رتینوپاتی نوزادان نارس چیست؟
رتینوپاتی نوزادان نارس (ROP) یک بیماری چشمی است که برخی از نوزادانی که زودتر از موعد به دنیا می آیند، به خصوص قبل از هفته 31 بارداری، به آن مبتلا می شوند. در این بیماری، رگ های خونی غیرطبیعی در شبکیه چشم نوزاد تشکیل می شوند. شبکیه، لایه ای از بافت در پشت چشم است که نور را به سیگنال های الکتریکی تبدیل می کند. این سیگنال ها به مغز می روند و مغز آن ها را به تصاویری تبدیل می کند که ما آن ها را به صورت دید می بینیم.
اغلب رگ های خونی غیرطبیعی در رتینوپاتی نوزادان نارس ضرری ایجاد نمی کنند و نیاز به درمان خاصی ندارند، فقط تحت نظر بودن کافی است. حدود 90 درصد از نوزادان مبتلا به این بیماری بهبود می یابند و دید طبیعی خواهند داشت. اما در برخی موارد، این بیماری ممکن است وخیم تر شود و بینایی نوزاد را تهدید کند. در این شرایط، درمان به موقع لازم است تا از آسیب دائمی به شبکیه و از دست رفتن بینایی جلوگیری شود. اگر درمان نشود، رتینوپاتی پیشرفته می تواند به کوری منجر شود.
به همین دلیل، پزشکان به والدین نوزادان در معرض خطر توصیه می کنند که پس از تولد، نوزاد را تحت معاینات تخصصی قرار دهند. این معاینات برای تشخیص زودهنگام رتینوپاتی نوزادان نارس و تعیین نیاز به درمان انجام می شود. پزشک نوزاد شما به شما خواهد گفت که آیا فرزندتان در معرض خطر این بیماری است و زمان های معاینه را مشخص خواهد کرد. پیروی دقیق از برنامه معاینات می تواند ریسک مشکلات جدی بینایی را کاهش دهد.
رتینوپاتی نوزادان نارس چه زمانی اتفاق می افتد؟
این بیماری زمانی رخ می دهد که روند طبیعی تشکیل رگ های خونی در شبکیه نوزاد دچار اختلال شود. برای دیدن دنیای اطراف، نوزاد به شبکیه ای سالم و دارای رگ های خونی طبیعی نیاز دارد. رگ های شبکیه در طول دوران بارداری رشد می کنند، اما کامل شدن آن ها تا نزدیکی زمان تولد به پایان می رسد.
بنابراین، نوزادانی که زودتر به دنیا می آیند، رگ های خونی شبکیه شان هنوز به طور کامل شکل نگرفته است. بعد از تولد، این رگ ها همچنان به رشد خود ادامه می دهند، ولی ممکن است به شکل غیرطبیعی رشد کنند و رتینوپاتی نوزادان نارس ایجاد شود.
تشخیص دقیق اینکه کدام نوزادان دچار این بیماری می شوند همیشه ممکن نیست، اما عوامل خطرزا وجود دارد که احتمال ابتلا را افزایش می دهد.
عوامل خطرآفرین در رتینوپاتی نوزادان نارس
- تولد زودرس قبل از هفته 31 بارداری؛ هرچه تولد زودتر باشد، ریسک بیشتر است.
- وزن تولد کمتر یا مساوی 1500 گرم (حدود 3.3 کیلوگرم).
- سندرم دیسترس تنفسی نوزاد (مشکلات تنفسی).
- خونریزی داخل جمجمه (خونریزی مغزی).
- عفونت ها یا مشکلات پزشکی دیگر.
اگر نوزاد شما یک یا چند مورد از این عوامل را داشته باشد، پزشک توصیه می کند که در اسرع وقت پس از تولد معاینه چشم انجام شود تا علائم رتینوپاتی نوزادان نارس بررسی شود.
رتینوپاتی نوزادان نارس چه خطری برای آن ها دارد؟
اگر رتینوپاتی نوزادان نارس درمان نشود و شدت آن زیاد باشد، ممکن است باعث جدا شدن شبکیه از بافت های اطراف شود. این اتفاق به نام «جداشدگی شبکیه» شناخته می شود که می تواند باعث از دست رفتن شدید بینایی یا کوری شود.
از آنجا که بینایی برای رشد و تجربه دنیای اطراف نوزاد بسیار مهم است، جلوگیری از پیشرفت این بیماری اهمیت بالایی دارد. به همین دلیل درمان به موقع و پیگیری دقیق معاینات چشم حیاتی است.
مدیریت و درمان رتینوپاتی نوزادان نارس
درمان رتینوپاتی نوزادان نارس چگونه است؟
گزینه های درمان رتینوپاتی نوزادان نارس شامل موارد زیر است:
- لیزر درمانی: این روش با ایجاد الگوهایی از سوختگی های کوچک در لبه های بیرونی شبکیه نوزاد، جلوی شکل گیری رگ های خونی غیرطبیعی را می گیرد. لیزر درمانی در حدود 90٪ موارد موفقیت آمیز است.
- درمان ضد VEGF: در این روش، دارویی با تزریق به داخل چشم نوزاد وارد می شود که جلوی رشد رگ های خونی غیرطبیعی را می گیرد.
پزشک متخصص چشم نوزاد شما مزایا و معایب هر روش را توضیح خواهد داد و بهترین برنامه درمانی را بر اساس شرایط نوزاد شما تعیین می کند.
اگر نوزاد در مرحله پیشرفته رتینوپاتی (مرحله 4 یا 5) دچار جداشدگی شبکیه شود، درمان های تخصصی تری مانند جراحی ویترکتومی توسط چشم پزشک متخصص شبکیه نیاز است.
چه زمانی درمان رتینوپاتی نوزادان نارس لازم است؟
اگر نوزاد در معرض خطر جداشدگی شبکیه باشد یا جداشدگی شبکیه رخ داده باشد، نیاز به درمان دارد. زمان بندی دقیق درمان را چشم پزشک بر اساس مرحله رتینوپاتی و نتایج غربالگری ها تعیین می کند.
پیش آگهی رتینوپاتی نوزادان نارس
آیا رتینوپاتی نوزادان نارس خودبه خود برطرف می شود؟
در بیشتر موارد، رتینوپاتی نوزادان نارس بدون آسیب دائمی به شبکیه یا بینایی بهبود می یابد. با این حال، موارد شدید نیازمند درمان فوری برای پیشگیری از عوارضی مانند جداشدگی شبکیه و از دست دادن بینایی هستند.
برای آگاهی بیشتر از نوع درمان و تأثیر احتمالی رتینوپاتی روی بینایی نوزادتان، با چشم پزشک نوزادتان صحبت کنید.
پیشگیری از رتینوپاتی نوزادان نارس
آیا می توان از رتینوپاتی نوزادان نارس پیشگیری کرد؟
رتینوپاتی ناشی از تولد زودرس است. بنابراین، هر اقدامی که بتواند خطر زایمان زودرس را کاهش دهد، احتمال ابتلای نوزاد به این بیماری را کم می کند. مراقبت پزشکی منظم در دوران بارداری و پیروی از توصیه های پزشک بسیار مهم است.
گاهی اوقات، تولد زودرس غیرقابل پیشگیری است و این نباید باعث نگرانی یا سرزنش خود شود. پیشرفت های پزشکی و درمانی به بهبود سلامت نوزادان نارس کمک کرده و پیش آگهی خوبی فراهم می کنند.
زندگ با رتینوپاتی نوزادان نارس
چگونه از نوزادم مراقبت کنم؟
مهم ترین کار، بردن نوزاد به تمام جلسات غربالگری است که توسط چشم پزشک توصیه شده است. این معاینات برای تشخیص و درمان سریع رتینوپاتی بسیار حیاتی اند تا خطر از دست دادن دائمی بینایی کاهش یابد.
نوزادانی که درمان رتینوپاتی دریافت کرده اند، نیاز به پیگیری های طولانی مدت دارند، به خصوص در دوران کودکی. چشم پزشک نوزاد برای بررسی احتمال شکل گیری مجدد رگ های غیرطبیعی در شبکیه آن ها را تحت نظر خواهد داشت.
حتی نوزادان نارس بدون رتینوپاتی نیز باید تحت معاینات منظم چشم باشند، زیرا خطر ابتلا به مشکلات چشمی مانند:
- تنبلی چشم (آمبلیوپی)
- انحراف چشم (استرابیسموس)
- گلوکوم
برای شما سوال است که هر چند وقت یکبار معاینه لازم است؟ حتما این موضوع را با چشم پزشک نوزادتان مطرح کنید و به برنامه معاینات پایبند باشید.
سوالاتی که می توانید از پزشک نوزادتان بپرسید:
- آیا نوزادم در خطر رتینوپاتی نوزادان نارس است؟
- چند وقت یکبار باید غربالگری رتینوپاتی انجام شود؟
- چه زمانی نوزادم نیاز به درمان دارد؟
- بهترین گزینه درمانی چیست؟
- مزایا و عوارض درمان ها چه هستند؟
- پس از درمان، چه مراجعات پیگیری لازم است؟
- پیش آگهی نوزادم چگونه است؟
سخنی از نی نی تینی
شنیدن خبر ابتلای نوزادتان به یک بیماری چشمی می تواند استرس زیادی ایجاد کند. این استرس ممکن است با وجود مشکلات پزشکی دیگر نوزاد، بیشتر شود. به یاد داشته باشید که تیم مراقبت های بهداشتی نوزاد در کنار شماست. سوالاتتان را یادداشت کنید و در هر ویزیت با خود ببرید. اطلاعات لازم را برای حمایت از سلامت نوزادتان در این ماه های حساس و بعد از آن دریافت کنید.
اگر تجربه ای در مراقبت از نوزاد نارس یا سوالی درباره رتینوپاتی دارید، در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید. همراه باشید تا بهترین راهکارها را برای سلامت چشم نوزادتان پیدا کنیم!
