بسیاری از مادرانی که به دنبال زایمان بدون دارو یا اپیدورال هستند، زایمان در آب را به دلیل آرامش بخش بودن آن انتخاب می کنند. به این دلیل که غوطه ور شدن در آب می تواند در برخی موارد باعث کاهش درد انقباضات شده و تجربه ای ملایم تر از زایمان را فراهم کند.
با این حال، نباید تصور کرد که زایمان در آب کاملا بدون درد است. درد زایمان همچنان وجود دارد، اما محیط آب می تواند به آرامش و کاهش تنش کمک کند.
آیا زایمان در آب ایمن است؟
نظرات درباره ی ایمنی این نوع زایمان متفاوت است. کالج آمریکایی متخصصان زنان و زایمان (ACOG) این روش را به دلیل کمبود داده های کافی تأیید نمی کند. این سازمان می گوید که قرار گرفتن در آب در مرحله ی اول زایمان ممکن است فوایدی داشته باشد، اما شواهد کافی درباره ی مزایا و خطرات آن در مراحل دوم و سوم زایمان وجود ندارد. بنابراین، توصیه ی این سازمان این است که زایمان باید روی خشکی انجام شود.
در مقابل، کالج سلطنتی متخصصان زنان و زایمان بریتانیا و کالج آمریکایی مامایی (ACNM) معتقدند که در شرایط خاص، زایمان در آب می تواند گزینه ای ایمن باشد. طبق نظر ACNM، در صورتی که بارداری و روند زایمان بدون عارضه باشد، نتایج زایمان چه در آب و چه روی زمین مشابه است. این سازمان پیشنهاد می کند که مادران تا زمانی که پزشک یا ماما این روش را ایمن بداند، می توانند در آب بمانند.
اگر شما هم به فکر این روش هستید، در ادامه به بررسی مزایا و معایب آن می پردازیم تا بتوانید تصمیمی آگاهانه بگیرید.
مزایا و معایب زایمان در آب
مزایای زایمان در آب
- کاهش درد زایمان
یکی از اصلی ترین دلایل انتخاب این زایمان، کاهش درد انقباضات است. آب گرم باعث شل شدن عضلات و کاهش تنش می شود.
امبر فورد کاترل، دولای اهل نیویورک، می گوید:
“اگر کسی درباره ی زایمان در آب تردید داشته باشد، از او می پرسم که آیا تا به حال برای تسکین درد قاعدگی حمام آب گرم گرفته است؟ همین مقایسه معمولا باعث درک بهتر این روش می شود.”
- کاهش نیاز به داروهای مسکن
در یک مطالعه نشان داده است که احتمال زایمان بدون نیاز به داروهای تسکین دهنده تا 243٪ در زایمان های آبی افزایش می یابد. دلیل این موضوع به واکنش های شیمیایی و هورمونی در بدن مادر بازمی گردد که باعث افزایش ترشح اکسی توسین و تولید اندورفین های تسکین دهنده ی درد می شود. - کاهش شدت پارگی پرینه
متخصصان می گویند که آب باعث نرم تر شدن پرینه و کاهش احتمال پارگی های شدید می شود. یک مطالعه روی 397 زایمان در آب و 2025 زایمان روی زمین نشان داده است که میزان پارگی های خفیف در زایمان های آبی کمتر است، در حالی که میزان خونریزی بعد از زایمان و بستری شدن نوزادان در NICU در هر دو روش مشابه بوده است. - کوتاه تر شدن مدت زایمان
برخی تحقیقات نشان می دهند که آب می تواند باعث کوتاه تر شدن مدت زایمان در هر سه مرحله شود. عواملی مانند افزایش تحرک در آب، آرامش عضلات و تأثیرات روانی مثبت در این موضوع نقش دارند. درواقع، برخی پژوهش ها نه تنها زایمان در آب را ایمن می دانند، بلکه معتقدند که ممکن است این روش نتایج بهتری نسبت به زایمان روی خشکی داشته باشد. - کاهش نیاز به مداخلات پزشکی
بررسی ها نشان داده اند که زایمان در آب با کاهش نیاز به مداخلاتی مانند القای زایمان یا اپیزیوتومی مرتبط است. همچنین، برخی تحقیقات نشان داده اند که نوزادان متولد شده در آب کمتر به بستری در بخش مراقبت های ویژه نوزادان (NICU) نیاز دارند. البته، برخی مطالعات این یافته را تأیید نمی کنند و به پژوهش های بیشتری در این زمینه نیاز است.
خطرات و عوارض زایمان در آب
در بیشتر موارد، زایمان در آب نسبت به زایمان در بیرون از آب خطرات بیشتری ندارد. اما اگر این زایمان خارج از محیط بیمارستان انجام شود، خطرات آن افزایش می یابد زیرا در صورت بروز مشکل، ممکن است دسترسی فوری به کمک های پزشکی اورژانسی نداشته باشید. در ادامه برخی از خطرات مهم زایمان در آب را بررسی می کنیم.
آسپیراسیون مکونیوم
آسپیراسیون مکونیوم به این معناست که نوزاد قبل از تولد اولین مدفوع خود را دفع کرده و آن را همراه با مایع آمنیوتیک آلوده استنشاق کرده است. این وضعیت می تواند باعث مشکلات تنفسی شود. در مواردی که مکونیوم قبل از زایمان دفع شده باشد، باید احتیاط بیشتری به خرج داد، زیرا در زایمان در آب، پاک کردن مجاری تنفسی نوزاد ممکن است دشوارتر باشد. همچنین، خطر ابتلا به ذات الریه به دلیل آسپیراسیون مکونیوم، آلودگی مدفوعی و وجود باکتری های موجود در آب وان وجود دارد.
غرق شدن نوزاد
هر جا که آب وجود داشته باشد، خطر غرق شدن نیز مطرح است. بررسی ها نشان داده اند که غرق شدن و نزدیک به غرق شدن، همراه با خفگی، از جمله خطرات احتمالی زایمان در آب هستند. ممکن است نوزاد بیش از حد در زیر آب بماند و ریه هایش از آب پر شود. در یک محیط پزشکی، تیم زایمان شما برای جلوگیری از این وضعیت، سر نوزاد را سریعا از آب خارج می کند تا بتواند بلافاصله اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت کند.
پارگی بند ناف
در هنگام زایمان در آب، معمولا نوزاد سریعا به سطح آب آورده می شود تا بتواند بلافاصله نفس بکشد. اما این حرکت ناگهانی می تواند باعث پارگی بند ناف شود. پارگی بند ناف می تواند خطرناک باشد زیرا در صورت عدم توقف خونریزی، ممکن است نوزاد دچار کاهش حجم خون شود. علاوه بر این، اگر بند ناف کوتاه باشد، ممکن است نوزاد را در زیر آب نگه دارد یا منجر به پارگی و از دست رفتن خون شود.
عفونت نوزاد
در زایمان در آب، مادر در طول زایمان در وان قرار می گیرد، که احتمال ورود مدفوع به آب را افزایش می دهد. اگر نوزاد در چنین محیطی متولد شود، ممکن است آب آلوده را ببلعد و در نتیجه، در معرض خطر عفونت قرار بگیرد. میزان این خطر دقیقا مشخص نیست، اما راهی برای استریل نگه داشتن کامل آب وجود ندارد. از لحظه ای که مادر در وان می نشیند، آب در معرض آلودگی ناشی از باکتری های واژینال و مقعدی قرار می گیرد، حتی اگر در ابتدا آب استریل باشد.
عفونت در مادر
مدت زمانی که از پاره شدن کیسه آب گذشته و همچنین مدتی که مادر در وان قرار دارد، می تواند خطر عفونت در رحم را افزایش دهد. به عنوان مثال، بسیاری از بیمارستان ها توصیه می کنند که پس از پاره شدن کیسه آب، احتمال عفونت به میزان قابل توجهی افزایش می یابد و انجمن متخصصان زنان و زایمان آمریکا (ACOG) توصیه می کند که زایمان ظرف 24 ساعت پس از پاره شدن کیسه آب انجام شود. زایمان در آب در خانه این خطر را دارد که مادر متوجه نشود کیسه آب دقیقا چه زمانی پاره شده و در نتیجه، احتمال ورود باکتری به آب افزایش یابد.
کمبود امکانات در شرایط اورژانسی
در هنگام زایمان در آب، امکان رسیدگی فوری به شرایط اورژانسی مانند گیر کردن شانه نوزاد، خونریزی مادر یا نیاز به سزارین بسیار محدود است. این موضوع می تواند پیامدهای منفی برای مادر و نوزاد به همراه داشته باشد.
رفلکس غوطه وری نوزاد
نوزادان از نظر ژنتیکی و فیزیولوژیکی طوری طراحی شده اند که اولین تنفس خود را با هوا انجام دهند، نه با آب، و این کار را در عرض چند ثانیه پس از خروج سرشان از بدن مادر انجام می دهند. آن ها دارای “رفلکس غوطه وری” هستند که به طور طبیعی مسیر هوایی شان را می بندد و از ورود آب به ریه ها جلوگیری می کند. با این حال، در برخی موارد ممکن است نوزاد آب را استنشاق کند، از جمله:
- اگر در هنگام تولد دچار وحشت شود.
- اگر سر او قبل از بقیه بدنش به سطح آب بیاید، زیرا این کار می تواند رفلکس غوطه وری را از بین ببرد.
- اگر تأمین اکسیژن از طریق جفت دچار اختلال شده باشد.
چه کسانی نباید زایمان در آب انجام دهند؟
علاوه بر محدودیت هایی که ممکن است در محل زایمان وجود داشته باشد، برخی شرایط پزشکی نیز می توانند زایمان در آب را پرخطر کنند. در شرایط زیر، احتمالا انجام این زایمان توصیه نمی شود:
- مشکلات دوران بارداری مانند عفونت استرپتوکوک گروه B، دیابت بارداری، فشار خون بالا، پره اکلامپسی، وزن بالای جنین (ماکروزومی)، محدودیت رشد داخل رحمی یا لگن اثبات نشده.
- زایمان زودرس (قبل از هفته 37 بارداری).
- قرارگیری نوزاد به صورت بریچ (پا به جلو).
- سن مادر بالاتر از 35 سال.
- بارداری دوقلو یا چندقلو.
شرایط پرخطر یا عوارض در حین زایمان معمولا نیاز به مانیتورینگ مداوم جنین یا مداخله فوری دارند، که انجام آن ها در خارج از آب آسان تر است.
آیا زایمان در آب برای شما مناسب است؟
اینکه زایمان در آب برای شما مناسب است یا نه، به شرایط خاص شما بستگی دارد. این تصمیم باید با مشورت پزشک یا ماما گرفته شود تا بررسی شود که آیا شرایط لازم برای انجام زایمان در آب را دارید یا خیر.
اگر پس از بررسی مزایا و معایب زایمان در آب، همچنان تمایل به انجام آن دارید، باید برنامه ریزی دقیقی برای محل زایمان انجام دهید. همچنین لازم است برنامه ای برای مواقع اضطراری داشته باشید، به ویژه اگر قصد دارید زایمان در آب را در خانه انجام دهید و از بیمارستان فاصله دارید.
دکتر شارون میکول، متخصص زنان و زایمان در اوهایو می گوید:
“کسانی که قصد زایمان در خانه را دارند، باید بدترین سناریوها را در نظر بگیرند تا از ایمنی خود و نوزادشان مطمئن شوند.”
در چه مکان هایی می توان زایمان در آب انجام داد؟
برای زایمان در آب، می توانید یکی از این گزینه ها را انتخاب کنید: زایمان در خانه، در مرکز زایمان، یا در بیمارستان. انتخاب زایمان در آب در بیمارستان این مزیت را دارد که در صورت بروز شرایط اضطراری، می توان از مراقبت های پزشکی پیشرفته بهره مند شد. با این حال، همه بیمارستان ها امکانات لازم برای زایمان در آب را ندارند و برخی از آن ها حتی اجازه زایمان در آب را نمی دهند.
به همین دلیل، بسیاری از زایمان های در آب در خانه یا در مراکز زایمانی مستقل انجام می شوند. این مراکز معمولا دارای تجهیزاتی مانند سرم تراپی، اکسیژن، دارو و دستگاه های احیای نوزاد هستند. در صورت لزوم، آن ها می توانند مراقبت های اولیه را ارائه دهند تا مادر و نوزاد برای دریافت مراقبت های بیشتر به بیمارستان منتقل شوند.
اگرچه مراکز زایمانی به اندازه بیمارستان ها رایج نیستند، اما می توانید با جستجوی عبارت “مراکز زایمان در آب نزدیک من” گزینه هایی را پیدا کنید. نکته کلیدی این است که مطمئن شوید شرایط لازم برای زایمان در آب را دارید و در صورت تغییر شرایط، یک برنامه پشتیبان در نظر بگیرید.
هزینه زایمان در آب در بیمارستان چقدر است؟
هزینه زایمان در بیمارستان بسته به نوع زایمان، خدمات ارائه شده، بیمه درمانی و محل زندگی شما متفاوت است. در برخی موارد، زایمان در آب ممکن است هزینه بیشتری داشته باشد، به خصوص اگر بیمارستان برای این نوع زایمان تجهیزات خاصی فراهم کند. بهتر است با بیمارستان مورد نظر تماس بگیرید و اطلاعات دقیق تری درباره هزینه ها کسب کنید.
جایگزین های زایمان در آب
اگر شرایط زایمان در آب را ندارید یا درباره خطرات آن نگران هستید، روش های دیگری برای کاهش درد و کوتاه تر کردن مدت زایمان وجود دارد. در ادامه، برخی از گزینه های پیشنهادی را بررسی می کنیم که می توانید درباره آن ها با پزشک یا ماما مشورت کنید:
- استفاده از آب درمانی مانند دوش آب گرم
- کمک گرفتن از شریک زایمان، دوست یا اعضای خانواده برای ماساژ
- امتحان طب فشاری (Acupressure) برای تسکین درد
- استفاده از توپ زایمان برای نشستن و حرکت دادن بدن
- انجام تکنیک های آرام سازی یا مدیتیشن برای کاهش استرس
- تغییر وضعیت بدن: راه رفتن، نشستن، چمباتمه زدن، تکان خوردن، رقصیدن یا تاب خوردن
- استفاده از کمپرس گرم روی ناحیه کمر یا شکم
- تمرین تکنیک های تنفس صحیح برای کنترل درد
- امتحان روغن های ضروری یا رایحه درمانی برای آرامش بیشتر
- گوش دادن به موسیقی آرام بخش برای کاهش استرس
این روش ها می توانند به شما کمک کنند که تجربه ای راحت تر و با در کمتر در حین زایمان داشته باشید. با پزشک خود درباره بهترین روش های کنترل درد متناسب با شرایط خود صحبت کنید.
سخنی از نی نی تینی
زایمان در آب یکی از روش های زایمان طبیعی است که بسیاری از مادران به دلیل کاهش درد و آرامش بیشتر آن را انتخاب می کنند. با این حال، این روش خطراتی نیز دارد و برای همه زنان باردار مناسب نیست. اگر به زایمان در آب علاقه مند هستید، قبل از تصمیم گیری با پزشک خود مشورت کنید، شرایط و امکانات موجود را بسنجید و یک برنامه پشتیبان برای مواقع اضطراری داشته باشید.
آیا تا به حال تجربه زایمان در آب را داشته اید یا به این روش فکر کرده اید؟ نظرات و تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید!
