سندرم پیش از قاعدگی (PMS) مجموعه ای از علائم جسمی و روحی است که معمولا چند روز تا دو هفته پیش از شروع قاعدگی ظاهر می شود. این علائم می توانند جسمانی باشند؛ مثل نفخ شکم یا حساس شدن سینه ها، یا از نوع عاطفی مثل زودرنجی، ناراحتی یا نوسانات خلقی. گاهی نیز فرد ترکیبی از این دو نوع را تجربه می کند.
در هر صورت، علائم PMS ممکن است در زندگی روزمره شما اختلال ایجاد کنند. با این حال، اغلب می توان با تغییر در سبک زندگی و استفاده از داروهای بدون نسخه پزشک، این علائم را تا حد قابل توجهی تسکین داد.
PMS چیست و سندرم پیش از قاعدگی چه علائمی دارد؟
سندرم پیش از قاعدگی (PMS) اصطلاحی است که به مجموعه ای از علائم جسمی و روحی گفته می شود که در روزهای منتهی به قاعدگی پدیدار می شوند. بیشتر افرادی که قاعدگی دارند، حداقل یک یا چند علامت از این سندرم را تجربه می کنند.
این علائم معمولا نشانه ای هستند که به شما هشدار می دهند قاعدگی تان نزدیک است. پس از شروع خونریزی قاعدگی، این علائم معمولا به تدریج فروکش می کنند. نکته مهم این است که این علائم در هر چرخه قاعدگی تقریبا در زمان مشابهی تکرار می شوند.
بر اساس مطالعات، نزدیک به 50 درصد از افرادی که قاعدگی دارند، اعلام کرده اند که حداقل یکی از علائم PMS را تجربه می کنند. از این تعداد، حدود 20 درصد علائم شدیدی دارند که حتی ممکن است روند طبیعی زندگی شان را مختل کند.
علائم شایع سندرم پیش از قاعدگی چیست؟
علائم PMS می توانند در سه دسته کلی قرار گیرند: جسمانی، روحی-عاطفی یا ترکیبی از هر دو. شدت این علائم می تواند از ملایم تا بسیار آزاردهنده متغیر باشد و برای هر فرد نیز متفاوت است. برخی افراد ممکن است در مقاطعی از زندگی شان این علائم را داشته باشند و در مقاطع دیگر نه.
علائم جسمانی شامل موارد زیر است:
- احساس نفخ یا گاز در معده
- درد لگن
- خستگی مفرط
- افزایش جوش ها یا آکنه
- حساس شدن یا دردناک شدن سینه ها
- سردرد
- اسهال یا یبوست
علائم روحی و روانی عبارتند از:
- زودرنجی یا پرخاشگری نسبت به دیگران
- نوسانات خلقی
- تغییر در میل جنسی
- اضطراب، احساس ناراحتی یا گریه بی دلیل
- مشکل در تمرکز یا حس “مغز مه آلود”
- میل شدید به خوردن یا تغییر اشتها (افزایش یا کاهش)
- اختلال در خواب (مثل بی خوابی)
علت سندرم پیش از قاعدگی چیست؟
علت دقیق PMS هنوز کاملا مشخص نشده، اما پزشکان معتقدند که تغییرات هورمونی مرتبط با چرخه قاعدگی نقش اصلی را در بروز این علائم ایفا می کنند.
معمولا این علائم در زمان تخمک گذاری، یعنی زمانی که سطح هورمون های استروژن و پروژسترون افزایش می یابد، ظاهر می شوند. پس از آغاز قاعدگی، سطح این هورمون ها برای چند روز افت می کند و سپس دوباره شروع به افزایش می کند. بسیاری از متخصصان بر این باورند که نوسانات هورمونی عامل اصلی علائم PMS هستند.
سندرم پیش از قاعدگی چقدر قبل از پریود شروع می شود؟
اکثر افراد، حدود یک تا دو هفته قبل از شروع قاعدگی شان علائم PMS را تجربه می کنند. اما زمان دقیق بروز علائم همیشه یکسان نیست؛ برخی افراد ممکن است دو هفته زودتر دچار علائم شوند و برخی دیگر فقط دو روز پیش از قاعدگی.
چه کسانی بیشتر در معرض PMS هستند؟
برخی شرایط می توانند احتمال ابتلا به سندرم پیش از قاعدگی را افزایش دهند، از جمله:
- سابقه افسردگی پس از زایمان
- سابقه شخصی یا خانوادگی افسردگی یا اضطراب
- سطح بالای استرس در زندگی روزمره
بر اساس بررسی ها، بیشتر تشخیص های سندرم پیش از قاعدگی در دهه سوم زندگی (سنین 28 تا 35 سالگی) داده می شود.
تشخیص سندرم پیش از قاعدگی چگونه است؟
برای تشخیص PMS، پزشک با شما درباره نوع علائم، زمان بروز آن ها و تأثیرشان بر زندگی تان گفت وگو می کند. برای اینکه تشخیص قطعی PMS برایتان گذاشته شود، باید سه شرط زیر برقرار باشد:
- علائم شما در هفته پیش از قاعدگی شروع شوند
- علائم باید در چند روز نخست قاعدگی از بین بروند
- این روند باید حداقل در سه چرخه پشت سر هم تکرار شده باشد
برخی از سؤالات رایج پزشک ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- چند روز بین دو قاعدگی فاصله دارید؟
- چند روز خون ریزی دارید؟
- شدت خون ریزی تان در روزهای مختلف چقدر است؟
- چه علائمی دارید؟
- علائم شما دقیقا چه زمانی شروع و پایان می یابند؟
- چه زمانی علائم شدیدتر یا خفیف تر می شوند؟
- آیا می توانید پیش بینی کنید چه زمانی علائم شروع می شوند؟
- آیا این علائم در فعالیت های روزانه شما اختلال ایجاد می کنند؟
علاوه بر این، پزشک ممکن است درباره سوابق پزشکی فردی و خانوادگی شما پرس وجو کند تا مطمئن شود علائم شما به دلیل بیماری یا وضعیت دیگری نیستند. مواردی که باید از آن ها افتراق داده شود عبارت اند از:
- اضطراب
- افسردگی
- پیش یائسگی (پری منوپاز)
- سندرم خستگی مزمن
- اختلالات تیروئیدی
- سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
درمان و مدیریت سندرم پیش از قاعدگی (PMS)
آیا علائم سندرم پیش از قاعدگی شما را آزار می دهد و به دنبال راهی برای تسکین آن هستید؟ خوشبختانه راهکارهای متنوعی وجود دارد که می تواند به شما کمک کند، چه علائم شما خفیف باشد و چه شدید. بیایید با هم نگاهی بیندازیم به گزینه های دارویی، تغییر سبک زندگی و مکمل های طبیعی برای کاهش علائم PMS.
داروهای مناسب برای PMS
بسته به شدت علائم شما، ممکن است بتوانید با داروهای بدون نسخه علائم را کنترل کنید یا به داروهای تجویزی نیاز داشته باشید. برخی از گزینه ها عبارتند از:
داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)
اگر از درد سینه یا گرفتگی عضلانی شکم رنج می برید، مصرف داروهایی مانند:
- ایبوپروفن
- ناپروکسن سدیم
- استامینوفن
- آسپرین
می تواند مؤثر باشد. بهتر است مصرف آن ها را از زمان شروع علائم آغاز کنید.
داروهای هورمونی جلوگیری از بارداری
این داروها با جلوگیری از تخمک گذاری، می توانند علائم فیزیکی ناراحت کننده مانند درد و حساسیت سینه را کاهش دهند. انواع مختلف آن شامل قرص های ضدبارداری، چسب های هورمونی و حلقه های واژینال هستند. ممکن است نیاز به امتحان چند گزینه مختلف داشته باشید تا مؤثرترین را پیدا کنید.
داروهای ضدافسردگی و ضداضطراب
برای کنترل نوسانات خلقی مرتبط با PMS، داروهای مهارکننده بازجذب سروتونین (SSRIs) تجویز می شوند. از جمله:
- فلوکستین
- پاروکستین
- سرترالین
داروهای ادرارآور (دیورتیک ها)
اگر دچار نفخ یا حساسیت سینه هستید، این داروها می توانند به کاهش مایعات اضافی بدن کمک کنند.
تغییرات سبک زندگی برای تسکین علائم PMS
شیوه زندگی سالم می تواند نقش مهمی در کاهش علائم جسمی و روانی سندرم پیش از قاعدگی داشته باشد:
- ورزش منظم: پیاده روی، دویدن یا شنا برای 30 دقیقه در روز به کاهش استرس و بهبود خلق وخو کمک می کند.
- رژیم غذایی متعادل: کاهش مصرف غذاهای شور، چرب، شیرین و نوشیدنی های کافئین دار یا الکلی در دو هفته پیش از قاعدگی می تواند علائم را کاهش دهد. به جای آن، مصرف میوه ها، سبزیجات و غلات کامل را افزایش دهید.
- خواب کافی: حداقل 8 ساعت خواب شبانه به کاهش تحریک پذیری کمک می کند. خواب و بیداری در ساعت های مشخص باعث تنظیم ساعت بیولوژیکی بدن می شود.
- تمرینات آرام سازی: یوگا، مدیتیشن و تنفس عمیق می توانند استرس و ناراحتی های روانی ناشی از PMS را کاهش دهند.
- پرهیز از سیگار کشیدن: مصرف دخانیات ممکن است علائم را تشدید کند.
مکمل ها و داروهای گیاهی مؤثر برای PMS
قبل از استفاده از هرگونه مکمل، با پزشک خود مشورت کنید. با این حال، برخی از آن ها با شواهد علمی حمایت شده اند:
- کورکومین: در کاهش نوسانات خلقی و درد شکم مؤثر است.
- چاست بری (عصاره گیاه پنج انگشت): به کاهش نفخ، درد و ولع غذایی کمک می کند.
- علف چای (St. John’s Wort): برای اختلالات خلقی، اضطراب و افسردگی مؤثر است.
- روغن گل مغربی: در کاهش افسردگی، حساسیت سینه و نفخ مفید است.
- جینکوبیلوبا: در کاهش شدت علائم PMS مؤثر شناخته شده است.
سندرم پیش از قاعدگی چه زمانی تمام می شود؟
علائم PMS معمولا تا زمان یائسگی که پریود متوقف می شود ادامه دارد. با این حال، با شناخت الگوی علائم و استفاده منظم از درمان های مؤثر، می توانید این دوره را بسیار قابل تحمل تر کنید. پیگیری زمان بروز علائم و ثبت درمان هایی که برایتان مفید بوده اند، به شما کمک می کند تا هر ماه آماده باشید.
پیشگیری از سندروم پیش از قاعدگی (PMS)
آیا می توان از سندروم پیش از قاعدگی پیشگیری کرد؟
خیر، نمی توان به طور کامل از بروز سندروم پیش از قاعدگی جلوگیری کرد، اما می توان علائم آن را با تغییر سبک زندگی، مصرف دارو یا ترکیبی از هر دو، تا حد زیادی کنترل و مدیریت کرد.
چشم‌انداز و پیش آگهی در مورد سندروم پیش از قاعدگی
اگر دچار PMS هستم، چه انتظاری باید داشته باشم؟
PMS آن قدر شایع است که بسیاری از افراد آن را به عنوان بخشی طبیعی از دوره قاعدگی می پذیرند. اما «طبیعی بودن» آن به این معنا نیست که باید اجازه دهید زندگی تان را مختل کند. بسیاری از افراد با تغییر سبک زندگی و استفاده از داروهای مناسب، می توانند این علائم را کنترل کنند. اگر روش هایی که امتحان کرده اید تأثیر چندانی ندارند، بهتر است با پزشک مشورت کنید تا راهکار مؤثرتری دریافت کنید.
زندگی با PMS
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟
اگر علائم PMS شما شدید است و با راهکارهای خانگی یا داروهای بدون نسخه تسکین نمی یابد، زمان مراجعه به پزشک فرارسیده است. برای استفاده بهتر از ویزیت پزشکی، اطلاعات دقیق و کامل به همراه داشته باشید.
مواردی که باید برای پزشک خود آماده کنید:
- فهرستی از علائم خود (و شدت آن ها) و زمان بروز آن ها
- تاریخ شروع و پایان دو دوره قاعدگی اخیر
می توانید از دفترچه، تقویم یا اپلیکیشن های موبایل برای ثبت این اطلاعات استفاده کنید. این کار به پزشک شما کمک می کند تا بهترین مسیر درمان را برایتان تعیین کند.
چه پرسش هایی می توانم از پزشک بپرسم؟
اگر گمان می کنید دچار PMS هستید، این پرسش ها را از پزشک خود بپرسید:
- آیا علائم من فقط مربوط به PMS هستند یا ممکن است نشانه ای از یک مشکل دیگر باشند؟
- چه تغییراتی در سبک زندگی ام می تواند به کاهش علائم کمک کند؟
- آیا نیاز به دارو دارم؟
- آیا مصرف مکمل های گیاهی را توصیه می کنید؟
سخنی از نی نی تینی
صرف نظر از اینکه سندروم پیش از قاعدگی (PMS) شایع است، به این معنا نیست که باید آن را تحمل کرد. به دردها، ناراحتی ها یا تغییرات خلقی که درست پیش از قاعدگی رخ می دهند توجه داشته باشید، چراکه ممکن است نشانه ای از PMS باشند. اگر این علائم بر کیفیت زندگی تان تأثیر می گذارند، می توانید با تغییر عادت ها و استفاده از داروهای بدون نسخه آن ها را تسکین دهید. و اگر این روش ها مؤثر نبودند، حتما به پزشک مراجعه کنید تا درمان مناسبی دریافت نمایید.
آیا شما هم تجربه ای از سندروم پیش از قاعدگی دارید که زندگی روزمره تان را تحت تأثیر قرار داده باشد؟
از چه روش هایی برای مدیریت علائم استفاده کرده اید؟
آیا تغییری در سبک زندگی یا مصرف مکملی خاص، برایتان مؤثر بوده است؟
ما مشتاق شنیدن نظرات، تجربیات و راهکارهای شما هستیم. در بخش دیدگاه ها بنویسید تا دیگران هم بتوانند از تجربه های واقعی بهره مند شوند.
