در صورت مواجهه با سوختگی کودک و نوزاد، در صورتی که سوختگی کوچک و سطحی نیست، او را فورا به بیمارستان ببرید. برای سوختگی‌هایی که جدی نیستند، ناحیه را زیر آب خنک بگیرید، آن را خشک کرده، با یک بانداژ استریل به‌طور شل بپوشانید و داروی مناسب درد را متناسب با سن کودک بدهید.
اگر سوختگی کودک جدی باشد چکار کنیم ؟
- اولین اقدام این است که کودک را از منبع سوختگی و خطر دور کنید.
- اگر لباس او آتش گرفته است، شعله‌ها را با حوله، پتو یا هر چیز دیگری مثل کت یا پرده خاموش کنید.
- در صورت امکان، یک پارچه استریل و تمیز روی ناحیه سوختگی قرار دهید، اما خودتان سعی نکنید سوختگی جدی را درمان کنید.
- به‌طور مستقیم به سوختگی دست نزنید یا روی آن فوت نکنید، زیرا سوختگی‌ها به‌شدت مستعد عفونت هستند.
شدت سوختگی کودک را چگونه تشخیص دهیم؟
سوختگی درجه یک
این نوع سوختگی، خفیف‌ترین آن است و فقط لایه بیرونی پوست آسیب دیده است.
- علائم: سوختگی درجه یک باعث قرمزی و گاهی تورم خفیف می‌شود. ممکن است شبیه به آفتاب سوختگی به نظر برسد و با کوچکترین لمسی، سفید شود، اما تاول ایجاد نمی‌کند. لایه بالایی پوست ممکن است بعد از یک یا دو روز شروع به پوسته‌ریزی کند.
- بهبود: معمولاً چند روز طول می‌کشد.
سوختگی درجه دو
در این نوع سوختگی لایه دوم پوست آسیب دیده و منجر به تاول و تورم می‌شود.
- علائم سوختگی درجه دو: این نوع سوختگی (که به آن سوختگی با ضخامت جزئی نیز گفته می‌شود) معمولاً بسیار دردناک است. پوست ممکن است هنگام لمس سفید شود و تاول‌ها ممکن است مایع شفاف ترشح کنند.
- مدت زمان بهبود سوختگی درجه دو: بسته به شدت سوختگی، ممکن است چند هفته یا بیشتر طول بکشد.
سوختگی درجه سه
در جدی ترین نوع سوختگی، پوست به‌شدت آسیب دیده است، گاهی حتی به عمق زیاد.
- علائمسوختگی درجه سه: پوست ممکن است سفید یا سوخته به نظر برسد. سوختگی درجه سه (که به آن سوختگی با ضخامت کامل نیز گفته می‌شود) ممکن است در ابتدا کمتر دردناک باشد زیرا اعصاب آسیب دیده‌اند. پوست ممکن است به حالت چرمی درآید.
- مدت زمان بهبود سوختگی درجه سه: به شدت سوختگی بستگی دارد. بیشتر این سوختگی‌ها نیاز به پیوند پوست دارند. پوست سالم از قسمت دیگری از بدن برداشته شده و به ناحیه سوخته پیوند می زنند تا به بهبود آن کمک کند.
زمان مراجعه به پزشک برای درمان سوختگی کودک و نوزاد
اگر سوختگی فرزند شما شرایط زیر را داشت، بلافاصله با پزشک کودک خود تماس بگیرید و یا به او مراجعه کنید.
- هر نوع سوختگی بد جز سوختگی درجه یک.
- میزان سوختگی زیاد بود و به پوست او نفوذ کرده و باعث سوختگی درجه دو شده است.
- سطح سوختگی بیشتر از 5 سانتی متر قطر داشته باشد. سوختگی ای که سطح بزرگی را پوشش می‌دهد نیاز به توجه فوری پزشکی دارد.
- سطح سوخته روی چشم‌ها، دست‌ها، پاها یا ناحیه تناسلی او قرار دارد.
زمان تماس با اورژانس در صورت سوختگی کودک
در صورتی که کودک شما شوکه شده است و علائمی چون : پوست مرطوب و رنگ‌پریده است، لب‌ها یا ناخن‌ها آبی هستند، ضربان و تنفس سریع است، مردمک‌ها بزرگ شده‌اند، یا او ضعیف، سرگیجه دارد یا به‌شدت مضطرب است، با شماره 115 تماس بگیرید. همچنین در موارد زیر کمک اضطراری بخواهید:
- سوختگی درجه سه باشد.
- سوختگی شیمیایی یا الکتریکی است.
- سطح بزرگی از بدن را پوشش می‌دهد.
- قسمت‌هایی از دهان و بینی را پوشش می‌دهد، که ممکن است نشان‌دهنده سوختگی در راه‌های تنفسی باشد.
هشدار: اگر کودکتان نفس نمی‌کشد
- به کسی بگویید که با 115 تماس بگیرد و شروع به احیای قلبی ریوی (CPR) کنید.
- اگر با کودک تنها هستید، به مدت دو دقیقه به او CPR دهید، سپس با 115 تماس بگیرید.
اگر سوختگی کودک جدی باشد نیازی به بستری شدن دارد؟
بله، اگر فرزندتان دچار سوختگی درجه سه شده باشد یا دچار شدت سوختگی‌های کمتر شدید اما گسترده، نیاز به بستری شدن دارد. سوختگی‌های درجه دو گاهی بدون نیاز به بستری شدن در بیمارستان قابل مدیریت هستند.
پس از ترخیص از بیمارستان، او به ویزیت‌های مکرر پزشک برای تعویض پانسمان و پیگیری نیاز خواهد داشت.
در صورت مواجهه با سوختگی های کم‌خطرتر ، چه کاری باید کرد؟
- سریعاً ناحیه صدمه دیده را زیر آب خنک بگیرید (نه سرد)، یا آن را به مدت سه تا پنج دقیقه در آب خنک فرو ببرید. همچنین می‌توانید از کمپرس‌های خنک به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه استفاده کنید. این کار به کاهش درد و تورم کمک می‌کند.
- به آرامی ناحیه را با حوله تمیز خشک کنید و آن را با بانداژ استریل شل بپوشانید. از مالیدن پماد یا کرم خودداری کنید مگر اینکه پزشک کودکتان به شما توصیه کند.
- اگر سوختگی تاول زد، از پزشک کودک خود درباره استفاده از پماد آنتی‌بیوتیک سوال کنید. پمادی را که او توصیه می‌کند، بزنید و ناحیه را با بانداژ غیر چسبنده تمیز بپوشانید. هرگز سعی نکنید تاولی را بترکانید – تاول‌ها بخش مهمی از روند بهبود پوست هستند.
- از پزشک درباره دادن دوز مناسب استامینوفن یا ایبوپروفن به کودک برای کاهش درد سوال کنید.
- از گذاشتن کره، روغن، لوسیون یا پودر روی سوختگی خودداری کنید. این مواد می‌توانند خطر عفونت را افزایش دهند.
- از یخ استفاده نکنید، زیرا ممکن است به پوست بیشتر آسیب برساند.
- در روزهای بعدی بانداژ را یک یا دو بار عوض کنید تا سوختگی بهبود یابد. اگر ناحیه کثیف شد، آن را به آرامی بشویید و در هر تعویض بانداژ، پماد (در صورت تجویز پزشک) را مجدداً بمالید.
اگر سوختگی کودک از نوع سوختگی شیمیایی باشد، چه کاری باید انجام داد؟
سوختگی‌های ناشی از مواد قلیایی، اسیدها یا سایر مواد شیمیایی خشن ممکن است شبیه به آفتاب‌سوختگی به نظر برسند، اما جدی‌تر هستند.
اقدامات فوری
- لباس کودک را اگر ماده شیمیایی روی آن است، درآورید و در صورت لزوم آن را ببرید.
- اگر ماده شیمیایی خشک است (مثل پودر)، راهی امن برای پاک کردن آن از پوست کودک پیدا کنید. به‌عنوان مثال، برای این کار دستکش بپوشید.
- نواحی سوخته را به مدت حداقل ۱۵ دقیقه با آب خنک و به آرامی با صابون و آب بشویید. مراقب باشید که مواد شیمیایی به چشم کودک وارد نشود.
- به آرامی با یک پارچه تمیز ناحیه را خشک کنید.
- ناحیه را با یک پانسمان خشک و استریل شل بپوشانید. (از پنبه استفاده نکنید، چون ممکن است به زخم بچسبد.)
- اگر مواد شیمیایی به چشم او پاشیده شده است، چشم‌های او را به مدت ۲۰ دقیقه با آب خنک بشویید.
- از هیچ‌گونه لوسیون یا پمادی استفاده نکنید.
تماس با اورژانس
- اگر نوزاد یا کودک نوپای شما هرگونه ماده شیمیایی را بلعیده یا استنشاق کرده است.
اگر سوختگی شیمیایی دارای شرایط زیر بود کودک خود را نزد پزشک یا اورژانس ببرید.
- به پوست او نفوذ کرده و باعث سوختگی درجه دو شده باشد.
- قطر آن بزرگ‌تر از 5 سانتی متر باشد.
- ناحیه سوختگی روی دست‌ها، چشم‌ها، پاها یا ناحیه تناسلی او قرار دارد.
چگونه می‌توانم بفهمم که سوختگی کودک عفونی شده است؟
اگر نوزاد یا کودک نوپای شما در هنگام بهبود سوختگی، علائم زیر را نشان داد، محل سوختگی عفونی شده است و او را به پزشک ببرید:
- افزایش درد
- تورم بیش از حد
- افزایش قرمزی
- تاول‌هایی که حاوی مایع قهوه‌ای یا سبز هستند
- ترشح چرک
- بوی نامطبوع از محل سوختگی
- تورم غدد لنفاوی
- تب
- خطوط قرمز که از سوختگی منتشر می‌شوند
جلوگیری از جای زخم سوختگی کودک
برای کاهش احتمال ایجاد جای زخم، ناحیه سوختگی را تا زمانی که پوست جدید تشکیل نشده و دیگر ترشح نمی‌کند، پوشیده نگه دارید. پس از باز کردن پوشش، ناحیه را با استفاده از کرم ضدآفتاب یا لباس برای مدت یک سال از نور خورشید محافظت کنید.
سوختگی‌های جدی‌تر نسبت به سوختگی‌های جزئی احتمال بیشتری برای ایجاد جای زخم دارند.
نحوه جلوگیری از سوختگی کودک و نوزاد
پوست کودکان نازک‌تر از پوست بزرگسالان است و بنابراین راحت‌تر می‌سوزد. کودکان زیر ۴ سال نیز بیشتر در معرض عوارض سوختگی هستند. برای کاهش احتمال سوختگی فرزندتان:
- تا حد امکان از شعله‌های پشتی اجاق گاز استفاده کنید. اگر مجبورید از شعله‌های جلو استفاده کنید، دسته‌های قابلمه را به سمت عقب بچرخانید.
- هرگز غذاهایی که روی اجاق در حال پخت هستند را بدون نظارت رها نکنید.
- هنگام آشپزی کودک را در آغوش نگیرید.
- در حین نوشیدن نوشیدنی‌های داغ، کودک را روی پای خود ننشانید و سعی نکنید با یک دست کودک را نگه دارید و با دست دیگر نوشیدنی داغ را نهگ دارید.
- غذاها و نوشیدنی‌های داغ را دور از لبه‌های پیشخوان‌ها و میزها قرار دهید و آن‌ها را روی رومیزی یا سفره‌هایی که کودک نوپا ممکن است پایین بکشد، نگذارید.
- برای کاهش احتمال سوختگی با آب داغ در سینک یا وان، دمای آبگرمکن خود را بالاتر از 49 درجه سانتی گراد تنظیم نکنید. به کودکتان یاد بدهید که هنگام حمام کردن به دسته‌های شیر آب دست نزند.
- اتوها، اتوهای فر کننده مو، شمع‌های روشن و سایر وسایل خطرناکی که می توانند منجر به سوختگی شوند را دور از دسترس نگه دارید.
- از محافظ شومینه در جلوی شومینه استفاده کنید و کودک را از این منطقه و یا اطراف بخاری و رادیاتور دور نگه دارید. به خاطر داشته باشید که شومینه گازی و بخاری بیش از یک ساعت پس از خاموش شدن گرم می‌ماند.
- کودک را از بخاری‌های چوبی، رادیاتورها، کباب‌پزها و بخاری‌های برقی دور نگه دارید.
- پریزهای برق را با درپوش‌های ایمنی بپوشانید و سیم‌ها را دور از دسترس کودک قرار دهید.
- قبل از قرار دادن کودک در صندلی خودرو، آن را بررسی کنید. صندلی و سگک‌ها می‌توانند به‌اندازه‌ای داغ شوند که باعث سوختگی درجه دو شوند.
- دمای تجهیزات فلزی در زمین بازی مانند سرسره، تاب یا الاکلنگ را قبل از قرار دادن کودک روی آن ها بررسی کنید.
- برای گرم کردن شیشه شیر یا سایر نوشیدنی‌های کودک از مایکروویو استفاده نکنید. گرم شدن ناهمگون می‌تواند نقاطی ایجاد کند که برای دهان کودک بسیار داغ هستند.
- از دستگاه‌های بخور سرد یا مرطوب‌کننده‌های خنک استفاده کنید. بخورهای داغ را دور از دسترس کودک نگه دارید.
در حین فکر کردن به پیشگیری از سوختگی کودک، ممکن است بخواهید اقدامات دیگری نیز برای ایمن‌سازی خانه در برابر کودک انجام دهید.
