می توانید با خیال راحت به چشم های زیبای نوزادتان نگاه کنید، چه آبی، چه سبز یا قهوه ای باشند، اما یادتان باشد که رنگ چشم نوزادان همیشه ثابت نیست و ممکن است در ماه های اول زندگی تغییر کند!
هیچ قانون دقیق و ثابتی وجود ندارد، اما چشم نوزادان معمولا در چند ماه اول تا یک سال یا حتی بیشتر تغییر رنگ می دهد. برای مثال، برخی نوزادان با چشم های آبی یا خاکستری به دنیا می آیند که به مرور زمان به سبز، فندقی یا قهوه ای تغییر می کند.
دکتر چاندانی دزور، متخصص اطفال و عضو هیئت مشاوره پزشکی بیبی سنتر، می گوید:
“رنگ چشم از بدو تولد معمولا در طول زندگی تغییر می کند.”
پیش بینی رنگ نهایی چشم کودک یک بازی حدس وگمان جذاب است، اما اطلاعات زیر می تواند به شما کمک کند تا درک بهتری از مسیر تغییر رنگ چشم نوزاد داشته باشید.
چه چیزی رنگ چشم نوزادان را تعیین می کند؟
تمام رنگ های چشم به میزان ملانین در (عنبیه بخش رنگی چشم) بستگی دارد. ملانین پروتئینی است که علاوه بر چشم، پوست را نیز رنگی می کند.
عنبیه از دو لایه تشکیل شده است. تقریبا همه افراد ملانین را در لایه پشتی عنبیه دارند، اما مقدار ملانین در لایه جلویی متفاوت است و این همان چیزی است که رنگ چشم را تعیین می کند.
- چشم های قهوه ای مقدار زیادی ملانین دارند.
- چشم های سبز و فندقی کمی ملانین کمتر دارند.
- چشم های آبی تقریبا هیچ ملانینی در لایه جلویی ندارند، به همین دلیل نور آبی بیشتری از عنبیه بازتاب می کند و چشم ها آبی به نظر می رسند.
اگر چشم ها سبز یا فندقی باشند، لایه های عنبیه شامل رنگدانه قهوه ای روشن هستند که با نور آبی ترکیب می شوند و چشم ها سبزرنگ دیده می شوند.
برخی نوزادان با رنگ نهایی چشم خود به دنیا می آیند، اما در برخی دیگر، تغییر رنگ ادامه پیدا می کند چون ملانوسیت ها – سلول های تخصصی تولید ملانین – شروع به فعالیت و تولید بیشتر می کنند. بنابراین ممکن است چشم نوزاد در ابتدا آبی به نظر برسد و با افزایش ملانین، تیره تر شود.
به همین دلیل، تغییر رنگ چشم معمولا از روشن به تیره است و بازگشتی ندارد. (یعنی اگر نوزاد شما با چشم های تیره به دنیا آمده باشد، رنگ چشم او آبی نخواهد شد.)
رنگ چشم نوزادان چه زمانی تغییر می کند؟
معمولا رنگ چشم نوزادان در سه تا شش ماه اول زندگی تغییر می کند، هرچند در برخی کودکان این تغییرات تا یک سالگی نیز ادامه دارد.
در تعداد کمی از کودکان، تغییر رنگ چشم ممکن است حتی تا سال ها ادامه پیدا کند. تحقیقات نشان داده اند که رنگ چشم تقریبا همیشه تا سن ۶ سالگی تثبیت می شود، اما گاهی این روند طولانی تر می شود. برخی مطالعات نشان می دهند که حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از کودکان سفیدپوست تغییرات رنگ چشم خود را تا دوران نوجوانی و حتی بزرگسالی تجربه می کنند، که این به دلیل تغییرات در مقدار و توزیع ملانین در عنبیه است.
دکتر چاندانی دزور، متخصص اطفال، می گوید:
“ژنتیک پیچیده رنگ چشم باعث می شود که در بزرگسالی هر رنگی ممکن باشد.”
آیا همه نوزادان با چشم های آبی به دنیا می آیند؟
خیر، این یک تصور اشتباه است که همه نوزادان با چشم آبی یا خاکستری متولد می شوند. نوزاد شما ممکن است با چشم های قهوه ای، سبز یا فندقی به دنیا بیاید.
در واقع، بیشتر نوزادان با چشم های قهوه ای متولد می شوند و این رنگ باقی می ماند. یک مطالعه در کالیفرنیا روی 192 کودک نشان داد که تقریبا دو سوم آن ها با چشم های قهوه ای به دنیا آمده اند، حدود 21 درصد با چشم های آبی، 6 درصد با چشم های سبز یا فندقی، 10 درصد با رنگ چشم نامشخص و کمتر از 1 درصد با رنگ چشم ترکیبی متولد شده اند.
مطالعه دیگری روی 202 نوزاد نشان داد که چشم های قهوه ای کمتر تغییر می کنند: 94٪ از چشم های قهوه ای باقی قهوه ای می مانند، در حالی که چشم های آبی 27٪ به قهوه ای، 7.5٪ به فندقی و 5٪ به سبز تغییر می کنند.
جالب است بدانید که طبق آکادمی چشم پزشکی آمریکا، تا حدود 10 هزار سال پیش، همه انسان ها چشم های قهوه ای داشتند. دانشمندان معتقدند که جهشی در ژنی که تولید ملانین را کنترل می کند، باعث شده یک جد مشترک با عنبیه های روشن به وجود بیاید.
ملانین بالا در چشم و پوست از پوست و چشم در برابر اشعه خورشید محافظت می کند، به همین دلیل چشم های قهوه ای در مناطق گرم تر رایج تر هستند و در مناطق شمالی کمتر دیده می شوند.
آکادمی چشم پزشکی آمریکا می گوید:
“رنگ چشم احتمالا با مهاجرت نیاکان ما به مناطق سردتر تغییر یافته است.”
رنگ چشم نوزاد من چه خواهد بود؟
هیچ راه قطعی برای پیش بینی رنگ نهایی چشم نوزاد وجود ندارد.
دکتر دزور می گوید:
“بسیاری از نوزادان همان رنگ چشم یکی یا هر دو والد خود را دارند، اما در نهایت، ژنتیک پیچیده رنگ چشم می تواند هر رنگی را در بزرگسالی ایجاد کند.”
ژن ها تعیین می کنند که چه میزان ملانین تولید، منتقل و ذخیره شود. پیش تر تصور می شد که یک ژن مشخص رنگ چشم را تعیین می کند و ژن چشم قهوه ای غالب بر ژن چشم آبی است، اما امروزه می دانیم که چندین ژن در این فرآیند نقش دارند و تغییرات ژنتیکی می تواند رنگ چشم غیرمنتظره ایجاد کند.
با این حال، نگاه کردن به چشم اعضای خانواده نزدیک می تواند ایده ای کلی درباره احتمال رنگ های مختلف چشم برای نوزاد به شما بدهد. نوزادی که یکی از والدین یا پدربزرگ/مادربزرگش چشم آبی دارد، احتمال بیشتری دارد که چشم آبی داشته باشد و هر چه تعداد نزدیکان با چشم آبی بیشتر باشد، این احتمال بالاتر می رود.
طبق آکادمی آمریکایی اطفال:
- دو والد با چشم آبی احتمالا کودک با چشم آبی خواهند داشت، اما همیشه اینطور نیست.
- دو والد با چشم قهوه ای احتمالا کودک با چشم قهوه ای خواهند داشت.
- اگر هر والد یک رنگ چشم متفاوت داشته باشد، شانس داشتن چشم آبی یا قهوه ای تقریبا برابر است.
- اگر پدربزرگ یا مادربزرگ چشم آبی داشته باشد، احتمال چشم آبی در نوزاد بیشتر می شود.
مطالعات ملی نشان داده اند که در آمریکا:
- سبز نادرترین رنگ چشم است (9٪)،
- فندقی 18٪،
- آبی 27٪ و
- قهوه ای شایع ترین رنگ چشم است (45٪) و در سراسر جهان نیز رایج ترین است.
گاهی ممکن است یک رنگ در نزدیکی مردمک و رنگ دیگری در لبه عنبیه دیده شود که به دلیل تفاوت مقدار ملانین در بخش های مختلف عنبیه است. اما اگر نوزاد شما یک چشم قهوه ای و دیگری آبی داشته باشد، حتما این موضوع را با پزشک مطرح کنید، زیرا ممکن است نشانه یک اختلال ژنتیکی نادر به نام سندروم وارندنبرگ باشد که می تواند باعث کاهش شنوایی شود.
علت تغییر رنگ چشم نوزادان چیست؟
تغییر رنگ چشم نوزادان معمولا به دلیل افزایش و توزیع ملانین در عنبیه رخ می دهد. ملانوسیت ها – سلول های تولیدکننده ملانین – در ماه های اول زندگی فعال تر می شوند و رنگ روشن چشم ها مانند آبی یا خاکستری را به سبز، فندقی یا قهوه ای تیره تر تبدیل می کنند.
رنگ چشم نوزادان ممکن است تحت تأثیر ژنتیک والدین، تغییرات محیطی و حتی نور محیط قرار گیرد. با این حال، بعد از یک سالگی، تغییرات معمولا کمتر شده و تا حدود شش سالگی به تثبیت نهایی می رسد.
توجه داشته باشید که تغییر رنگ چشم همیشه از روشن به تیره است و بازگشتی ندارد. به همین دلیل، اگر نوزاد شما با چشم های تیره متولد شده باشد، بعید است که رنگ چشمش به آبی یا سبز تغییر کند.
نکات کاربردی برای والدین
- اگر می خواهید پیش بینی تقریبی از رنگ چشم نوزاد خود داشته باشید، به رنگ چشم والدین و نزدیکان درجه یک نگاه کنید.
- تغییر رنگ چشم نوزادان یک روند طبیعی و معمول است و نگران کننده نیست، مگر اینکه یک چشم با رنگ دیگری ظاهر شود که غیرمعمول است.
- در صورت مشاهده تفاوت رنگ چشم ها یا علائم غیرعادی، با پزشک مشورت کنید تا اطمینان حاصل شود که نشانه مشکلی ژنتیکی یا پزشکی نیست.
سخنی از نی نی تینی
تغییر رنگ چشم نوزادان یک روند طبیعی است که تحت تأثیر ژنتیک و فعالیت ملانین اتفاق می افتد. بیشتر نوزادان در ماه های اول زندگی تغییر رنگ را تجربه می کنند و تا پایان دوران کودکی، رنگ چشم آن ها تثبیت می شود. دانستن اینکه رنگ چشم نوزادان چه زمانی تغییر می کند و رنگ چشم نوزادان کی ثابت می شود به والدین کمک می کند آرامش بیشتری داشته باشند و از زیبایی چشم های نوزاد خود لذت ببرند.
آیا رنگ چشم نوزاد شما تغییر کرده است یا از همان ابتدا ثابت بوده؟ تجربه و عکس های نوزاد خود را با ما به اشتراک بگذارید و با دیگر والدین در این مسیر شگفت انگیز همراه شوید.
