سوزش سر دل در بارداری

سوزش سر دل در بارداری یکی از مشکلات شایعی است که بسیاری از خانم ها با آن روبه‌رو می‌شوند. تغییرات هورمونی و فیزیکی بدن در دوران بارداری می‌توانند باعث بازگشت اسید معده به مری شده و حس ناخوشایندی در قفسه سینه و گلو ایجاد کنند. اما خوشبختانه می توان با ایجاد تغییرات ساده در رژیم غذایی و سبک زندگی، این مشکل را کنترل و از آن پیشگیری کرد. در این مقاله در مورد این موضوع و راهکارهای درمان آن بیشتر توضیح می دهیم.

سوزش سر دل در بارداری چیست؟

سوزش سر دل، که اغلب با سوهاضمه همراه است، به احساس سوزش در قفسه سینه و گلو گفته می‌شود. در خیلی از موارد ممکن است تصور کنیم این مشکل مربوط به قلب باشد، اما این مشکل کاملا به سیستم گوارشی مرتبط است.

این احساس ناخوشایند ناشی از بازگشت اسید معده به سمت مری (لوله‌ای که غذا را از دهان به معده منتقل می‌کند) است. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که دریچه‌ای به نام اسفنکتر تحتانی مری که معمولا مانع از برگشت اسید می‌شود، در اثر تغییرات هورمونی و فیزیکی شل شده و اجازه می‌دهد اسید معده بالا بیاید.

آیا فقط زنان باردار دچار سوزش سر دل می‌شوند؟

خیر، سوزش سر دل و رفلاکس معده می‌توانند برای هر فردی رخ دهد. اما در دوران بارداری، تغییرات هورمونی و فشار رحم بر روی معده احتمال بروز این مشکل را افزایش می‌دهد.

میزان شیوع سوزش سر دل در بارداری

مطالعات نشان می‌دهند که بین 30% تا 80% درصد از زنان باردار سوزش سر دل را تجربه می‌کنند. این میزان بسته به عوامل مختلفی از جمله سابقه رفلاکس قبل از بارداری، تعداد بارداری‌های قبلی و رژیم غذایی متفاوت است.

اگر در بارداری قبل دچار رفلاکس معده بوده باشم آیا امکان دارد در بارداری های بعدی هم مجدد مشکل رفلاکس را تجربه کنم؟

بله، زنانی که در بارداری‌های قبلی دچار این مشکل شده‌اند، بیشتر در معرض تجربه مجدد آن هستند. همچنین، اگر پیش از بارداری به رفلاکس معده دچار بوده‌اید، احتمال دارد که علائم شما در دوران بارداری شدیدتر شوند.

سوزش سر دل در چه دوره ای از دوران بارداری شایع تر است؟

این عارضه در دوران بارداری می‌تواند در هر مرحله‌ای از این رخ دهد، اما در سه‌ماهه سوم به دلایلی زیر شایع تر است:

• با رشد جنین، رحم بزرگ‌تر شده و فشار بیشتری بر روی معده وارد می‌کند که منجر به افزایش رفلاکس و سوزش سر دل می‌شود.
• هرچه بارداری پیش می‌رود، احتمال وقوع و شدت این مشکل بیشتر می‌شود.
• در ماه‌های پایانی، ممکن است دفعات سوزش سر دل بیشتر شده و احساس سوزش شدیدتری را تجربه کنید.

علائم سوزش سر دل در بارداری چیست؟

سوزش سر دل معمولا 30 دقیقه تا یک ساعت پس از غذا خوردن احساس می‌شود. برخی کارها نیز می‌توانند آن را تشدید کنند، از جمله این کارها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خم شدن
• دراز کشیدن
• بلند کردن اجسام پس از خوردن غذا

علائم رایج رفلاکس و سوزش سر دل عبارتند از:

• احساس سوزش در قسمت قفسه سینه تا گلو
• احساس ترشی یا تلخی دهان
• احساس پُری و نفخ
• بازگشت غذا به دهان (رفلاکس)
• آروغ زدن مکرر
• حالت تهوع یا ناراحتی معده

معمولا این علائم باعث ایجاد احساس ناخوشایندی می‌شوند اما درد شدیدی ایجاد نمی‌کنند.

علت سوزش سر دل در بارداری چیست؟

دلایل مختلفی می‌توانند در دوران بارداری باعث سوزش سر دل شوند که عبارتند از:

• تغییرات هورمونی:
  در دوران بارداری، سطح هورمون پروژسترون افزایش می‌یابد. این هورمون موجب شل شدن اسفنکتر مری شده و در نتیجه، اسید معده به راحتی به سمت مری بازمی‌گردد.
• کُند شدن فرآیند هضم:
  هورمون‌های بارداری موجب کاهش سرعت هضم می‌شوند که این امر احتمال نفخ، یبوست و رفلاکس اسیدی را افزایش می‌دهد.
• افزایش اندازه رحم:
  با رشد جنین، رحم فضای بیشتری اشغال می‌کند و معده را تحت فشار قرار می‌دهد. این فشار می‌تواند باعث ورود اسید معده به مری و ایجاد سوزش سر دل شود.

چگونه سوزش سر دل در بارداری را درمان کنیم؟

اگر به دنبال راهکارهای خانگی برای کاهش رفلاکس یا سوزش معده در بارداری هستید، این روش‌ها را امتحان کنید:

• ماست بخورید یا مقداری شیر بنوشید.
• یک قاشق عسل را در یک لیوان شیر گرم حل کنید و بنوشید.
• آدامس بجوید تا میزان اسید معده را کاهش دهید.

آیا می‌توان در دوران بارداری از داروهای شیمیایی برای کاهش اسید معده استفاده کرد؟

بله، اما با احتیاط! برخی از داروهای بدون نسخه مانند تومز (Tums) یا مالوکس ممکن است برای تسکین سوزش معده مفید باشند. اما قبل از مصرف هر دارویی در دوران بارداری، حتما با پزشک خود مشورت کنید.

نکته مهم برای استفاده از داروهای ضد اسید معده:

• ایمنی داروهای ضداسید در بارداری کاملا بررسی نشده است، زیرا مطالعات دارویی معمولا شامل زنان باردار نمی‌شوند.
• در سه‌ماهه اول بارداری، مصرف داروهای کاهنده اسید معده می‌تواند بیشترین خطر را برای جنین داشته باشد.
• برخی از این داروها در مقدار کم بی‌خطرند، اما برخی دیگر ممکن است مضر باشند.

پزشک شما می‌تواند بهترین گزینه را برای کنترل سوزش سر دل توصیه کند.

چگونه از سوزش سر دل در بارداری پیشگیری کنیم؟

با ایجاد تغییرات در سبک زندگی و رژیم غذایی، می‌توان از بروز سوزش سر دل جلوگیری کرد:

• غذا را در وعده‌های کوچک و مکرر میل کنید.
• آهسته و با دقت غذا بخورید.
• در هنگام غذا خوردن صاف بنشینید.
• بین وعده‌های غذایی آب بنوشید، نه هنگام غذا خوردن.
• از خوردن غذاهای سرخ‌شده، تند و چرب پرهیز کنید.
• مصرف مرکبات، نوشیدنی‌های گازدار و کافئین را محدود کنید.

تغییرات زیر در وضعیت بدن نیز مؤثر هستند:

• حداقل دو ساعت پس از غذا خوردن دراز نکشید.
• سه ساعت قبل از خواب غذا نخورید.
• با بالا نگه داشتن سر و شانه‌ها بخوابید.
• سیگار کشیدن و مصرف الکل ممنوع! علاوه بر اینکه این عادت‌ها موجب سوزش سر دل می‌شوند، می‌توانند سلامت جنین را نیز به خطر بیندازند.

چشم‌انداز و پیش‌بینی

سوزش سر دل در بارداری چقدر طول می کشد؟

معمولا پس از زایمان، شرایط به حالت طبیعی بازمی‌گردد. بنابراین، اگر قبل از بارداری دچار سوزش معده نبوده‌اید، احتمال زیادی وجود دارد که بعد از زایمان هم دیگر این مشکل را تجربه نکنید. و می‌توانید بعد از زایمان به روال عادی زندگی خود بازگردید.

چه زمانی باید برای سوزش سر دل در بارداری به پزشک مراجعه کنم؟

اگر سوزش معده شما با تغییرات سبک زندگی برطرف نشود، بهتر است با پزشک خود صحبت کنید. پزشک می‌تواند داروهای مجاز برای دوران بارداری تجویز کند.

همچنین، در صورت مشاهده علائم زیر، باید سریعا به پزشک مراجعه کنید:

• سوزش معده‌ای که شب‌ها شما را از خواب بیدار می‌کند.
• مشکل در بلعیدن غذا.
• استفراغ همراه با خون.
• مدفوع تیره یا سیاه‌رنگ.
• کاهش وزن غیرمنتظره.

سوزش معده می‌تواند علائمی مشابه با حمله قلبی داشته باشد. اگر تاکنون سوزش معده نداشته‌اید و دچار درد قفسه سینه شده‌اید، بهتر است فورا با پزشک تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید.

سخن از نی نی تینی

سوزش سر دل در بارداری یک مشکل رایج، به‌ویژه در سه‌ماهه سوم، است. اما با تغییرات ساده در رژیم غذایی، مانند خوردن وعده‌های غذایی کوچک‌تر و مکرر و پرهیز از غذاهای سرخ‌ کرده یا ادویه ‌دار، می‌توان از آن پیشگیری یا آن را کنترل کرد. مصرف ماست یا شیر هم ممکن است به تسکین علائم کمک کند. قبل از مصرف آنتی‌اسیدها در دوران بارداری، حتما با پزشک خود درباره داروهای تجویزی مشورت کنید.

سوالات متداول