آیا به دنبال راهی هستید تا به کودکتان کمک کنید یک روتین خواب سالم داشته باشد؟ در این مطلب، می توانید با روتین خواب کودک 6 تا 12 ماهه از جمله الگوهای خواب کودک، روش های کمک به او برای خوابیدن و همچنین راهکارهایی برای یادگیری آرام سازی و خودخوابیدن آشنا شوید. این مهارت ها به کودک کمک می کنند تا هم راحت تر بخوابد و هم در صورت بیدار شدن در طول شب، دوباره به خواب بازگردد.
خواب کودک 6 تا 12 ماهه
وقتی کودک به بازه سنی 6 تا 12 ماهگی می رسد، الگوی خواب او قابل پیش بینی تر می شود. در این دوره، بیشتر نوزادان بین 12 تا 16 ساعت در شبانه روز می خوابند که شامل خواب شبانه و چرت های روزانه است. این میزان خواب برای رشد و تکامل سالم ضروری است. البته برخی نوزادان همچنان در طول شب برای شیر خوردن بیدار می شوند.
هر کودک الگوی خواب و بیداری خاص خودش را دارد. بعضی ها چندین بار در طول روز چرت های کوتاه می زنند و برخی دیگر شب ها طولانی تر می خوابند و در روز به چرت کمتری نیاز دارند. با بزرگ تر شدن کودک، ساعات خواب شبانه بیشتر و دفعات بیدار شدن کمتر خواهد شد. مهم است که مجموع ساعات خواب کودک را در طول 24 ساعت در نظر بگیرید، نه فقط خواب شبانه.
خواب کودک 6 ماهه
- معمولا می توانند در شب بین 5 تا 8 ساعت پشت سر هم بخوابند.
- در طول روز 2 تا 3 بار چرت کوتاه دارند.
خواب کودک 12 ماهه
- معمولا زمان خواب و بیداری منظم تری پیدا می کنند.
- یک یا دو بار در طول روز، بین 1 تا 2 ساعت چرت می زنند.
نکته ایمنی مهم
همیشه کودک خود را به پشت بخوابانید؛ چه در خواب شب و چه در چرت های روزانه. اگر کودک در خواب به پهلو یا شکم غلت زد، نیازی به بازگرداندن او نیست. این کار بخشی از رشد طبیعی اوست.
تغییرات الگوی خواب کودک
با رشد کودک، تغییر در الگوهای خواب کاملا طبیعی است. حتی زمانی که نوزاد بیشتر شب را یک سره می خوابد، ممکن است دوره هایی پیش بیاید که دوباره دچار بی نظمی در خواب شود. دلایل این موضوع می تواند شامل موارد زیر باشد:
- رویش دندان ها یا بیماری های خفیف
- جهش رشدی
- اضطراب جدایی
- یادگیری مهارت های جدید مثل غلت زدن یا ایستادن با کمک
- تغییر در شرایط خانواده مانند سفر، تعطیلات یا تغییر در برنامه کاری والدین
بازگشت به یک الگوی خواب منظم ممکن است چند روز یا حتی چند هفته زمان ببرد. در این دوره ممکن است شما خسته یا کلافه شوید، اما صبر و آرامش بسیار اهمیت دارد. تلاش کنید رفتارتان با کودک آرام و یکنواخت باشد تا او حس امنیت بیشتری داشته باشد.
اگر احساس کردید فشار کارهای روزمره شما را خسته کرده، از اطرافیان کمک بخواهید؛ مثلا در آشپزی، شستن لباس ها یا کارهای خانه. این کار به شما فرصت استراحت می دهد تا انرژی بیشتری برای حمایت از خواب کودک داشته باشید.
ایجاد یک روتین سالم برای خواب کودک 6 تا 12 ماهه
چگونه روتین خواب کودک 6 تا 12 ماهه را بسازیم؟
یکی از بهترین راه ها برای آموزش خواب سالم به کودک، این است که او را زمانی که خواب آلود اما هنوز کاملا به خواب نرفته است، در تخت خودش بخوابانید. این کار به او یاد می دهد که تخت، همان جایی است که باید در آن بخوابد. به آرامی به او بگویید وقت خواب است تا ارتباطی مثبت با خواب پیدا کند.
هر کودکی در زمینه خوابیدن متفاوت است. بعضی نوزادان به محض قرار گرفتن در تخت، خیلی سریع به خواب می روند، اما برخی دیگر ممکن است بی قراری یا گریه کنند. لازم نیست هر بار که گریه می کنند، فورا سراغشان بروید. گاهی اگر چند دقیقه صبر کنید، خواهید دید که گریه و بی قراری آرام آرام کمتر می شود و کودک خودش به خواب می رود. به یاد داشته باشید: یادگیری خودخوابیدن مثل هر مهارت دیگری زمان می برد.
با رشد و کنجکاوی کودک، ممکن است توجه او بیشتر به محیط اطرافش جلب شود تا خوابیدن. در این مواقع صبور باشید و سعی کنید برنامه خواب ثابت و یکنواختی ایجاد کنید. این ثبات به کودک کمک می کند راحت تر بفهمد چه زمانی وقت خواب است.
تغذیه شبانه و خواب
اگر کودک به خوبی رشد می کند و وزن می گیرد، معمولا دیگر نیازی به تغذیه شبانه ندارد. اما برخی نوزادان به دلیل عادت ممکن است همچنان شب ها بیدار شوند و شیر بخواهند. در زمان هایی که کودک در جهش رشدی است، طبیعی است که شب ها برای چند دفعه بیدار شود و شیر بخورد. در این حالت محیط را آرام و تاریک نگه دارید، بدون بازی یا تحریک زیاد، به او شیر بدهید و سپس کمک کنید دوباره بخوابد.
چگونه به آرام کردن کودک کمک کنیم؟
اگر گریه کودک شدید شد و نتوانست خودش آرام شود، می توانید از این روش ها کمک بگیرید:
- نوازش آرام پا، شکم یا گونه کودک هنگام خواباندن
- گذاشتن دست روی بدن کودک و آرام صحبت کردن، لالایی یا زمزمه کردن
- کاهش تدریجی تماس دست برای ایجاد استقلال بیشتر
- آرام ادامه دادن نوازش به جای بغل کردن در صورتی که تکان می خورد یا نیمه بیدار می شود
- فرصت دادن به کودک بزرگ تر برای آرام شدن در اتاق، بدون حضور مداوم شما
- در صورتی که گریه شدید و مداوم شد، او را بغل کنید و به روش همیشگی آرام کنید
به خاطر داشته باشید که فرآیند خواب کودک 6 تا 12 ماهه نیاز به تکرار دارد. ممکن است بارها تلاش کنید تا کودک یاد بگیرد به تنهایی بخوابد.
آیا آموزش خواب (Sleep Training) لازم است؟
گاهی والدین به دلیل خستگی به دنبال روش های مختلف آموزش خواب هستند. آموزش خواب به مجموعه روش هایی گفته می شود که به کودک کمک می کند راحت تر بخوابد و خوابش طولانی تر شود. برخی روش ها رایگان و در دسترس همه اند، برخی دیگر مشاوره های تخصصی با هزینه دارند.
یکی از معروف ترین روش ها “گریه تا آرام شدن” است؛ یعنی کودک برای مدت طولانی تنها گذاشته می شود. بسیاری از والدین این روش را ناراحت کننده می دانند و نمی توانند ادامه دهند. روش های ملایم تر هم وجود دارد که ممکن است برای بعضی خانواده ها مناسب تر باشد. مهم این است که روشی انتخاب کنید که هم شما و هم کودکتان با آن احساس راحتی داشته باشید.
به یاد داشته باشید: هر نوزادی می تواند خواب سالم را یاد بگیرد، فقط به زمان، تمرین و شیوه درست نیاز دارد. خواب کودک 6 تا 12 ماهه نه تنها برای کودک بلکه برای والدین و کل خانواده حیاتی است و باید کودک یک خواب خوب و مفید داشته باشد. اگر احساس می کنید مشکل خواب فرزندتان روی سلامت خانواده تأثیر گذاشته، می توانید با پزشک یا مشاور کودک مشورت کنید.
نکاتی برای ایجاد یک روتین سالم برای خواب کودک 6 تا 12 ماهه
- آیا کودک شما روتین مشخصی دارد که به مغز او پیام بدهد وقت خواب است؟ اگر نه، یک برنامه خواب منظم طراحی کنید.
- آیا کودک توانایی آرام سازی خودش را یاد گرفته یا همیشه شما این کار را انجام می دهید؟ اگر هنوز نیاز دارد، چند هفته قبل از شروع آموزش خواب، تمرین آرام سازی را شروع کنید.
- آیا کودک همیشه با شیر خوردن به خواب می رود؟ بهتر است کم کم یاد بگیرد خوابیدن همیشه همراه با شیر خوردن نیست. می توانید پیش از خواب، او را از سینه یا شیشه جدا کنید و بعد در تخت بگذارید.
- آیا افراد دیگری هستند که بتوانند در روتین خواب کودک 6 تا 12 ماهه به شما کمک کنند؟ تقسیم مسئولیت به کاهش خستگی والدین کمک زیادی می کند.
گریه در نوزادان 6 تا 12 ماهه
در این سن، معمولا میزان گریه کمتر از ماه های ابتدایی زندگی است. بااین حال، در زمان هایی مثل رویش دندان یا بیماری، گریه ممکن است بیشتر شود. گریه همچنان راهی برای بیان نیازهای کودک است. به این معنا که کودک هنوز با گریه می گوید: “من به کمک نیاز دارم”.
روتین خواب شبانه (Bedtime)
یک روتین آرام بخش برای خواب کودک 6 تا 12 ماهه بعد از آخرین وعده شیر، به او کمک می کند تا بهتر برای خواب آماده شود. اگر هر شب یک برنامه خواب مشابه اجرا کنید، کودک به مرور نشانه های خواب را تشخیص می دهد. بهترین زمان برای شروع این روتین معمولا بین ساعت 7 تا 8 شب است. اگر صبر کنید تا کودک بیش از حد خسته شود، خوابیدن برایش دشوارتر خواهد شد.
نمونه ای از روتین خواب شبانه:
- پوشاندن لباس خواب مناسب
- تمیز کردن دهان و دندان ها (یا لثه ها در صورت نداشتن دندان)
- خواندن قصه یا لالایی در آغوش والدین
- خواباندن کودک در تخت در حالی که خواب آلود اما بیدار است
- گفتن شب به خیر با لحن گرم و محبت آمیز
سعی کنید حتی زمانی که در سفر یا مهمانی هستید، این روتین را تا حد ممکن حفظ کنید تا نظم خواب کودک به هم نخورد.
نوزاد و چرت های روزانه (Naptime)
چرت های روزانه به رشد مغز و بدن کودک کمک می کنند. نشانه های خستگی کودک عبارت اند از:
- بی علاقگی به بازی یا افراد اطراف
- خمیازه کشیدن یا مالیدن چشم ها
- خیره شدن به یک نقطه
- آرام تر شدن یا دراز کشیدن روی زمین
اگر کودک در این زمان ها نخوابد، ممکن است:
- دیرتر به خواب برود
- بی قرار و کلافه شود
- دوباره انرژی بگیرد و تمایل به بازی پیدا کند
بنابراین بهتر است فعالیت های روزانه را با زمان چرت کودک هماهنگ کنید. چرت های منظم روزانه به کودک کمک می کنند الگوی خواب بهتری پیدا کند.
آرام سازی و خودخوابیدن (Self-Soothing)
با گذر زمان، کودک یاد می گیرد خودش را آرام کند. این مهارت نه تنها برای خواب شب بلکه برای مواقع دیگر هم مفید است. نشانه های شروع خودخوابیدن در کودک:
- مکیدن انگشت یا پستانک
- مالیدن لبه پتو با انگشتان
- خیره شدن به یک نقطه قبل از خواب
- غرغر کردن یا صداهای آرام بدون بیداری کامل
برای کمک به کودک در این مسیر:
- با ملایمت صدای “هوم” یا زمزمه کنید تا کودک تقلید کند.
- دست او را بگیرید و به آرامی گونه یا شکمش را نوازش دهید تا یاد بگیرد خودش هم این کار را انجام دهد.
- اگر هنگام خوابیدن صداهایی از خود درآورد، کمی صبر کنید تا ببینید خودش آرام می شود یا نه.
- تنها زمانی سراغ کودک بروید که کاملا بیدار شده باشد.
آرام سازی و خودخوابیدن به معنی بی توجهی به نیازهای کودک نیست. در مواقع بیماری، ترس یا ناراحتی، همچنان حضور و حمایت شما لازم است.
خوابیدن بدون وقفه در شب
هیچ بزرگسالی و حتی هیچ نوزادی شب را بدون بیدار شدن کامل نمی گذراند.
بزرگسالان در طول شب چندین بار از خواب بیدار می شوند اما دوباره به خواب بازمی گردند چون این مهارت را یاد گرفته اند. با کمک شما، کودک هم می تواند این مهارت را به دست بیاورد.
سخنی از نی نی تینی
خواب کودک 6 تا 12 ماهه یکی از مهم ترین بخش های رشد و سلامت اوست. در این دوره، الگوهای خواب کودک 6 تا 12 ماهه به تدریج منظم تر می شود و با ایجاد روتین خواب مناسب، والدین می توانند به فرزندشان کمک کنند راحت تر بخوابد و حتی پس از بیدار شدن شبانه دوباره به خواب بازگردد. به یاد داشته باشید که هر نوزاد الگوی خاص خود را دارد و تغییرات مانند دندان درآوردن، اضطراب جدایی یا تغییر در برنامه روزانه می تواند خواب او را تحت تأثیر قرار دهد. با صبر، آرامش و همراهی والدین، کودک یاد می گیرد به مرور خواب سالم و کافی داشته باشد.
شما تجربه بیدار شدن های شبانه کودک تان در این سن را چطور مدیریت کرده اید؟ آیا نکته یا روشی دارید که برای والدین دیگر مفید باشد؟ تجربه های خود را در بخش نظرات با ما و دیگر والدین به اشتراک بگذارید.
