راهکارهای تقویت شیر مادر برای وزن گیری نوزاد

همه می دانند که شیر مادر بهترین تغذیه برای نوزاد است! چه خوراکی ای را می شناسید که نه تنها کاملا رایگان باشد، بلکه به طور خودکار با نیازهای بدن نوزاد هماهنگ شود؟ با این حال، حتی معجزه ی طبیعت هم گاهی به کمی کمک نیاز دارد. اگر به دنبال راه هایی برای تقویت شیر مادر هستید، چه از نظر حجم و چه کیفیت تغذیه ای.

در ادامه با ما همراه باشید تا روش هایی علمی و کاربردی را بشناسید که می توانند به تقویت شیر مادر و در نتیجه به سلامتی و وزن گیری بهتر نوزادتان کمک کنند.

راهکارهای تقویت شیر مادر برای وزن گیری نوزاد

1- دریافت بیشتر اسیدهای چرب امگا 3 برای شیر مغذی تر

اسیدهای چرب امگا 3 نقش بسیار مهمی در رشد مغز، سیستم عصبی و بینایی نوزاد دارند. یکی از مهم ترین این اسیدهای چرب، DHA  است که طبق نظر «انجمن بارداری آمریکا»، در دو سال اول زندگی نوزاد به شدت به رشد مغز او کمک می کند.

مقدار DHA مورد نیاز برای مادر شیرده، روزانه حدود 300 تا 600 میلی گرم است. اما این مقدار را چگونه تأمین کنیم؟ پاسخ ساده است: از طریق رژیم غذایی. ماهی های چرب مانند ماهی سالمون (که جیوه ی کمتری هم دارد)، گردو و دانه های چیا از منابع غنی DHA محسوب می شوند.

اگر به غذاهای دریایی علاقه ندارید، می توانید با مشورت پزشک، از مکمل های روغن ماهی یا دیگر مکمل های امگا 3 استفاده کنید. این نکته بسیار مهم است، چون DHA از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل می شود، بنابراین کافی نبودن آن می تواند روی رشد مغز نوزاد اثر منفی بگذارد.

نکته کاربردی: تحقیقات نشان داده اند که مصرف ماهی سالمون دوبار در هفته، هم  DHA  کافی را تأمین می کند و هم باعث تقویت شیر مادر برای وزن گیری مناسب نوزاد می شود.

2- تغذیه هوشمندانه برای افزایش حجم شیر

مادرانی که در دوران شیردهی هستند، باید رژیم غذایی متعادل و سرشار از انرژی داشته باشند. بدن در این دوران حدود 500 کالری اضافه مصرف می کند تا شیر تولید کند. بنابراین، نداشتن تغذیه کافی می تواند مستقیما روی کیفیت و حجم شیر اثر بگذارد.

برخی از خوراکی ها که به آن ها «گالاگتاگوگ» گفته می شود، قرن هاست در طب سنتی برای افزایش تولید شیر مادر استفاده می شوند. این غذاها با تحریک هورمون هایی مثل پرولاکتین، به جریان شیر کمک می کنند. نمونه هایی از این مواد غذایی شامل:

• شنبلیله (ماده رایج در دمنوش های مخصوص شیردهی)
• گیاه خار مریم
• جوانه یونجه
• جو دوسر
• دانه کتان
• مورینگا و آشواگاندا

از بین این ها، جو دوسر نه تنها ارزان قیمت و مغذی است، بلکه منبع خوبی از آهن و فیبر نیز محسوب می شود و به راحتی می توان آن را در رژیم غذایی روزانه گنجاند—از جمله در «کوکی های شیردهی» که به راحتی می توانید در خانه تهیه کنید.

پیشنهاد: استفاده روزانه از ترکیبی مثل جو دوسر، شیر بادام، موز و کمی دانه چیا می تواند هم انرژی شما را تأمین کند و هم باعث تقویت شیر مادر برای نوزاد شود.

3- افزایش مصرف آهن برای شیررسانی بهتر

بسیاری از مادران در دوران بارداری و پس از زایمان مقدار قابل توجهی خون از دست می دهند. آنچه شاید ندانید این است که کاهش سطح آهن می تواند مستقیما بر تولید شیر تأثیر منفی بگذارد. زیرا خون حامل اکسیژن و آهنی است که به بافت های تولیدکننده شیر انرژی می رساند.

از طرفی، جریان خون مناسب باعث عملکرد بهتر اعصاب سینه و دریافت صحیح پیام های عصبی برای تولید و تقویت شیر مادر می شود. پس اگر دچار کم خونی یا فقر آهن باشید، احتمال کاهش تولید شیر وجود دارد.

برای جبران این کمبودها، مصرف خوراکی های زیر توصیه می شود:

• گوشت قرمز
• سبزیجات برگ سبز تیره (مثل اسفناج و برگ چغندر)
• حبوبات و عدس
• غلات کامل (مثل جو دوسر)

بسیار مؤثر است. البته، همیشه قبل از شروع مصرف مکمل های آهن، با پزشک مشورت کنید.

یادآوری: سطح پایین آهن نه تنها بر شیر تأثیر می گذارد، بلکه می تواند مادر را دچار خستگی شدید و بی حالی کند، که خود مانعی برای شیردهی مؤثر است.

4- استفاده از پروبیوتیک ها برای تقویت سیستم گوارش نوزاد

شیر مادر تقریبا همه نیازهای تغذیه ای نوزاد را تأمین می کند، اما پژوهش های جدید نشان می دهد که برخی نوزادان فاقد باکتری های مفیدی در روده هستند که برای هضم بهتر شیر مادر ضروری اند. یکی از این باکتری ها، بیفیدوباکتریوم اینفنتیس است که به هضم شیر، کاهش احتمال کولیک (دل درد)، اگزما، آلرژی و حتی چاقی در آینده کمک می کند.

اضافه کردن پروبیوتیک های مخصوص نوزادان (با توصیه پزشک) به شیر دوشیده شده می تواند باعث تقویت فلور روده و تقویت سیستم ایمنی نوزاد شود. مطالعات نشان داده اند که شیر مادر محیطی پایدار برای نگهداری این باکتری های مفید برای حداقل 30 روز فراهم می کند.

با این حال، برخی پزشکان هشدار می دهند که این تحقیقات ممکن است تحت تأثیر شرکت های تجاری سازنده پروبیوتیک ها باشد. بنابراین، اگر تصمیم به استفاده از پروبیوتیک دارید:

• حتما با پزشک نوزادتان مشورت کنید.
• از محصولات معتبر و مخصوص نوزاد استفاده کنید.
• مراقب واکنش های احتمالی باشید.

هشدار: تغییر در ترکیب شیر دوشیده شده می تواند تغذیه نوزاد را به طور جدی تحت تأثیر قرار دهد. بدون راهنمایی پزشکی، از افزودن مکمل ها به شیر خودداری کنید.

5- شیردهی یا پمپاژ مکرر

یکی از مؤثرترین و ساده ترین روش ها برای تقویت شیر مادر، شیردهی مستقیم یا استفاده از شیردوش بر اساس نیاز نوزاد است. نوزاد در هفته های ابتدایی ممکن است هر یک تا دو ساعت یک بار نیاز به تغذیه داشته باشد. دکتر جسی مادن توصیه می کند برای افزایش شیر، تماس پوست با پوست، شیردهی به محض نیاز و حداقل 8 تا 10 نوبت در شبانه روز انجام شود.

به گفته او، جلسات شیردهی در نیمه شب اهمیت ویژه ای دارند، زیرا سطح هورمون پرولاکتین، که نقش کلیدی در تولید شیر دارد، در ساعات ابتدایی شب به اوج خود می رسد.

اگر همچنان نیاز به تقویت شیر مادر را احساس کردید، می توانید روش «پمپاژ قدرتی» (Power Pumping)  را امتحان کنید. در این روش، شما در طول یک ساعت به صورت نوبتی شیر را می دوشید: 20 دقیقه پمپاژ، 10 دقیقه استراحت، 10 دقیقه پمپاژ، 10 دقیقه استراحت و… . این روش تقلیدی از الگوی «تغذیه خوشه ای» نوزاد است که سیگنال افزایش تولید و تقویت شیر مادر را به بدن او ارسال می کند.

اما توجه کنید که در هفته های اول بعد از زایمان این روش ممکن است منجر به تولید بیش ازحد شیر و در نتیجه بروز مشکلاتی مانند گرفتگی مجاری شیر یا التهاب سینه (ماستیت) شود. بهتر است قبل از انجام این کار با پزشک یا مشاور شیردهی مشورت کنید.

6- برای دو نفر آب بنوشید!

در 6 ماه نخست زندگی نوزاد، تنها منبع آب و مایعات مورد نیاز او شیر مادر است. از آنجا که نوزاد نباید در این دوره آب بنوشد، لازم است شما به اندازه کافی آب مصرف کنید تا بتوانید هم خود و هم نوزاد را هیدراته نگه دارید.

بدن شما برای تولید شیر به آب نیاز دارد. اما چقدر آب باید بنوشید؟ میزان دقیق مصرف آب به شرایط آب وهوایی، فعالیت بدنی و تغذیه شما بستگی دارد، اما کلید کار، گوش دادن به احساس تشنگی است. به گفته متخصصان، در دوران شیردهی معمولا احساس تشنگی شما بیشتر می شود، پس به این نیاز بدن خود توجه کنید و همیشه در محل شیردهی تان یک لیوان آب آماده داشته باشید.

اگر به دنبال عدد مشخصی هستید، کارشناسان توصیه می کنند که مادران شیرده روزانه بین 8 تا 10 لیوان 240 میلی لیتری آب بنوشند. البته این مقدار شامل آب موجود در غذاها و سایر نوشیدنی ها نیز می شود.

نکته مهم: نوشیدن بیش از حد آب به معنی تقویت شیر مادر نخواهد بود. پس خودتان را مجبور به نوشیدن آب زیاد نکنید، فقط کافی است نیاز بدنتان را تأمین کنید.

مراقب خودتان باشید

هرچند مصرف برخی خوراکی ها و روش ها می توانند به تقویت شیر مادر کمک کنند، اما مهم ترین عامل، مراقبت از خودتان است. تغذیه سالم، نوشیدن آب کافی و حمایت عاطفی از سوی خانواده و متخصصان نقش کلیدی در موفقیت شما دارد.

دکتر مادن توصیه می کند که قبل از زایمان با یک مشاور شیردهی مشورت کنید و آموزش های لازم درباره فرآیند شیردهی را ببینید تا انتظارات واقع بینانه ای از این مسیر داشته باشید. همچنین پس از تولد نوزاد، کمک های لازم را از قبل برای خود فراهم کرده باشید.

در نهایت، اگر نوزاد به خوبی شیر می خورد و وزن می گیرد، شما در حال انجام کارتان به بهترین شکل هستید.

سخنی از نی نی تینی

بدن شما توانایی شگفت انگیزی در تولید شیری با کیفیت برای نوزاد دارد. با چند تغییر ساده در رژیم غذایی، افزایش دفعات شیردهی، دریافت مواد مغذی مانند آهن و امگا 3 و نوشیدن آب کافی، می توانید هم حجم و هم کیفیت شیر خود را افزایش دهید. و این مواد غذایی باعث تقویت شیر مادر می شود، اما فراموش نکنید، آرامش، آگاهی و حمایت، ستون های اصلی موفقیت در شیردهی هستند.