سندرم پوست سوخته چیست و چرا در کودکان رخ می دهد؟
سندرم پوست سوخته استافیلوکوک یک عفونت پوستی شدید و نادر است که باعث می شود بخش های بزرگی از پوست کودک به صورت دردناک پوسته پوسته شود. ظاهر پوست در این وضعیت شبیه زمانی است که آب جوش روی آن ریخته شده باشد و سوختگی ایجاد کرده باشد. این بیماری معمولا در روزهای گرم تر سال مانند تابستان و اوایل پاییز بیشتر دیده می شود.
علت بروز سندرم پوست سوخته در کودکان
این بیماری بر اثر نوعی باکتری به نام استافیلوکوک اورئوس ایجاد می شود. این باکتری نوعی سم (توکسین) تولید می کند که لایه سطحی پوست را از هم جدا می کند و موجب تاول، پوسته ریزی و التهاب شدید می شود.
در منابع پزشکی معتبر ایرانی نیز تأکید شده که این سم ها به سرعت در خون پخش می شوند و به همین دلیل علائم معمولا به صورت ناگهانی و گسترده بروز پیدا می کنند.
چه کودکانی بیشتر در خطر هستند؟
سندرم پوست سوخته می تواند در هر سنی رخ دهد، اما کودکان زیر ۶ سال بیشتر از دیگران دچار این بیماری می شوند. دلیل آن این است که سیستم ایمنی و کلیه های آن ها هنوز به طور کامل رشد نکرده و توانایی کافی برای دفع سموم باکتریایی ندارند.
برخی عوامل خطر دیگر:
- ضعف سیستم ایمنی به هر دلیل
- بیماری های طولانی مدت کلیوی یا نارسایی کلیه
این موارد باعث می شود بدن نتواند سم باکتری را به خوبی دفع کند و علائم شدیدتر ظاهر شود.
علائم سندرم پوست سوخته در کودکان
علائم در هر کودک ممکن است کمی متفاوت باشد، اما معمولا شامل موارد زیر است:
- بی قراری و تحریک پذیری
- احساس خستگی و خواب آلودگی
- تب
- قرمزی پوست
- پیدایش تاول های پر از مایع که به راحتی ترکیده و ناحیه ای مرطوب و حساس ایجاد می کنند
- جدا شدن لایه بالایی پوست به صورت ورقه های بزرگ
در منابع ایرانی مانند «کتاب اصول طب کودکان» نیز اشاره شده که یکی از علائم مهم این بیماری، حساسیت شدید پوست هنگام لمس است؛ به گونه ای که حتی تماس ملایم لباس ممکن است باعث درد شدید شود.
با توجه به شباهت علائم به بیماری هایی مانند سوختگی، حساسیت پوستی یا عفونت های شدید، حتما باید کودک توسط پزشک معاینه شود.
تشخیص سندرم پوست سوخته چگونه انجام می شود؟
پزشک با پرسش درباره علائم، سابقه بیماری و معاینه دقیق پوست کودک شروع می کند.
در صورت لزوم، چند آزمایش نیز انجام می شود:
بیوپسی پوست
نمونه کوچکی از سطح پوست برداشته و در آزمایشگاه بررسی می شود. در موارد اضطراری، بررسی سریع (Frozen Section) برای تأیید تشخیص انجام می گیرد.
کشت ها (Culture Tests)
برای تشخیص نوع باکتری، از خون، ادرار، بینی و گلو، یا سطح پوست نمونه گرفته می شود. در نوزادان، از بند ناف نیز نمونه تهیه می شود چون یکی از محل های شایع وجود باکتری است.
درمان سندرم پوست سوخته در کودکان
روش درمان به شدت بیماری، سن کودک و وضعیت عمومی سلامت او بستگی دارد.
به دلیل شدت پوستی بیماری، کودکان معمولا باید در بخش مراقبت های ویژه (ICU) یا بخش سوختگی بستری شوند. روش های درمان شامل:
- آنتی بیوتیک وریدی برای کنترل سریع باکتری
- سرم و مایعات وریدی برای جلوگیری از کم آبی
- در صورت نیاز تغذیه از طریق لوله معده (NG-tube) برای جلوگیری از ضعف
- استفاده از پمادها، کرم های ترمیم کننده و پانسمان های محافظ
- داروهای مسکن برای کاهش درد
در منابع داخلی نیز از پانسمان های مرطوب و بدون چسب به عنوان بهترین گزینه یاد می شود تا پوست آسیب دیده بیشتر تحریک نشود.
عوارض احتمالی سندرم پوست سوخته
اگر درمان سریع آغاز شود، اغلب کودکان بدون هیچ گونه اسکار یا مشکل جدی بهبود پیدا می کنند.
اما در برخی موارد ممکن است عوارض زیر دیده شود:
- از دست رفتن زیاد مایعات بدن و بروز کم آبی یا شوک
- پیشرفت عفونت
- ایجاد اسکار
- در موارد بسیار شدید، خطر مرگ وجود دارد
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر پوست کودک قرمز شده، تاول می زند یا پوسته پوسته می شود، بلافاصله با پزشک تماس بگیرید.
اگر پزشک در دسترس نبود، بهتر است فورا به اورژانس مراجعه کنید.
نکات مهم درباره سندرم پوست سوخته در کودکان
- سندرم پوست سوخته استافیلوکوک یک عفونت باکتریایی است.
- معمولا با بی قراری، خستگی و تب شروع می شود و سپس پوست قرمز و تاول دار می شود.
- این بیماری خطرناک است و نیاز به درمان سریع دارد.
- بیشتر کودکان برای درمان در بیمارستان بستری می شوند.
- درمان شامل آنتی بیوتیک، مایعات و مراقبت پوستی است.
- کودکانی که سریع درمان می شوند معمولا بدون عارضه بهبود پیدا می کنند.
چگونه از ویزیت پزشک بیشترین استفاده را ببریم؟
برای اینکه روند درمان کودک بهتر پیش برود، نکات زیر بسیار کمک کننده هستند:
- علت مراجعه و آنچه انتظار دارید را مشخص کنید.
- قبل از ویزیت، سؤال های خود را یادداشت کنید.
- در مطب، نام داروها، تشخیص ها و توصیه های جدید را در دفترچه یادداشت کنید.
- بدانید چرا دارو تجویز شده و چه فواید و عوارضی دارد.
- بپرسید آیا روش درمانی دیگری هم وجود دارد یا خیر.
- دلیل انجام هر آزمایش یا تصویربرداری و پیامدهای آن را بدانید.
- زمان و علت ویزیت بعدی را یادداشت کنید.
- شماره تماس پزشک یا مرکز درمانی در روزهای تعطیل و ساعات غیراداری را داشته باشید.
سخنی از نی نی تینی
سندرم پوست سوخته یکی از بیماری های پوستی نادر اما بسیار مهم در کودکان است که می تواند در مدت کوتاهی پیشرفت کند و ظاهر نگران کننده ای ایجاد کند. آگاهی والدین از علائم اولیه، اهمیت تشخیص سریع و ضرورت مراجعه فوری به پزشک، نقش بزرگی در بهبود سریع و کامل کودک دارد. خوشبختانه با درمان مناسب و به موقع، بیشتر کودکان بدون هیچ گونه عارضه دائمی بهبود پیدا می کنند.
اگر تجربه ای در زمینه مراقبت از کودکی که دچار سندرم پوست سوخته استافیلوکوک شده دارید یا سؤال پزشکی خاصی برایتان پیش آمده، خوشحال می شوم آن را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید. پرسش های شما می تواند به آگاهی و آرامش سایر والدین نیز کمک کند. همچنین اگر این مطلب برایتان مفید بود، آن را برای دیگر والدین ارسال کنید تا در شناخت این بیماری جدی و درمان سریع آن نقش داشته باشید.
