بیشتر مواقع وقتی دست های کودک شما سرد می شوند، این موضوع به این دلیل است که کل بدن او سرد است. بدن به طور طبیعی جریان خون را به سمت دست ها محدود می کند تا در محیط سرد، اعضای حیاتی مانند قلب و ریه ها محافظت شوند. اما اگر دست ها به طور مداوم سرد باشند، حتی زمانی که کودک شما در محیط سرد نیست، ممکن است نشانه یک مشکل یا اختلال سلامتی دیگر باشد. در این مقاله در مورد علت سردی دست ها در کودکان و راهکارهای رفع آن توضیح خواهیم داد.
سردی دست ها در کودکان به چه معناست؟
گاهی اوقات، بعد از بازی در برف یا وقتی در محیطی هستید که سیستم تهویه هوا آنقدر سرد است که شبیه زمستان قطبی به نظر می رسد، طبیعی است که دست ها سرد شوند. این موضوع معمولا جای نگرانی ندارد و تنها نشان می دهد که کودک شما در محیط سرد بوده یا دستش به چیزی سرد برخورد کرده است.
اما اگر دست ها همیشه سرد باشند، حتی زمانی که کودک شما در محیط گرم است، ممکن است نشانه یک مشکل یا اختلالی باشد که جریان خون به دست ها را تحت تأثیر قرار می دهد.
خون از قلب به سمت دست ها از طریق شریان های بازویی (اولنار و رادیال) در ساعد حرکت می کند. وقتی در معرض سرما هستید، عضلات اطراف این شریان ها منقبض می شوند تا جریان خون کاهش یابد. این فرآیند به طور خودکار باعث حفظ حرارت بدن و محافظت از اعضای حیاتی می شود.
گاهی اوقات، شریان ها به طور ناگهانی و بدون وجود سرما منقبض می شوند. پزشکان به این وضعیت واسواسپاسم (spasm عروق) می گویند. واسواسپاسم می تواند باعث شود دست ها سرد به نظر برسند، حتی وقتی دمای محیط مناسب است. اگرچه این اتفاق نادر است، اما در صورت تکرار مکرر می تواند باعث آسیب به بافت دست و ایجاد زخم های پوستی شود.
توصیه: اگر سردی دست ها در کودکان یا گرم شدن آن ها طول می کشد، حتما به پزشک مراجعه کنید.
علائم همراه با سردی دست ها در کودکان
معمولا سردی دست ها در کودکان جای نگرانی ندارد، اما اگر همراه با علائم زیر باشد، بهتر است کودک را نزد پزشک ببرید:
- زخم های پوستی یا تاول
- درد یا سوزش
- گزگز یا بی حسی
- تغییر رنگ یا سفت شدن پوست
- سرد بودن مکرر پاها یا انگشتان
علت سردی دست ها در کودکان
دلایل رایج
رایج ترین علت سردی دست ها در کودکان، واکنش طبیعی و سالم بدن به تغییرات دما است.
بیماری ها و اختلالات مرتبط
برخی شرایط پزشکی می توانند باعث سردی دست ها شوند، از جمله:
- سندرم رینود (Raynaud’s syndrome): در این اختلال، رگ های خونی انگشتان دست و پا ناگهانی منقبض می شوند. پوست ممکن است تغییر رنگ دهد و به رنگ آبی، سفید یا بنفش دیده شود. بعد از بازگشت جریان خون، دست ها ممکن است قرمز یا گرم شوند.
- کم کاری تیروئید (Hypothyroidism): وقتی غده تیروئید هورمون کافی تولید نکند، متابولیسم کل بدن کاهش می یابد و کودک حتی در محیط گرم نیز ممکن است احساس سرما کند.
- بیماری شریان محیطی (PAD): تجمع پلاک چربی در شریان ها می تواند جریان خون به دست ها و پاها را محدود کند و باعث سردی شود. در صورت درمان نشدن، این بیماری می تواند عوارض جدی ایجاد کند.
- لوپوس (Lupus): این بیماری خودایمنی باعث التهاب و تورم در بدن می شود و می تواند پوست و خون را تحت تأثیر قرار دهد و حساسیت به تغییرات دما را افزایش دهد. لوپوس ممکن است با سندرم رینود نیز همراه باشد.
- اسکلرودرمی (Scleroderma): این اختلال خودایمنی می تواند پوست انگشتان و دست ها را ضخیم تر کند. اغلب افراد مبتلا به اسکلرودرمی، سندرم رینود نیز دارند.
درمان سردی دست ها در کودکان
در بیشتر موارد، پزشک ابتدا علت سردی دست ها در کودکان را درمان می کند و نه تنها احساس سرد بودن را. درمان ها بسته به دلیل سردی دست ها در کودکان متفاوت است.
راهکارهای افزایش جریان خون به دست ها
- محدود کردن زمان حضور کودک در محیط سرد، چه داخل خانه و چه خارج از آن
- پوشاندن دست ها با دستکش یا پاپوش گرم
- مدیریت استرس و اضطراب
- اجتناب از مصرف دخانیات
- محدود کردن مصرف الکل و کافئین (در صورت مصرف توسط نوجوانان)
- رعایت بهداشت و مراقبت از پوست دست ها
گاهی نیاز است کودک داروهای خاصی برای مدیریت بیماری زمینه ای دریافت کند. داروهایی که فشار خون را کنترل می کنند، می توانند جریان خون دست ها را افزایش دهند، از جمله:
- مسدودکننده های کانال کلسیم
- آلفا بلاکرها
- مهارکننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACE inhibitors)
در موارد نادر، ممکن است نیاز به جراحی یا تزریق برای غیرفعال کردن اعصاب دست وجود داشته باشد. پزشک شما توضیح خواهد داد که چه انتظاری باید داشته باشید.
راهکارهای خانگی برای درمان سردی دست ها در کودکان
یکی از ساده ترین روش ها برای کاهش سردی دست ها در کودکان، محدود کردن تماس با سرما است. بسیاری از علت های سردی دست ها به تغییرات ناگهانی دما مربوط می شوند.
سعی کنید کودک را از انتقال سریع از محیط گرم به محیط سرد دور نگه دارید و دست ها را کمتر در معرض سرما قرار دهید. همچنین مشورت با پزشک درباره عوامل محرک سرد شدن دست و پا در کودکان و مواردی که باعث درد یا ناراحتی می شوند، بسیار کمک کننده است.
عوارض احتمالی سردی دست ها در کودکان
کم پیش می آید که سردی دست ها در کودکان به عوارض جدی منجر شود. اما اگر بیماری زمینه ای باعث آسیب به بافت دست شود، ممکن است زخم هایی ایجاد شوند که گاهی آسیب دائمی به انگشتان و دست ایجاد می کنند.
در موارد شدید، زخم های درمان نشده ممکن است به گانگرن منجر شوند که نیازمند جراحی و حتی قطع عضو است. بنابراین با مشاهده هرگونه زخم یا آسیب جدید در دست ها، به ویژه در کودکی که اختلال جریان خون دارد، سریعا به پزشک مراجعه کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر سردی دست ها به شکل غیرعادی و مکرر اتفاق می افتد، یا حتی در شرایطی که محیط سرد نیست، دست ها سرد می شوند، حتما کودک را نزد پزشک ببرید.
سردی دست ها معمولا طبیعی است، اما اگر تکرار آن باعث نگرانی شما شود، مراجعه به پزشک ضروری است تا علت دقیق شناسایی و درمان شود.
آیا سردی دست ها در کودکان می تواند نشانه بیماری قلبی یا کم خونی باشد؟
معمولا سردی دست ها به طور مستقیم نشانه بیماری قلبی یا کم خونی نیست. با این حال، هر دو وضعیت می توانند نحوه حرکت خون در بدن را تحت تأثیر قرار دهند، از جمله جریان خون به دست ها، بنابراین ممکن است بر رگ های دست نیز اثر بگذارند.
بیماری قلبی شامل مجموعه ای از مشکلات است که می توانند عملکرد قلب را مختل کنند. اغلب وقتی مردم به بیماری قلبی فکر می کنند، نوع شایع آن یعنی بیماری شریان کرونری به ذهنشان می آید، اما ممکن است مشکلاتی در قسمت های مختلف قلب مانند عضله قلب، دریچه ها یا سیستم الکتریکی آن وجود داشته باشد.
کم خونی زمانی رخ می دهد که تعداد گلبول های قرمز کافی در خون وجود ندارد یا گلبول های قرمز به درستی کار نمی کنند. گلبول های قرمز وظیفه حمل اکسیژن به تمام بدن را دارند. اکسیژن انرژی سلول ها را تأمین می کند و باعث می شود بدن به درستی عمل کند. بدون گلبول های قرمز سالم، بدن انرژی کافی برای انجام وظایف خود ندارد.
اگر کودک شما علائم جدیدی مانند تنگی نفس، خستگی مفرط یا سرگیجه دارد، فورا به پزشک مراجعه کنید.
سخنی از نی نی تینی
سردی دست ها در کودکان تقریبا همیشه نشانه این است که بدن کودک شما سرد شده و نیاز به گرم شدن دارد. اما اگر دست ها بیش از حد سرد شوند، به ویژه زمانی که محیط سرد نیست، ممکن است نشانه ای باشد که لازم است به پزشک مراجعه کنید. شرایطی که بر رگ های دست و انگشتان اثر می گذارند، گاهی باعث سردی دست ها می شوند. پزشک بر اساس علت زمینه ای، درمان مناسب را پیشنهاد خواهد کرد.
هیچ دلیلی ندارد که درباره علائم کودک خود احساس شرمندگی کنید یا فکر کنید مسئله ای کوچک است. شما بهترین قاضی هستید وقتی چیزی غیرمعمول یا متفاوت با وضعیت عادی کودک خود مشاهده می کنید، به ویژه اگر این مشکل به اندازه ای تکرار می شود که قابل توجه باشد.
اگر تجربه ای از سردی دست ها در کودکان خود دارید یا روش هایی برای گرم نگه داشتن دست ها و پاهای کودکان می شناسید، لطفا در بخش نظرات با دیگر والدین به اشتراک بگذارید. اشتراک گذاری تجربیات شما می تواند به دیگر مادران و پدران کمک کند تا راهکارهای کاربردی و ساده برای مراقبت از فرزندانشان پیدا کنند.
