بیشتر متخصصان توصیه می‌کنند که برای درمان اختلال بیش فعالی در کودکان یا ADHD از ترکیب رفتار درمانی و دارو استفاده شود. در این مقاله به مواردی که خانواده‌ها باید درباره رفتار درمانی برای کودکان مبتلا به ADHD و نحوه کارکرد آن بدانند، اشاره می‌شود.
رفتار درمانی چیست؟
رفتار درمانی بر این متمرکز است که چگونه افراد و مکان‌های مهم در زندگی کودک می‌توانند به گونه‌ای سازگار شوند که به بهبود توجه و فعالیت کودک کمک کنند. این روش با بازی درمانی یا سایر درمان‌هایی که بیشتر بر خود کودک و احساسات او تمرکز دارند، متفاوت است.
رفتار درمانی بر سه اصل و استراتژی پایه ای استوار است:
- تعیین اهداف خاص و قابل انجام: اهداف واضح و منطقی برای کودکتان تعیین کنید، مثل متمرکز ماندن روی انجام دادن تکالیف برای مدت زمان مشخص یا به اشتراک گذاشتن اسباب‌بازی‌ها با دوستان.
- پاداش و پیامدها: هر بار که کودکتان رفتار مطلوب را نشان می‌دهد، به او پاداش مشخصی بدهید. هنگامی که کودک رفتار نامناسبی نشان می‌دهد، به طور مداوم به او پیامدی (نتیجه‌ای ناخوشایند یا تنبیه) بدهید. گاهی اوقات هنگامی که شروع به استفاده از یک تنبیه می‌کنید، رفتار ممکن است قبل از کاهش و از بین رفتن افزایش یابد.
- استفاده مداوم از پاداش و پیامدها: استفاده مداوم از پاداش‌ها و پیامدها در طولانی مدت، رفتار کودک شما را به طور مثبت شکل می‌دهد.
چگونه رفتار درمانی می‌تواند به کودکم کمک کند؟
با استفاده از تکنیک‌های رفتار درمانی مانند “این‌ها، والدین، معلمان و سایر مراقبان” راه‌های بهتری برای کار با کودک مبتلا به ADHD و برقراری ارتباط با او یاد می‌گیرند.
شما یاد می‌گیرید که چگونه قوانین را تنظیم و اجرا کنید، به کودک خود کمک کنید تا بفهمد چه کار باید بکند، از تنبیه به‌طور مؤثر استفاده کنید و رفتار خوب را تشویق کنید. نتیجه ای که برای شما در پی خواهد داشت این خواهد بود که کودکتان راه‌های بهتری برای کنترل رفتار خود یاد می‌گیرد. همچنین شما هم یاد می‌گیرید که چگونه به طور مداوم عمل کنید.
والدین چگونه در رفتار درمانی مشارکت می‌کنند؟
والدین به عنوان مراقبان اصلی کودک، نقش عمده‌ای در رفتار درمانی دارند. آموزش والدین در دسترس است تا شما را با ADHD و راه‌های خاص و مثبت برای پاسخ به رفتارهای نوع ADHD آشنا کند. این آموزش به بهبود وضعیت کودکتان کمک می‌کند. در بسیاری از موارد، کلاس‌های تربیتی با سایر والدین کافی است. با این حال، برای کودکانی که رفتارهای چالش برانگیزتری دارند، ممکن است کار فردی با یک مشاور یا مربی لازم باشد.
مراقبت از خود نیز به کودکتان کمک می‌کند. والد بودن یک کودک مبتلا به ADHD می‌تواند چالش‌برانگیز باشد و حتی بهترین والدین را نیز به مرحله آزمون بگذارد. آموزش والدین و گروه‌های حمایتی که از سایر خانواده‌های دارای کودکان مبتلا به ADHD تشکیل شده‌اند، می‌توانند منابع کمکی بزرگی باشند. یادگیری تکنیک‌های مدیریت استرس به شما کمک می‌کند تا به‌طور آرام به کودک خود پاسخ دهید. اگر احساس کردید که از پا افتاده‌اید یا ناامید هستید، مراجعه به مشاوره، بسیار کمک کننده خواهد بود.
از پزشک کودکتان بخواهید که به شما در پیدا کردن آموزش والدین، مشاوره و گروه‌های حمایتی در جامعه خود کمک کند.
10 نکته مهم در رفتار درمانی برای کمک به کنترل رفتار کودکتان
- برای کودک خود یک برنامه روزانه تهیه و به آن پایبند باشید: سعی کنید زمان بیدار شدن، غذا خوردن، حمام کردن، رفتن به مدرسه و خوابیدن کودکتان را طبق برنامه پیش ببرید.
- کاهش حواس‌پرتی‌های کودک: صدای موسیقی بلند، بازی‌های کامپیوتری و تلویزیون می‌توانند برای کودکتان بیش از حد تحریک‌کننده باشند. قانونی ایجاد کنید که در هنگام غذا خوردن و انجام تکالیف، باید تجهیزات الکترونیکی مانند تبلت، گوشی، لپ تاپ و تلویزیون و موسیقی خاموش باشند. تلویزیون را در اتاق خواب کودکتان قرار ندهید.
- خانه را سازمان‌دهی و مرتب کنید: اگر کودکتان مکان‌های مشخص و منطقی برای نگهداری کتاب ها و لوازم تحریر، اسباب‌بازی‌ها و لباس‌هایش داشته باشد، کمتر احتمال دارد که آن‌ها را گم کند. مکانی نزدیک در ورودی خانه برای کوله‌پشتی مدرسه‌اش در نظر بگیرید تا بتواند آن را هنگام خروج بردارد.
- رفتار مثبت را تشویق کنید: با کلمات مهربانانه، بغل کردن یا دادن جوایز کوچک برای رسیدن به اهداف در زمان معین یا نشان دادن رفتار مطلوب، به فرزند خود پاداش دهید. تلاش کودکتان برای توجه کردن را تحسین کنید و به او پاداش دهید.
- اهدافی کوچک و قابل دسترسی تعیین کنید: به جای نتایج فوری، به دنبال پیشرفت گام به گام، تدریجی و آهسته باشید. اطمینان حاصل کنید که کودکتان متوجه شده است که می‌تواند به تدریج گام‌های کوچکی به سمت کنترل خود بردارد.
- به کودکتان کمک کنید در مسیر درست بماند: از نمودارها و لیست‌ها برای پیگیری پیشرفت در تکالیف یا کارهای خانه استفاده کنید. دستورالعمل‌ها را در حد کوتاه و کوچک نگه دارید. یادآوری‌های مکرر و دوستانه بسیار کمک کننده می باشند.
- انتخاب‌ها را محدود کنید: به کودکتان بیاموزید که با از بین تنها ۲ یا ۳ گزینه در یک زمان، تصمیمات خوبی بگیرد.
- فعالیت‌هایی را پیدا کنید که کودکتان در آن‌ها موفق شود: همه کودکان نیاز دارند تا موفقیت را تجربه کنند تا احساس خوبی نسبت به خود داشته باشند.
- از انضباط آرام استفاده کنید: از پیامدهایی مانند زمان خارج شدن از موقعیت، حذف کودک از وضعیت، یا حواس‌پرتی استفاده کنید. گاهی اوقات بهترین کار این است که به سادگی رفتار را نادیده بگیرید. تنبیه بدنی به هیچ وجه کمکی نمی‌کند. هنگامی که هر دوی شما آرام هستید، رفتار کودکتان را با او در میان بگذارید.
- با معلمان ارتباط برقرار کنید: این کار می‌تواند به ایجاد یک سیستم ارتباطی خوب کمک کند تا بتوانید تلاش‌هایتان را هماهنگ کرده و پیشرفت کودکتان را زیر نظر بگیرید.
