شیر مادر همیشه به عنوان «طلای مایع» شناخته می شود، اما جالب است بدانید که رنگ شیر مادر می تواند از زرد و سفید تا حتی آبی، سبز، صورتی و قرمز تغییر کند. برای یک مادر شیرده دانستن دلیل این تغییر رنگ ها و اینکه آیا باید نگران شد یا نه، اهمیت زیادی دارد. در این مقاله در مورد رنگ شیر مادر و تغییرات آن توضیح خواهیم داد.
رنگ طبیعی شیر مادر چیست؟
بیشتر مادران شیرده، شیرشان سفید یا متمایل به آبی روشن است. اما در واقع چیزی به نام «رنگ طبیعی و واحد» وجود ندارد. هر مادر ممکن است تجربه متفاوتی داشته باشد. نوع شیری که بدن تولید می کند هم در رنگ آن اثر می گذارد. برای نمونه، آغوز (اولین شیر مادر بعد از زایمان) معمولا غلیظ و زرد است، اما گاهی می تواند رقیق و شفاف هم باشد.
پس اگر شیر شما سفید نبود، جای نگرانی ندارد. دامنه ای وسیع از رنگ ها در محدوده طبیعی قرار می گیرند. به گفته کارشناسان، رنگ های آبی، زرد، کرم و حتی نارنجی همگی می توانند طبیعی و بی خطر باشند.
تغییر رنگ شیر مادر در مراحل مختلف شیردهی
در هفته های اول بعد از تولد نوزاد، شیر مادر نه تنها از نظر مقدار و ترکیب تغییر می کند، بلکه رنگ شیر مادر هم تغییر خواهد کرد. این تغییرات به سه مرحله اصلی تقسیم می شوند:
۱. آغوز (Colostrum)
آغوز اولین نوع شیر مادر است. مقدار آن کم است، اما بسیار غلیظ و پر از مواد مغذی و آنتی بادی های ضروری برای ایمنی نوزاد است. آغوز معمولا زرد یا نارنجی دیده می شود و این به دلیل وجود بتاکاروتن بالا در آن است. گاهی ممکن است رقیق و شفاف به نظر برسد، اما این هم طبیعی است.
۲. شیر انتقالی (Transitional Milk)
پس از چند روز، تولید شیر افزایش می یابد و بدن وارد مرحله شیر انتقالی می شود. در این حدود دو هفته، رنگ شیر مادر از زرد به سفید تغییر می کند. این همان زمانی است که مادر حس می کند «شیرش آمده است».
۳. شیر بالغ (Mature Milk)
بعد از گذشت حدود دو هفته، بدن به مرحله شیر بالغ می رسد. رنگ این شیر بسته به میزان چربی موجود در آن تغییر می کند:
- شیر ابتدایی (Foremilk): در ابتدای هر وعده شیردهی، شیر رقیق تر و کم چربی تر است. این شیر ظاهری شفاف یا متمایل به آبی دارد.
- شیر انتهایی (Hindmilk): هرچه شیردهی یا دوشیدن ادامه پیدا کند، چربی شیر بیشتر می شود و شیر ظاهر سفید یا زرد کرمی پیدا می کند.
چرا رنگ شیر مادر زرد می شود؟
دلایل متعددی برای زرد شدن رنگ شیر مادر وجود دارد. در روزهای اول شیردهی، وجود آغوز علت اصلی است. مصرف غذاهای سرشار از بتاکاروتن مانند هویج، کدو حلوایی و سیب زمینی شیرین هم می تواند رنگ شیر را تغییر دهد. حتی فریز کردن شیر هم ممکن است باعث شود شیر کمی متمایل به زرد شود.
چرا رنگ شیر مادر سفید است؟
وقتی شیر مادر از مرحله آغوز عبور می کند و به مرحله بالغ می رسد، معمولا رنگی سفید یا مایل به آبی به خود می گیرد. برخی مشاوران شیردهی می گویند این شیر حتی ممکن است شبیه شیر کم چرب یا رقیق به نظر برسد. باید دانست که رنگ سفید شیر مادر هم می تواند با رژیم غذایی تغییر کند و در زمان فریز شدن، کمی زرد به نظر برسد و حتی لایه لایه شود که طبیعی است.
آیا شیر مادر می تواند سبز یا آبی باشد؟
بله! و این موضوع جای نگرانی ندارد.
- شیر آبی معمولا همان شیر ابتدایی است که رقیق تر و کم چربی تر است.
- شیر سبز بیشتر به دلیل مصرف سبزیجات پررنگ مثل اسفناج، کلم یا حتی رنگ های غذایی سبز ایجاد می شود.
چرا شیر مادر صورتی، قرمز یا نارنجی می شود؟
گاهی مادران متوجه می شوند شیرشان صورتی یا قرمز شده است. این وضعیت می تواند به دلایل مختلفی رخ دهد:
- ترک خوردن نوک سینه یا آسیب های جزئی در مجاری شیر باعث ورود خون به شیر می شود.
- رنگ های غذایی قرمز و نارنجی می توانند باعث تغییر رنگ شیر شوند.
- «سندروم لوله زنگ زده» یا Rusty Pipe Syndrome یکی دیگر از دلایل نادر قرمز شدن شیر است. در این حالت خون قدیمی که در مجاری شیر باقی مانده، آزاد می شود. این اتفاق موقتی است و خطری ندارد.
با این حال، اگر رنگ صورتی یا قرمز برای چند روز ماندگار شد، بهتر است با پزشک یا مشاور شیردهی مشورت کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اکثر تغییرات رنگ شیر مادر طبیعی هستند و نباید باعث نگرانی شوند. اما در چند حالت مراجعه به پزشک ضروری است:
- اگر شیر چند روز متوالی خون آلود یا صورتی باقی بماند.
- اگر شیر به رنگ مشکی یا قهوه ای تیره تغییر کند. این تغییر می تواند ناشی از مصرف دارو یا برخی گیاهان دارویی باشد و نیاز به بررسی دارد.
- در صورت وجود هرگونه سوال یا نگرانی در مورد روند شیردهی و تغییر رنگ شیر.
سخنی از نی نی تینی
تغییر رنگ شیر مادر معمولا طبیعی است و جای نگرانی ندارد. با این حال، مراقبت و توجه به الگوی تغذیه، سلامت نوک سینه و رژیم غذایی می تواند به شما کمک کند تا تجربه شیردهی سالم و بدون استرس داشته باشید. همیشه به بدن خود گوش دهید و در صورت مشاهده رنگ غیرمعمول یا خون آلود شدن شیر برای چند روز، با پزشک یا مشاور شیردهی مشورت کنید. حفظ آرامش و داشتن اطلاعات کافی، کلید تجربه شیر دادن موفق است.
شما تجربه ای در مورد تغییر رنگ شیر مادر داشته اید؟ آیا تا به حال با شیر صورتی، سبز یا آبی روبه رو شده اید؟ تجربیات و سوالات خود را در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید تا سایر مادران هم از آن بهره مند شوند.
