رژیم کتوژنیک برای درمان صرع

رژیم کتوژنیک برای درمان صرع، یکی از روش های درمان صرع مقاوم به دارو است. این رژیم که میزان چربی آن بالا و میزان کربوهیدرات آن پایین است، با تغییر نحوه تأمین انرژی مغز به عملکرد بهتر آن کمک می کند. هرچند نحوه دقیق عملکرد این رژیم هنوز کاملا مشخص نیست، اما در بسیاری از افراد توانسته حملات تشنج را کاهش دهد. در این مقاله به طور کامل توضیح خواهیم داد.

رژیم کتوژنیک چیست و چگونه برای صرع استفاده می شود؟

رژیم کتوژنیک برای درمان صرع، یک برنامه غذایی است که معمولا چربی بالایی دارد و میزان کربوهیدرات آن کم است. هدف از این رژیم مدیریت و کاهش تعداد تشنج ها است. اگر داروهای ضد تشنج به تنهایی نتایج مطلوبی نداشته باشند، پزشک ممکن است رژیم کتو را به عنوان درمان مکمل توصیه کند.

انواع رژیم کتوژنیک برای درمان صرع

رژیم کتوژنیک چند نوع مختلف دارد، از جمله:

• رژیم کتو کلاسیک (CKD): میزان چربی بسیار بالا، کربوهیدرات کم، و پروتئین متوسط. این نوع رژیم بسیار ساختارمند است و نیاز به برنامه ریزی دقیق وعده های غذایی دارد.
• رژیم آتکینز اصلاح شده (MAD): چربی بالا، کربوهیدرات پایین و پروتئین با انعطاف بیشتر. این نوع رژیم نسبت به CKD محدودیت کمتری دارد ولی همچنان باید مقدار کربوهیدرات مصرفی کنترل شود.
• رژیم با شاخص گلیسمی پایین: میزان متوسط چربی و پروتئین دارد و تشویق می کند که کربوهیدرات هایی با جذب کند (شاخص گلیسمی پایین) مصرف شود.

چه کسانی باید رژیم کتوژنیک برای درمان صرع را دنبال کنند؟

رژیم کتوژنیک برای درمان صرع، زمانی پیشنهاد می شود که داروهای ضد تشنج به تنهایی کنترل تشنج را فراهم نکرده باشند. معمولا این رژیم برای کودکان در تمام سنین، از نوزاد تا نوجوان، توصیه می شود. بزرگسالان مبتلا به صرع نیز می توانند از این رژیم استفاده کنند اما به دلیل محدودیت زیاد در انتخاب غذا، کمتر مورد ترجیح قرار می گیرد.

چه تغییراتی در بدن وقتی رژیم کتوژنیک برای درمان صرع را شروع می کنید رخ می دهد؟

رژیم کتوژنیک نحوه استفاده بدن از غذا را تغییر می دهد. معمولا بیشتر انرژی بدن از کربوهیدرات هایی مثل قند و نشاسته تأمین می شود. این رژیم با کاهش مصرف کربوهیدرات، بدن را به سمت استفاده از چربی ها برای تأمین انرژی سوق می دهد. سوختن چربی باعث تولید ماده ای به نام کتون می شود که حالت کتوز نام دارد؛ حالتی که در آن بدن انرژی خود را از چربی ها به جای گلوکز (قند) تأمین می کند.

چگونه رژیم کتوژنیک برای درمان صرع باعث کاهش تشنج می شود؟

پزشکان هنوز به طور دقیق نمی دانند که رژیم کتو چگونه باعث کاهش تشنج می شود، اما چند نظریه وجود دارد:

• هنگام تشنج، سلول های عصبی مغز (نورون ها) به طور غیرکنترلی سیگنال ارسال می کنند که این فرآیند انرژی زیادی مصرف می کند. مطالعات نشان می دهد تغییرات متابولیک ناشی از رژیم کتو ممکن است میزان انرژی قابل دسترس برای نورون ها را کاهش دهد و بدین ترتیب احتمال بروز تشنج کمتر شود.
• همچنین، تغییرات متابولیسم و باکتری های روده (میکروبیوم) می تواند بر پیام رسان های شیمیایی مغز (نورون ها) اثر گذاشته و در تنظیم تشنج مؤثر باشد.

چگونه رژیم کتوژنیک را برای درمان صرع شروع کنیم؟

اگر قصد دارید رژیم کتو را شروع کنید، ابتدا با پزشک خود مشورت کنید. پزشک معاینه ای کلی انجام می دهد تا از سلامت عمومی شما مطمئن شود و این رژیم برایتان مناسب است.

پزشک ممکن است از شما بخواهد فعالیت های تشنجی تان را در یک دفترچه یادداشت کنید. همچنین در صورت نیاز ممکن است آزمایش هایی مانند تصویربرداری، آزمایش ادرار و خون انجام دهد.

اگر پزشک اجازه شروع رژیم را بدهد، احتمالا شما را به متخصص تغذیه معرفی می کند تا برنامه غذایی مناسب و دقیق برایتان تنظیم شود؛ چرا که رژیم کتو بسیار محدودکننده است.

برخی کودکان ممکن است هنگام شروع رژیم نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته باشند تا سطح قند خون و وضعیت آب بدن آن ها تحت کنترل باشد.

میزان موفقیت رژیم کتوژنیک برای درمان صرع چقدر است؟

تحقیقات نشان داده اند که رژیم کتو (شامل انواع CKD، MAD و رژیم با شاخص گلیسمی پایین) می تواند تعداد تشنج ها را بیش از نصف کاهش دهد، معمولا بعد از سه ماه استفاده. برخی افراد حتی گزارش داده اند که کاملا بدون تشنج شده اند.

البته نتایج بسته به فرد متفاوت است و اهمیت زیادی دارد که در طول درمان تحت نظر پزشک باشید تا مطمئن شوید این روش درمانی برای شما مناسب است.

عوارض و خطرات رژیم کتوژنیک برای درمان صرع چیست؟

اگرچه رژیم کتو در کنترل تشنج مؤثر است، اما بدون عارضه هم نیست. بیشتر افراد این رژیم را با کمترین عوارض تحمل می کنند، اما عوارض شایع شامل موارد زیر هستند:

• درد شکمی
• یبوست
• کم آبی بدن
• اسهال
• خستگی و بی حالی
• پایین آمدن قند خون
• استفراغ
• کاهش وزن

خطرات احتمالی ناشی از استفاده طولانی مدت رژیم عبارتند از:

• کاهش تراکم استخوان و خطر شکستگی
• افزایش کلسترول خون
• سنگ کلیه
• اسیدوز متابولیک
• کاهش سرعت رشد در کودکان

چه زمانی نتایج درمانی دیده می شود؟

مطالعات نشان داده اند که معمولا طی 3 تا 4 ماه اول رژیم می توانید نتایج را مشاهده کنید. پزشکان این بازه زمانی را برای ارزیابی اثربخشی رژیم توصیه می کنند. در این مدت، حتما باید دستورات پزشک را رعایت کنید و داروهای تجویزی را طبق نظر او ادامه دهید.

چقدر باید رژیم کتوژنیک برای درمان صرع را ادامه داد؟

پزشک ممکن است پس از چند سال در صورتی که کنترل صرع خوب باشد، رژیم کتو را قطع کند. همچنین در صورتی که رژیم اثرگذار نباشد، آن را متوقف خواهد کرد. درباره مدت زمان مناسب رژیم از پزشکتان سوال کنید.

چه زمانی باید با پزشک تماس گرفت؟

• اگر تشنج ها بدتر شدند یا تغییری نکردند
• در صورت بروز واکنش آلرژیک به هر یک از غذاهای رژیم
• اگر در پیروی از رژیم مشکل داشتید
• در صورت بروز هرگونه عارضه ناخوشایند

سخنی از نی نی تینی

رژیم کتوژنیک برای درمان صرع یک روش مؤثر برای کنترل این بیماری که مقاوم به دارو است و با تغییر نحوه تأمین انرژی بدن باعث کاهش حملات تشنج می شود. انواع مختلفی از این رژیم وجود دارد که بسته به شرایط فرد، پزشک آن را توصیه می کند. هرچند این رژیم موفقیت های زیادی داشته، اما نیازمند مراقبت دقیق و پیگیری منظم است تا عوارض احتمالی به حداقل برسند. اگر به دنبال راهکارهای جایگزین برای کنترل صرع هستید، حتما با پزشک خود درباره رژیم کتوژنیک صحبت کنید.