زمانی رخ می دهد که نوزاد در دوران بارداری از مادر مبتلا به سفلیس، این بیماری را دریافت کند. علائم این بیماری می توانند در بدو تولد ظاهر شوند یا تا ماه ها و حتی سال ها بعد نمایان شوند.
در ادامه، علائم سفلیس نوزادی را به دو دسته تقسیم می کنیم:
علائم اولیه سفلیس نوزادی (در چند هفته یا ماه اول تولد)
این علائم ممکن است هنگام تولد یا اندکی پس از آن مشاهده شوند:
- راش پوستی (بویژه در کف دست ها و پاها)
- تب و تحریک پذیری
- تورم کبد و طحال (هپاتواسپلنومگالی)
- زردی پوست یا چشم ها (یرقان)
- کم خونی
- ترشحات عفونی از بینی (که به آن “snuffles” می گویند و بسیار واگیردار است)
- درگیری استخوان ها (شامل درد، تورم یا اختلالات رشدی استخوانی در اندام ها)
- ضعف عضلانی یا ناتوانی در وزن گرفتن
- تورم غدد لنفاوی
علائم دیررس سفلیس نوزادی (پس از 2 سالگی، در صورت عدم درمان)
اگر نوزاد در زمان مناسب درمان نشود، علائم دیرهنگام ممکن است ظاهر شوند:
- کاهش شنوایی یا ناشنوایی دائمی
- اختلالات بینایی یا کوری
- ناتوانی ذهنی یا تأخیر رشدی
- دندان های Hutchinson (دندان های جلو با شکل غیرعادی)
- زائده های استخوانی غیرطبیعی روی ساق پا یا پیشانی برجسته
- اختلالات عصبی مانند تشنج یا اختلال در تعادل
- رینیت مزمن یا ترشحات بینی مکرر
آیا ممکن است نوزاد در ابتدا بدون علامت باشد؟
بله. برخی نوزادان در بدو تولد هیچ علامتی ندارند، اما بعدا دچار علائم جدی می شوند. به همین دلیل تشخیص زودهنگام از طریق آزمایش خون مادر در دوران بارداری بسیار حیاتی است.
عوارض سیفلیس نوزادی
سیفلیس نوزادی می تواند باعث بروز مشکلات جدی در بارداری شود، از جمله:
- سقط جنین
- تولد زودرس (نارس بودن نوزاد)
- کم وزنی نوزاد هنگام تولد
- مرده زایی (مرگ جنین در رحم)
- مرگ نوزاد در روزهای ابتدایی پس از تولد
اگر سیفلیس درمان نشود، نوزادانی که با این بیماری به دنیا می آیند، ممکن است علائم شدیدی داشته باشند یا حتی جان خود را از دست بدهند.
چگونه سیفلیس نوزادی تشخیص داده می شود؟
پزشکان برای تشخیص سیفلیس نوزادی از روش های زیر استفاده می کنند:
- آزمایش سیفلیس در دوران بارداری: انجام آزمایش خون در دوران بارداری می تواند نشان دهد که آیا شما به سیفلیس مبتلا هستید یا خیر. نتایج این آزمایش برای تعیین خطر ابتلای جنین به سیفلیس حیاتی است.
- سونوگرافی جنین: گاهی برخی نشانه های سیفلیس نوزادی مانند بزرگ شدن کبد یا تجمع مایعات در بدن جنین در سونوگرافی دیده می شود. البته در همه موارد، سیفلیس در سونوگرافی قابل تشخیص نیست و برخی نوزادان با وجود سونوگرافی طبیعی، باز هم با سیفلیس متولد می شوند.
- معاینه و آزمایش نوزاد: اگر نوزاد مشکوک به سیفلیس باشد، پزشکان با دقت او را معاینه می کنند و در صورت نیاز، آزمایش هایی مانند آزمایش خون، نمونه گیری از مایع نخاعی (پانکسیون کمری) یا تصویربرداری (مثل عکس برداری از استخوان ها) انجام می دهند.
برخی نوزادان ممکن است در بدو تولد علائمی نداشته باشند، اما بعدا دچار علائم سیفلیس شوند. به این حالت، سیفلیس نوزادی دیررس گفته می شود. در کودکان بالای دو سال نیز معاینه دقیق برای بررسی این نشانه ها انجام می گیرد.
درمان سیفلیس نوزادی چگونه انجام می شود؟
پزشکان از آنتی بیوتیکی به نام پنی سیلین برای درمان سیفلیس نوزادی استفاده می کنند. دو روش درمان وجود دارد:
- درمان مادر در دوران بارداری: با تزریق یک یا چند دوز پنی سیلین.
- درمان نوزاد پس از تولد: با تزریق پنی سیلین از طریق رگ یا به صورت عضلانی.
نوع درمان بستگی دارد به:
- زمان تشخیص سیفلیس در مادر
- اینکه درمان در دوران بارداری آغاز شده یا نه، و در چه زمانی
- شدت خطر ابتلای نوزاد
- علائم نوزاد پس از تولد
در حالت ایده آل، درمان باید حداقل 30 روز قبل از زایمان آغاز شود تا هم مادر و هم جنین درمان شوند. اما گاهی با وجود درمان زودهنگام، نوزاد همچنان با سیفلیس متولد می شود.
پزشک براساس سابقه درمان شما و نتایج آزمایش خون، میزان خطر ابتلای نوزاد را ارزیابی می کند. اگر درمان مؤثر قبل از بارداری انجام شده باشد، احتمال ابتلای نوزاد بسیار کم است و در بیشتر موارد نیازی به درمان ندارد.
در مواردی که مادر در دوران بارداری به سیفلیس مبتلا شده، تیم پزشکی نوزاد را به دقت بررسی کرده و در صورت لزوم درمان را در بیمارستان آغاز می کنند. گاهی نوزاد با یک دوز تزریق پنی سیلین از بیمارستان مرخص می شود و فقط به پیگیری های بعدی نیاز دارد.
تیم درمانی شما به طور کامل توضیح خواهد داد که چه مراقبت هایی برای نوزاد نیاز است.
آینده نوزاد مبتلا به سیفلیس نوزادی چگونه خواهد بود؟
پیش آگهی بستگی به این دارد که عفونت چه تأثیری بر رشد جنین یا سلامت نوزاد گذاشته است. اگرچه آنتی بیوتیک ها می توانند سیفلیس را درمان کنند، اما نمی توانند آسیب هایی را که قبل از درمان رخ داده جبران نمایند. بنابراین برخی نوزادان ممکن است با مشکلاتی ماندگار مانند اختلال در بینایی یا شنوایی مواجه شوند.
تیم درمانی کودک شما به شما کمک خواهد کرد تا بدانید چطور از فرزندتان حمایت کنید.
آیا نوزادان می توانند از سیفلیس نوزادی جان سالم به در ببرند؟
بله. میزان بقای نوزاد بستگی به زمان شروع درمان دارد. هرچه درمان زودتر آغاز شود، شانس زنده ماندن و سلامت نوزاد بیشتر است. اما در برخی موارد، سیفلیس نوزادی ممکن است منجر به مرگ شود.
اگر پس از هفته بیستم بارداری جنین از دنیا برود، حتما باید برای بررسی سیفلیس آزمایش انجام شود.
آیا می توان از سیفلیس نوزادی پیشگیری کرد؟
بله. با اقدامات زیر می توانید از سیفلیس نوزادی پیشگیری کنید یا خطر آن را به شدت کاهش دهید:
- رعایت بهداشت جنسی پیش و هنگام بارداری: استفاده از وسایل محافظتی مانند کاندوم در هر رابطه جنسی و درخواست آزمایش STI از شریک جنسی.
- آزمایش سیفلیس در دوران بارداری: در اکثر ایالت های آمریکا، آزمایش سیفلیس در اولین ویزیت بارداری الزامی است و برخی ایالت ها آن را در سه ماهه سوم یا هنگام زایمان نیز تکرار می کنند.
- درمان سریع در صورت ابتلا: اگر آزمایش سیفلیس مثبت شد، درمان فوری می تواند از انتقال بیماری به جنین جلوگیری کند. درمانی که در فاصله کمتر از 30 روز مانده به زایمان آغاز شود، به اندازه درمان زودهنگام مؤثر نیست.
اگر نگران ابتلا به سیفلیس یا دیگر بیماری های مقاربتی هستید، با یک پزشک صحبت کنید. او می تواند شما را راهنمایی کرده و آزمایش های لازم را انجام دهد.
صحبت درباره روابط جنسی یا بیماری های مقاربتی شاید سخت باشد، اما پزشک برای کمک به شما و حفظ سلامتتان در کنارتان است. پس پزشکی را انتخاب کنید که در کنارش احساس راحتی، احترام و امنیت دارید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر باردار هستید و احتمال می دهید به سیفلیس مبتلا شده اید، فورا با پزشک تماس بگیرید. هرچه زودتر آزمایش بدهید، سریع تر می توانید درمان را شروع کنید.
اگر نوزادتان به سیفلیس نوزادی مبتلا شده، پس از پایان درمان، پیگیری های پزشکی اهمیت زیادی دارد. این پیگیری ها برای اطمینان از بهبودی کامل و بررسی رشد کودک ضروری هستند. حتما تمام ویزیت ها را به موقع انجام دهید و به توصیه های پزشکان عمل کنید.
سخنی از نی نی تینی
اگر باردار هستید و به تازگی فهمیده اید که سیفلیس دارید، ممکن است احساس نگرانی یا درماندگی کنید. یا شاید نوزادتان تازه به دنیا آمده و در حال درمان برای سیفلیس نوزادی است. این چیزی نیست که انتظارش را داشتید، اما شما تنها نیستید.
با تیم پزشکی خود صحبت کنید، احساسات تان را بیان کنید و از منابع حمایتی که در اختیارتان قرار می گیرند، استفاده کنید. کمک هست؛ کافیست بخواهید.
آیا تجربه ای در زمینه تشخیص یا درمان سفلیس نوزادی دارید؟ یا شاید در دوران بارداری برای شما یا یکی از نزدیکانتان آزمایش سفلیس انجام شده و سؤالاتی برایتان پیش آمده؟
ما دوست داریم تجربه ها، پرسش ها یا نگرانی های شما را بشنویم. لطفا در بخش نظرات با ما در میان بگذارید تا بتوانیم با هم اطلاعات بیشتری رد و بدل کنیم و به خانواده های بیشتری کمک کنیم تا آگاهانه تر با این موضوع برخورد کنند.
نظرتان برای ما ارزشمند است.
سؤالتان ممکن است پاسخ فرد دیگری هم باشد.
منتظر مشارکت گرم شما هستیم.
