زگیل پوستی در کودکان

زگیل پوستی در کودکان یکی از مشکلات شایع و البته بی‌خطر پوستی است که می‌تواند نگرانی والدین را برانگیزد. این زائده‌های کوچک به دلیل ویروس پاپیلوم انسانی ایجاد می‌شوند و در صورت عدم مراقبت ممکن است به دیگر بخش‌های بدن یا حتی افراد دیگر منتقل شوند. شناخت علل، علائم و راه‌های درمان زگیل پوستی به والدین کمک می‌کند تا با آرامش بیشتری از فرزند خود مراقبت کنند. در این مقاله در مورد زگیل پوستی در کودکان توضیح خواهیم داد.

زگیل پوستی در کودکان

زگیل پوستی در کودکان یکی از مشکلات شایع پوستی است که بیشتر والدین حداقل یک بار با آن روبه رو می شوند. این ضایعات کوچک و گاهی آزاردهنده، به دلیل ویروس پاپیلومای انسانی یا همان HPV ایجاد می شوند. جالب است بدانید که این ویروس بیش از صد نوع مختلف دارد و تنها بخشی از آن ها می توانند در پوست یا مخاط بدن، زگیل ایجاد کنند.

زگیل ها خوش خیم و غیرسرطانی هستند، اما گاهی می توانند باعث ناراحتی، کاهش اعتمادبه نفس کودک یا حتی درد شوند. بسته به نوع زگیل، ظاهر و محل آن متفاوت است. برای مثال، برخی زگیل ها روی دست یا پا ظاهر می شوند و بعضی دیگر حتی درون دهان یا نواحی حساس بدن شکل می گیرند.

انواع زگیل پوستی در کودکان

پزشکان زگیل پوستی در کودکان را بر اساس ظاهر، نوع ویروس و محلی که در بدن ایجاد می شوند، دسته بندی می کنند:

• زگیل معمولی (Common warts): بیشتر روی دست ها دیده می شوند و به شکل برجستگی های زبر با نقاط سیاه کوچک ظاهر می شوند. این نقاط سیاه در واقع مویرگ های خشک شده هستند. اندازه آن ها می تواند از یک سرسوزن تا یک نخود متغیر باشد.
• زگیل کف پا (Plantar warts): روی کف پا ایجاد می شود و معمولا به سمت داخل رشد می کند. این زگیل ها ممکن است باعث درد هنگام راه رفتن شوند.
• زگیل موزاییکی (Mosaic warts): زگیل های کوچک سفیدرنگی هستند که اغلب در زیر انگشتان یا روی کف پا دیده می شوند و گاهی در کنار هم خوشه ای رشد می کنند.
• زگیل یا صاف (Flat warts): این نوع زگیل پوستی در کودکان صاف و کوچک است و می تواند به تعداد زیاد (گاهی 20 تا 100 عدد) روی بدن کودک ظاهر شود.
• زگیل نخی (Filiform warts): شبیه رشته های باریک بیرون زده اند و معمولا اطراف دهان، چشم یا بینی ایجاد می شوند.
• زگیل تناسلی (Genital warts): در ناحیه تناسلی یا مقعد ظاهر می شوند و به عنوان یک بیماری مقاربتی شناخته می شوند. این نوع زگیل معمولا در کودکان دیده نمی شود، اما ذکر آن برای آگاهی والدین مهم است.
• زگیل قصاب (Butcher’s warts): در افرادی که زیاد با گوشت خام یا محیط های مرطوب و سرد کار می کنند شایع است.
• بیماری هِک (Focal epithelial hyperplasia): حالتی نادر است که زگیل ها داخل دهان رشد می کنند و رنگی سفید یا شبیه مخاط دارند.

آیا زگیل پوستی در کودکان خطرناک است؟

به طور کلی زگیل پوستی در کودکان سرطانی نیست و تهدیدی جدی برای سلامت محسوب نمی شوند. اما می توانند برای کودک آزاردهنده باشند، به ویژه اگر در کف پا ایجاد شوند و هنگام راه رفتن درد ایجاد کنند. همچنین از نظر روحی و روانی ممکن است باعث خجالت یا کاهش اعتمادبه نفس کودک شوند.

شیوع زگیل پوستی در کودکان

بر اساس تحقیقات، حدود 10 درصد از جمعیت جهان در طول زندگی خود زگیل پوستی را تجربه می کنند. این آمار در میان کودکان سنین مدرسه بیشتر است و حدود 10 تا 20 درصد از کودکان این گروه سنی دچار زگیل می شوند. احتمال بروز زگیل در کودکانی که سیستم ایمنی ضعیف تری دارند یا در محیط های مرطوب و آلوده رفت وآمد می کنند، بیشتر است.

علائم و ظاهر زگیل پوستی در کودکان

زگیل ها شکل و رنگ های متنوعی دارند:

• گنبدی شکل یا扁 و صاف
• سطح زبر یا صاف
• شبیه گل کلم یا برجسته
• همرنگ پوست، قهوه ای، خاکستری یا سیاه
• همراه با نقاط ریز سیاه یا قهوه ای
• اندازه ای بین 1 میلی متر تا چند سانتی متر

ممکن است کودک تنها یک زگیل داشته باشد یا چندین زگیل در یک ناحیه بدن ایجاد شود. والدین معمولا می توانند زگیل را از سایر ضایعات پوستی تشخیص دهند، اما در صورت شک بهتر است به پزشک متخصص پوست مراجعه شود.

علت زگیل پوستی در کودکان

علت اصلی زگیل پوستی در کودکان، ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است. این ویروس از طریق خراش ها یا ترک های کوچک روی پوست وارد بدن می شود و با تحریک رشد سلول ها، باعث ضخیم شدن لایه بیرونی پوست و ایجاد زگیل می گردد.

زگیل ها بیشتر در پوست مرطوب یا آسیب دیده ایجاد می شوند. به همین دلیل کودکانی که زیاد استخر می روند یا پوستشان تعریق بالایی دارد، بیشتر در معرض ابتلا هستند. نکته مهم این است که همه انواع HPV باعث زگیل نمی شوند؛ برخی از انواع HPV که خطر سرطان دارند (مثلا سرطان دهانه رحم) ربطی به ایجاد زگیل پوستی ندارند.

آیا زگیل پوستی در کودکان مسری است؟

بله. زگیل پوستی در کودکان به شدت مسری است. این بیماری می تواند از طریق تماس مستقیم (مثل دست دادن یا تماس پوست به پوست) و همچنین به شکل غیرمستقیم (مثل استفاده مشترک از حوله، تیغ اصلاح یا وسایل شخصی) منتقل شود. بنابراین رعایت بهداشت فردی در خانواده و آموزش به کودک نقش مهمی در جلوگیری از انتقال دارد.

تشخیص و آزمایش زگیل پوستی در کودکان

تشخیص زگیل پوستی در کودکان معمولا کار دشواری نیست. پزشک متخصص پوست یا پزشک اطفال غالبا با مشاهده ظاهر ضایعه می تواند زگیل را شناسایی کند. در موارد نادر و برای اطمینان بیشتر، ممکن است پزشک آزمایش نمونه برداری از پوست (بیوپسی) انجام دهد تا مطمئن شود که ضایعه پوستی واقعا زگیل است و با بیماری های مشابه اشتباه گرفته نشده است.

درمان زگیل پوستی در کودکان

در بسیاری از موارد، زگیل ها به طور خودبه خود و بدون درمان خاصی طی 1 تا 2 سال از بین می روند. اما از آنجا که زگیل می تواند مسری باشد، درد ایجاد کند یا فعالیت روزمره کودک را مختل نماید، پزشک ممکن است روش های درمانی متنوعی را توصیه کند. این روش ها شامل موارد زیر هستند:

درمان های خانگی و داروهای بدون نسخه (OTC)

• داروهای حاوی اسید سالیسیلیک (به صورت محلول، ژل یا چسب) به تدریج لایه های زگیل را حل می کنند.
• استفاده روزانه و مداوم به مدت چند ماه می تواند به بهبود کامل کمک کند.
• طبق تحقیقات، میزان موفقیت درمان با این داروها برای زگیل های معمولی بین 50 تا 70 درصد است.

درمان های پزشکی توسط پزشک

• کانتاریدین (Cantharidin): پزشک این ماده شیمیایی را روی زگیل قرار می دهد تا زیر آن تاول ایجاد شود. این تاول خون رسانی زگیل را قطع می کند و باعث مرگ آن می شود. یک هفته بعد، پزشک زگیل خشک شده را برمی دارد.
• کرایوتراپی (فریز کردن): در این روش، پزشک با نیتروژن مایع زگیل را منجمد می کند تا از بین برود. ممکن است چند جلسه درمان لازم باشد.

سایر روش های درمانی در صورت مقاوم بودن زگیل

• ایمونوتراپی (درمان با تحریک سیستم ایمنی): با استفاده از مواد خاصی مثل DCP، سیستم ایمنی تحریک می شود تا علیه ویروس HPV واکنش نشان دهد و زگیل را از بین ببرد.
• جراحی: در برخی موارد زگیل با عمل جراحی کوچک بریده و خارج می شود، که البته احتمال باقی ماندن جای زخم وجود دارد.
• الکتروسurgery (سوزاندن با جریان برق): در این روش با سوزن داغ، بافت زگیل سوزانده می شود.
• لیزر درمانی: با تابش نور لیزر، رگ های خونی داخل زگیل تخریب شده و زگیل می میرد. این روش هم می تواند جای زخم بر جای بگذارد.

آیا می توان زگیل را در خانه برداشت؟

بعضی افراد روش هایی مثل پوشاندن زگیل با چسب نواری یا استفاده از داروهای بدون نسخه را امتحان می کنند که در مواردی مؤثر است. اما هرگز نباید زگیل را با چاقو یا وسایل تیز برید یا کَند. این کار می تواند باعث عفونت یا گسترش ویروس شود. تنها پزشک مجاز به خارج کردن جراحی زگیل است.

آیا زگیل پوستی خودبه خود از بین می رود؟

بله. حدود 65 درصد از زگیل ها طی دو سال به طور طبیعی از بین می روند، به خصوص در کودکانی که سیستم ایمنی سالمی دارند. اما در کودکانی با ضعف ایمنی، احتمال بهبود خودبه خودی بسیار کمتر است.

پیش آگهی و عوارض احتمالی زگیل در کودکان

• عود مجدد: حتی پس از درمان، ممکن است زگیل دوباره در همان ناحیه یا قسمت دیگری از بدن ظاهر شود.
• عفونت: اگر کودک زگیل را بخاراند یا ببرد، ممکن است باکتری وارد پوست شده و عفونت ایجاد شود که نیاز به درمان آنتی بیوتیکی دارد.
• درد: زگیل کف پا می تواند به داخل پوست فرو رود و هنگام راه رفتن مثل وجود یک سنگ ریزه در کف پا احساس درد ایجاد کند.
• اثرات روانی: بعضی کودکان به دلیل ظاهر ناخوشایند زگیل احساس خجالت یا کاهش اعتمادبه نفس می کنند. در این شرایط، گفت وگو با پزشک یا مشاور می تواند به کودک و والدین کمک کند.

پیشگیری از زگیل پوستی در کودکان

هیچ راه قطعی برای جلوگیری کامل از زگیل وجود ندارد، اما با رعایت نکات زیر می توان احتمال ابتلا را کاهش داد:

• لمس نکردن زگیل دیگران.
• استفاده نکردن مشترک از حوله، لباس، ناخن گیر یا تیغ اصلاح.
• آموزش به کودک برای نخوردن ناخن یا کندن پوست اطراف آن.
• مراقبت از بریدگی ها و خراش های کوچک با تمیز نگه داشتن و چسب زدن آن ها.
• خشک نگه داشتن پاها و استفاده از دمپایی در استخر و حمام های عمومی.
• مشورت با پزشک درباره واکسن HPV (معمولا برای کودکان و نوجوانان تجویز می شود).

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر زگیل کودک با درمان های خانگی بهبود نیافت یا شرایط زیر وجود داشت، بهتر است به پزشک مراجعه کنید:

• مشکوک بودن ضایعه به چیزی غیر از زگیل.
• وجود زگیل روی صورت، دهان یا نواحی تناسلی.
• وجود زگیل های متعدد یا دردناک.
• خونریزی، خارش یا سوزش زگیل.
• داشتن بیماری هایی مانند دیابت یا ضعف سیستم ایمنی.

سخنی از نی نی تینی

زگیل پوستی در کودکان معمولا خطرناک نیست، اما می تواند باعث ناراحتی جسمی یا روحی شود. خوشبختانه گزینه های درمانی متنوعی وجود دارد و بسیاری از زگیل ها خودبه خود برطرف می شوند. اگر زگیل کودک شما مقاوم بود یا نگرانی خاصی داشتید، بهترین راه مشورت با پزشک متخصص است تا روش مناسب برای درمان انتخاب شود.