زانو درد در بارداری

اگر در انتظار تولد فرزندتان هستید، حتما متوجه تغییرات زیادی در بدن خود شده اید. یکی از مسائل رایج در دوران بارداری، احساس درد در نواحی مختلف بدن است. بسیاری از خانم ها در این دوران دچار افزایش وزن، تغییر در نحوه راه رفتن (الگوی گام برداشتن)، و حتی تغییر در طرز نشستن یا استراحت کردن می شوند. این تغییرات به ظاهر ساده، ممکن است مستقیما روی زانوهای شما تأثیر بگذارند و دچار زانو درد در بارداری شوید.

متأسفانه، زانو درد در بارداری پدیده ای شایع است؛ اما خبر خوب این است که راه هایی برای کاهش این درد یا کنترل شدت آن وجود دارد. اگر نگران اثرات بارداری روی زانوهای خود هستید، این راهنمای مراقبت از زانو درد در بارداری را در ماه های پیش رو دنبال کنید.

روش های رایج مراقبت از زانو درد در بارداری

تحرک بدنی را در اولویت قرار دهید

یکی از دلایل زانو درد در بارداری که برخی از زنان باردار با آن مواجه می شوند، کاهش فعالیت بدنی در این دوران است. مثلا در سه ماهه اول، برخی مادران به علت حالت تهوع یا ضعف جسمی، انگیزه و انرژی لازم برای ورزش کردن را ندارند. برخی دیگر نگران اند که مبادا ورزش زیاد به جنین آسیب برساند، و گروهی نیز به دلیل احساس سنگینی و ناراحتی نمی توانند به برنامه ورزشی قبلی خود پایبند بمانند.

اما بی تحرکی یکی از عوامل مهم در ایجاد زانو درد در بارداری است. وقتی مفصل زانو به اندازه کافی به کار گرفته نشود، قدرت و پایداری اش کاهش می یابد. در نتیجه، زمانی که نیاز به راه رفتن پیدا می کنید، درد بیشتری احساس می شود. همچنین کم تحرکی معمولا به افزایش وزن بیش از حد در دوران بارداری منجر می شود، که فشار زیادی را در مدت زمان کوتاهی به زانوها وارد می کند.

اگر نمی توانید به برنامه ورزشی سابق تان ادامه دهید، یک هدف ساده برای خود تعیین کنید؛ مثلا هر روز یک مسافت مشخص را پیاده روی کنید. ورزش های ایمن و کم فشار مثل شنا یا دوچرخه ثابت می توانند انتخاب های خوبی باشند. به ویژه شنا کردن، چون وزن بدن را در آب کاهش می دهد و به مفاصل از جمله زانو فشار نمی آورد.

همچنین می توانید حرکات پایدارکننده انجام دهید؛ مثلا یوگا بارداری یا تمرینات سبک قدرتی. حرکاتی ساده مثل اسکات یا لانج اگر به درستی و مداوم انجام شوند، می توانند عضلات زانو را تقویت کنند. حتما با پزشک یا متخصص زنان و زایمان مشورت کنید تا مطمئن شوید که حرکات انتخابی تان با شرایط بدنی شما سازگار است.

به کفش هایی که می پوشید توجه کنید

در دوران بارداری، بدن هورمونی به نام رِلاکسین (Relaxin) ترشح می کند. این هورمون باعث نرم شدن رباط ها و افزایش انعطاف پذیری مفاصل به ویژه در ناحیه لگن می شود تا زایمان راحت تر صورت بگیرد. اما این هورمون فقط به لگن محدود نمی ماند و روی تمام مفاصل از جمله زانو، مچ پا و کف پا اثر می گذارد.

بنابراین بهتر است از پوشیدن کفش های تخت یا دمپایی های لاانگشتی خودداری کنید. همچنین پوشیدن کفش های پاشنه بلند می تواند تعادل بدن را به هم بزند و فشار مضاعفی به زانوها و مچ پا وارد کند. به جای آن، از کفش هایی استفاده کنید که از پاهای شما به خوبی حمایت کنند و هم راستایی مناسبی بین زانو، لگن و کف پا ایجاد کنند.

احتمال دارد در دوران بارداری مجبور شوید کفش های جدیدی تهیه کنید، چون در اثر ترشح هورمون رلاکسین، رباط های کف پا نرم تر شده و اندازه پا کمی بزرگ تر می شود. علاوه بر این، ورم پاها نیز باعث می شود کفش های سابق دیگر مناسب نباشند. سعی کنید کفش هایی انتخاب کنید که نرم، انعطاف پذیر و دارای کفی مناسب برای محافظت از زانو باشند.

استراحت در وضعیت مناسب

یکی از ساده ترین روش ها برای کاهش زانو درد در بارداری، استراحت دادن به زانوهاست. وقتی دراز می کشید و به پهلو می خوابید، یک بالش کوچک بین زانوها قرار دهید تا فشار از روی مفاصل برداشته شود. اگر نشسته اید، سعی کنید پاهای تان را کمی بالا بیاورید؛ مثلا آن ها را روی یک چهارپایه یا میز بگذارید.

نشستن طولانی مدت با زانوهای خمیده می تواند باعث تحریک مفاصل زانو، کاهش جریان خون در پاها و در نتیجه زانو درد در بارداری شود. بنابراین بهتر است هر نیم ساعت یک بار موقعیت نشستن تان را تغییر دهید و اجازه ندهید زانوها در وضعیت ثابتی باقی بمانند.

استفاده از حمایت کننده های زانو را در نظر بگیرید

در نهایت، اگر احساس می کنید راه رفتن برایتان سخت یا دردناک شده، بهتر است با یک متخصص زانو مشورت کنید. او ممکن است برایتان زانوبند یا بریس تجویز کند. حتی اگر فعالیت تان متعادل است و رژیم غذایی سالمی دارید، اما وزن اضافه شده، تغییرات در نحوه راه رفتن و رباط های شل شده می توانند باعث فشار بر زانو شوند.

در چنین شرایطی، یک زانوبند مناسب می تواند به حمایت از مفصل زانو کمک کرده و درد را هنگام حرکت کاهش دهد.

نکاتی تکمیلی درباره زانو درد در بارداری

هیدراته ماندن را فراموش نکنید

کم آبی بدن در بارداری می تواند به کاهش انعطاف پذیری عضلات و خشکی مفاصل منجر شود. این موضوع ممکن است باعث تشدید زانو درد در بارداری شود. روزانه به مقدار کافی آب بنوشید، به ویژه در روزهایی که فعالیت بیشتری دارید یا هوا گرم است.

مراقب افزایش وزن باشید

افزایش وزن در بارداری طبیعی و ضروری است، اما افزایش بیش از حد می تواند فشار بسیار زیادی روی زانوها وارد کند و باعث زانو درد در بارداری شود. مشورت با ماما یا پزشک برای تنظیم تغذیه مناسب و کنترل وزن در محدوده سالم، از جمله اقدامات مهم برای کاهش دردهای مفصلی است.

از ماساژ درمانی یا فیزیوتراپی بهره بگیرید

بسیاری از زنان باردار از ماساژهای تخصصی دوران بارداری بهره می برند تا تنش عضلانی و درد مفاصل کاهش یابد. همچنین برخی فیزیوتراپیست ها تمریناتی را آموزش می دهند که مخصوص زنان باردار بوده و به تقویت عضلات اطراف زانو و لگن کمک می کند.

استفاده از کمپرس سرد یا گرم

در مواقعی که زانو متورم یا دردناک است، می توانید از کمپرس سرد برای کاهش التهاب استفاده کنید. در مقابل، کمپرس گرم نیز برای تسکین خشکی و گرفتگی عضلات اطراف زانو مؤثر است. البته پیش از استفاده مداوم، بهتر است با پزشک مشورت نمایید.